materia egoera fisikoa fisika eta kimika 3. dbh gasak eta gasen propietateak

1. 2. GAIA
MATERIA: EGOERA FISIKOA
GASAK

2. MATERIA
EGOERA
FISIKOAK
http://www.youtube.com/
watch?v=Qb75G--
wTNc
 SOLIDOAK
 LIKIDOAK
 GASAK
 PLASMA

3. MATERIAREN EGOERAK
EGOERA SOLIDOAK LIKIDOAK GASAK PLASMA
PRO
PIE
TA
TE
AK
FORMA
KONS
TANTEA
ALDA
KORRA
ALDA
KORRA
IZUGARRIZ
KO
TENPERATU
RA DUEN
GASA
BOLUMENA
KONS
TANTEA
KONS
TANTEA
ALDA
KORRA
HEDATZEN
DIRA
EZ
(DILATATU)
EZ
(DILATATU)
BAI
KONPRIMA
TZEN DIRA
EZ NEKEZ BAI
ADIBIDEZ IZARRETAKO
MATERIAREN
EGOERA DA

4. TEORIA ZINETIKOA
 MATERIA MOLEKULAZ OSATUTA
 MOLEKULAK HUTSEAN DAUDE
ELKARRENGANDIK BANANDUTA
 MOLEKULAK ETENGABE HIGITZEN ARI
DIRA
 MOLEKULEN ARTEAN LOTZE INDARRAK
ETA URRUNTZE INDARRAK DAUDE

5. EGOERAK ETA TEORIA
ZINETIKOA
SOLIDOETAN

6. SOLIDOEN BARNE EGITURA
 MOLEKULEN BANAKETA
– ELKARRENGANDIK GERTU
 MOLEKULEN LOTZE INDARRAK
– HANDIAK, MOLEKULAK SENDO LOTUTA
 MOLEKULEN HIGIDURA
– BIBRAZIO-HIGIDURA TXIKIA DUTE

7. ONDORIOZ
 EGITURA ZURRUNA DUTE
 FORMA ETA BOLUMENA KONSTANTEA
 EZIN DIRA KONPRIMITU
 EZ DIRA HEDATZEN
– BIBRAZIOA HANDITZEN DENEAN DILATATU
 DENTSITATE HANDIAGOA

8. EGOERAK ETA TEORIA
ZINETIKOA
LIKIDOETAN

9. LIKIDOEN BARNE EGITURA
 MOLEKULEN BANAKETA
– ELKARRENGANDIK HURRUNAGO
 MOLEKULEN LOTZE INDARRAK
– LOTURAK AHULAGOAK
 MOLEKULEN HIGIDURA
– HANDIAGOA, ELKARREN GAINEAN
IRRISTATU

10. ONDORIOZ
 BOLUMENA KONSTANTEA IZAN ARREN
 EGITURA EZ DA HAIN ZURRUNA, FORMA
ALDAKORRA
 KONPRIMITU DAITEKE BAINA GUTXI
 SOLIDOAK BAINO GEHIAGO DILATATU
 DENTSITATEA SOLIDOAK BAINO
TXIKIAGOA

11. EGOERAK ETA TEORIA
ZINETIKOA
GASETAN

12. GASEN BARNE EGITURA
 MOLEKULEN BANAKETA
– MOLEKULAK BAKARTUTA DAUDE
 MOLEKULEN LOTZE INDARRAK
– OSO TXIKIAK, IA EZ DUTE
 MOLEKULEN HIGIDURA
– DENIK ETA HANDIENA

13. ONDORIOZ
 FORMA ETA BOLUMENA ALDAKORRA
 HEDATZEN DIRA, ONTZIAREN BOLUMEN
OSOA HARTZEKO JOERA
 ERRAZ KONPRIMITU DAITEZKE
 DENTSITATE TXIKIENA DUTE

14. LABURPENA

15. GASEN EZAUGARRIAK
 GASEN KANTITATEA ZEHARKA
NEURTZEN DA
– BOLUMENA -------- L / m3 (NS)
– PRESIOA -------- PASCAL (Pa) (NS) / mm Hg
(Hg= merkurioa)
– TENPERATURA ----- ºC / K (NS)
GOGORATU!
T(K) = T (ºc) + 273

16. PRESIO ATMOSFERIKOA
 TORRICELI-K NEURTU ZUEN
– ATMOSFERAK ITSAS MAILAN ERAGITEN
DUEN PRESIOA
– LORTUTAKO KANTITATEARI
ATMOSFERA (atm) DEITU ZION
JAKIN EZAZU !
1 atm = 760 mm Hg = 101.325 Pa

17. TEORIA ZINETIKOA GASEI
APLIKATUTA
 MOLEKULAK OSO BEREIZITA ETA
ETENGABE HIGITU
 MOLEKULEK ONTZIEN BOLUMEN
GUZTIA HARTZEN DUTE (HEDATZEKO
JOERA)
 MOLEKULEK ONTZIEN HORMAK JO….
TALKEK HORMETAN PRESIOA
ERAGITEN DUTE
 TENPERATURAK HIGIDURAREN
ABIADURAN ERAGINA DU

18. ZERO ABSOLUTUA
TENPERATURA HANDIA
BADA…
 MOLEKULEN HIGIDURA
HANDIA DEN SEINALE
ZENBAT ETA ARINAGO
HIGITU ORDUAN ETA
TENPERATURA
ALTUAGOA
TENPERATURA JAISTEN
BADA…
 MOLEKULEN
ABIADURA
MOTELAGOA DEN
SEINALE
 UNE BATEAN
HIGITZEARI UTZIKO
DIOTE!
 ORDUAN
TENPERATURA EZIN
GEHIAGO JAITSI …

19. ZERO ABSOLUTUA!
GASEN MOLEKULEK
HIGITZEARI UZTEN
DIOTENEAN
- 273,15 ºC

20. EGOERA-ALDAKETA
 FENOMENO FISIKOAK DIRA
MATERIAREN IZAERA
EZ DA ALDATZEN
EGOERA BAIZIK

21. solidoa
likidoa
gasa

22. MOLEKULEN HIGIDURA ETA
EGOERA ALDAKETAK
GAS – EGOERATIK SOLIDO-EGOERARA
PASATZEAK…
 MOLEKULEK ENERGIA
GALDU …
 HIGIDURAREN
ABIADURA JAITSI…
 TENPERATURA
GALDU!
(LIKIDOTZEA edo KONDENTSAZIOA,
SOLIDOTZEA, ALDERANTZIZKO
SUBLIMAZIOA)
SOLIDO EGOERATIK GAS
EGOERARA
 MOLEKULEK ENERGIA
IRABAZI
 HIGIDURAREN
ABIADURA IGO
 TENPERATURA
IRABAZI!
(URTZEA, BAPORIZAZIOA,
SUBLIMAZIOA)

23. URTZE ETA IRAKITE PUNTUA
 URTZE-PUNTUA:
– SOLIDOAREN MASA
GUZTIA SOLIDO
EGOERATIK LIKIDO
EGOERARA
IGAROTZEKO BEHAR
DEN …
TENPERATURA
URTZE
TENPERATURA
 IRAKITE-PUNTUA
– LIKIDOAREN MASA
GUZTIA LIKIDO-EGOERATIK
GAS-EGOERARA
IGAROTZEKO BEHAR
DEN …
TENPERATURA
IRAKITE
TENPERATURA

24. SOLIDOTZE/KONDENTSAZIO PUNTUAK
 SOLIDOTZE PUNTUA (LIKIDOTIK SOLIDORA)
 KONDENTSAZIO PUNTUA (GASETIK
LIKIDORA)
1. URTZE ETA SOLIDOTZE PUNTUA
TENPERATURA BERDINEAN
GERTATZEN DIRA.
2. IRAKITE ETA KONDENTSAZIO PUNTUA
TENPERATURA BERDINEAN
GERTATZEN DIRA

25. TEORIA ZINETIKOA ETA EGOERA
ALDAKETAK
 EGOERA ALDAKETAN TENPERATURA
EZ DA ALDATZEN ENERGIA GUZTIA
PARTIKULEN LOTZEN DUTEN INDARRAK
GAINDITZEKO ERABILTZEN DIRA
36. ORRIKOA IKASI

26. EGOERA ALDAKETA HAINBAT
BALDINTZETAN
 PRESIO ATMOSFERIKOAK IZOZTE
PUNTUAREN TENPERATURA ALDA
DEZAKE
 LURRUNTZEA (LIKIDOAREN AZALEAN
GERTATU EDOZEIN TENPERATURAN, )
 IRAKITEA (LIKIDO MASA GUZTIAN
GERTATU, IRAKITE TENPERATURAN
SOILIK)

27. GASEN LEGEAK
 BOYLE-MARIOTTE
T= FINKOA
BOLUMENA IGOTZEAN / PRESIOA JAITSI
BOLUMENA JAISTEAN / PRESIOA IGO
 http://www.youtube.com/watch?v=K7Z6RLq6fA4&
NR=1&feature=fvwp
 http://www.youtube.com/watch?v=8lZSmitY5Nk&f
eature=related
 http://www.youtube.com/watch?v=QldLPbf7k8U&
NR=1&feature=fvwp

28. GASEN LEGEAK
 GAY-LUSSAC
V= FINKOA
TENPERATURA IGOTZEAN / PRESIOA IGO
TENPERATURA JAISTEAN / PRESIOA JAITSI
 http://www.youtube.com/watch?v=D0jASeI8qmU&feature=r
elated
 http://www.youtube.com/watch?v=VNU6YpKmLtM&feature
=related
 http://www.youtube.com/watch?v=ifEqJhnzELY&feature=re
lated
 http://www.youtube.com/watch?v=wODW_9MRHWk&featu
re=related

29. GASEN LEGEAK
 CHARLES
P= FINKOA
TENPERATURA IGOTZEAN / BOLUMENA IGO
TENPERATURA JAISTEAN / BOLUMENA JAITSI
 http://www.youtube.com/watch?v=4kr1UROrE3U&
feature=fvw
 http://www.youtube.com/watch?v=lCE4OJ31JbQ&
NR=1