2. Ustanak u Srbiji
Ustanak u Srbiji protiv nemačke okupacione
uprave započeli su četnički i partizanski odredi
koji su bili formirani već početkom leta 1941.god.
Zajednička osobina svih ljudi koji su stupili u
partizanske i četničke odrede u Srbiji bila je
spremnost da se oružjem suprostave okupatoru.
Zbog uznemiravajućeg razvoja situacije u Srbiji,
Hitler je već sredinom septembra izdao naredbu
o pokretanju ofanzive (kaznene ekspedicije) na
ustaničku teritoriju i uputio je dve nove divizije sa
drugih frontova u Srbiju.
3. Vojno – četnički odredi
Četničke odrede formirala je grupa
jugoslovenskih oficira i vojnika koja je izbegla
zarobljavanje u Aprilskom ratui sklonila se na
Ravnu goru. Tako je i nastao naziv za pokret
otpora koji je ta grupa formirala već sa proleća
1941.god- Ravnogorski pokret. Vodja je bio
pukovnik Dragoljub Mihailović. Ime četnik
preuzeto je iz slavne tradicije srpskog ustaništva
. Po tom imenu vijska će biti u narodu više
upamćena nego po svom kasnijem zvaničnom
nazivu Jugoslovenska vojska u otadzbini.
4. Politička organizacija Ravnogorskog pokreta
i njegovo medjunarodno priznanje
U političkom smislu Ravnogorski pokret je predstavljao
jezgro srpskog gradjanskog otpora: monarhistički,
lojalistički i antiosovinskih snaga koje su se opredelile da
u zapadvoj Srbiji nastave borbu. Dragoljub Mihailović je
imenovan za komadanta Jugoslovenske vojske u
otadzbini i ministra vojske. Unapredjen je u čin generala.
Pored vojne pokret je vrlo brzo dobio i političku
organizaciju-Centralni nacionalni komitet(CNK), na čelu
sa Dragišom Vasićem, poznatim piscem i nacionalnim
radnikom. Medjunarodno priznanje R.pokreta
omogućavalo je MIhailoviću da u samoj zemlji vtši
mobilizaciju, zahteva odazivanje vojnih obveznika,
formira četničke jedinice, odredjuje komadante, kažnjava
neposlušne i unapredjuje zaslužne. Zakletva je polagana
kralju i Otadzbini.
5. Partizanski odredi
Partizanske odrede formirala je i predvodila Komunistička partija
Jugoslavije(KPJ). Posle napada Nemačke vojske na Sovjetski
Savez, početkom leta 1941.god., ona je brzo prešla iz civilnog u
vojno stanje. U Beogradu je formiran Glavni štab partizanskih
odreda Jugoslavije, skriven od nemačkih vlasti na Dedinju. Samo
par dana kasnije donesena je odluka o podizanju ustanka. Josip
Broz Tito je izabran za komadanta Glavnog štaba partizanskih
odreda Jugoslavije. Doneta je odlluka da pored komadanta odreda
postoje i politički komesari. Ustanak je počeo na seoskom vašaru
Radjevini, partizani su ubili dva srpska žandarma koje su nazvali
slugama okupatora. Poćetkom jeseni Glavi štab partizanskih odreda
iz Beograda prelazi na oslobodjenu teritotriju u zapadnoj Srbiji. U
rudniku Stolice partizani su održali važno vojno savetovanje. Na
savetovanju je odlučeno da se Glavni štab partizanskih odreda
preimenuje u Vrhovni štab Narodno oslobodilačkih partizanskih
odreda Jugoslavije(NOPOJ), a da se rat koji vode partizani nazove
Narodnooslobodilačkom borbom(NOB).
6. Politički ciljevi partizanskog pokreta
Komunistička partija Jugoslavije imala je viziju sasvim
nove i drugačije jugoslovenske države u budućnosti. Ta
država bi bila socijalistička republika sastavljena od
federalnih jedinica, kako je bio uredjen i Sovjetski Savez.
U tim federalnim jedinicama živelo bi pet ravnopravnih
naroda: Srbi, Hrvati, Slovenci, Crnogorci i Makedonci.
Smatrali su da Jugoslavija može imati budućnost kao
zajednica ravnopravnih naroda i njihovih država. Sva
sredstva za proizvodnju bila bi oduzeta od privatnih
vlasnika i postala bi zajednička svojina društva. Takve
promene nije bilo moguće ostvariti drugačije nego
komunističkom revolucijom, kao u Rusiji. Za izvodjenje
revolucije potrebno je imati vojsku, oružanu silu.
7. Napad na nemačke garnizone u Srbiji
Pod komandom potpukovnika Veselina Misite,
Jadranski četnički odred je prvi put samostalno
izveo akciju krajem avgusta kada je oslobodjena
Loznica. Iako je napad organizovan na brzinu
bio je značajan jer je oslobidjen jedan grad, prvi
u okupiranij Evropi, i prvi put je jedan nemački
garnizon primoran na predaju. Usledili su
zajednički partizansko-četnički napadi na veća
mesta u zapadnoj Srbiji, gde je stvorena velika
slobodna teritorija.
