Stijn De Ceukelelier

2. Diabetes,
Neen of ja maar …
Zin en onzin van
voorwaarden en uitsluitingen
diabetes symposium
Socialistische Ziekenfondsen
15 maart 2012

3. Diabetes
De realiteit

4. 366 MIO
2030 = 522 MIO
= meer dan bevolking VS
= 1 op 10 volwassenen
= meer dan de hele bevolking EU

5. Diabetes in België : ook een toename
Prevalentie van Diabetes Mellitus (DM) en Gestoorde Glucose Tolerantie (GGT) bij
volwassenen (20-79j) in België
20.00%
15.00%
% 10.00% 10.59% risico
9.69% Diabetes
5.00%
6.63% 7.55%
0.00%
2011 2030
Bron: Diabetes Atlas, IDF 2011

6. Harde feiten: diabetescomplicaties in Duitsland
elke
12 minuten een beroerte
19 minuten een myocardinfarct
19 minuten een amputatie
60 minutes een nieuw geval van nierdialyse
Bron: Liebl A, et al. Exp Clin Endocrinol Diabetes 2002;110(1):10-6.

7. Diabetes: feiten in België
Diabetes = oorzaak van ernstige complicaties (1) :
frequentste oorzaak blindheid bij volwassen
(85%: oogproblemen en 2 %: blind)
frequentste oorzaak van nierinsufficiëntie
(86%: nierproblemen ; > 1/3 van dialysepatiënten)
2-4 x meer sterfte door ischemisch hartlijden
2-6 x meer cerebrovasculaire accidenten
4 x meer perifeer vaatlijden
15 x meer lidmaatamputaties (> 65 j x 25)
5 tot 10% loopt risico voor amputaties (tenen, voet, onderbeen)
Jaarlijkse “dodentol” te wijten aan diabetes in België:
+ 4.300 personen/jaar = Vlaams dorp(2)
(1) Data ADA (American Diabetes Association) en
WHO (World health Organization)
www.lasante.be, RIZIV statistieken 2007
(2) IDF Atlas 2011

8. Diabetes gerelateerde „reduced live expectancy‟
Levensverwachting gebaseerd op chronic disease models
diabetes geen diabetes
45 jaar Man 25 j 34 j
Vrouw 27 j 38 j
65 jaar Man 13 j 17 j
Vrouw 14 j 20 j
The burden of mortalityof diabetes mellitus in the Netherlands. Epidemiology 10:184-187, 1999.
Health -related quality of life and health-adjusted life expectancy of people with diabetes in Ontario, Canada.
Diabetes Care 27:407-414, 2004.

9. Diabetes
De hoop

10. De Vlaamse Diabetes
vereniging
droomt van een wereld
zonder diabetes,
streeft naar optimale
levenskwaliteit voor
mensen met diabetes,
wil de referentie zijn rond
diabetes in Vlaanderen

11. Vlaamse
Diabetes
Vereniging vzw
 70 jaar werking
 Mensen met Diabetes én
Professionele Zorgverleners
 Vrijwilligersvereniging (+ 500 actief)
 Lokaal netwerk
(26 afdelingen - 120 contactpunten)
 23.000 leden

12. Doelstellingen
Verspreiden van kwalitatieve informatie
over diabetes
De belangen behartigen van iedereen
die met diabetes geconfronteerd wordt
Creëren van een ‘Diabetescommunity’
Steun werven voor niet-bedrijfsgebonden
wetenschappelijk onderzoek
met als doel genezing

13. Informeren

14. Website
Publicaties in 2010

15. Toneelvoorstelling ‘Nu zegt hij lieveke’
Wat
• Toneelvoorstelling met als doel mensen
alert te maken voor de signalen
Hoe
• Inleiding door een arts en nabespreking
met publiek over inhoud, boodschap en
tips om mee naar huis te nemen

16. Project “Zoet Zwanger”
Doelstelling: bevorderen opvolging NA
zwangerschapsdiabetes
informeren en motiveren van
de vrouwen en hun zorgverleners
ivm de noodzaak tot preventie
op lange termijn
opzetten van een opvolgingssysteem
met vrijwillige registratie
www.zoetzwanger.be

17. Doelstellingen
Verspreiden van kwalitatieve informatie
over diabetes
De belangen behartigen van iedereen
die met diabetes geconfronteerd wordt
Creëren van een ‘Diabetescommunity’
Steun werven voor niet-bedrijfsgebonden
wetenschappelijk onderzoek
met als doel genezing

18. Belangen, een zaak van
discriminatie en discriminatie-gevoel
Enquête test gezondheid (2005):
90 % geen outing-probleem bij familie en naaste vrienden
18 % sprak nooit over zijn diabetes met collega‟s
22 % vermeldde het nooit tgo oversten
2-12 % vindt over diabetes spreken op werk/school moeilijk,
vooral omwille van het gevoel van „niet aanvaarding‟
13 % ervaart een vorm van discriminatie
 dieet 4/10
 Onderschatting van capaciteiten 1/10
 1/5 liep promotie mis
 6 % verklaarde ontslagen te zijn omwille van diabetes
TEST GEZONDHEID nr. 75 oktober-november 2006

19. Discriminatie, een probleem van …
Beoordeling als groep in plaats van individu
Leeftijd, duur diabetes, Type 1 vs. Type 2, …
Geen vs. Mineure of majeure complicaties
Negatief beeld door vooroordelen of onwetendheid
De fameuze „coma‟
Een beetje suiker vs. „zware‟ diabetes
Onvoldoende rekenschap huidige behandelingsmogelijkheden
Foute inschatting ziekteverzuim
Problemen bij aanwerving
Te theoretische benadering met onnodige beperkingen
Gevaar op hypo ≠ onvoldoende inschatting van kans op hypo

20. Diabetes en verzekeringen
Casus: Peter – vraag voor Schuld Saldo Verzekering
27 jaar, samenwonend met partner zonder diabetes
15 jaar diabetes Type 1
HbA1c 7,2%
Geen complicaties
Vast contract, recreatief sporter
Oordeel verzekeraar
Weigering bij de eerste maatschappij
Hoge bijpremie (200%) bij de tweede maatschappij
Uiteindelijk akkoord voor 150%
zin – onzin ?

21. Waar een wil is …
Schuldsaldo verzekering zonder meerpremie
Na overleg door de Vlaamse Diabetes Vereniging biedt
ZA-verzekeringen mensen met diabetes zonder meerpremie
een schuldsaldo verzekering mits enkele redelijke voorwaarden :
• eerste en enige eigendom
• verzekerd bedrag < € 500.000
• HbA1c < 8% in de voorbije 12 maand
• Normale hart, nier- en oogfunctie en afwezigheid van andere aandoeningen
• Niet-roker
Solidariteit
• overleg met Assuralia blijft na jaren nog steeds uit
• Wetgevend werk blijft steken op „naakte‟ basisdekkingen

22. Diabetes en verzekeringen
Casus: Hilde – vraag voor Reisbijstandsverzekering
52 jaar, gehuwd met partner zonder diabetes
5 jaar diabetes Type 2
HbA1c 8,1%
Lichte retinopathie
Deeltijds contract, geen groepsverzekering
Oordeel verzekeraar
Krijgt medische vragenlijst
Weigering omwille van diabetes
zin – onzin ?

23. Waar een wil is …
Reisbijstandverzekering met diabetesdekking
De Vlaamse Diabetes Vereniging zorgt voor 2 mogelijkheden:
1. Reisbijstandspolis met uitdrukkelijk dekking van diabetes en gevolgen
• behandeling onder controle
• geen reisverbod behandelend arts
• geen meerpremie maar enkel de „exclusive formule‟
2. Reisbijstandspolis met uitdrukkelijk dekking van diabetes en gevolgen
• stabiele diabetes
• meerpremie maar goedkoper dan optie 1
Principes
Solidariteit
• overleg met Assuralia blijft na jaren nog steeds uit
of
• Mutas is vaak een goede basisoptie kostprijs?

24. Diabetes en verzekeringen
Casus: Annemie – Hospitalisatieverzekering
47 jaar, alleenstaand
6 maand diabetes Type 2
HbA1c 9%
Groepsverzekering via werkgever sedert 1 jaar
Ontslag door herstructurering
Oordeel verzekeraar
Wettelijke mogelijkheid tot verder zetten polis MAAR …
kan niet wegens geen 2 jaar verzekerd
Nieuwe polis afsluiten kan niet wegens
voorafbestaande aandoening
zin – onzin ?

25. Waar een wil is …
Hospitalisatieverzekering met diabetesdekking
1. Via groepsverzekering:
• Grote bedrijven: meer kans op acceptatie
• Voortzetting na job op individuele basis nu mogelijk:
 niet afhankelijk van nieuwe wachttijd
 geen bijpremie of beperktere dekking omwille van ziekte of handicap
 2 j aansluiting bij collectieve verzekering en voorheen geen diabetes
2. Via ziekenfondsen
• volledige acceptatie
• wachttijd
Solidariteit
• overleg met Assuralia blijft na jaren nog steeds uit

26. Verzekeringen aanbevelingen
Actuelere medische vragenlijsten
Objectieve risicobepaling
Objectieve gegevensverzameling: opbouw statistieken
Solidariteit voor hoogrisico personen
Informatie over verweermogelijkheden
Overleg beroepsvereniging
verzekeraars, verzekeringsartsen, diabeteswereld, over
heid

27. Diabetes en tewerkstelling
Recht op arbeid = fundamenteel recht
Een persoon met diabetes is geschikt
voor alle jobs mits het voldoen aan
de specifieke functievereisten

28. Diabetes en tewerkstelling
Casus: Katrien
Sinds 2004 actief als magazijnarbeider in de Antwerpse haven
2008: kandidatuur voor containermarkeerder
Definitief medisch ongeschikt verklaard voor havenarbeid obv
een interne richtlijn die diabetes uitsluit voor alle havenarbeid
Ontslag om medische redenen
zin – onzin ?

29. Waar een wil is …
Overleg – rechtbank - beroep
1. Overleg gaf geen soelaas
2. Arbeidsrechtbank stelde de haven in het gelijk
3. In Beroep werd de interne richtlijn nietig verklaard en dus ook het ontslag
4. Verder vervolg …
• Herwerking interne richtlijn?
• Verdere procedureslag?

30. Tewerkstelling: aanbevelingen (1)
Informatiecampagnes:
ombuigen negatieve imago!
Overheid: voorbeeldfunctie
Anti-discriminatiewet
Medisch
Arbeidsgeneesheer:
Informeren omtrent moderne behandeling
Overleg met werkgever en werknemer
Behandelend geneesheer:
Aanpassen behandeling ifv streven naar tewerkstelling
Samenwerking met arbeidsgeneesheer

31. Tewerkstelling: aanbevelingen (2)
Werkgever:
Selectie op jobdescriptie
Respect voor privéleven
Mogelijkheden voor verzorging
Mogelijkheden voor overplaatsing
Persoon met diabetes:
Verantwoordelijk voor eigen behandeling
Eigen mogelijkheden correct inschatten
Goede relatie met arbeidsgeneesheer

32. Wat zoeken mensen met diabetes?
47% zoekt informatie
20% zoekt contact met anderen
Waarom komen mensen met
diabetes?
29% om te praten met anderen
25% voor het samenzijn
19% voor de informatie

33. Doelstellingen
De Vlaamse Diabetes Vereniging
Verspreiden van kwalitatieve informatie
over diabetes
De belangen behartigen van iedereen
die met diabetes geconfronteerd wordt
Creëren van een ‘Diabetescommunity’
Steun werven voor niet-bedrijfsgebonden
wetenschappelijk onderzoek
met als doel genezing

35. sensibiliseren
door BV‟s
met diabetes
of
2003
een link met
diabetes

37. Samenstelling leden
Paramedicus Huisarts
Podoloog 0.49% Specialist
0.13% 0.96%
Diëtist 0.64%
1.15% Apotheker
0.04%
Verpleegkundige
2.59% Andere
0.18%
Diabetes
93.82%
 Er zijn in totaal 6,18% of 1.400 professionele leden
 Van de paramedici zijn 47% diabeteseducator

38. Leeftijd leden 2011
-19
4%
19-25
3%
26-40
8%
65+
45%
41-65
40%
 Van 18% is de leeftijd
niet gekend

39. - Jaarlijks ca. 4 751 vragen
- 73% van de contacten zijn
telefonisch
De onderwerpen
Dienstverlening VDV 29 %
• Rijbewijs 32 %
Socio-economisch 23 %
• Financiële tussenkomsten 19 %
Algemene info 13 %
• Zorgtrajecten 17 %
Medisch, materiaal 11 %
• Verzekeringen 10 %
Voeding 9%
• Conventie 8%
Educatie 9%
• Diabetespas 8%
Complicaties 4%
• Sollicitatie, werk 4%
Psychologisch 1%
• Discriminatie 2%
Varia – verkeerd verbonden 1%

41. Gezinsdag
Principes
• Sportieve activiteit voor kinderen
• Informatie voor ouders
• Onderling contact
• Samenwerking met experten
• Jaarlijks

42. Vakanties
• Medische omkadering
• Educatie - Informatie
• Gevarieerd aanbod
• Geen meerprijs
• 2012 o.a.:
Gezinsweekend Blankenberge
Jongerenvakantie Kroatië
Themavakantie voor kinderen Oostduinkerke
Jongerenweekend St-Joris-Weert
Fietsweek in gelderland
Culturele vakantie naar de Baltische Staten
…

43. Actief in heel Vlaanderen
26 Plaatselijke Afdelingen / + 120 contactpunten
WVL OVL BRA ANT LIM
5 7 3 5 6

44. Voordrachten en activiteiten
Activiteiten plaatselijke afdelingen Aantal
Voordrachten 66
Behandeling 14
Algemeen 13
Complicaties 13
Preventie 1
Sociale items 7
Voeding 7
Beweging 6
Workshop 1
Panelgesprek 4
Sport/bewegingsactiviteiten 39
Wandeling 20
Volleybal 8
Fietstocht 9
Sportdag 2
Andere activiteiten 27
Ledenfeest, nieuwsjaarsreceptie, eetfestijn,… 11
Kookdemo 5
Uitstappen allerhande (stadsbezoek, boottocht, …) 6
Kinderdag 1
Reis Meetjesland + nadien diavoorstelling 2
135 activiteiten Gezinsactiviteit 1
2,6/week Sessiedag 1
Diensten in 2010

45. Samenwerking

47. De Vlaamse Diabetes
vereniging
droomt van een wereld
zonder diabetes,
streeft naar optimale
levenskwaliteit voor
mensen met diabetes,
wil de referentie zijn rond
diabetes in Vlaanderen