Presentation Inaugural address "Diplomacy means business" Dr. Huub Ruel - 22 November 2013 @ Windesheim University of Applies Sciences The Netherlands

1. DIPLOMACY MEANS BUSINESS
Lectorale rede
Dr. Huub Ruël
Vrijdag 22 november 2013
#dmbizz
Windesheim zet kennis in werking

2. Recente headlines
“Rutte aangekomen in Jakarta”
“Het werd 'hoog tijd' dat Rutte naar China
komt” (NRC, 14-11-2013)
“Handelsmissie naar China Nederland is de tweede
handelspartner. Toch is premier Rutte als laatste EUleider in China, waar zakendoen juist niet zonder
politieke steun kan.”
“Moderne diplomatie vraagt om economische
focus” (VNO-NCW, 12-06-2013)
Windesheim zet kennis in werking

3. Recente headlines
“Fnuikend. Zo betitelt Bernard Wientjes, voorzitter van
ondernemingsorganisatie VNO-NCW, het kabinetsbesluit om in het
kader van verdere bezuinigingen ambassades, consulaten en andere
diplomatieke posten te sluiten.” (Nieuwsuur, 29-07-2013)
Wientjes: 'Betalen voor diensten bedreigde consulaten is optie‘
(VNO-NCW, 8-10-2013)
Windesheim zet kennis in werking

4. De ‘verhaallijn’ vanmiddag..
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
De internationale economische
machtsverhoudingen in verandering
Hoe internationaal is Nederland?
Internationalisering noodzaak, maar hoe?
Commerciële diplomatie en bedrijfsdiplomatie
Een selectie uit recent onderzoek
Conclusies
Co-referaat Mw. Nelleke Barning, Director
Corporate Communication DSM
Afsluiting
Windesheim zet kennis in werking

5. De internationale
economische
machtsverhoudingen in
verandering
Windesheim zet kennis in werking

6. Economische machtsverhouding in verandering
• Economische macht ontwikkelde economieën
neemt af
• Economische groei opkomende economieën
zoals China, Indonesië, Turkije, Mexico,
Rusland sterk
• ´State capitalism´ dominant alternatief
• Meerderheid nieuwe grote bedrijven in
opkomende economieën
• Bijna helft Global 500 bedrijven uit
opkomende economieën in 2025
• Enorme staatsfondsen uit opkomende
economieën investeren actief
Windesheim zet kennis in werking

7. Hoe zorgwekkend is dit?
Wat betekent dit voor
ontwikkelde economieën
zoals Nederland?
Windesheim zet kennis in werking

8. Nederland als gevalsstudie
Windesheim zet kennis in werking

9. Nederland als gevalsstudie (1)
Nederland:
• hoog op de globaliseringindex
• Een van de grootste exporteurs ter wereld
• In de top 10 van investeerders in buitenland
• Omzet NL-bedrijven in buitenland is 30% van
omzet alle in NL gevestigde bedrijven
Windesheim zet kennis in werking

10. Nederland als gevalsstudie (2)
• Maar…..
• 18% van NL-bedrijven is echt internationaal actief
• Sterk op Duitsland en België gericht
• Relatief weinig in opkomende economieën
• Ruim 40% van export is doorvoer, lage toegevoegde waarde
Windesheim zet kennis in werking

11. Een kijkje in de provincie
Windesheim zet kennis in werking

12. Een kijkje in de provincie
Bron: CBS
Windesheim zet kennis in werking

13. Een kijkje in de provincie
Potentie voor verdere economische
internationalisering
Nederland als ‘model internationale economie’?
Toekomstige welvaart garanderen?
Internationaliseringsinspanningen
versterken!
Windesheim zet kennis in werking

14. Diplomatie en internationaal zakendoen
Commerciële diplomatie
en
Bedrijfsdiplomatie
Windesheim zet kennis in werking

15. Diplomatie en internationaal zakendoen
Succesvol internationaal zakendoen vraagt meer
dan heldere bedrijfsstrategie en goed
marketingplan.
Internationaal zakendoen is zaak van omgaan
met niet-marktpartijen.
Sterkere verwevenheid internationaal
zakendoen en internationale betrekkingen.
Windesheim zet kennis in werking

16. Diplomatie en internationaal zakendoen
“Rusland belangrijk voor de Nederlandse
economie”
VIDEO
Windesheim zet kennis in werking

17. Commerciële diplomatie
Windesheim zet kennis in werking

18. Commerciele diplomatie
Het netwerk van publieke en private actoren dat
commerciele relaties en belangen behartigt in het
buitenland en daarbij diplomatieke kanalen en processen
gebruikt.
Windesheim zet kennis in werking

19. Bedrijfsdiplomatie
Windesheim zet kennis in werking

20. Bedrijfsdiplomatie
Het opbouwen en onderhouden van een
positieve lange-termijn relatie met
buitenlandse overheden en
belangengroeperingen
gericht op het behouden van legitimiteit
en een ´licence to operate´
in een buitenlandse omgeving.
Windesheim zet kennis in werking

21. Commerciële diplomatie en bedrijfsdiplomatie:
nieuw?
Historie:
Romeinen
Duitse Hanze
1655 – Nederlanders openen ambassade in
China met als doel handel te bevorderen.
“Philips is al honderd jaar in Afrika aanwezig. Op het
Afrikaanse hoofdkwartier in Johannesburg hangt nog de brief
die Anton Philips in 1895 aan de consul stuurde, met de
vraag of die hem kon helpen de gloeilamp in Zuid-Afrika te
introduceren. Dat was vier jaar nadat het bedrijf in Eindhoven
was opgericht.”
(Volkskrant, p. 4, dinsdag 7 mei 2013. “Philips ziet kansen in
welvarender Afrika”)
Windesheim zet kennis in werking

22. Commerciële diplomatie en bedrijfsdiplomatie
Een selectie uit recent
onderzoek
Windesheim zet kennis in werking

23. Commerciële diplomatie
Een ondernemers perspectief
Windesheim zet kennis in werking

24. Een ondernemers perspectief
Hoe ervaren ondernemers, met name in het
MKB, de commerciële diplomatie-dienstverlening
door ambassades en consulaten?
Gestratificeerde steekproef van 450 MKB
bedrijven: 115 bedrijven bereid mee te werken.
Windesheim zet kennis in werking

25. Een ondernemers perspectief
Resultaten (1):
• 1/3 van de bedrijven gebruikt ambassade- en consulaatsdiensten bij
internationalisering.
• 67% van de bedrijven redden zichzelf,
• 40% kent het bestaan van de diensten niet.
Windesheim zet kennis in werking

26. Een ondernemers perspectief
Resultaten (2):
• Meerderheid bedrijven die ambassade- en
consulaatsdiensten gebruiken vinden dit
waardevol,
• Redenen: gebrek aan financiele middelen,
betrouwbare informatie en gebrek aan een
netwerk,
• Meest gebruikte diensten: marktinformatie,
bedrijfscultuur informatie, en info over wet- en
regelgeving.
Windesheim zet kennis in werking

27. Een ondernemers perspectief
Resultaten (3):
• MKB-bedrijven die zakendoen in opkomende
landen hechten niet meer waarde aan
commerciele diplomatie,
• Wel wordt commerciele diplomatie in
opkomende landen vaker gebruikt,
• Redenen: gebrek aan ervaring in gastland en
niet goed functionerende wet- en regelgeving.
Windesheim zet kennis in werking

28. Een ondernemers perspectief (slot)
Resultaten (4):
• Bedrijven met internationale ervaring hechten minder waarde aan
commerciele diplomatie,
• Bedrijven met publieke klanten hechten meer waarde aan
commerciele diplomatie,
• Bedrijven zonder netwerk in gastland hechten meer waarde aan
business partner search diensten.
Windesheim zet kennis in werking

29. Handelsmissies: effectief?
Windesheim zet kennis in werking

30. Handelsmissies: effectief?
• Literatuurstudie: 26 studies periode 1985-2012
Windesheim zet kennis in werking

31. Handelsmissies: effectief?
• Effecten handelsmissies op handelsvolume en
investeringen op nationaal en subnationaal
niveau niet eenduidig, maar overwegend geen
effect.
• Op bedrijfsniveau:
bescheiden effect op korte en
middellange termijn,
wel positief effect op langere termijn
export, groei, en werkgelegenheid.
Windesheim zet kennis in werking

32. Handelsmissies: effectief?
Onderzoek onder buitenlandse diplomaten:
• Kwantificeren van resultaten handelsmissies
is moeilijk.
• Evaluatie en follow-up is probleem.
Windesheim zet kennis in werking

33. Handelsmissies: effectief?
Onderzoek onder 117 deelnemende bedrijven aan handelsmissies uit
Duitsland, Belgie, Ierland en Nederland:
• Internationale kennis van bedrijven verhoogt de effectiviteit.
• Ondernemende orientatie heeft geen effect op handelsmissieeffectiviteit.
Windesheim zet kennis in werking

34. Ambassadeurs en
commerciele diplomatie
primeur
Windesheim zet kennis in werking

35. Ambassadeurs en commerciële diplomatie
Buitenlandse ambassadeurs in Nederland:
• Vinden commerciele diplomatie erg belangrijk
• Besteden 40% van hun tijd aan commerciele
diplomatie
• Hebben veelal geen ervaring in de private
sector
• Vinden dat de economische afdelingen van
hun ambassades goed presteren
Windesheim zet kennis in werking

36. Ambassadeurs en commerciële diplomatie
Buitenlandse ambassadeurs in Nederland:
• met ervaring in private sector besteden meer tijd aan commerciele
diplomatie.
• Geen verband commerciele diplomatie-inspanningen en
handelsvolume-ontwikkeling met thuisland!
Windesheim zet kennis in werking

37. Bedrijfsdiplomatie in
multinationale
ondernemingen:
Een verkenning
Windesheim zet kennis in werking

38. Bedrijfsdiplomatie in multinationals
Verkennend onderzoek bij 8 multinationale
bedrijven (MNCs).
DSM, Shell, Philips, Wolters Kluwer, ING, Vopak,
Randstad, KPN.
Windesheim zet kennis in werking

39. Bedrijfsdiplomatie in multinationals (MNC)
•
•
•
•
7 MNCs bedrijven intensief bedrijfsdiplomatie
Geen bedrijfsbrede aanpak, vooral enkel board members/CEO’s
Enige algemene richtlijnen in 5 MNCs
Verantwoordelijkheid grotendeels decentraal, bij de buitenlandse
vestiging
• Een breed scala aan middelen ingezet
• Verband tussen sector en belang en aard bedrijfsdiplomatie?
Windesheim zet kennis in werking

40. Bedrijfsdiplomatie in multinationals
Internationaal survey onder ruim 1000 bedrijven.
Grotere bedrijven meer bezig met
bedrijfsdiplomatie dan kleinere
Geen verband tussen institutionele context en
bedrijfsdiplomatie
Windesheim zet kennis in werking

41. Andere afgeronde studies
• Commerciële diplomatie en kwaliteit van dienstverlening: een
diplomaten perspectief
• Digitale commerciële diplomatie
• Commerciële diplomatie: vergelijking beleid en praktijk van EU
landen
• ´Regionalisering´ van ambassades in het Midden-Oosten
• Commerciële diplomatie: privaat of publiek organiseren?
• Commerciële diplomatie en EU samenwerking
• Commerciële diplomatie: een toekomststudie
• Lobby gedrag van EU commercieel diplomaten in Indonesië
• Commerciële diplomatie en ondernemerschap
Windesheim zet kennis in werking

42. met dank aan UT alumni
Wouter ten Haaf, Tim Vehof, Robert
Menkhorst, Emiel Pross, Frank Slooten,
Annette Stadman, Lennart Zuidema,
Joost Zwijnenberg, Sander Busschers,
Shirin Reuvers, Robin Visser, Erwin
Sinnige, Elena Bondarouk, Martin
Kosters, Jessica Hofmann, Nikolai
Oudalov, Daniel Wild, Han Abbink, Tim
Wolters, Floris Betlem.
Windesheim zet kennis in werking

43. Onderzoeksagenda commerciële diplomatie
1.
2.
3.
4.
5.
Het openen van de ´black box´: op instrument en organisatie
niveau
Commerciële diplomatie op sub-nationaal niveau: regio´s,
provincies, steden
Commerciële diplomatie gericht op specifieke markten
De juiste mix tussen publiek en privaat in commerciële diplomatie
Actoren en kanalen voor commerciële diplomatie in het digitale
tijdperk
Windesheim zet kennis in werking

44. Onderzoeksagenda bedrijfsdiplomatie
1.
de diepte in` - wat gebeurt er ´werkelijk´/bedrijfsdiplomatie in actie?
2.
Bedrijfsdiplomatie in MKB en ´born globals´
3.
Specifieke gevallen en condities bedrijfsdiplomatie
4.
Risico´s bedrijfsdiplomatie, bijv. gevoeligheid corruptie
Windesheim zet kennis in werking

45. Lopend onderzoek lectoraat (1)
• Internationalisering vanuit een ´proces-bril´ en
de bijdrage van commerciële diplomatie –
door Rob Erven, docent/onderzoeker IBL
• Handelsmissies als een leerervaring – door
Albert Hulzebos, docent/onderzoeker IBL
• Handelsmissies: een toekomststudie – door
René de Lange
• Zakendoen in Turkije: vernieuwing van
handelsmissie format – door Gürkan Celik,
Associate Lector IB
Windesheim zet kennis in werking

46. Lopend onderzoek lectoraat (2)
Bedrijfsdiplomatie en taal: hoe communiceren
bedrijven met hun buitenlandse omgeving? –
door Dinand Warringa, docent/onderzoeker BK.
Bedrijfsdiplomatie en bedrijfsprestaties: een indepth case study –
door Jolanda Knobel, docent/onderzoeker BE
Windesheim zet kennis in werking

47. Conclusies
Windesheim zet kennis in werking

48. Conclusies
• Internationale economische machtsverschuiving
• Verdere internationalisering voor ontwikkelde economieën van groot
belang voor toekomstige welvaart
• Internationaal zakendoen en internationale betrekkingen sterker met
elkaar in verband
Windesheim zet kennis in werking

49. Conclusies
Commerciële diplomatie en bedrijfsdiplomatie
verklarende factor voor succes of falen in
internationaal zakendoen
Veel landen commerciële diplomatie hoog op de
agenda
Internationale bedrijven onderkennen belang van
relaties met buitenlandse overheden en
belangengroepen.
Windesheim zet kennis in werking

50. Conclusies
Professionalisering en innovatie
van
strategieën, instrumenten,
competenties en organisatie
van commerciële diplomatie en
bedrijfsdiplomatie op sub-nationaal
en nationaal niveau.
Windesheim zet kennis in werking

51. Co-referent
Co-referent:
Nelleke Barning –
Director Corporate Affairs NL
at Royal DSM N.V.
Windesheim zet kennis in werking

52. Diplomacy means business!
Windesheim zet kennis in werking