2. Hainbat energia mota ezberdin daude:
Elektrikoa.
Nuklearra.
Energia fosila.
Energia berriztagarria.
3. Elektrikoa
Gaur egun erabilena.
Etxeko elektrodomestiko guztiak elektrikoki funtzionatzen dute.
Era asko daude lortzeko:
Fosilak erabiliz, zentral nuklearrak erabiliz, zentral hidraulikoak,
maremotrizak, eolikoak...etab.
4. Energi nuklearra.
Abantailak:
Energi elektriko handia sortzen da.
Desabantailak:
Kutsadura handia sortzen du.
Hondakin erradiaktiboak.
Leherketen arriskua( Chernobil-en gertatu zen bezala)
5. Energi fosilak
Bi iturri nagusi:
Petroleoa eta gas naturala
Oso erabiliak adibidez:
Autoak, etxeko galdarak...
Desabantailak:
Kutsadura handia eta amaitzen direla.
7. Zer da energia berriztagarria?
Energia berriztagarriak energia-iturri garbiago eta merkeago
berriei esaten zaie.
Hala nola:
-Eolikoa
-Biomasa
-Eguzki energia
-Geotermikoa
-Etab.
Baina nola funtzionatzen du?
Orain haizearen indarraz nola baliatzen
garen aztertuko dugu:
8. Haizea da energia alternatiboetan
konpetitiboena
1-Haizeak elize bat mugiarazten
du.
2-Elizeak turbina bat mugiarazten
du.
3-Generadore batek, turbinaren
mugimendu errotatiboa argindar
bihurtzen du.
Energia mota hau gero eta gehiago
ekoizten da Euskal Herrian.
9. Abantailak:
-Energia garbia sortzen du.
-Ez du kutsatsen.
-Doakoak dira.(zenbat kostatzen du Eguzkiarekin ura berotzea?)
-Ez dira agortzen.
-Autoktonoak dira.(Herri guztiek dute ura, Eguzkia, haizea eta biomasa)
Desabantailak:
-Azpiegitura asko eta garestiak behar
dira energi gutxi eratzeko.
10.
11. Biomasa
2 erabilera nagusi:
-Biomasatik eratorritako produktuak erreta lortutako beroa
erabil dezakegu galdarak edo eraikinak berotzeko
-Biomasatik motor-erregai biologikoak ekoitzi ditzakegu, hala
nola, bioetanola, biodiesela edo biogasa.
Gaur egungo energia-kontsumoaren % 15 biomasa-
energiarena dela jotzen da. Europan ere, energia
berriztagarrien erdia biomasa-energiatik ateratakoa da.
Garapen-bidean dauden herrien energia-iturri nagusia da
biomasa
12. Elektrizitatea sortzeko
Adibide garrantzitsu bat dugu Euskal Herrian. Zangotzako zentral elektrikoan,
inguruko nekazarien artean bildutako lasto-soberakina erabiltzen da elektrizitatea
sortzeko. 25 MW-eko potentzia du, eta urtean 160.000 tona lasto erabiltzen ditu.
ABANTAILAK.
-Erregai fosilen prezioaren
igoeraren eraginez gero eta
presentzia handiagoa hartu dute
gure inguruan.
-CO2-aren zikloa kontuan
hartzen bada, biomasa-energia
guztiz berriztagarria da.
DESABANTAILAK.
-Berotegi efektuaaren
gehiekuntzan eragina du.
-Erregai fosilek har dezaketen
prezioen eraginez:
• herri askotan planifikatu gabeko
labora ugaritu daiteke.
• janaria ekoizteko lursailak
neurrigabe laborantza energetikora
aldatzeko arriskua
13.
14. Energia hidraulikoa
-Energia hidraulikoa uraren mugimenduaren energia eskuratzean
datza.
FUNTZIONAMENDUA:
-Errota batzuek aurretik zegoen ur-jauzi bat erabiltzen dute.
-Beste askok, aldiz, errota baino ehunka metro gorago, ibaiaren emariaren zati
bat bideratu, eta ahalik eta garaiera gutxiena galduta errotaren parera
eramaten dute.
-Han, ur hori jatorrizko ibaia baino altuago dagoenez, energia potentziala
izango du metatuta.
-Zenbat eta garaiera-diferentzia handiagoa lortu uraren ibilbidean, handiagoa
da jauzi horretan garatutako energia potentziala, eta, ondorioz, behealdean
handiagoa da energia zinetikoa.
-Urak, goitik behera erortzean, beheko aldean dauden palari nahiz turbinari
eragiten die eta birarazi egiten ditu.
-Birarazten duen turbina hori errotaren ardatza izan daiteke, edo burdinola
bateko mailuaren ardatza.
-Turbina hori sorgailu elektriko baten ardatzari lotuta dagoenean, sorgailua
elektrizitatea sortzeko erabiltzen da
16. ABANTAILAK:
• Energia-bihurketaren etekina
oso handia da, % 80/90
bitartekoa.
• Tamaina txikiko sistemetan,
eragin ekologiko kaltegarria
txikia da.
• Energia eskuratzeko modu
sinple eta merkeena izanik,
energia-iturri berriztagarrietan
erabiliena da
DESABANTAILAK:
• Arrainenmigrazioa eta ibaian
behera elikagaiak behar bezala
garraiatzea oztopatzen dute.
• Baiaren dinamika erabat aldatzen
dute, ibilguaren zenbait zatitan
ur-emaria biziki murriztuz.
• Geruza freatikoen maila eta
urtegian bildutako uraren
konposizioa aldatu egiten dute.
18. Energia geotermikoa
-Lurraren barneko beroaz baliatuta lortzen den energia da.
-Lurrazalaren lehen 10 kilometrotan metatutako potentzial geotermikoa
munduko ikatz-erreserbena baino 2.000 bider handiagoa da.
-Tenperatura, batez beste, 25 °C handiagotzen da lurrazalean barneratzen
garen kilometro bakoitzeko
-Zenbait gune sismiko edo bolkanikotan, bestalde, tenperatura handiak
daude azaletik oso gertu, eta toki horietan energia-iturri hau erabiltzea oso
erraza da.
19. Baina, nola ustiatzen da energia
geotermikoa?
• Elektrizitatea sortzeko lurpean ur-lurruna edo ur beroa behar da. Lurpetik ateratzen
dena ur-lurruna denean, lurrun hori zuzenean turbinetara bideratzen da elektrizitatea
sortzeko.
• Hodietan zehar ateratzen dena ur beroa denean, ordea, lehenengo ur likidoa eta ur
lurruna bereizi egin behar dira eta, ondoren, ur-lurruna elektrizitatea sortzeko erabiliko
da.
• Tenperatura altuko energia termikoa dagoen tokietan, hots, uraren tenperatura 150-
200 ºC-tik gorakoa denetan, ura tanga edo deposituetara isurtzen da eta prozesu
horretan sortutako lurruna erabiltzen da elektrizitatea sortuko duten turbinei eragiteko.
• Uraren tenperatura 70 eta 150-200 ºC bitartekoa denean, Tenperatura ertaineko
energia termikoa esaten zaio. Kasu horietan ur beroa, bero-trukagailu baten bidez
hegazkorragoa den beste likido bat lurruntzeko erabiltzen da eta lurrun hori izango da
turbinetara bideratutakoa
• Tenperatura baxuko edo oso baxuko energia termikoa (20 eta 50-60 ºC bitartekoa, eta
50-60 eta 70-80 ºC bitartekoa hurrenez hurren) eta tenperatura ertaineko energia
termikoa eraikinak, negutegiak, arrain-haztegiak, egurra lehortzeko instalazioak, etab.
berotzeko erabiltzen dira.Energia geotermikoa zuzenean erabilita lortzen den
bestelako erregaien aurrezpena uraren tenperaturaren, distantziaren eta instalazio-
motaren araberakoa den arren, % 80rainokoa izan daiteke.
20.
21. Abantailak eta desabantailak:
Abantailak:
-Atmosfera kutsatzen duten gasen emisioa murrizten du.
-Ez du berotegi-efektua areagotzen.
-Urtean zehar ekoizpen konstantea du, eta ez da urtaro-
aldaketen menpeko.
Desabantailak:
-Ezin dira zentral elektriko geotermikoak leku guztietan egin.
Euskal Herrian, esaterako, ezinezkoa da.Plaka tektonikoek
elkar jotzen duten 'gune beroetan' baino ezin dira eraiki.
-Arroka-mota, zulatzeko egokitasuna eta bestelako baldintza
egokiak behar dira.
-Hasierako inbertsio handi xamarra eskatzen du hoditeria lur
azpian sartzeko.
22.
23. Eguzki energia.
-Gaur egun, eguzki-energia
fotovoltaikoak funtzio
garrantzitsua betetzen du
garapen jasangarrirako bidean.
-Energi fotovolaiko esaten saio,
panel fotovoltaikoak erabiliz,
energia elektrikoa eskuratzera.
-Dena den, haren kostua ez da
lehiakorra oraindik ere.
-Gaur egun, Espainia da
munduko produktore
handienetariko bat, 3.200MW-
ko potentzia estimatua izanik.
24. Zelula fotovoltaikoak.
Ikusi duzu inoiz pilarik gabe dabilen kalkulagailurik? Konturatu zara goialdean
duen pantaila-itxurako laukitxo horretaz?
Horiek dira zelula fotovoltaikoak.
-Material erdieroalez egindako xafla fin horiek eguzkiaren erradiazioa zuzenean
elektrizitate bilakatzen dute.
-Eguzki-energiak erdieroalea berotzen du, haren atomoetako elektroiak askatzen
ditu, eta potentzial elektrikoa sorrarazten du.
-Halako hainbat eta hainbat zelula txiki elkartuta, plaka fotovoltaikoa izango dugu
25. Gaur egun % 30eko
eraginkortasuna duten plaka
fotovoltaikoak egin daitezkeen
arren, normalean, % 10 eta % 15
bitarteko eraginkortasuna duten
eguzki-plakak erabiltzen dira.
Hots, xafla horretan jasotako
eguzki-energia osoaren % 10 edo
% 15 elektrizitate bihurtzeko gai
dira. Bestalde, sare elektrikoa heltzen ez
den inguru bakartuetan kWh gutxi
batzuk sortzeko, eguzki-energia
fotovoltaikoak ez du parekorik.
Konturatu zara autobideetako larrialdi-
telefonoek edo zenbait herritako
TAOko txartelak emateko makinek
eguzki-plakak dituztela sarri? Zer
esanik ez, itsasoan jarritako buietan
edota espazioko satelite eta espazio-
ontzietan duten erabilgarritasuna
28. Funtzionamendua.
-Energia kaptatzen da geroago
energia termikoan
transformatzeko lanerako
fluidoak berotzen direnea.
-Energia termiko horren
gordeketa bai lanerako
fluido horren colektoreak
edo gerorako gordetako
kontsumorako uretara
transferituta.
30. Maremotrizak
Mareen bidez lortzen da energia
mota hau, itsasgora eta itsasbera
aldakatuz eje bat mugiarazten da.
Eje hau turbina bat mugitzen
du eta alternadore batekin
aklopatzen da, honek energia
mareomotriza energia
elektrikoan bilakatzen du.
31.
32. Olatuen energia
Itsas bazterrean, 'ahoa' irekita duen egitura bat kokatzen da.
Olatuek 'ahoa' urez betetzen dute, eta barruko haizea egiturako
goiko zulotxo batera bultzatzen dute. Zulo horren parean jarritako
turbina biraraztean, sorgailuak elektrizitatea sortuko du.
33.
34. Abantailak eta desabantailak
Itsas energia garbia eta
berriztagarria da.
Marea- edo olatu-zentrala
eraikitakoan, itsas energia
debaldekoa eta agortezina
da.
Ez du gasik edo bestelako
zaborrik sortzen.
Teknologia garatuena marea-
energiaz baliatzen da.
Kostu eta inbertsio handiak
eskatzen ditu, eta ez dute
energia askorik ekoizten.
Edozein leku ez da egokia
marea-zentrala kokatzeko.
Marea-zentralek elektrizitatea
egunean lau aldiz baino ezin
dute sortu.
