3. 1.1 Kontzeptu orokorra
Energia elektrikoa energia termikoan bihurtzen da.
Txandakako pistoien bidez egiten da.
3Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
4. 1.2 Sailkapena
Konbustioa gertatzen den lekuaren arabera:
Kanpo konbustio motoreak:
Konbustioa motoretik kanpo egiten da. Sortutako beroa, fluido
bitartekari batek xurgatzen du (normalean ura ), fluido hau
motoreraino eramaten da eta han energia mekanikoa sortzen du pistoi
alternatibo edo turbina bat mugituz. Adib: Zentral termikoetako lurrun
turbinak.
Barne konbustio motoreak:
Kasu honetan errekuntza/konbustioa motore beraren barneko
ganbaran ematen da. Errekuntza horretan sortutako gasek motorearen
mekanismoen mugimendua sortzen du zuzenean. Adibidez: Eztanda
motorea, Diesel motoreak, Hegazkinen turbinak, etab.
4Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
5. 1.2 Sailkapena
Energia mekanikoa sortzeko eraren arabera.
Motore alternatiboak:
Lana sortzen duen fluidoak gora eta behera egiten duen pistoi batek
mugitzen du. Mugimendu hori biraketa mugimenduan transformatzen
da birabarki (cigüeñal), baten bidez. Adibidez: Automozio motore
gehienak.
• Motore errotatiboak:
Fluidoak biraketa mugimendua sortzen du zuzenean . Adib: Turbina.
5Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
6. 2.1 Motak
• Erregai eta funtzionamenduaren arabera:
Gasolinazkoak, eztanda motoreak:
Zilindroan sartu aurretik airearekin nahasten dira. Pizketa bujiak
sortutako txinparta baten bidez egiten da erregaia konprimatua
dagoenenan.
6Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
7. 2.1 Motak
• Erregai eta funtzionamenduaren arabera:
Gasoleoz ala fuelez, konbustiozko motoreak (Diesel).
Ez dute bujiarik behar, erregaia konprezioz erretzen dutelako.
Injektoreak erabiltzen dituzte erregaia sartzeko konbustio ganbaran.
Horrela, lehenengoz airea sartzen da, eta konprimatuta dagoenean
erregaia injektatu. Presio eta tenperatura handiak erregaiaren
konbustioa eragiten dute.
7Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
10. 2.2 Motorearen atalak
Bankada: Motorea finkatzen den tokia.
Blokea: Motorearen gorputza.
Pistoia: Alderantziz kokatuta dagoen edalontziaren forma du eta
zilindroan irristatzen da.
Eraztunak: Pistoia eta zilindroaren itxidura hermetikoa lortzeko.
Birabarkia: Kojineteen bidez eusten da bankadaren gainean
bielak pistoiaren mugimenduak transmititzen diolarik
Kulata: Bere funtzioa zilindroak ixtea delarik
Konbustio ganbara: Pistoia eta kulataren arteko hutsunea. Bertan
erretzen da gasolina edo gasoleo eta aire nahastea.
Balbula: Erreko den fluidoaren sarrera eta erretako gasen
irteera, kulatan dauden balbulen bidez egiten da.
10Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
11. 2.3 Funtzionamendua
• Lau aldiko zikloa: Pistoiaren lau ibilbide eta birabarkiaren
bi bira.
• 1. aldia: Onarpena
Pistoia goiko puntu hilean dago eta beherantz
egiten hasten da. Xurgapen balbula irekitzen
da. Pistoiaren mugimenduak hutsunea sortzen
du zilindroan aire/gasolina nahastea edo airea
xurgatuz. Birabarkiak buelta erdia ematen du. Pistoiak
beheko puntu hilera ailegatzean xurgapen balbula
ixten da.
11Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
12. 2.3 Funtzionamendua
• Lau aldiko zikloa: Pistoiaren lau ibilbide eta birabarkiaren
bi bira.
• 2. aldia: Konpresio
Pistoia beheko puntu hilean dago, gorantz
mugitzen hasten da. Balbula guztiak itxita
daude eta erregaia konprimatzen da.
12Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
13. 2.3 Funtzionamendua
• Lau aldiko zikloa: Pistoiaren lau ibilbide eta birabarkiaren
bi bira.
• 3. aldia: Errekuntza eta espantsioa
Pistoia goiko puntuan dagoenean berriro, bujiak
txispa bat sortu eta konprimatutako nahastea
erreko da bero eta presio handia sortuz. Presioak,
pistoia beherantz bultzatuko du berriro. Momentu
honetan pistoia “lan egiten duela” esaten dugu.
Diesela bada ez dago bujiarik eta presio hutsarekin
errekuntza sortzen da.
13Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
14. 2.3 Funtzionamendua
• Lau aldiko zikloa: Pistoiaren lau ibilbide eta birabarkiaren
bi bira.
• 4. aldia: Ihesa
Pistoia beheko puntu hilean dago eta berriro
gorantz egiten hasten da. Hustupen balbula
ireki eta pistoiak bultzatuta erretutako gasak
kanpora aterako dira zikloa berriro hasteko.
14Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
15. 2.3 Funtzionamendua
• Lau aldiko zikloa: Pistoiaren lau ibilbide eta birabarkiaren
bi bira.
15Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
16. 2.3 Funtzionamendua
• Bi aldiko zikloa: Pistoiaren bi ibilbide eta birabarkiaren bira
bat.
• 1. aldia: Onarpena eta konpresioa
Pistoiak gora egitean hutsunea egiten du
karterrean bertan erregai nahastea sartuz.
Era berean konbustio ganbarako erregai
nahastea konprimatzen da.
16Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
17. 2.3 Funtzionamendua
• Bi aldiko zikloa: Pistoiaren bi ibilbide eta birabarkiaren bira
bat.
• 2. aldia: Errekuntza/espantsioa eta ihesa
Bujiak txispa sortu eta eztandak pistoia
bultzatzen du beherantz. Pistoia hustupen
hutsunea irekitzean korronte bat sortzen
da. Karterrean zegoen nahastea konbustio
ganbarara sartzen da erretako gasak
kanporatuz. Diesela bada ez dago bujiarik
eta presio hutsarekin errekuntza sortzen da.
17Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
18. 2.3 Funtzionamendua
• Bi aldiko zikloa: Pistoiaren bi ibilbide eta birabarkiaren bira
bat.
18Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
19. 2.4 Motorearen parametroak
• Goiko puntu hila (GL): Bere ibilbidean pistoia ailegatzen den
punturik altuena. Momentu honetan zilindroaren barruan
geratzen den bolumenari, errekuntza edo konpresio
ganbararen bolumena (Vc) izango da.
• Beheko puntu hila (BL): Bere ibilbidean pistoiak ailegatzen
den punturik baxuena da.
19Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
20. 2.4 Motorearen parametroak
• Kalibrea: Pistoiaren barneko diametroa.
• Ibiltartea: Goiko eta beheko puntu hilen arteko distantzia
Motorearen biraketa abiadura (n): Motoreak minutu batean
ematen duen bira kopurua.
• Ibilitarte-diametro erlazioa: S eta D-ren arteko zatidura.
• Zilindrada unitarioa (𝑉𝐷 ): Zilindroaren GL eta BL-rean
arteko bolumena (cm3
). 𝑉𝐷 =
π∙𝐷∙𝑆2
4
20Industria-Teknologia I: Motore Termikoak
21. 2.4 Motorearen parametroak
• Zilindrada totala (𝑉𝑇) : Zilindrada unitarioa motorearen
zilindro kopuruagatik biderkatu (cm3). 𝑉𝑇 = 𝑍 ∙ 𝑉𝐷
• -Konpresio erlazioa (r): Konbustio ganbararen eta beheko
puntu hilaren bolumenaren arteko erlazioa da.
adimentsioanal da. r =
𝑉 𝐷+𝑉 𝐶
𝑉𝑐
21Industria-Teknologia I: Motore Termikoak