1. ENERGIA
energia motak:
energia mekanikoa: mogitzen dagoan objetuek
daukien energia da.
Argi energia: hainbat gorputzek argi moduan
igorten dabena da.
Bero energia: gorputzek bero moduan igorten
dabena da.
Energia kimikoa: hainbat sustantziatan batzen
dan energia da.
Energia nuklearra: hainbat substantzatatik
lortzen da.
Energia elektrikoa: etxeetan gehien erabiltzen
den energia da.

2. Energia aldatu egiten da:
Energia ez da sortzen, ezta suntzitzen ere;
aldatu egiten da. Hau da, hainbat motatako
energiak beste mota batzuetako energiak
bihurtzen dira.
Energia elektrikoa errez lortu daiteke eta
beste hainbat motatako energia bihurtu
daiteke, adibidez. Energia mekanikoa, argi
energia edo bero energia.
Energia iturri barriztagarriak
Eguzki panelen bidez energia aprobetxatu eta
bero energia edo energia elektriko bihurtu
daikegu.
Aerosorgailuen bidez haize energia edo
energia eolikoa ustiatzen dogu, eta energia
mekanikoa energia elektrikoa bihurtzen da.

3. Presak eta urtegiak eraikiz, ura batzen da;
eta, gero, garaiera jakin batetik isurten da,
uraren mogimendua aprobetxatzeko.
Instalazino maremotrizen bidez, itxasgorako
eta itxasbeherako ur masen mogimendua eta
itxasoko olatuena erabili daiteke.
Materia organikoa (adibidez, landara
hondakinak edo zaborrak) errez edo tratatuz,
energia lortzen da.
Energia iturri ez-barriztagarriak
Energia iturri ez-barriztagarriak oso arin
kontsumitzen dira.
Petrolioa mundu osoan gehien erabilten dan
energia iturria da.
Ikatza erabiliz, zentral termikoek energia
elektrikoa lortzen dabe.

4. Gas naturala etxeetako sukaldeetan eta
berokuntzan erabilten da.
Zentral nuklearretan, subtantzia
erradiaktiboetatik abiatuta, energia nuklearra
lortzen da, eta gero, energia elektriko
bihurtzen da.
Lurraren barruakdeko beroaren bidez, energia
geotermikoa lortzen da.
Gaur egungo mundua eta energia iturriak
Herrialde garatuek eta garapen bidean
dagozan herrialdeek energia asko
kontsumitzen dabe. Energia hori iturri ezbarriztagarrietatik lortuta izaten da, modu
nagusitan, eta, hori dala-eta, energia
konbeltzional deitutako energia da.
Energia iturri ez-barriztagarri horreek, urriak
izateaz aparte, lurreko hainbat zonaldeetan
kontzentratuta dagoz.

5. Baleabide horreen kontsumoa murrizteko, gaur
egun, energia barriztagarrien kontsumoa
sustatzeko neurriak hartzen dabilz.
Energiak ingurumenean sortzen dauzan
ondorioak gasa, petrolioak edo ikatza,
lortzeko, meatzeak eta hobiak hondeatzen
dira.
Energia lortzeko instalazinoek arriskuan jarri
daikez inguru horretako animalia espeziak.
Erregaiak erretean, substantzia kutsagarri
asko eta asko igorten dira atmosferara.
Zentral nuklearrek karbono dioxido oso gitxi
igorten dabe, baina hondakin nuklear deitutako
arrisku handiko beste hondakin batzuk sotzen
dabez.

6. Ekintza kolekliboak:
Energia garbia lortzeko enrgia alternatiboen
erabilera bultzatzen dabe.
Energia eragingortsuna hobetzen ahalegintzen
dira.
Energia aurreztea sustatzen dabe, informazino
kanpainen bidez
banakako ekintzak:
honexeek dirakontxumo gitxiko bonbilak
erabili, argiak eta makinak amatatzea,
berokuntzak eta aire girotua beharrezkoa
danean besterik ez erabiltea, garbigailua
beteta dagoenean bakarrik jartea, bide
laburrak egiteko autoa ez erabiltea, gure
udalak edo herriko alkarteek sustatutako
energia aurrezteko kanpainetan parte hartzea.
EGILEA: Arkaitz Aberasturi

7. Ekintza kolekliboak:
Energia garbia lortzeko enrgia alternatiboen
erabilera bultzatzen dabe.
Energia eragingortsuna hobetzen ahalegintzen
dira.
Energia aurreztea sustatzen dabe, informazino
kanpainen bidez
banakako ekintzak:
honexeek dirakontxumo gitxiko bonbilak
erabili, argiak eta makinak amatatzea,
berokuntzak eta aire girotua beharrezkoa
danean besterik ez erabiltea, garbigailua
beteta dagoenean bakarrik jartea, bide
laburrak egiteko autoa ez erabiltea, gure
udalak edo herriko alkarteek sustatutako
energia aurrezteko kanpainetan parte hartzea.
EGILEA: Arkaitz Aberasturi