3. Mga alituntunin sa loob ng silid-aralan
1. Makinig sa nagsasalita. Itaas ang kamay kung may nais
sabihin.
2. Ingatan ang mga gamit sa silid-aralan.
3. Gumawa ng tahimik at huwag mang-istorbo.
4. Maging magalang sa lahat at gumamit ng Po at Opo.
6. Nag-iisa sa bahay si Ronalisa at dumating ang kaniyang
kasintahang si Felvin. Pinatuloy niya ito at sila’y nag-usap.
Habang tumatagal ay nag-iba ang tema ng kanilang usapan.
Naging agresibo si Felvin at sinimulan nitong halikan si
Ronalisa . Sabi pa ni Felvin, “tayo lang naman ang nandito.”
Kung ikaw si Ronalisa, ano ang iyong gagawin?
A. Magagalit kay Felvin at ito ay paaalisin sa kanilang bahay.
B. Magpapakipot muna pero sasang-ayon din sa kagustuhan
ni Felvin.
C. Kakausapin si Felvin nang mahinahon at ipapaliwanag kung
ano ang tama.
D. Kakausapin si Felvin at sasabihing panagutan kung anuman
ang mangyayari sa kanila.
12. Ang katotohanan ang nagsisilbing ilaw ng tao sa
paghahanap ng kaalaman at layunin niya sa buhay.
Ang pagsukat ng kanyang katapatan ay
nangangailangan ng pagsisikap na alamin ang
katotohanan. Mahalaga na makita ng bawat tao
ang katotohanan mula sa pagkakakubli na lumitaw
mula sa pagsisikap niya na mahanap ito. Kung
hindi, magiging bulag siya sa mga bagay o isyu sa
lipunan na nakakaapekto sa kanyang isip upang
masuri at makaalam.
.
13. Ang kasinungalingan ay may tatlong uri:
1. Jocose lies
2. Officious lie
3. Pernicious lie
.
14. 1. Jocose Lies- isang uri na kung saan sinasambit
lamang para maghatid ng kasiyahan lamang.
Ipinapahayag ito upang magbigay-aliww ngunit
hindi sadya ang pagsisinungaling.
15. 1. Jocose Lies
Halibawa: Pagkukuwento ng isang nanay tungkol
sa Santa Klaus na nagbigay ng regalo sa isang bata
dahil sa pagiging masunurin at mabait nito.
16. 2. Officious Lie- tawag sa isang magpapahayag
upang maipagtanggol ang kayang sarili o di kaya
ay paglikha ng isang usaping kahiya-hiya upang
dito maibaling. Ito ay isang tunay na
kasinungalingan. Kahit gaano pa ang ibinigay
nitong mabigat na dahilan.
17. 2. Officious Lie-
Halimbawa: pagtanggi niya sa pagkain sa ng
hita ng pritong manok na nasa malaking
pinggan, na ang totoo ay kinain naman niya.
18. 3. Pernicious Lie- ay nagaganap kapag ito ay
sumisira ng reputasyon ng isang tao na pumapabor
sa interes o kapakanan ng iba.
19. 3. Pernicious Lie-
Halimbawa: Pagkakalat ng maling bintang kay
Kris ng pagnanakaw niya sa wallet ng kanyang
kaklase na hindi naman siya ang kumuha nito, na
kung saan siya ay kinuhaan din.
20. Ang pagtatago ng lihim ay saing uri na rin ng
pagsisinungaling o mabuti upang hindi na lumaki
ang isyu at maiwasan ang eskandalo o anumang
hindi mabuting kahihinatnan. Ang lihim ay
pagtatago na hindi pa naibubunyag o naisisiwalat.
22. Plagiarism
Ang plagiarism ay isang paglabag sa Intellectual
Honesty. Ito ay isyu na may kaugnayan sa pananagutan
sa pagpapahayag ng katotohanan sa mga datos, mga
ideya, mga pangungusap, buod at balangkas ng isang
akda, programa, himig, at iba pa ngunit hindi kinikilala
ang pinagmulan bagkus, nabuo lamang dahil sa illegal
na pangongopya. Ito ay maituturing na pagsisinungaling
dahil inangkin ang hindi sa iyo.
25. Intellectual Piracy
Ang paglabag sa karapatang-ari (copyright infringement)
ay nagpapakita sa paggamit nang walang pahintulot sa
mga orihinal na gawa ng isang taong pinoprotektahan
ng Law on copyright mula sa Intellectual Property Code
of the Philippines 1987. Ang paglabag ay sa paraang
pagpaparami, pagpapakalat, pagbabahagi, at
panggagaya sa pagbuo ng bagong likha. Ngunit kahit
paipinagbabawal ang mga ito at may mga pinagtibay na
batas, may mga tao pa ring nahihikayat na gawin ito
marahil dahil sa:
26. 1. Presyo
Kawalan ng kakayahan na makabili dahil sa mataas na presyo.
Halimbawa:
Si Janice ay nangangailangan ng isang software application at
nagkakahalaga ito ng isang daang dolyar kaya naisip niyang
magdownload ng pirated software sa internet dahil libre lang ito at di na
kailangang gumastos ng malaking halaga.
27. 2. Kawalan ng mapagkukunan
Kung ang produkto ay limitado sa mga pamilihan at may
kahirapang hanapin, maiisipan na mas madali maangkat
sa ibang paraan tulad ng pag-access sa internet o ibang
website address.
28. 3. Sistema/paraan ng pamimili
Ang sistemang ito ang nagbibigay sa mamimili ng
komportableng paraan na mapadali ang transaksyon
gamit ang online orders
29. 4. Anonymity
Dahil sa napakadali ang access sa internet, hindi na rin
mahirap ang magdownload o makakuha ng mga
impormasyon at detalye mula sa nais na website ng
isang copyright owner na hindi na kailangan pa ng
anumang pagkakakilanlan o identification.
30. Karapatang-ari at Prinsipyo ng Fair Use
Kinikilala ng ating batas ang prinsipyo ng Fair Use na
magkakaroon ng limitasyon sa pagkuha ng anumang
bahagi ng likha o kabuuang gawa ng awtor o manunulat
sa kanyang pag-aari upang mapanatili ang kanyang
karatapatan at tamasahin ito. Ang sumusunod ay ilan
lamang sa pangunahing eksepsyon sa karapatang-ari:
31. 1. Ang paggamit ng mga quotation o pahayag mula sa
mga gawang nailimbag kung matugma sa prinsipyo ng
Fair Use at may makatuwirang dahilan sa paggamit nito.
32. 2. Ang paglalangkap ng mga gawa sa paglalathala,
pagbabalita, at iba pang uri ng komunikasyon upang
isapubliko ito, sound recording o anumang pelikula kung
ang mga ito ay gagamitin sa pagpapakita ng halimbawa ng
pagtuturo sa silid-aralan at ibang pang-akademikong
layunin at magtutugma sa prinsipyo ng Fair Use at
makatuwirang dahilan sa paggamit nito, sa ganitong
pagkakataon, mahalagang banggitin ang mga pinagkunan
at ang pangalan ng awtor, kung ang kaniyang gawa ay
gagamitin.
33. Whistleblowing
Ang whistleblowing ay isang akto o hayagang kilos ng
pagsisiwalat mula sa tao na karaniwan ay empleyado ng
gobyerno o pribadong organisasyon/korporasyon.
Whistleblower naman ang tawag sa taong nagging daan ng
pagbubunyag o pagsisiwalat ng mga maling asal, hayagang
pagsisinungaling, mga immoral o illegal na Gawain na
nagaganap sa loob ng isang samahan o organisasyon.
34. 15 minutong Pangkatang Gawain
Pangkat 1 – Paint me a picture
Pangkat 2- Dula-dulaan
Pangkat 3- Sabayang Pagbigkas
35. Tanong:
Nais mo bang magsinungaling sa iyong kapwa
Kung sa tingin mo ay may magandang maidudulot nito
sa iyo?
36. Sa pangkalahatan, ang katotohanan ay dapat
mapanindigan at ipahayag nang may katapangan sa
angkop na pagkakataon dahil nararapat gawin ng isang
matapat at mabuting tao.
37. 1. Sa palagay mo, bakit marami pa ring mga
tao ang nagsisinungaling/nangongopya
kahit na ito ay ipinagbabawal at may mga
pinagtibay na batas para rito?
2. Bilang isang estudyante,Paano
mapipigilan ang ganitong suliranin?
Paglalahat
38. 1. Sa palagay mo, bakit marami pa ring mga
tao ang nagsisinungaling/nangongopya
kahit na ito ay ipinagbabawal at may mga
pinagtibay na batas para rito?
-Presyo
-Kawalan ng mapagkukunan
-Sistema/paraan ng pamimili
-Anonymity
2. Bilang isang estudyante,Paano
mapipigilan ang ganitong suliranin?
Paglalahat
39. 2. Bilang isang estudyante,Paano
mapipigilan ang ganitong suliranin?
-Pagsasabi ng totoo
-Pagiging tapat sa sarili
Paglalahat