Industria-Teknologia I 1. Batxilergoa

1. Industria-Teknologia I
IES Mungia BHI, 1. Batxilergoa

2.  1. Funtzionamenduaren oinarriak
 2. Korronte zuzeneko motoreak
 3. Korronte alternoko motoreak
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 2AZG

3. 1.1 Indar elektromagnetikoa
 Biot eta Savart-en legean oinarritzen da.
 Eroale batek zeharkatzen duen korrontea eremu magnetiko
baten eraginpean badago, indar magnetiko baten eragina
jasaten du.
𝐹 = B ∙ 𝑙 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝
 B = indukzioa (T).
 l = eroalearen luzera (m)
 I = korronte intentsitatea (A)
 ∝ = eroalearen eta eremu magnetikoaren norabideek eratzen duten
angelua.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 3AZG

4. 1.1 Indar elektromagnetikoa
 Ezker eskuaren legea:
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 4AZG

5. 1.1 Indar elektromagnetikoa
 Efektu honi esker motore elektriko gehienak funtzionatzen
dute.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 5AZG

6. 1.2 Parea
 “r” erradioa duen eroale zilindriko birakari batean bagaude,
biraketa parea izango dugu:
𝑀 = 𝐹 ∙ 𝑙 = B ∙ 𝑙 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝∙ 𝑟 = B ∙ 𝑆 ∙ 𝐼 ∙ 𝑠𝑖𝑛 ∝ [𝑛 ∙ 𝑚]
 𝑀𝑖(barne pare elektromagnetiko) = Pare osoa; eroale
guztien pareen batura.
 𝑃𝑖(potentzia elektromagnetikoa)  𝑃𝑖 = 𝑀𝑖 ∙ 𝑤
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 6AZG

7. 2.1 Atalak
 Ikuspegi mekanikotik: Motorean mugitzen ez den zatia edo
estatorea, eta biratzen duen zatia edo errotorea dauzkagu.
 Ikuspegi elektrikotik: Estatorean daukagun harilkatua
(elektroiman bat - induktorea ) eta errotorean dagoen
harilkatua (beste elektroiman bat - induzitua)
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 7AZG

8. 2.1 Atalak
 2.1.1 Estatorea (Induktorea): Eremu magnetikoa sortzen
duen makinaren zatia da.
 Kulata edo karkasa: Kanpotik ikusten dugun motorearen zatia da.
Zilindro itxura daukan pieza eta lurrean eusteko erabiltzen den pieza
edo bankadaz osatua dago. Bertan beste pieza guztiak muntatuko
dira .
 Polo induktorea: Induktorearen zatirik
garrantzitsuena da. Karkasari lotutako
elektroimanak dira eta eszitazio korronte
minimoarekin fluxu magnetikoa lortzeko
erabiltzen dira. Binaka joaren dira
(ipar-hego poloak)
 Polo laguntzailea: Kolektore eta eskubilen arteko txinparta
ezabatzeko erabiltzen dira. Polo nagusien artean funtzionamendua
hobetzeko.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 8AZG

9. 2.1 Atalak
 2.1.2 Errotorea (Induzitua): Makinaren alde birakaria da.
 Ardatza: Estatorearen oinarria da. Kojineteetan eutsita dago eta
gainean errotoreko beste elemtu guztiak muntatuko dira.
 Induzitua: Pieza zilindrikoa da eta nukleoaz eta kolektoreaz osatuta
dago.
 Kolektorea: Delgez osatutako zilindroa da.
 Eskubilak: Kolektorea (alde higikaria) eta kanpo zirkuitua (alde
finkoa) lotzen dituzte.
 Kojineteak: Errotoreari eusten dioten errodamenduak dira.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 9AZG

10. 2.2 Funtzionamenduaren printzipioak
 Errotorea: Espira
 Eremu magnetikoa: Imana (iparretik hegora)
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 10AZG

11. 3.1 Funtzionamenduaren printzipioak
 Errotorea: Espira
 Eremu magnetikoa: Imana (iparretik hegora)
 Delga bakoiza eskubila berberera konektatuta.
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 11AZG

12. 3.2 Sinkronoa vs asinkronoa
 Motore sinkronoa: Errotoreak kanpotik elikatutako elektroiman bat
baldin badu.
 Motore asinkronoa: Errotorean zirkuitu itxia egiten dugunean
korronteak induziozkoak direlarik.
 Eremu magnetikoaren abiadura edo sinkronismo abiadura
maiztasunaren menpe dago:
𝑓 =
𝑛 𝑠
60
∙ 𝑝
non; 𝑛 𝑠 = 𝑠𝑖𝑛𝑘𝑟𝑜𝑛𝑖𝑠𝑚𝑜 − 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎 [𝑏𝑖𝑟𝑎/𝑚𝑖𝑛]
𝑛 𝑠= 𝑝𝑜𝑙𝑜 𝑝𝑎𝑟𝑒𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎
𝑓 = 𝑚𝑎𝑖𝑧𝑡𝑎𝑠𝑢𝑛𝑎 [𝐻𝑧]
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 12AZG

13. 3.2 Sinkronoa vs asinkronoa
 Eremu magnetikoaren abiadura edo sinkronismo abiadura eta
errotorearen abiadura mekanikoa honela erlazionatzen dira:
𝑛 𝑑𝑧= 𝑛 𝑠 − 𝑛 𝑚
non; 𝑛 𝑠 = 𝑠𝑖𝑛𝑘𝑟𝑜𝑛𝑖𝑠𝑚𝑜 − 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎
𝑛 𝑚= 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎 𝑚𝑒𝑘𝑎𝑛𝑖𝑘𝑜𝑎 (errotorearena)
𝑛 𝑑𝑧= 𝑖𝑟𝑟𝑖𝑠𝑡𝑎𝑡𝑧𝑒 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑢𝑟𝑎
 Estatorearen eremu magnetikoaren abiadura eta errotorearen
abiadura mekanikoa irristatzearekin ere erlazionatu daitezke:
𝑠 =
𝑛 𝑑𝑧
𝑛 𝑠
∙ 100 =
𝑛 𝑠− 𝑛 𝑚
𝑛 𝑠
∙ 100 [%]
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 13AZG

14. 3.3 Potentzia
 Potentzia erabilgarria motorraren parea eta honen abiadura
angeluarrarekin erlazionatzen da.
𝑃𝑢= 𝑀 ∙ 𝜔
non; 𝑀 = 𝑚𝑜𝑡𝑜𝑟𝑟𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑝𝑎𝑟𝑒𝑛𝑎 [𝑁𝑚]
𝜔 = 𝑚𝑜𝑡𝑜𝑟𝑟𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑎𝑏𝑖𝑎𝑑𝑟𝑢𝑎 [
𝑟𝑎𝑑
𝑠
]
𝑃𝑢 = 𝑝𝑜𝑡𝑒𝑛𝑡𝑧𝑖𝑎 𝑒𝑟𝑎𝑏𝑖𝑙𝑔𝑎𝑟𝑟𝑖𝑎 [𝑊]
 Xurgaturiko potentzia motorraren arabera honela adierazten da:
 Korronte alternoko monofase motorrean: 𝑃𝑎𝑏 = 𝑉 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠φ
 Korronte alternoko motore trifasikoan: 𝑃𝑎𝑏 = 3 ∙ 𝑉 ∙ 𝐼 ∙ 𝑐𝑜𝑠φ
Industria-Teknologia I: Motore Elektrikoak 14AZG