Eguzkia, eolikoa, biomasa, geotermikoa, hirietako hondakin organikoak eta olatuak eta mareak.

1. Industria-Teknologia I
IES Mungia BHI, 1. Batxilergoa

2. 1.1 Kontzeptu orokorrak
 Eguzki izarrean gertatzen diren erreakzio termonuklearren
ondorioa da.
 Fusio nuklearra.
 Erradiazioa uhin elektromagnetiko
bezala heltzen da lurrera: ikuskorra (%42),
infragorria (%53) eta ultramorea (%5).

3. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 Eguzki-energiaren aplikazioa bi eremutan nagusitzen da:
termikoan eta elektrikoan.

4. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.1 Termikoak
 1.2.1.1 Kolektoreak
 Kaxa metalikoa da; bere barnean beltzez margotutako hodi
batzuk ditu, eta horien barrutik ura doa.
 Kolektorearen barnealdea ere beltzez margotuta dago, ahal den
eguzki-izpi gehien xurgatzeko.

5. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.1 Termikoak
 1.2.1.1 Kolektoreak

6. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.1 Termikoak
 1.2.1.2 Kristalez itxitako lekua
 Negutegiak: Plastikoek erradiazio elektromagnetikoak sartzea
ahalbidetzen dute. Behin barruan sartuta, izpiak ezin dira atera.
Ondorioz, tenperaturaren maila handitzen da.
 ltsasoko ura gatrgabetzea: Kristal batez isolatuta dagoen kolore
iluneko ontzi bat da. Itsasoko ura lurruntzean, gatza hondoan
gelditzen da.

7. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.1 Termikoak
 1.2.1.3 Eguzki labea
 Eguzki izpiak oso leku txikian edo puntu batean kontzentratzen
dira. Horretarako, parabola forma duen ispilu bat erabiltzen da.
Lor daitezkeen tenperaturak oso altuak dira (4.000 °C-raino).

8. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.1 Kolektore zilindriko-parabolikoak
 Kolektore hauek eguzki-izpi guztiak hodi batean kontzentratzen
dituzte. Sistema honen bitartez lor daitekeen tenperatura 300 °C-
koa da.
 Fluidoak -kasu honetan olioa, ez ura- beroa transmititzen du, eta
bero horrekin ura lurruntzea lortzen da; lurrun horrek turbina
birarazi egiten du. Alternadorea (turbinara lotuta) energia
elektrikoa sortzeaz arduratzen da.

9. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.1 Kolektore zilindriko-parabolikoak

10. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.2 Heliostato eremua – Zentral heliotermikoak
 Eguzki energia  Energia termikoa  Energia elektrikoa
 Heliostatoak tamaina handiko ispilu batzuk dira. Eguzki-argia
dorre nagusi batean biltzen dute; izpiak galdara batean biltzen
dira. Galdaran ura lurrun bihurtzen da, eta turbina-alternadore
multzora ailegatuta, elektrizitatea sortzen da.

11. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.2 Heliostato eremua – Zentral heliotermikoak

12. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.3 Plaka fotovoltaikoak edo eguzki-zelulak
 Argi-izpiek xafla sentikor batean jotzen dutenean, elektroiak
askatu eta korronte elektrikoa sortzen dute eroale batean zehar.
Horri efektu fotovoltaiko deritzo, eta, horren bidez, argiaren
energia elektrizitate bilakatzen da.
 Ezaugarri hori aprobetxatzeko, zelula txikiak egin, elkarri lotu eta
eguzki-panel fotovoltaikoak egiten dira. Plaka fotovoltaiko
bakoitza hainbat eguzki-zelulaz osatuta dago, eta oinarrizko
materiala silizioa da. Zelula fotovoltaiko bakoitzak eguzkitan 0,5
V-eko tentsioa ematen du.
 Errendimendu %25-eko izaten da.

13. 1.2 Erabilpena eta aprobetxamendua
 1.2.2 Elektrikoak
 1.2.2.3 Plaka fotovoltaikoak edo eguzki-zelulak

14. 2.1 Kontzeptu orokorrak
 Haizearen energia zinetikoa erabiltzen da.
 Aerosorgailu elektriko baten eskema sinple bat:

15. 2.2 Zentral eolikoak
 Energia eolikoa  Energia elektrikoa
 Aerosorgailu elektrikoez osatuta.
 Aerosorgailu bat ondorengo hiru atalez osatzen da:
 (3) Dorrea: 40 edo 50m luze da. Egitura
tronkokonikoa du, eta altzairuzko
xaflaz egina da.
 (1) Ontzixka edo nabetxoa: sorgailua da.
Ardatzean dagonen energia zinetikoa
elektrikoan eraldatzen du.
 (2) Helizeak edo hegalak: beirazko zuntzez
eginak.

16. 2.3 Aeroturbina baten gaineko kalkuluak
 𝑃ℎ𝑎𝑖𝑧𝑒𝑎 =
𝐸 𝑧
𝑡
=
1
2
∙ 𝑑 ∙ 𝑆 ∙ 𝑣3
 Errendimendu aerodinamikoa  η=
𝐸 𝑢
𝐸 𝑧
=
𝑃 𝑢
𝑃ℎ𝑎𝑖𝑧𝑒𝑎
 𝑃𝑢 = 𝜂 ∙
1
2
∙ 𝑑 ∙ 𝑆 ∙ 𝑣3
 Potentzia dentsitatea 𝑑 𝑝 =
𝑃 𝑢
𝑆
[
𝑊
𝑚2]
 Argibideak:
 d = haizearen dentsitatea
 S = pala kopurua x bakoitzaren sekzioa
 v= haizearen abiadura
 𝐸 𝑢 = Energia erabilgarria
 𝐸𝑧= Energia zinetikoa
 𝑃𝑢 = Potentzia erabilgarria

17.  Biomasak masa biologikoa adierazten du, hots, jatorri ez-
fosileko materia organikoa da. Bizirik zein hilda dauden
organismo biologiko guztiak biltzen ditu. Haren jatorria
landaredia eta animaliak dira.
 Bi erabilera ditu: beroa edo elektrizitatea lortzea.
 Bi motatako biomasa dago:
 Naturala, ekosistema naturaletik datorrena.
 Hondakinezkoa, giza jardueren ondorioz sortzen dena.

18.  Biomasak errendimendu energetiko txikia duenez, bero-
ahalmen handiagoko erregai batean eraldatu behar da
(Alkohola, hidrokarburoak etab.).
 Eraldaketa hori hiru prozesuren bidez egin daiteke:
 Prozesu fisikoak: Konpaktazioa
 Prozesu kimikoak: Hartzidura  Alkohola eta biogasa sortu
 Prozesu termikoak: Errekuntza zuzena
 Biomasaren potentzia energetikoa  𝐸 = 𝑚 ∙ 𝑃𝑐

19.  Hiri bateko ondakin heterogeneoz osatutako material
multzoari irtenbidea eman behar zaio.
 Aprobetxamendu energetikoaren ikuspuntutik:
 Errausketa: Energia elektrikoa sortu
 Konpostaia: Hondakin organiko hartzigarriei gehitu.

20.  Lurraren barnealdetik datorren bero-energia da; adibidez,
lur azpian dagoen ur-Iurrunak duen energia.
 Marea handiak sortzen diren tokietan presa bat eraikitzen
da. Mareen altuera-aldaketek ur-korronteak eragiten
dituzte. Korronteek, al di berean, turbina birarazi egiten
dute, eta altenadorearekin korronte elektrikoa sortzen da.
Energia honen ustiapena oso zaila da.