diabete

EEN KRANT GEPRODUCEERD DOOR MEDIAPLANET
ADVERTENTIE
Accu-Chek®
, uw partner in diabeteszorg op elk moment
Vragen? Bel gratis of surf naar www.accu-chek.be
Accu-Chek®
heeft altijd een gepaste oplossing voor mensen met diabetes.
Van betrouwbare meters en prikkers, over gebruiksvriendelijke analysesoftware
tot doelgerichte insulinepompen.
De enige
alles-in-één
bloedglucosemeter
§
Nieuw
WAT IS DIABETES?
De wereldwijde opmars van diabetes lijkt niet te
stoppen. Wat is diabetes en welke types zijn er?
Tot slot staan we ook stil bij de mogelijke verwik-
kelingen van diabetes, met soms blindheid en am-
putaties tot gevolg.
Lees blz 4-5
PROJECTEN ROND DIABETES
Omdat de aanpak van diabetes verder reikt dan de
patiënt zelf en de behandelkamer, gingen de afge-
lopen jaren verschillende projecten rond diabetes
van start. Bedoeling was om alle betrokken par-
tijen, ook (huis)artsen, apothekers, thuisverpleeg-
kundigen; rond dezelfde tafel te krijgen.
Lees blz 11
YOU ARE WHAT YOU EAT
Diëtiste Annemie Van de Sompel weigert op haar
consultatie het woord ‘dieet’ in de mond te nemen
wanneer ze mensen met diabetes over de vloer
krijgt. Ze legt uit waarom personen met diabetes
wel suiker mogen eten maar met vet moeten op-
passen.
Lees blz 18
TIPS VOOR PREVENTIE
De strijd tegen diabetes type 2 is de strijd tegen
het overgewicht. We moeten met z’n allen gezon-
der gaan eten en vooral meer aan lichaamsbewe-
ging doen, zonder daarbij marathons te lopen.
Lees blz 19
DIABETESDIABETES IN DE KIJKER DECEMBER 2007

EEN KRANT GEPRODUCEERD DOOR MEDIAPLANET
ADVERTENTIE
Accu-Chek®
, uw partner in diabeteszorg op elk moment
Vragen? Bel gratis of surf naar www.accu-chek.be
Accu-Chek®
heeft altijd een gepaste oplossing voor mensen met diabetes.
Van betrouwbare meters en prikkers, over gebruiksvriendelijke analysesoftware
tot doelgerichte insulinepompen.
De enige
alles-in-één
bloedglucosemeter
§
Nieuw
WAT IS DIABETES?
De wereldwijde opmars van diabetes lijkt niet te
stoppen. Wat is diabetes en welke types zijn er?
Tot slot staan we ook stil bij de mogelijke verwik-
kelingen van diabetes, met soms blindheid en am-
putaties tot gevolg.
Lees blz 4-5
PROJECTEN ROND DIABETES
Omdat de aanpak van diabetes verder reikt dan de
patiënt zelf en de behandelkamer, gingen de afge-
lopen jaren verschillende projecten rond diabetes
van start. Bedoeling was om alle betrokken par-
tijen, ook (huis)artsen, apothekers, thuisverpleeg-
kundigen; rond dezelfde tafel te krijgen.
Lees blz 11
YOU ARE WHAT YOU EAT
Diëtiste Annemie Van de Sompel weigert op haar
consultatie het woord ‘dieet’ in de mond te nemen
wanneer ze mensen met diabetes over de vloer
krijgt. Ze legt uit waarom personen met diabetes
wel suiker mogen eten maar met vet moeten op-
passen.
Lees blz 18
TIPS VOOR PREVENTIE
De strijd tegen diabetes type 2 is de strijd tegen
het overgewicht. We moeten met z’n allen gezon-
der gaan eten en vooral meer aan lichaamsbewe-
ging doen, zonder daarbij marathons te lopen.
Lees blz 19
DIABETESDIABETES IN DE KIJKER DECEMBER 2007
DIABETES2
Blijf diabetes een stap voor!
Diabetes, u heeft er zeker al van gehoord. In elk geval wordt de kans
dat u nooit met diabetes geconfronteerd wordt met de dag kleiner.
Diabetes is wereldwijd namelijk één van de snelst toenemende aan-
doeningen. De impact is zo groot dat de Verenigde Naties eind 2006
een resolutie aangenomen hebben om alle lidstaten aan te sporen
tot actie.
In Vlaanderen neemt de Vlaamse Diabetes Vereniging vzw deze
voortrekkersrol op zich. Als themavereniging rond diabetes waarin
mensen met diabetes maar ook zorgverleners (artsen,verpleegkun-
digen, diëtisten, podologen) actief zijn, willen wij sensibiliseren en
informeren over diabetes.
Wij verwelkomen dan ook graag alle extra aandacht voor diabetes.
Deze bijlage bij De Standaard is alvast een zeer verdienstelijke bij-
drage om zo breed mogelijk te informeren over de oorzaken, de be-
handeling en de mogelijke gevolgen van diabetes.
We hopen dan ook dat u als lezer een betere kijk krijgt op deze chro-
nische aandoening die intussen bijna 8% van onze bevolking treft.
Want vaak is de oplossing of behandeling een stuk gecompliceer-
der dan op het eerste zicht lijkt. In deze bijlage pogen diverse ex-
perts en partners die actief zijn in het diabeteslandschap u wegwijs
te maken in de wereld van diabetes.
Hoe evident, beloftevol of verrassend bepaalde artikelen u ook in
de oren mogen klinken, toch moeten we u waarschuwen voor over-
haaste conclusies. Misschien leest u hier over bepaalde producten
of behandelingen die perfect toepasbaar zijn voor uzelf of iemand
die u kent, maar misschien net ook niet. Een optimale behandeling
van diabetes is altijd uniek en steeds op maat van de persoon in
kwestie. Een standaard formule of product bestaat dus niet. Wie
meer wil weten kan echter steeds terecht bij zijn of haar arts of dië-
tiste.
Ook op onze website www.diabetes-vdv.be staat een heleboel extra
informatie voor al wie met diabetes geconfronteerd wordt, er iets
over wil te weten komen of ons gewoon wil steunen. Voor wie dit
wenst is er ook de gratis Diabetes Infolijn (0800/96 333) waar je te-
recht kan voor alle vragen.
In elk geval helpt dit themanummer over diabetes iedereen die op
zoek is naar informatie een stuk verder op weg. De boodschap is
er één van sensibilisatie en preventie door te informeren. En dat is
net één van de doelstellingen van de Vlaamse Diabetes Vereniging.
We wensen u dan ook veel informatief leesgenot.
Dr. Ann Verhaegen, voorzitter VDV, endocinoloog ZNA Jan Palfijn, Merksem
DIABETES – PUBLICATIES MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE
Project Manager: Zahra Ermilate, Mediaplanet +32 2 227 27 58
Graphic Design: Corinne Meier, Mediaplanet Pictures: www.istockphoto.com
Redactie: David Desmedt Print: Corelio
MEDIAPLANET PRODUCEERT,
FINANCIERT EN ONTWIKKELT
THEMAKRANTEN IN PERS,ONLINE
EN VIA BROADCASTING.
www.mediaplanet.com
Mediaplanet is de leidinggevende Europese uitgever van themakranten in pers,online en via broadcasting. Als u zelf een idee heeft over een onderwerp,of misschien wel een heel thema,aarzelt u dan niet
om contact met ons op te nemen. Mediaplanet Publishing House, Country Manager, Christian Züllig Phone:+32 2 227 11 44,www.mediaplanet.com Gedistribueerd met De Standaard,17.december 2007
deliciously healthy
ADVERTENTIE
Het belang van een aandacht voor diabetes.
De Vlaamse Diabetes Vereniging is in Vlaanderen dé organisatie over diabetes mellitus met 65 jaar ervaring. De vereniging telt niet alleen mensen met diabetes tot zijn le-
den, maar ook zorgverleners die op professionele wijze met diabetes begaan zijn.
De vereniging wordt gestuurd door vrijwilligers en beschikt voor de administratieve uitvoering over een secretariaat met beroepskrachten.
Intussen zijn er meer dan 23 000 leden. Met dit numeriek gewicht én onze knowhow spreken we als volwaardige partners mee wanneer beleidsmensen hun politiek in ver-
band met diabetes uitstippelen. Het gaat dan over terugbetaling van materiaal, verlaging van de BTW op zelfcontrole-materiaal, bestrijding van discriminatie, rijbewijzen.
Je kan in Vlaanderen niet meer over diabetes spreken zonder de vereniging hierin te kennen, en daar zijn we trots op.
De Vlaamse Diabetes Vereniging vzw voorziet een gamma van diensten voor haar leden. Zo ontvangen die het tweemaandelijks tijdschrift ‘Diabetes Info’ en brochures en
folders die een specifiek aspect van diabetes belichten. Zij kunnen ook deelnemen aan vakanties, sport, educatieve dagen en de jaarlijkse gezinsdag. Daarenboven kunnen zij
zelfzorgmateriaal (teststrips, naaldjes, …) kopen aan sterk verminderde prijzen.
Maar de Vlaamse Diabetes Vereniging komt ook op voor de belangen van iedereen die bij diabetes betrokken is door te ijveren voor een betere diabeteszorg in Vlaanderen.
Daarnaast sensibiliseert de vereniging het brede publiek, o.a. door de gratis Diabetes Infolijn ( 0800/96 333) waar iedereen terecht kan voor alle vragen rond diabetes maar
ook door overal in Vlaanderen allerlei activiteiten te organiseren zoals info-avonden, contactmomenten of kookdemonstraties. Driejaarlijks organiseren wij een nationale
diabetesbeurs met voordrachten, workshops en informatie voor mensen met diabetes, studenten en zorgverleners.
Deze dynamiek zou niet mogelijk zijn zonder het lidgeld en de inzet van leden en vrijwilligers. Gelukkig kan de vereniging ook rekenen op sympathie waardoor extra acties of
initiatieven bijkomende steun aandragen die kan leiden tot nieuwe activiteiten om nog beter te informeren. U bent alvast bedankt voor uw bijdrage.
Meer informatie over de Vlaamse Diabetes Vereniging vzw en over diabetes vindt u ook op www.diabetes-vdv.be - www.diabetesbeurs.be
Vlaamse Diabetes Vereniging vzw
Ottergemsesteenweg, 456 - 9000 Gent - 09.220.05.20 - Diabetes Infolijn: 0800/96 333
INHOUD:
Diabetes: types en complicaties
blz 4
Verwikkelingen blz 5
Diabetische Voet blz 5
Redder in nood: insuline blz 6
Rol van de huisarts blz 6
Heeft u diabetes:
Risico Test blz 7
Diabetes bij kinderen blz 8
Topsport mogelijk met
diabetes blz 8
Wetenschappelijk onderzoek
blz 9
Een nieuwe hoop? blz 10
Projecten rond diabetes blz 11
Gevreesde hypo’s blz 12
Ketonenmeting met
vingerprik nauwkeurig blz 12
Unite for Diabetes blz 13
Zoetmiddelen en light
producten blz 14
Recept Advocaat Mousse blz 14
Aspartaam een veilig
voedingsadditief blz 15
Uitgaven verminderen blz 16
Partners in diabeteszorg blz 16
Suiker mag, vet niet blz 18
Tips voor preventie van
diabetes blz 19

DIABETES4
In de volksmond neemt men bij dia-
betes vaak het synoniem ‘suiker-
ziekte’ in de mond. Die term slaat op
de chronische verhoging van het sui-
ker- of glucosegehalte in het bloed,.
Onze lichaamscellen hebben energie
nodig en suiker (of glucose) is hier-
voor onze voornaamste energiebron.
Toch geraakt die glucose niet zomaar
in onze cellen. Ons metabolisme heeft
hiervoor insuline nodig, dat als het
ware de sleutel vormt om dat proces
tot een goed einde te brengen. Insu-
line is een lichaamseigen hormoon
dat in de alvleesklier (pancreas)
wordt aangemaakt. Wanneer iemand
geen of onvoldoende insuline aan-
maakt, komt de glucose niet in de li-
chaamscellen terecht en verhoogt het
suikergehalte in het bloed. En dat is
nu net diabetes.
Types diabetes
Grosso modo zijn er twee types dia-
betes: type 1 en type 2. Bij diabetes
type 1 maakt de pancreas geen of on-
voldoende insuline aan. Dit type dia-
betes ontstaat meestal bij kinderen
en jonge volwassenen. Bij type 2
daarentegen zijn er meerdere stoor-
nissen aantoonbaar. Enerzijds rea-
geert het lichaam onvoldoende op de
insuline, er bestaat een insuline re-
sistentie. In de beginfase kan het li-
chaam hierop nog reageren door
meer insuline te gaan aanmaken.
Vervolgens en later in de ontwikke-
ling, zien we ook bij type 2 diabe-
tes een progressieve, trage daling van
de insuline aanmaak ter hoogte van
de alvleesklier.
Momenteel kunnen we, tenzij in
experimenteel onderzoek, type 1 dia-
betes nog niet voorkomen. Bij type
2 diabetes liggen overgewicht en een
gebrek aan beweging meestal aan de
basis van de insuline resistentie.
Daarom is het wel mogelijk om via
een gezonde levensstijl type 2 een
halt toe te roepen. En dit is dringend
nodig. Want door de toename van
overgewicht zelfs bij kinderen en
door hun gebrek aan beweging, zien
we de leeftijd waarop type 2 diabe-
tes ontstaat alsmaar opschuiven.
Daar waar vroeger type 2 diabetes
synoniem was voor “ouderdomsdia-
betes” is dit nu zeker niet meer het
geval.
Zwangerschapsdiabetes is een spe-
ciale vorm van diabetes. Hierbij
maakt de placenta (moederkoek) hor-
monen aan die de insuline van de
moeder tegenwerken. Om hetzelfde
effect te behouden moet de pancreas
van de moeder twee tot driemaal
meer insuline produceren. Niet alle
aanstaande moeders zijn hiertoe in
staat en zo ontstaat zwangerschaps-
diabetes. Enkele dagen na de ge-
boorte van hun kind verdwijnt de
diabetes vanzelf. Toch is zwanger-
schapsdiabetes niet onschuldig, want
indien geen preventieve maatregelen
getroffen worden, zal ongeveer de
helft van deze vrouwen uiteindelijk
type 2 diabetes ontwikkelen.
Tenslotte zijn er nog enkele andere
specifieke vormen van diabetes, bij-
voorbeeld secundair aan andere ziek-
ten zoals pancreaslijden. Deze vor-
men komen echter slechts zelden
voor en worden daarom hier niet uit-
gebreid beschreven.
Behandeling van diabetes
Voor mensen met diabetes komt het
er op aan hun diabetes onder con-
trole te houden. Personen met type 1
spuiten zich vanaf diagnose meer-
dere malen per dag in met insuline.
Bij type 2 is het vooral van belang
om in de eerste plaats gewicht te ver-
liezen. Zoals diëtiste Annemie Van
de Sompel in een verder artikel uit-
legt, vermindert het risico op ver-
wikkelingen aanzienlijk wanneer ie-
mand met type 2 er in slaagt op vier
jaar vier kilo te vermageren, én dat
ook te behouden. De medicamen-
teuze behandeling bij type 2 bestaat
initieel uit orale antidiabetica samen
met dieet en voldoende lichaamsbe-
weging. Door de progressieve ach-
teruitgang van de pancreasfunctie
zullen de meeste type 2 diabetespa-
tienten uiteindelijk echter ook insu-
line nodig hebben.
(zelf)controle
Wanneer men insuline spuit, is zelf-
controle van de bloedsuikerwaarde
een absolute vereiste tot goede rege-
ling. Op verschillende tijdstippen
van de dag moet met een kleine han-
dige glucosemeter de bloedsuiker-
spiegel bepaald worden. In functie
daarvan kan de benodigde dosis in-
suline berekend worden. berekend
worden Het aantal controles per dag
kan verschillen, maar drie à vier keer
per dag bloed aanprikken om de
bloedsuiker te bepalen, is eigenlijk
een must bij personen op een 4 in-
jectieschema ( zie verder). Bovendien
kunnen extra metingen nodig zijn,
bijvoorbeeld bij sporten, onregelma-
tige voeding enz. Bij personen die 1
of 2 x per dag insuline inspuiten,
kunnen minder frequente metingen
meestal volstaan.
De laatste jaren heeft de techni-
sche evolutie een flinke vlucht ge-
kend. Snellere, betrouwbare meters,
die minder bloed nodig hebben, heb-
ben deze dagelijkse prikken al heel
wat minder moeilijk gemaakt.
Maar behalve meten, moet men
ook de insulinedosissen aanpassen
aan de maaltijden, aan lichaamsbe-
weging en aan de glycemiewaarde.
Meten is dus één ding, omgaan met
deze cijfers is nog iets helemaal an-
ders. Daarom is het extreem belang-
rijk dat de persoon met diabetes hier-
toe de nodige opleiding krijgt.
Diabetes educatoren, verpleegkundi-
gen en diëtisten, die hiervoor een
specifieke opleiding hebben gekre-
gen, zijn het best geplaatst om de pa-
tiënten te begeleiden in deze soms
moeilijke taak
Controle bij de arts
Artsen blijven er op hameren. Zelf-
controle moet steeds vergezeld wor-
den van consultaties bij de huisarts
en/of specialist. Zowel bij type 1 als
bij type 2 is een bezoek aan huis-
arts of specialist om de drie maan-
den een must. Behalve de bloedsui-
kerwaarden via zelfcontrole, moet
immers eveneens de bloeddruk, ge-
wicht en het HbA1c minstens 3
maandelijks opgevolgd worden. Dit
HbA1c of geglycosyleerd hemoglo-
bine is een maat voor de gemiddelde
diabetes controle over de laatste 3
maanden. Een HbA1c meting kan
nooit zelfcontroles, vervangen, maar
omgekeerd zijn glycemiemetingen
via zelfcontrole zonder de bijko-
mende zekerheid van een gunstige
HbA1c waarde, onvoldoende.
Behalve deze 3 maandelijkse con-
troles, is jaarlijks eveneens een “ gro-
tere” controle noodzakelijk. Bij dit
jaarlijks nazicht gebeurt het opzoe-
ken van eventuele verwikkelingen.
Zo zijn een jaarlijks onderzoek van
de urine op kleine sporen eiwitten (
microalbuminurie), een jaarlijks na-
zicht van de nierfunctie en lipiden-
waarden in het bloed, een jaarlijks
nazicht van de voeten en een jaar-
lijks nazicht van de ogen een must
voor elke diabetespatiënt en dit on-
afhankelijk van zijn behandeling, of
dit nu alleen dieet betreft, medicatie
of insulinetherapie.
Diabetes: types en complicaties
Allemaal kennen we wel iemand met diabetes. Wat is
nu eigenlijk diabetes? Welke types bestaan er? En
vooral: waarop moeten mensen met diabetes letten
om verwikkelingen een halt toe te roepen of af te
remmen?
TEKST:DAVID DESMEDT
Momenteel kunnen
we,tenzij in experimen-
teel onderzoek,type 1
diabetes nog niet
voorkomen
”
”
Daarom is het
extreem belangrijk dat
de persoon met
diabetes hiertoe de
nodige opleiding
krijgt
”
”

DIABETES 5
Ook Dr. Kristien Van Acker (dia-
betologe, Sint-Jozefziekenhuis
in Bornem) kan het niet genoeg be-
nadrukken: “Mensen die zich tijdig
en goed verzorgen en hun behande-
ling opvolgen hebben een beduidend
kleinere kans om diabetesverwikke-
lingen op te lopen. Laat die bood-
schap heel duidelijk zijn.”
“Ik denk dat je bij de erwikkeling-
en van diabetes een onderscheid
moet maken tussen type 1 en type 2.
Bij de grootste groep, die van type 2,
treden vooral de cardiovasculaire
complicaties op de voorgrond. Het
overgewicht dat bij deze patiënten-
groep vaak prominent aanwezig is,
is immers geassocieerd met hoge
bloeddruk en hoge cholesterolwaar-
den. Deze risicofactoren, tezamen
met diabetes of gestoorde bloedsui-
kerspiegels, leiden tot een flink ver-
hoogd risico op aderverkalking. Door
deze ongunstige evolutie noteren we
ook een hoger risico op hartinfarc-
ten, hersenbloedingen en last in de
benen, vooral ter hoogte van de voet,
soms met de ‘diabetische voet’ als ge-
volg”, aldus Dr. Van Acker. (voor dia-
betische voet, zie artikel in deze bij-
lage)
Toch is een goede preventie niet
noodzakelijk een garantie dat er geen
verwikkelingen opduiken. “Wanneer
zich dan toch, ondanks alle preven-
tie, complicaties manifesteren ter
hoogte van het hart en de bloedva-
ten, dan is het de beurt aan de se-
cundaire preventie”, aldus Dr. Van
Acker. “In die optiek is het de plicht
van elke persoon met diabetes om
aan zelfcontrole te doen en jaarlijks
zijn of haar (huis)arts te consulteren
om eventuele verwikkelingen op te
sporen. De diabetespas kan hierbij
een uitstekende hulp en handig in-
strument zijn.”
Bij cardiovasculaire verwikkelin-
gen is een goede diabetescontrole en
-regulatie onontbeerlijk. Sowieso
hebben alle patiënten met diabetes
type 2 belang bij rookstop en vol-
doende beweging. Het gebruik van
bloedverdunners zoals een lage do-
sis aspirine en cholesterolverlagende
middelen moeten helpen het tij te ke-
ren. Wetenschappelijk onderzoek
heeft duidelijk aangetoond dat het
toedienen van cholesterolverlagende
middelen aan personen met type 2
diabetes een bijkomende daling van
30% geeft van het risico op athero-
sclerose (slagaderverkalking), zelfs
wanneer deze medicatie gestart
wordt bij personen met een normale
cholesterolwaarde vóór de behande-
ling. Tot slot is een strikte bloed-
drukcontrole heel belangrijk met een
streefwaarde lager dan 130/80.
Behandelen van de bloedsuiker-
waarden alleen is dus duidelijk niet
voldoende. Om verwikkelingen te
voorkomen, dient een persoon met
diabetes dan ook al gauw 10 tot 15
pilletjes per dag in te nemen. Niet
steeds makkelijk, zeker niet omdat je
je niet ziek voelt.
Daarnaast zijn er complicaties die
bij de beide types diabetes voorko-
men. Er zijn drie diabetes-specifieke
verwikkelingen: oogletsels (retino-
pathie of letsels aan het netvlies),
nierletsels (nefropathie) en tot slot de
zenuwaantastingen (neuropathie).
“Bij zenuwaantasting voelt iemand
bijvoorbeeld niet meer dat hij of zij
met zijn blote voet in een duimspij-
ker trapt, of dat iemand te knellende
schoenen aantrekt. Of iemand die met
zijn voet tegen de verwarming aan-
zit en niet voelt dat dit te warm is”,
aldus nog Dr. Van Acker.
Voor al deze verwikkelingen zijn
er behandelingsmogelijkheden. Net-
vliesletsels kunnen met een laser
worden behandeld waarbij de oog-
arts de bloedende minuscule bloed-
vaatjes dichtschroeit. Bij oudere per-
sonen treedt ook vaak cataract op dat
tegenwoordig met een eenvoudige
ingreep te verhelpen is.
Nierletsels, indien niet of onvol-
doende behandeld, kunnen evolu-
eren naar dialyse of de noodzaak
voor een niertransplantatie. Bij de
preventie hiervan kunnen we micro-
hoeveelheden eiwit in de urine op-
sporen. Een jaarlijks urine onderzoek
op “microalbuminurie” is dan ook
onontbeerlijk voor elke persoon met
diabetes. Wanneer een afwijking
vastgesteld wordt kan een goede dia-
betescontrole, specifieke medicatie,
maar ook strikte bloeddruk- en lipi-
dencontrole de verdere evolutie af-
remmen of stoppen.
Bij zenuwaantasting of neuropa-
thie komen vooral de sensoriële of
gevoelsstoornissen voor. Dit situeert
zich voornamelijk in de benen, en
meer bepaald in de voet. Jammer ge-
noeg is dit één van de oorzaken die
een diabetische voet in de hand wer-
ken, waarvan sprake is in een ander
artikel in dit blad. Tot slot ontwik-
kelt een hele kleine groep (zo’n 15%)
heel pijnlijke neuropathieën. Die
mensen hebben vaak het gevoel dat
mieren over hun benen kruipen, heb-
ben pijnscheuten enz. “Tot voor kort
was het niet mogelijk om die heel
kleine groep te helpen bij dit toch wel
serieuze en pijnlijke ongemak. Ge-
lukkig hebben we daar nu wel ge-
neesmiddelen voor”, besluit Dr. Van
Acker. Ongetwijfeld vindt die groep
patiënten hiermee grotendeels de le-
venskwaliteit terug die ze vroeger
hadden.
Gelukkig kunnen al deze verwik-
kelingen in grote mate voorkomen
worden, op voorwaarde dat ze tijdig
ontdekt worden. Jaarlijks moet elke
diabetespatiënt daarom langsgaan bij
de oogarts voor een specifieke dia-
betes controle en moeten nieren en
voeten nagekeken worden. Indien
tijdig ontdekt kan er immers nog heel
wat gebeuren om de verdere evolu-
tie af te remmen.
Verwikkelingen
Wat bij andere chronische aandoeningen soms niet mogelijk is, kan wel bij dia-
betes: de preventie van de verwikkelingen. Diabetesverwikkelingen zijn immers
nauw verbonden met een minder goede regeling van de glucose of een laattijdige
diagnose waardoor kostbare tijd verloren gaat. Toch speelt ook de duur van de
diabetes een belangrijke rol.
Dr. Kristien Van Acker (diabeto-
loog, Sint-Jozefkliniek Bornem-
Willebroek) verduidelijkt: “Bij dia-
betische voet hebben we het over
misvormingen in de voet zonder
wonden, die eventueel kunnen evo-
lueren naar een voet met open won-
den”.
Ontstaan
Een drietal factoren liggen aan de
oorzaak van de ontwikkeling van een
diabetische voet. Dr. Van Acker:
“Omwille van de zenuwaantasting in
de voeten, voelt een patiënt vaak niet
dat zijn schoenen knellen. In 85%
van de gevallen ligt de schuld van
een wonde bij te krap zittend schoei-
sel. Daarnaast zorgt een slechte
bloedtoevoer in de benen voor een
tekort aan voldoende bloedtoevoer
naar de voet toe waardoor wondhe-
ling moeilijker verloopt. Tot slot
treedt er in de pezen in de voet een
zekere stramheid op”.
Risicovoeten
Dr. Van Acker pleit dan ook voor een
vroegtijdige herkenning van ‘risico-
voeten’. “Dat is een taak van zowel
de patiënt, zijn/haar huisarts, ver-
pleegkundige, podologe en de be-
handelende specialist. Wanneer uit
onderzoek blijkt dat patiënten hun
voeten niet ‘voelen’ of de hartpulsa-
ties in de voet slecht voelbaar zijn,
moeten bij alle drie de actoren een
belletje gaan rinkelen. Orthopedische
afwijkingen op hun beurt moeten
nauwkeurig in de gaten worden ge-
houden. Deze zaken staan trouwens
ook duidelijk vermeld in de Diabetes-
pas.”
Behandeling
Ook hier, net als in het hele diabe-
tesverhaal, kan preventie veel el-
lende besparen. Krap zittend schoei-
sel is uit den boze en de screening
naar de risicovoeten zal een aantal
mensen een diabetische voet bespa-
ren. Toch lukt dit niet voor iedereen.
Dr. Van Acker: “Wanneer een wonde
na twee weken niet verbeterd is, ra-
den wij de patiënt aan om naar een
gespecialiseerde voetkliniek te gaan.
In deze voetklinieken werken een
aantal artsen uit verschillende dis-
ciplines samen om het meest opti-
male behandelingsplan voor de pa-
tiënt op te stellen.”
“Eerst proberen we de wonde te
zuiveren. Dit kan met verbanden,
madentherapie of andere meer spe-
cifieke therapieën die spijtig genoeg
niet steeds terugbetaald en, dus duur
zijn voor de patiënt. Vaak dienen we
de patiënt ook antibiotica toe en be-
kijken we met de vaatchirurg of het
nodig is de bloedtoevoer naar de voet
al dan niet operatief te verbeteren.
Lukt dit niet, dan zit er vaak niets
anders op dan een beperkte ampu-
tatie te overwegen. Maar zover hoeft
het niet te komen, als de persoon met
diabetes de nodige discipline tot zelf-
zorg opbrengt en zich regelmatig
laat controleren”, besluit Dr. Kristien
Van Acker.
Diabetische voet
Als ernstige complicatie kan de diabetesvoet zowel patiënten met diabetes type 1 als type 2 teisteren. Maar
ook hier, net als in het hele diabetesverhaal, kan preventie wonderen doen.
TEKST:DAVID DESMEDT
TEKST:DAVID DESMEDT
Behandelen van
de bloedsuikerwaarden
alleen is dus duidelijk
niet voldoende
”
”
Een insulinepomp is een alternatief voor mensen met diabetes die be-
handeld worden met intensieve insulinetherapie en op een regelmatige
basis hun bloedglucosewaarden meten. Een insulinepomp vervangt de
insulinepen of injectiespuit. De pomp wordt buiten het lichaam, bijvoor-
beeld aan de broekriem, gedragen. Door een dun slangetje (infusieset of
catheter) wordt voortdurend snelwerkende insuline afgegeven volgens
de insulinebehoefte van het lichaam. De insuline die nodig is bij een
maaltijd wordt vrijgegeven door op een toets te drukken. Op die manier
wordt het lichaam optimaal voorzien van insuline en wordt de natuur-
lijke insuline afgifte van de alvleesklier nagebootst.De ervaring van de
gebruikers heeft aangetoond dat een insulinepomp het toelaat om ge-
makkelijker te leven met diabetes, op een meer flexibele en comforta-
bele manier.

DIABETES6
Vraag aan tien willekeurige men-
sen in de straat met welk woord
ze ‘diabetes’ associëren. Zonder twij-
fel zal het woord ‘prikken’ en ‘insu-
line’ vele keren als antwoord vallen.
Maar wat is nu eigenlijk insuline?
Wat is de werking ervan en waarom
moeten sommige mensen met diabe-
tes op welbepaalde momenten zich-
zelf insuline toedienen? Waarom is
het zo belangrijk om insulinethera-
pie nauwgezet op te volgen?
Stijging glucose
De brandstoffen die het lichaam uit
voeding haalt zijn koolhydraten, vet-
ten en eiwitten. De omzetting van
deze koolhydraten (suikers of zet-
meel) in glucose vindt plaats in de
darm; daarna komt glucose (bloed-
suiker) via de darm in de bloedsom-
loop terecht. Op zijn beurt zorgt het
bloed ervoor dat glucose naar de cel-
len van het lichaam getransporteerd
wordt om daar als brandstof te die-
nen. En net voor die opname van glu-
cose in de cellen is insuline nodig.
Insuline is een hormoon aangemaakt
door de pancreas. Na een maaltijd
komt glucose in het bloed en zal de
pancreas (ook alvleesklier genoemd)
insuline aanmaken zodat de glucose
kan worden opgenomen in de cellen.
Bij type 1 diabetes wordt geen insu-
line meer aangemaakt. Deze vorm
van diabetes kan alleen behandeld
worden met insuline injecties van bij
het begin. Insuline kan immers niet
als een pilletje worden toegediend
omdat het afgebroken wordt door de
maagzuren en enzymes. Bij perso-
nen met diabetes type 2 kunnen we
in het begin van de ziekte vooral een
slechte insulinewerking aantonen. Na
verloop van tijd gaat ook bij type 2
diabetes de aanmaak van insuline
achteruit en zal uiteindelijk een be-
handeling met insuline meestal
noodzakelijk zijn.
Soorten insulines
De indeling van de soorten insulines
gebeurt op basis van hun werkings-
duur in het lichaam. Snelwerkende
insulines beginnen te werken na 20
tot 30 minuten en dit gedurende zes
tot acht uur na de inspuiting. Men
gebruikt deze insuline telkens voor
de maaltijd, dus meerdere malen per
dag. Omdat snelwerkende insulines
nog enkele uren na de maaltijd blij-
ven werken, is het aangewezen om
tussenmaaltijden te nuttigen.
De naam van de volgende soort in-
suline spreekt voor zich. Ultrasnel-
werkende insulines doen hun werk in
het lichaam al enkele minuten na de
injectie. De werkingsduur bedraagt
twee tot vijf uur en ook hier zijn al-
tijd meerdere inspuitingen per dag
nodig. Tussenmaaltijden hoeven niet
omdat de insuline vlugger uitgewerkt
is.
Zowel bij gebruik van snelwer-
kende als bij ultrasnelwerkende in-
sulines is het van primordiaal belang
om een goed inzicht te hebben in de
wisselwerking tussen de activiteiten
(sport), de maaltijden en de correcte
en tijdige toediening van dit soort in-
suline om een te hoog of te laag gly-
cemiegehalte te voorkomen.
Een traagwerkende insuline is een
insuline waaraan een bindingsmid-
del werd toegevoegd om de insuline
trager in de bloedsomloop te bren-
gen, waardoor het uiteraard trager
werkt. Deze insuline begint zijn werk
te doen twee tot drie uur na inspui-
ting en blijft actief tot ongeveer 22
uur na de injectie.
Bij ultratraagwerkende insulines
start de werking twee tot vier uren
na inspuiting om vervolgens onge-
veer 24 uren verder in het lichaam
actief te zijn.
Tot slot is gemengde insuline een
mengeling van snelwerkende hoe-
veelheid met een hoeveelheid traag-
werkende insuline. Na 20 tot 30 mi-
nuten start de werking om nog
ongeveer 24 uur verder te gaan.
Hoe kan men insuline toedie-
nen?
Grosso modo kan iemand met diabe-
tes zichzelf op twee manieren insu-
line toedienen. Enerzijds met een in-
sulinepen. Bij insulinetoediening met
een pen kan men kiezen uit een pen
met patronen of een wegwerpinsuli-
nepen. Soms opteert men ook voor
een insulinespuit. Belangrijker dan
het materiaal om in te spuiten is ech-
ter het gekozen schema.
Basaal-bolus: Behalve pompthera-
pie is dit het meest intensieve insu-
line schema. De persoon met diabe-
tes moet zichzelf één of tweemaal per
dag een injectie geven met langwer-
kende insuline en drie inspuitingen
met snelwerkende insuline vóór de
voornaamste maaltijden: vóór het
ontbijt, vóór het middageten en vóór
het avondeten.
Dit systeem, dat basaal bolussys-
teem wordt genoemd, lijkt ingewik-
keld maar geeft meestal wel meer
vrijheid en mogelijkheid om de in-
suline nauwkeurig te doseren in func-
tie van beweging, de grootte van de
maaltijd en de bloedsuikerspiegel.
Door deze flexibiliteit wordt met een
basaal-bolussysteem over het alge-
meen een betere regeling bekomen
dan met een injectieschema met 2 in-
spuitingen per dag. De insulinepen is
daarbij veel praktischer en handiger
dan de klassieke spuitjes.
Voor een schema met 2 injecties
van een menginsuline, meestal vóór
ontbijt en vóór avondmaal gegeven,
wordt vaak geopteerd bij personen
met type 2 diabetes en bij kinderen.
Dit systeem verplicht een regelmaat
in het tijdsschema van de injecties en
de maaltijden, alsook een verdeling
van de koolhydraten in drie klassieke
maaltijden en drie tussendoortjes, die
overeenstemmen met het werkings-
profiel van de gebruikte insulines.
Een schema van 1 insuline injec-
tie van een langwerkende of ultra-
langwerkende insuline, wordt ge-
bruikt bij type 2 diabetespatienten.
Deze behandeling heeft vooral als
doel de nuchtere bloedsuikerwaarden
te onderdrukken.
Tot slot zijn er ook nog de insuli-
nepompen vooral bedoeld voor men-
sen die hun bloedsuikerwaarden
moeilijk onder controle hebben of die
een zeer strikte behandeling nodig
hebben zoals bij zwangerschap.
In de toekomst is er wellicht ook
een kans weggelegd voor insuline-
behandelingen zonder spuitjes, zoals
inhaleerbare (via inademing) insu-
line. In de Verenigde Staten komt
deze techniek traag maar zeker van
de grond. Er loopt nog veel onder-
zoek hierrond en toch is het nu al ze-
ker dat het enkel bestemd is voor de
dosissen snelwerkende insulines die
iemand zich moet toedienen voor een
maaltijd. Wordt ongetwijfeld nog
vervolgd.
Redder in nood: insuline
Bij de ontdekking van insuline in het jaar 1922 kon
wellicht niemand zich een beeld vormen van hoe
bijna 90 jaren later dit hormoon het leven van vele
mensen met diabetes draaglijker zou maken.
Dr. Frank Nobels (endocrinoloog
O.L.V.-ziekenhuis Aalst en be-
zieler diabetesproject regio Aalst) ver-
duidelijkt: “Het aantal mensen met
type 2 diabetes gaat in stijgende lijn.
Boven de leeftijd van 65 jaar wordt
minstens 1 persoon op 10 getroffen,
vandaar dat men in de volksmond
van ouderdomsdiabetes spreekt, maar
de ziekte komt ook meer en meer op
jongere leeftijd voor.
Het is evident niet de bedoeling
dat al deze patiënten naar een ge-
specialiseerde gaan. Uiteraard moet
het specialistisch team ingeschakeld
worden bij moeilijk te behandelen
patiënten, maar de basiszorg wordt
best in de eerste lijn gegeven. Maar
dan moet de huisarts hier wel beter
voor omkaderd worden.”
Dr. Nobels vervolgt: “Er werden
de laatste jaren al enkele initiatie-
ven genomen om de eerste lijn te
ondersteunen. Zo werd de diabete-
spas ingevoerd. Dit is een boekje
waarin enkele opvolgparameters ge-
noteerd kunnen worden. Het gaat
met de patiënt mee van zorgverle-
ner naar zorgverlener, om zo het
teamwerk te verbeteren. De pas geeft
ook recht op terugbetaling van een
uurtje advies door een diëtist, en
sommige hoog-risico patiënten krij-
gen hun podologische zorg een
beetje terugbetaald. Daarnaast kan
de huisarts sinds enkele jaren be-
roep doen op een referentiever-
pleegkundige om het opstarten van
insuline te begeleiden. Deze thuis-
verpleegkundigen zijn echter te
weinig geschoold om echt als dia-
betesverpleegkundige te kunnen
fungeren. Het gaat dus over enkele
losse bouwstenen. Daar kan je geen
huis mee bouwen.”
Het RIZIV is momenteel een ‘zorg-
traject diabetes’ aan het uitbouwen,
om de eerste-lijnszorg voor type 2
diabetes volgens een bepaald stra-
mien te laten verlopen, met coach-
ing door de specialist. In een eerste
fase zal dit enkel voor patiënten op
insuline gebruikt worden, maar het
is de bedoeling om dit nadien uit te
breiden naar de vroegere stadia van
type 2 diabetes. Dr. Nobels vindt dat
het hoog tijd wordt om de diabe-
teszorg in de eerste lijn beter te
structureren. “Dit zorgtraject is een
goede aanzet, maar regelt alleen de
samenwerking tussen artsen. Er
moeten goed opgeleide diabetesver-
pleegkundigen ingezet worden, in-
gebed in regionale coördinatie-
structuren, die zorgen voor
opleiding, coaching en opvolging
van de kwaliteit van de zorgen. Er
is dus nog veel werk aan de
winkel.”
Rol van de huisarts
Zowel de overheid als de Vlaamse Diabetesvereniging zijn van mening dat de eerste lijn, zijnde de huisartsen
én de zorgverleners rond hen, een cruciale rol moet vervullen in de zorg voor mensen met type 2 diabetes.
Maar zover is het nog niet helemaal, de weg lijkt langer dan gedacht…
TEKST:DAVID DESMEDT
TEKST:DAVID DESMEDT

DIABETES 7
Type 2 diabetes komt vaak voor.
Men schat dat zo’n 8 % van de
volwassen bevolking type 2 diabetes
heeft (1 Belg op 12) waarvan bijna de
helft het niet weet. Door de afwezig-
heid van duidelijke klachten kan men
jaren met type 2 diabetes rondlopen
zonder het te beseffen. Op het ogen-
blik van de diagnose heeft de ziekte
vaak al heel wat schade aangericht
(hartklachten, voetwonden, nieren,
oogproblemen, …). Dit is jammer want
door een vroegtijdige opsporing en
een goede behandeling van diabetes
kunnen deze verwikkelingen voorko-
men worden.
Voor al uw vragen over diabetes
De Diabetes Infolijn is een initiatief
van de Vlaamse Diabetes Vereniging
vzw. De V.D.V. is een dynamische ver-
eniging die vele aspecten van diabe-
tes in Vlaanderen behartigt. De ver-
eniging wil diabetes een gezicht
geven en de belangen van mensen
met diabetes maatschappelijk behar-
tigen.
Misschien heeft u wel diabetes?
Diabetes Mellitus is een chronische ziekte gekenmerkt door een verhoogd gehalte
aan suiker (glucose) in het bloed. De oorzaak is een trage of onvoldoende vrijstel-
ling van insuline en/of een slechte insulinewerking. De meest voorkomende vor-
men zijn type 1 en type 2 diabetes.
ADVERTENTIE
Elke persoon met diabetes heeft
zijn eigen verhaal. En zoals wel
vaker het geval is met chronische
ziektes, is ook het verhaal van de
nu 33-jarige Olivier uit Hoeilaart
een verhaal met up’s en down’s.
Maar hij bleef niet bij de pakken zit-
ten en maakte van diabetes een deel
van zijn dagdagelijkse leven.
Neus op de feiten
Olivier: “Toen ik op 18-jarige
leeftijd op korte termijn zowat 20
kilo lichaamsgewicht verloor zei
een tante van me dat ik wel eens
diabetes zou kunnen hebben. Een
bezoek aan de arts bevestigde haar
vermoeden. Op een scharniermo-
ment in mijn leeftijd stond ik oog
in oog met diabetes, een verschrik-
kelijke opdoffer”.
Zijn eerste bezoek aan de speci-
alist drukte hem meteen met de neus
op de feiten. “Hij deed twee maal
een injectie voor op een sinaasap-
pel en voor ik er enig erg in had
diende ik mezelf de eerste injectie
toe. Achteraf bekeken heeft die
nogal ‘botte’ aanpak mij enorm ge-
holpen om mezelf in handen te ne-
men en diabetes recht in de ogen te
kijken. Ik voelde dat ik geen keuze
had”, aldus Olivier.
Levenskwaliteit
Hij staat ondertussen al 15 jaar
op vijf injecties per dag. Maar die
inspuitingen weerhouden hem er
niet van een normaal leven te lei-
den. “Van bij het begin heb ik ie-
dereen in mijn omgeving, of dit nu
familie, vrienden of collega’s zijn,
op de hoogte gebracht. Het zijn ook
zij die nu bijvoorbeeld al bemerken
dat ik een hypo krijg. Ik heb ook
geen schaamte om bijvoorbeeld op
restaurant aan tafel een spuit te zet-
ten. Of op café alvorens enkele pin-
ten te drinken. Ik sport ook, kortom
ik doe de zaken die mijn leeftijds-
genoten ook doen”, aldus Olivier.
Discriminatie
Bij de aankoop van een huis wei-
gerde de levensverzekeringsmaat-
schappij om hem een polis te ge-
ven, omwille van zijn diabetes.
“Mensen met diabetes worden nog
steeds door banken en verzeke-
ringsmaatschappijen gediscrimi-
neerd. Omdat we zogezegd ‘minder
lang leven’ terwijl ik plichtsbewust
mijn diabetes onder controle houd.
Ik controleer vijf keer per dag mijn
bloedsuikerpiegel. Hopelijk is er de
wil vanuit de politiek en andere in-
stanties om die discriminatie eens
en voor altijd op te heffen”, besluit
hij.
Getuigenis: niet allemaal kommer en kwel
Toen Olivier op 18-jarige leeftijd de diagnose van diabetes type 1 te horen
kreeg, stortte zijn wereld zowat in elkaar. Toch is zijn getuigenis een verhaal
van hoop, een niet onbelangrijke boodschap voor iedereen die met diabetes
geconfronteerd wordt.
Doe de risicotest!
• Tijdens een interventie of ziekenhuisopname is ooit een verhoogde bloedsuiker vastgesteld. ja neen
• Ik heb veel dorst of moet veel plassen of ben vermagerd zonder op mijn voeding te letten ja neen
of heb vaak urineweginfecties.
• Ik ben ouder dan 65 jaar. ja neen
• Tijdens mijn zwangerschap had ik een verhoogde bloedsuiker. ja neen
U antwoordde éénmaal ‘ja’ = verhoogd risico op diabetes type 2
• Ik ben bevallen van een baby van meer dan 4.5 kg. ja neen
• Mijn ‘Body Mass Index’* is hoger of gelijk aan 25 kg/m2
. ja neen
• Mijn buikomtrek (gemeten met een lintmeter rond de navel) is meer dan 102 cm (man) of 88 cm (vrouw). ja neen
• Ik heb hoge cholesterol en/of hoge bloeddruk of ik neem hiervoor medicatie in. ja neen
• Ik heb een moeder, vader, broer of zus met diabetes. ja neen
U antwoordde tweemaal ‘ja’ en u bent jonger dan 45 jaar = verhoogd risico op diabetes type 2
U antwoordde éénmaal ‘ja’ en u bent ouder dan 45 jaar = verhoogd risico op diabetes type 2
Indien uit deze test blijkt dat u een verhoogd risico heeft, ga dan langs bij uw huisarts.
Uw huisarts kan met een eenvoudig nuchter bloedonderzoek nagaan of uw bloedsuiker verhoogd is.
* De ‘Body Mass Index’ kan u berekenen door uw gewicht (in kg) te delen door het kwadraat van uw lichaamslengte (in meter).
Bijvoorbeeld: u weegt 70 kg en meet 1m80. Uw ‘Body Mass Index’ is dan 21.6 kg/m2
(formule: 70 gedeeld door (1.80 x 1.80)).
* Online op:
www.diabetes-vdv.be
Met een eenvoudige test als deze
ontdekt u of u een verhoogd risico
heeft voor type 2 diabetes.
”
”

DIABETES8
Prof. Dr. Harry Dorchy (Universi-
tair Kinderziekenhuis Fabiola,
Brussel): “Wereldwijd zijn er volgens
de laatste cijfers 440.000 kinderen
met diabetes type 1, jonger dan 15
jaar. Tot voor kort was type 2 bij kin-
deren eerder uitzonderlijk. In som-
mige etnische groepen zien we een
vlugge stijging van type 2, vooral bij
kinderen uit Japan en bij autochtone
Amerikaanse en Australische kinde-
ren
België
Van de 2.600 Belgische kinderen met
diabetes, heeft 97% type 1. Prof. Dor-
chy: “In heel mijn carrière van bijna
dertig jaar ben ik nog maar drie kin-
deren tegengekomen met type 2.
Onze situatie is dus nu nog niet ver-
gelijkbaar met die in Amerika of Ja-
pan. Sinds de invoering van het Bel-
gisch Diabetesregister in 1989 stellen
we een jaarlijkse verhoging van 3.7%
vast van type 1-gevallen, in de leef-
tijdscategorie 1 tot 15 jaar. Vooral
jongetjes jonger dan 10 jaar zijn hier-
van het slachtoffer gezien bij hen de
stijging zelfs 8.7% bedraagt. De echte
redenen kennen we (nog) niet maar
volgens sommige onderzoekers is het
te wijten aan een daling van borst-
voeding, een vermindering van im-
muniteit door betere hygiëne, stij-
ging van nitraten in de voeding,
overgewicht (vooral bij de jongens).”
Toekomst
Naar de toekomst toe is Prof. Dorchy
niet echt optimistisch: “Als ik zie hoe
kinderen gretig fastfoodmaaltijden
verorberen en urenlang zittend com-
puterspelletjes spelen, dan kan ik al-
leen maar besluiten dat de kinder-
diabetesepidemie die nu in de
Verenigde Staten woedt, binnen af-
zienbare tijd de Oceaan overwaait.
Met alle gevolgen vandien voor de
gezondheid van de kinderen.”
Erkende pediatrische diabetes-
centra
Prof. Harry Dorchy is steeds een vu-
rig pleitbezorger geweest van de pe-
diatrische diabetescentra. “In België
zijn er op dit ogenblik 11 door het
Riziv erkende pediatrische diabetes-
centra, vier Franstalige en zeven
Nederlandstalige. In deze centra wer-
ken multidisciplinaire teams, samen-
gesteld uit een kinderarts-diabeto-
loog, een diabetesverpleegkundige,
een diëtist(e), een sociaal assistente
en tot slot een psycholoog/kinder-
psychiater.”
Toch is niet alles rozengeur en ma-
neschijn. “Uit de cijfers van 2006
blijkt dat slechts 1800 van de 2.600
kinderen met type 1 zich naar de er-
kende pediatrische centra begeven.
Dat is veel te weinig. De andere 800
gaan naar de erkende centra voor
volwassenen omdat die soms dichter
bij huis gelegen zijn, en dit terwijl
men in Frankrijk het normaal vindt
om 100 kilometer af te leggen om
verzorgd te worden”, aldus nog Prof.
Dorchy.
Diabetes bij kinderen
in stijgende lijn
Dit jaar stond Werelddiabetesdag van 14 november laatstleden in het teken van
diabetes bij kinderen en adolescenten. In sommige landen stijgt het aantal type
2-gevallen bij kinderen en adolescenten maar bij ons zit vooral type 1 in de lift.
TEKST:DAVID DESMEDT
Van de 2600
Belgische kinderen met
diabetes,heeft 97 %
type 1
”
”
Over diabetes en (top)sporten
doen de wildste verhalen de
ronde. Ten onrechte menen nog heel
wat mensen dat diabetes niet te com-
bineren valt met sporten. Niets is
minder waar, integendeel. Ook toen
Zetterberg klaar stond om de eerste
ploeg van Anderlecht te vervoegen,
weerde trainer Aad De Mos hem uit
de opstelling met als reden dat ie-
mand met diabetes onmogelijk aan
topsport kan doen. Het is een op-
merking geweest die De Mos nog
lange tijd zou blijven achtervolgen…
Op Wereld Diabetes Dag van 14
november laatstleden vertelde Zet-
terberg voor de commissie Sociale
Aangelegenheden van de Senaat zijn
wedervaren met diabetes, de dage-
lijkse insuline-inspuitingen en de im-
pact ervan op zijn leven. Die com-
missie moest een resolutie goedkeu-
ren om een Belgisch actieplan tegen
diabetes te stimuleren en Zetterberg
bewees in het verleden al een goede
ambassadeur te zijn voor de strijd te-
gen diabetes. De Commissie keurde
na afloop de resolutie unaniem goed.
Tot slot blinkt Zetterberg ook uit
in zijn belangeloze inzet bij het wer-
ven van fondsen voor onderzoek
naar diabetes.
Topsport mogelijk met diabetes
Voormalig stervoetballer Pär Zetterberg van Anderlecht maakte zich niet alleen verdienstelijk op het
voetbalveld, hij is het levende bewijs dat iemand met diabetes type 1 toch aan topsport kan doen.
TEKST:DAVID DESMEDT
Ten onrechte menen
nog heel wat mensen
dat diabetes niet te
combineren valt met
sporten.Niets is minder
waar.
”
”
Op Wereld Diabetes
Dag van 14 november
laastleden vertelde Zet-
terberg zijn wedervaren
met diabetes
”
”
Hoe kinderen gretig
fastfood maltijden
verorboren en urenlang
zittend computerspelle-
tjes spleen…
”
”

Het is geen publiek geheim dat
farmaceutische firma’s die ge-
neesmiddelen voor mensen met dia-
betes op de markt brengen, reusach-
tige sommen blijven spenderen in het
verbeteren en optimaliseren van die
medicijnen. Vaak gaat het hier soms
over astronomisch hoge budgetten
die jarenlang onderzoek financieel
moeten ondersteunen.
Belgisch onderzoek aan de we-
reldtop
Dit mag ook eens gezegd worden.
Belgisch onderzoek naar diabetes
staat aan de wereldtop. Vooral in het
onderzoek naar preventie van type 1
diabetes, het opsporen van verwan-
ten van type 1 diabetes met een ver-
hoogd risico alsook in het onderzoek
naar betacel transplantatie, hebben
Belgische onderzoeksteams wereld-
faam opgebouwd.
Het belang van biotechnologie en
genetisch onderzoek in de genees-
kunde neemt toe. Op heel wat thera-
peutische domeinen richten weten-
schappers hun pijlen op die nieuwe
benaderingswijze. Ook in dit spits-
technologisch onderzoek staan be-
drijven met vestiging in Belgie en
Belgische wetenschappers soms mij-
lenver voor op andere centra.
Noemen we tenslotte nog de deel-
name aan talrijke internationaal ge-
coördineerde en door de industrie ge-
sponsorde klinische studies in ver-
schillende algemene en universitaire
ziekenhuizen, dan weten we dat de
Belgische diabeteszorg internatio-
naal tot de top kan gerekend wor-
den.
We hopen alleen dat de politieke
wereld deze evolutie blijft steunen en
voldoende financiële middelen ter
beschikking kan stellen opdat re-
search kan blijven ontwikkelen van
onderzoek tot praktische implemen-
tatie binnen aanvaardbare termijnen.
DIABETES 9
Wetenschappelijk onderzoek en
diabetes
Zoals heel wat chronische aandoeningen heeft ook diabetes een dubbel aspect: dat van de preventie en dat
van de behandeling. En bij die behandeling kijken alle personen met diabetes hoopvol uit naar wat weten-
schappelijk onderzoek de komende jaren voor hen zal brengen.
Diabetes is meer dan suiker alleen!
U staat er niet alleen voor.
Praat erover met uw arts.
Partner in diabetic care
www.pﬁzer.be
Verantwoordelijkeuitgever:DDBHealth-MayBogaerts.Sint-Huibrechtsstraat17-1150Brussel
ADVERTENTIE
TEKST:DAVID DESMEDT
Dit mag ook eens
gezegd worden.
Belgisch onderzoek
naar diabetes staat
aan de wereldtop.
”
”

Uitleggen wat incretines zijn, is
voorwaar geen gemakkelijke op-
dracht. Prof. Dr. Luc Van Gaal
(diensthoofd diabetologie, metabole
ziekten en nutritionele pathologie,
UZA) verschafte ons tekst en uitleg.
Type 2 diabetes
De ontdekking van incretines is
vooral van belang voor type 2 dia-
betes. Door de epidemische toename
van het aantal gevallen van type 2
diabetes hoeft het geen verder be-
toog dat deze nieuwe groep genees-
middelen de aanpak van deze vorm
van diabetes in de komende jaren
grondig zal wijzigen.
Prof. Luc Van Gaal: “Wanneer ie-
mand eet, scheidt het spijsverte-
ringsstelsel extra hormonen af, zo-
als het GIP en het GLP1, samen de
incretines genaamd. Deze stoffen sti-
muleren de bètacel van de pancreas
tot aanmaak en secretie van insuline.
Bovendien hebben deze incretine-
hormonen een eetlustverlagend ef-
fect. Onderzoekers hebben duidelijk
aangetoond dat bij personen met
type 2 diabetes er eveneens sprake is
van een duidelijk gestoord (lees af-
genomen) incretine-effect.”
Geen hypo’s
Twee substanties, GIP en GLP1, zijn
verantwoordelijk voor dat incretine-
effect. “Het bijzondere van deze sub-
stanties is dat ze de productie van in-
suline wel stimuleren, maar enkel en
alleen als het glucosegehalte in het
bloed verhoogd is. Concreet betekent
dit dat ze de bloedsuikerspiegel al-
leen doen dalen wanneer die te hoog
is, anders niet. Zo blijven de ge-
vreesde hypoglycemieën uit of zijn
ze alleszins minder frequent dan met
insuline.”
Tussenstap
Op dit moment zijn er werelwijd
(maar nog komende in België) twee
soorten incretines: enerzijds de in-
cretine-‘nabootsers’ of mimetica: zij
bootsen de werking van incretine in
het lichaam na, ander-
zijds zijn er de
incretine-enhancers of stimulatoren
zoals de DPP4-inhibitoren.
Dit zijn stoffen die het en-
zyme dat GLP1 snel afbreekt,
neutraliseert en aldus het li-
chaamseigen GLP1 sterk ver-
hoogt.
Voor Prof. Luc Van Gaal is de the-
rapeutische optie van de incretines
heel duidelijk omlijnd. “De target
voor insulinetherapie bij patiënten
met type 2 diabetes heeft als slo-
gan ‘niet te vroeg, maar zeker
ook niet te laat’ en uiteindelijk
is insulinetherapie vereist. Het
gebruik van incretine-mimetica
zou een tussenfase kunnen vormen
tussen het gebruik van maximale do-
sissen orale tabletten en insuline.
Daling lichaamsgewicht
Hoeft het nog gezegd dat mensen met
type 2 diabetes meestal een overge-
wicht tot obesitas vertonen dat niet
alleen de oorzaak van hun diabetes
was maar die ook kan verslechteren?
Prof. Van Gaal: “Een van de ‘na-
bootsers’ zorgt zelfs voor een ander
positief effect: namelijk een daling
van het gewicht, belangrijk als je
weet dat overgewicht boosdoener
nummer 1 is bij type 2 diabetes.”
Nieuwe hoop: de incretines
DIABETES10
Vanaf volgende maand voorziet het Riziv de terugbetaling van een nieuwe soort
geneesmiddelen in de strijd tegen diabetes: de incretines. Wat zijn dit voor
geneesmiddelen en waarom zijn ze zo belangrijk voor patiënten met diabetes?
TEKST:DAVID DESMEDT
Twee substanties,
GIP en GLP 1 zijn
verantwoordelijk voor
dat incretine effect
”
”
Zorgeloos op vakantie, ook als diabetespatiënt. Diabetes en verzekeringen
zijn meestal geen gelukkig huwelijk. Vaak stoten mensen met diabetes op
geweigerde aanvragen of hoge meerpremies voor hun verzekeringen. Zo ook
voor een reisverzekering. Gelukkig is er het diabetesbijstandscontract van In-
ter Partner Assistance. Deze volwaardige bijstandspolis biedt diabetici een
uitstekende bescherming, het hele jaar lang, wat er ook gebeurt, waar ook
ter wereld. En dit tegen zeer gunstige tarieven.
Contactgegevens:
Inter Partner Assistance
Tel: +32 2 247 77 10
marketing@ip-assistance.com
De ontdekking van
incretines is vooral van
belang voor type 2
diabetes.
”
”
www.incretininfo.beChaussée de Waterloo 1135 Waterloosesteenweg, Bruxelles 1180 Brussel.
30-Nov-2009JAN-2007-BE-1434-B
ADVERTENTIE

Bij projecten rond diabetes is het
van belang om alle betrokken
partijen rond dezelfde tafel te krij-
gen. Dat zijn uiteraard de mensen met
diabetes zelf, hun (huis)arts, sociaal
assistenten, thuisverpleegkundigen
enzovoort. Verder levert een diabe-
tesproject enorm veel statistisch ma-
teriaal op dat later kan worden ver-
werkt om een zorgbeleid voor de
aandoening verder op punt te stel-
len.
Vlaanderen
Dr. Frank Nobels, als endocrinoloog
verbonden aan het Onze-Lieve-
Vrouwziekenhuis in Aalst, stond in
2003 mee aan de wieg van het dia-
betesproject in de regio Aalst. We
hebben de huisarts en de andere zorg-
verleners van de eerste lijn zo goed
mogelijk ondersteund bij hun diabe-
teszorg. De regio dient als ‘laborato-
rium’ om zaken uit te proberen, en op
basis daarvan de overheid adviezen
te geven over chronische zorgverle-
ning. Er werd een diabeteshuis opge-
richt waar diabetesverpleegkundigen
en –diëtisten patiënten begeleiden,
onder coördinatie van de huisarts.
Deze zorgverleners worden grondig
opgeleid en gecoacht door de speci-
alistische diabetescentra van de re-
gio. Er werden duidelijke werkaf-
spraken en protocollen gemaakt. Met
dit project hoopt Dr. Nobels om de de
kwaliteit van de diabeteszorg al vanaf
het vroegste stadium van de ziekte,
lang voordat de mensen op insuline
komen, zo goed mogelijk te krijgen.
Zwangerschapsdiabetes, een
venster op je toekomst.
Zwangerschapsdiabetes betekent dat
tijdens de zwangerschap te hoge
bloedsuikerwaarden worden vastge-
steld. Men gebruikt die term enkel
bij vrouwen die vóór de zwanger-
schap nog geen (gekende) diabetes
hadden. In Vlaanderen wordt dit
jaarlijks bij zo’n 1000 zwangere
vrouwen vastgesteld. Omdat er door
zwangerschapsdiabetes problemen
kunnen optreden bij de bevalling
(onder meer doordat het kindje te
zwaar wordt), wordt dit gewoonlijk
in de 7de maand van de zwanger-
schap opgespoord via één of andere
“suikertest”. Wordt de diagnose ge-
steld, dan volstaat meestal een strikt
dieet om de bloedsuikerwaarden on-
der controle te krijgen, maar soms is
ook insuline nodig. De term “zwan-
gerschapsdiabetes” doet een tijdelijk
probleem vermoeden. Maar wat nog
te weinig wordt beseft is dat tot de
helft van de vrouwen die hiermee
wordt geconfronteerd, al in de eerst-
volgende 10 jaar blijvende (type 2)
diabetes zullen ontwikkelen. Over-
gewicht en te weinig beweging doen
die “natuurlijke” evolutie naar dia-
betes versnellen. Het goede nieuws
is: het is wetenschappelijk bewezen
dat voldoende lichaamsbeweging (30
minuten dagelijks) en een beperkt
gewichtsverlies (5 tot 10 %) de mid-
delen bij uitstek vormen om de kans
op diabetes met meer dan de helft te
verminderen (zie artikel: tips voor
preventie). Een preventieve jaarlijkse
controle van de bloedglucosewaar-
den bij de huisarts is een tweede nut-
tige boodschap. Type 2 diabetes laat
zich namelijk vaak pas voelen wan-
neer het te laat is; met de vroegtij-
dige opsporing en behandeling kan
men de complicaties (zie artikel over
verwikkelingen) een stapje voor zijn.
Ondanks de noodzaak aan verdere
opvolging na de bevalling is er mo-
menteel geen enkele garantie dat
vrouwen met zwangerschapsdiabe-
tes die ook krijgen. Wereldwijd groeit
het besef dat hiermee belangrijke
kansen voor diabetespreventie wor-
den gemist. De Vlaamse Diabetes
Vereniging werkte daarom in op-
dracht van de Vlaamse overheid een
opvolgingsscenario uit voor vrou-
wen bij wie zwangerschapsdiabetes
wordt vastgesteld. Aan de vrouw
wordt, naast een uitgebreide info-
brochure, ook een vrijwillige regi-
stratie voorgesteld voor een opvol-
gingssysteem. Dit betekent concreet
dat de vrouw er jaarlijks wordt aan
herinnerd een bezoekje te brengen
aan de huisarts. De doelstelling van
een dergelijk systeem is enerzijds om
een regelmatige controle van de
bloedsuiker door de huisarts te be-
vorderen, en anderzijds om de leef-
stijl positief te beïnvloeden. Voor de
aanpak van de diabetesepidemie is
er geen pasklare oplossing. Een sys-
tematische opvolging van een hoog-
risicogroep zoals vrouwen met
zwangerschapsdiabetesdiabetespre-
ventie past echter binnen een plan-
matig en wetenschappelijk gegrond
diabetespreventiebeleid. De Vlaamse
Diabetes Vereniging hoopt dan ook
dat minister Vanackere binnenkort
middelen vrijmaakt voor de imple-
mentatie.
Apothekers
In de Belgische diabetesprojecten
wordt er bijna met geen woord ge-
rept over de rol van de apothekers.
Dat is jammer want ook de huisapo-
theker vervult een eerstelijnsfunctie
in onze gezondheidszorg. In som-
mige Franse diabetesprojecten me-
ten apothekers met een eenvoudige
vingerprik het bloedsuikergehalte in
het bloed van diegenen die dat wen-
sen. Is die bloedwaarde verhoogd,
dan geeft de apotheker de raad om
bij de huisarts langs te gaan.
Die preventieve rol voor de Belgi-
sche apothekers is nog niet voor mor-
gen. De Algemene Pharmaceutische
Bond pleit voor een uitgesproken rol
van de apothekers bij het project Dia-
betes Care en andere projecten. Ze
poneert dat de laagdrempeligheid
van een apotheek met een gemid-
delde van 100 patiëntencontacten
per dag, ervoor zorgt dat de apothe-
ker een niet-onbelangrijke preven-
tieve functie heeft in de strijd tegen
diabetes. En omdat de huisapotheker
meestal ook een heel goed beeld heeft
van wat de patiënt in kwestie zoal
inneemt, kan hij ook beter anticipe-
ren op mogelijke interacties met an-
dere geneesmiddelen.
DIABETES 11
Projecten rond diabetes
De verontrustende stijging van het aantal gevallen diabetes type 2 in België maakt dat de aanpak van diabetes
– zowel op vlak van preventie, behandeling als de impact op de levenskwaliteit - veel verder reikt dan de
behandelkamer van de huisarts of diabetoloog. Om een beter zicht te krijgen op de problematiek rond diabetes,
zijn in de afgelopen jaren zowel in Vlaanderen als in Wallonië enkele diabetesprojecten van start te gegaan.
TEKST:DAVID DESMEDT
light
vetarm
nieuw
ADVERTENTIE
Zonder toevoeging van suiker
• VOOR DE SLANKE LIJN
• ALS U GEEN SUIKER MAG ETEN
• ZONDER CACAOBOTER
• MET ZOETSTOFFEN MALTITOL EN ACESULFAAM-K
• SLECHTS 150 KCAL/100g
• SLECHTS 3,6 g VET/100 g
• ZONDER ZOUT
nv revogan
landegemstraat 1
9031 drongen
tel 09/280 90 60
fax 09/282 98 73
www.revogan.be
Verkrijgbaar in uw apotheek en
in uw dieet- en natuurwinkel
- 90 % vet
- 75 % calorieën

DIABETES12
Mensen met diabetes moeten er-
voor zorgen dat hun bloedsui-
kerspiegel niet te hoog wordt. Daar-
voor nemen ze orale antidiabetica in
of spuiten ze zichzelf insuline in. En
in dit scenario is het niet uitgesloten
dat door een verkeerde, hogere dosis
van deze geneesmiddelen, de glucose
in het bloed een steile duik neemt.
Symptomen
Velen ervaren de symptomen van een
hypoglycemie als erg angstaanja-
gend, soms vergelijkbaar met een pa-
niekaanval. Bij een lichte hypo is er
sprake van beven, transpireren,
hoofdpijn tot hartkloppingen, het ge-
voel “dronken” te zijn, slappe benen
en wazig zien. Deze lichte hypo’s zijn
vaak te verhelpen door een suiker-
houdend drankje achter de kiezen te
gieten of suiker in te nemen, bijv. in
de vorm van druivensuiker.
Bij een matige hypo is er niet al-
leen sprake van de bovenvermelde
symptomen, maar komt er ook bleek-
heid, agressief gedrag, verwardheid
en stemmingswisselingen bij kijken.
Ook hier brengt een suikerhoudende
drank of suiker opgelost in water soe-
laas.
Bij een ernstige hypo ten slotte ver-
liest de persoon met diabetes het be-
wustzijn. Hij of zij is daarbij dan aan-
gewezen op de hulp van derden om
glucagon (die mensen met diabetes
meestal bij hebben) onderhuids of in
een spier in te spuiten. Met dit in het
achterhoofd, is het aangeraden om
partners, familieleden en vrienden uit
te leggen wat een hypo is en wat ze
kunnen doen om te helpen.
Educatie
Het is bijlange geen sinecure voor
mensen met diabetes om de ideale
glycemiewaarden te verkrijgen.
Naast een ijzeren discipline van de
persoon zelf, moet de nadruk liggen
op enerzijds een doorgedreven edu-
catie van de betrokkene en zijn om-
geving door artsen en diabetesver-
pleegkundigen, en anderzijds op een
nauwgezette opvolging door het
(para)medische team om te kijken
welke dosissen de beste resultaten
qua bloedsuikerspiegel geven.
Gevreesde hypo’s
Voor mensen met diabetes is het van cruciaal belang hun bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Wanneer, door een hogere dosis van insuline of een antidiabeticum, die bloedwaarde omlaag duikelt, dan
treedt er een hypoglycemie op, oftewel kortweg een “hypo”.
TEKST:DAVID DESMEDT
Naast een ijzeren
discipline van de
persoon zelf.
”
”
Glucose is de energieleverancier
van ons lichaam. Wanneer een
glucosegebrek zich voordoet, gaat
het organisme op zoek naar andere
bronnen van energie, vooral door de
afbraak van vetten. In het proces van
vetafbraak komen ketonen vrij, voor-
namelijk β-OH-boterzuur. Dit keton
is een goede parameter om de ernst
van de situatie te kunnen inschatten.
Gevaarlijke verwikkeling
Diabetische ketoacidose (DKA) kan
voorkomen bij het ontstaan van dia-
betes type 1 maar ook bij gekendeper-
sonen met diabetes wanneer ze on-
voldoende insuline toegediend krij-
gen. Bij dit laatste moet men vooral
denken aan een acute aandoening
(bijvoorbeeld een maagdarmonste-
king) waarbij de persoon in kwestie
(of zelfs de arts) geen of onvoldoende
insuline durft in te spuiten uit vrees
een hypoglycemie teweeg te brengen.
Uiteraard zijn er nog andere, uitlok-
kende factoren van een diabetische
ketoacidose: onsteking van de al-
vleesklier,chirurgie,emotionelestress,
een acuut hartinfarct, sommige me-
dicatie, drug- en alcoholmisbruik.
Urine
Bijvermoedenvaneendiabetischeke-
toacidose ging men tot voor kort op
zoek naar ketonen in de urine van de
persoon met diabetes. Het is welis-
waar een gemakkelijke en goedkope
test maar er waren toch enkele be-
perkingen. Bij DKA wordt voorname-
lijk -OH-boterzuur aangemaakt en
wanneer artsen proberen om de DKA
te behandelen, gebeurt de omzetting
van -OH-boterzuur naar aceton en
CO2. Hierdoor zal tijdens het starten
van de behandeling de test positief
blijven uitvallen terwijl de acute si-
tuatie van ketoacidose toch aan het
verbeteren is…
Daarnaast hebben urinetesten vaak
het nadeel dat de meting gebeurt op
urine die het lichaam de voorbije uren
aanmaakte, dus met een zekere ver-
traging naar analyse toe. Tot slot zijn
er een serie geneesmiddelen die fout-
positieve metingen kunnen opleveren
en ook de bewaartijd van urinestrips
is beperkt tot drie maanden.
Bloedteststrip
Nu kan dus een nauwkeurigere be-
paling van -OH-boterzuur gebeuren
door een vingerprik en het bloed op
een strip van een aangepaste gluco-
semeter aan te brengen. De voorde-
len zijn legio: bewaartijd strips zijn
18 maanden, geen interacties met ge-
neesmiddelen, halvering van de
acute verwijzingen naar een dienst
spoedgevallen en van ziekenhuisop-
names.
Bron: Prof. Dr. C. De Block et al. in Tijdschrift
voor Geneeskunde 2007, 63, pp.790-796.
Prof. Dr. De Block is werkzaam in het
Universitair Ziekenhuis Antwerpen, afdeling
Endocrinologie, Diabetologie & Metabole
ziekten.
Voor mensen met diabetes type 1 kan diabetische ketoacidose leiden tot een le-
vensgevaarlijke situatie. Waar vroeger de opsporing van ketonen met urinestrips
gebeurde, is het nu beter en nauwkeuriger om met een aangepaste bloedglucose-
meter β-OH-boterzuur op te sporen dat vrijkomt bij ketoacidose.
TEKST:DAVID DESMEDT
Ketonenmeting met vingerprik
nauwkeurig

Precision Xceed
Strip individueel verpakt
Eenvoudig bloed aanbrengen
Bloedglucose
teststrips
• Kleine bloeddruppel : slechts 0,6 µL
• Snelle testtijd : 5 sec.
Bloedketonen
teststrips
•Klein bloedvolume : 1,5 µL
•Snelle testtijd : 10 sec.
End-fill Top-fill Visuele
De enige technologie die
én glykemie én ketonemie aankan
www.abbottdiabetescare.be Prestatie bij uitstek
0800 167 72 (gratis groen nummer)
Inlichtingen controle
™
ADVERTENTIE
Die oproep komt echt geen mo-
ment te vroeg. Terwijl andere
aandoeningen zoals hiv, aids en tu-
berculose al langer prioriteit genie-
ten voor wereldwijde preventie en
hulpverleningsacties, bleef diabetes
stiefmoederlijk achter. De resolutie
van de Verenigde Naties van 20 de-
cember 2006 zou het tij moeten ke-
ren.
Internationale statistieken
Nochtans is het vijf voor twaalf. Nu
hebben ongeveer 245 miljoen men-
sen in de wereld diabetes en wan-
neer de pandemie zich verder uit-
breidt, bereiken we de
astronomische cijfers van 380 mil-
joen in het jaar 2025. In vele lan-
den in Azië, het Midden-Oosten,
Oceanië en het Caraïbische gebied
heeft 20% procent van de volwas-
senen diabetes. Vooral type 2 (door
overgewicht en slechte levenshy-
giëne) is aan een heuse opmars be-
zig, met Japan en Noord-Amerika
als koplopers. En het ziet er naar uit
dat die pandemie over de Oceaan
onze richting opkomt. Tot slot een
laatste cijfergegeven: diabetes we-
reldwijd is goed voor een miljoen
amputaties op jaarbasis.
Gezondheidssystemen
Pandemieën maken niet alleen veel
slachtoffers, ook hele economieën en
gezondheidssystemen, zoals de soci-
ale zekerheid, komen onder een
enorme druk te staan. Een hoge pre-
valentie van diabetes jaagt de uitga-
ven van de sociale zekerheid de
hoogte in. Meer mensen ontwikke-
len complicaties, worden ziek en
moeten verstek laten gaan op hun
werk. Daarom is het van cruciaal be-
lang deze pandemie in te dijken, niet
alleen voor de patiënten zelf maar de
impact ervan op onze economieën en
sociale zekerheid moet tot een mini-
mum beperkt kunnen worden.
Ook in België
De actie Unite for Diabetes is geen
ver-van-mijn-bed show. Ook in Bel-
gië legt de website www.unitefor-
diabetes.be de vinger op de pols om
ook de situatie in ons land voor het
voetlicht te brengen. Op deze site kan
je ook kijken of je een risico hebt om
diabetes te ontwikkelen.
Unite for Diabetes
Met de hete adem van een diabetesepidemie in de nek riep de International Diabetes Federation met de actie
‘Unite for Diabetes’ vorig jaar de Verenigde Naties op om het diabetesprobleem op de internationale agenda
te plaatsen in de vorm van een resolutie en 14 november uit te roepen tot Werelddiabetesdag.
TEKST:DAVID DESMEDT
DIABETES 13

DIABETES14
Maar niet alleen wie dit moet
doen om medische redenen,
kan baat hebben bij een gezonde voe-
ding. Daarbovenop komt nog de fit-
ness en “mannequin-model-rage”
waardoor vele personen zich aange-
sproken voelen tot het gebruik van
light producten en suikervervangers.
Vanzelfsprekend is de industrie gre-
tig ingegaan op deze rage. Bijna we-
kelijks komen er dan ook nieuwe “di-
eetproducten” bij.
Maar is “light” wel altijd light? Is er
een verschil tussen de verschillende
suikervervangers?
Light … vet of suiker
De benaming “ light” wordt gebruikt
wanneer er van een bepaald be-
standdeel minder gebruikt wordt. Dit
kan een beperking zijn van de sui-
kers, zoals in de light frisdranken, die
inderdaad geen suikers bevatten.
Maar bij “light” margarine zijn het
dan weer de vetstoffen die beperkter
aanwezig zijn en dus gaan zorgen
voor een mindere calorische toevoer.
Zoetmiddelen… altijd light?
Zoetmiddelen bevatten niet steeds
minder calorieën dan de klassieke
suikers.
We kunnen 2 groepen onder-
scheiden:
• Energievrije zoetstoffen.
Deze bevatten inderdaad geen of
bijna geen calorieën. Enkele voor-
beelden zijn aspartaam (bv. Cande-
rel), cyclamaten (Natrena, Sucrosa),
sacharine, acesulfam K en stepa (ste-
viaplantje)
Deze zoetstoffen kunnen hun nut
bewijzen, zowel bij een diabetes- als
een vermageringsdieet.
• Energieleverende zoetstoffen.
Deze kunnen we weer indelen in 2
grote groepen.
1. vervangsuikers
Vervangsuikers zoals fructose en sor-
bitol. Deze zoetstoffen bevatten
evenveel calorieën als gewone sui-
ker. In het lichaam worden ze trou-
wens omgezet tot gewone suiker. Ei-
genlijk hebben deze vervangsuikers
dan ook slechts nauwelijks plaats in
dieetvoeding alhoewel ze daar vaak
in gepromoot worden, zowel bij de
calorie arme als bij de diabetes voe-
ding. Over het algemeen kan je stel-
len dat alle stoffen eindigend op
“ose” uit den boze zijn.
Toch is ook hierop een uitzonde-
ring. Recent werd Tagatose op de
markt gebracht. Eveneens een ver-
vangsuiker uit deze groep, maar met
een zeer trage vrijstelling van de sui-
kers waardoor deze nauwelijks in-
vloed hebben op de bloedsuiker-
waarden. Bovendien bevat Tagatose
slechts 1/3 calorieën per gram ver-
geleken met de klassieke suikers.
2. Polyolen
Stoffen als mannitol, xylitol, mal-
titol, isomalt en lactitol leveren
minder calorieën dan klassieke sui-
kers. Ze worden niet opgenomen in
de bloedbaan. Nadeel van deze pro-
ducten is dat ze darmklachten kun-
nen geven bij verhoogde inname.
“goed voor diabeten”
Zoals je kan opmaken, is er dus heel
wat verschil tussen de verschillende
producten die aangeprezen worden
als dieetvoeding. Bovendien kun-
nen we niet voldoende benadruk-
ken dat zeker bij Type 2 diabetes,
het al net zo belangrijk is op het
vetgehalte te letten als op het sui-
kergehalte. Vertrouw daarom niet
klakkeloos op de reclameslogans.
Het leren lezen van de verpak-
king, zou dan ook een van de ba-
sissen moeten zijn van elk dieetad-
vies. Alleen dan kan je zelf
beoordelen of light inderdaad min-
der suikers en/of calorieën bevat, en
kunnen deze “dieetproducten” een
welkome afwisseling vormen in uw
voeding.
Zoetmiddelen en light producten
Niet alleen wanneer je diabetes hebt, maar ook iemand met overgewicht
bijvoorbeeld, moet de inname van suikers en vetten beperken.
TEKST:DAVID DESMEDT
Stoffen als
mannitol,xylitol,
maltitol,isomalt en lac-
titol leveren minder
calorieën dan klassieke
suikers.
”
”
Vervangsuikers
zoals fructose en sorbi-
tol. Deze zoetstoffen
bevatten evenveel
calorieën als gewone
suiker.
”
”
Nodig voor 4 personen:
1 avocado,geschild en ontpit
50 ml Alpro soja light Cuisine
of light room 5% V
sap van 1/2 citroen
100 ml groentebouillon
1 eetlepel sherry
vers gemalen peper
25 g ricotta
1/4 bakje tuinkers
Werkwijze:
- Pureer met behulp van een mixer de
avocado met de light room, bouillon,
citroensap en sherry. Breng op smaak
met versgemalen peper.
- Verkruimel de ricotta.
- Schenk de soep in kleine glaasjes en
versier met de ricotta en tuinkers.
Amuse: Avocadosoepje
Per persoon: 50 kcal/273 kJ – Kh-waarde te verwaarlozen

DIABETES 15
Alle verontrustende berichten ten
spijt, als alternatief voor suiker
vond aspartaam toch de weg naar
vele huishoudens. Aspartaam be-
hoort tot de meeste bestudeerde
voedingsadditieven ter wereld. Bo-
vendien hebben tests de onschade-
lijkheid ervan steeds bevestigd.
Dagelijkse aanbevolen dosis
Ook voor aspartaam, net zoals voor
alle andere voedingsingsadditieven,
geldt een dagelijkse aanbevolen do-
sis. Deze dosis is de hoeveelheid van
een welbepaalde stof die je dagelijks
mag innemen gedurende een heel le-
ven, zonder gevaar voor de gezond-
heid. In 2002 bepaalde de European
Scientific Committee for Food Safety
deze dosis op 40 mg/kg lichaamsge-
wicht. Onderzoek van diezelfde or-
ganisatie wees uit dat toen de ge-
middelde dosis in Europa per
persoon, niet meer dan 10 mg/kg li-
chaamsgewicht bedroeg, deze zich
ruim onder de maximumgrens be-
vond. En dus zonder gevaar voor de
volksgezondheid.
Afschaffen suiker
De directeur van het Nederlandse
Voedingscentrum, Yvonne van Sluys,
neemt in een interview met het NRC
Handelsblad van juli laatstleden niet
bepaald een blad voor de mond.
“Honderden studies toonden de vei-
ligheid van aspartaam aan. Waarom
zitten er dan geen kunstmatige zoet-
stoffen in yoghurt of waarom schaf-
fen we de frisdranken met suiker ge-
woon niet af?”, fulmineerde ze. Zon-
der verpinken geeft ze toe dat de on-
derhandelingen met de producenten
volop bezig zijn maar dat haar or-
ganisatie dat niet kan afdwingen. De
Nederlandse overheid kan dat wel
maar dat belooft een lobbywerk van
lange adem te worden.
ADVERTENTIE
TEKST:DAVID DESMEDT
www.canderel.be
Dankzij het unieke recept,
zo heerlijk zoet als suiker.
Voor voordelen en promoties schrijf je in de Canderel Club in.De vertrouwde gezonde suikervervangers
Wist je dat …
... aspartaam geen allergieën* ver-
oorzaakt en in tegenstelling tot
sommige andere suikervervangers
die vervaardigd zijn uit melk (bv
Tagatose) die niet geschikt zijn
voor mensen met een melkaller-
gie.
* behalve dan bij patiënten die lijden
aan fenylketourie –een erfelijke en ui-
terst zeldzame stofwisselingsziekte, die
voorkomt bij 1/15.000- omdat zij aller-
gisch zijn voor fenylalanine. In pro-
ducten op basis van aspartaam (maar
ook in gruyère,brood, bananen en an-
dere alledaagse eetwaren) is een kleine
dosis fenylalanine aanwezig.
Wist je dat …
… aspartaam hittebestendig is tot
180°C. Daar boven verliest het
zijn zoetkracht. Sommige fabri-
kanten hebben hun recept aan-
gepast, zodoende er nu wel ver-
hit kan worden tot 250°C, en dat
met minimaal verlies aan zoet-
kracht.
Wist je dat …
… aspartaam tot de meest geteste
producten ter wereld behoort.
Bovendien hebben tests de on-
schadelijkheid ervan steeds be-
vestigd. De FDA (Food and Drug
Administration), de Wereldge-
zondheidsorganisatie (WHO), de
Europese Unie en overheidsin-
stanties van meer dan 100 lan-
den keurden het gebruik van
aspartaam goed.
Wist je dat …
… aspartaam een nuttig vervan-
gingsmiddel is voor suiker: veel
zoeter dan suiker (dus je hebt er
minder van nodig) én met veel
minder calorieën. Wij eten allen
dagelijks te veel suikers, die niet
alleen de belangrijkste oorzaak
van tandbederf zijn, maar ook
van tal van ziektes en obesitas.
Aspartaam kan zo bijdragen tot
een evenwichtigere voeding en
dit alles zonder toegevoegde sui-
kers, zonder in te moeten boeten
aan die lekkere zoete smaak.
Wist je dat …
… aspartaam geschikt is voor dia-
beten (zowel type 1 als type 2),
kinderen, zwangere vrouwen en
vrouwen die borstvoeding geven.
Zij kunnen zonder probleem
aspartaam gebruiken zolang de
consumptie beneden de ADI-
drempel blijft (40mg/kilo li-
chaamsgewicht/dag).
Wist je dat …
… aspartaam gemaakt is uit 2
aminozuren (aparaginezuur en
fenylalanine) die van nature uit
aanwezig zijn in dagdagelijkse
voedingsmiddelen, zoals melk,
eieren, gruyère, bananen of vlees.
Aspartaam wordt op exact de-
zelfde manier door het lichaam
verteerd als andere eiwitten uit
voedingsmiddelen.
Wist je dat …
... aspartaam geen laxerende
werking heeft en dit in tegen-
stelling tot heel wat andere sui-
kervervangers. Het gaat hier met
name over suikervervangers die
polyolen (sorbitol, xylitol, malti-
tol, isomalt,...) of tagatose bevat-
ten.
Wist je dat …
… niet alle suikervervangers de-
zelfde zijn! De ene zijn zoeter
dan de andere, de andere hebben
een bittere nasmaak. Aspartaam
is 200 keer zoeter als suiker en
heeft geen bittere nasmaak in
vergelijking met sommige andere
zoetstoffen. Dat betekent dat je er
dus minder hoeft van te gebrui-
ken voor eenzelfde zoete smaak
als suiker.
Aspartaam met mate
Er vloeide al rijkelijk veel inkt over het feit of aspartaam nu wel, of niet,
kankerverwekkend zou zijn. Maar zoals met elk voedingsingrediënt is de
dagelijkse aanbevolen dosis een gezonde maatstaf.
Wist je dat …
… het wetenschappelijk panel van
de Europese autoriteiten voor
voedselveiligheid (EFSA) onlangs
berekende dat consumenten in
Europa gemiddeld slechts 25%
van de ADI innemen.
Wist je dat …
… iedere persoon die er een nor-
maal consumptiegedrag op na-
houdt, geen enkel gezondheids-
risico loopt. Vandaag bedraagt
de aanvaardbare dagelijkse in-
name (ADI*) 40mg per lichaams-
gewicht en per dag. Door de hoge
zoetkracht van aspartaam, 200x
zoeter dan suiker, wordt deze
norm slechts zelden bereikt.
Bv een volwassene van 60kg mag
tot 95 tabletjes innemen of 110
koffielepels aspartaam/dag.
*We herinneren eraan dat de ADI gelijk
is aan 1/100 van de dosis die geen en-
kel neveneffect veroorzaakt, wat voor
de consument een totale veiligheid
garandeert.

DIABETES16
In het hele diabetesverhaal zijn zo-
wel de mutualiteiten als de pa-
tiëntenverenigingen een belangrijke
partner in de zorg voor mensen met
diabetes. Zij waken over de gezond-
heid van hun leden en proberen on-
der andere actief betrokken te zijn bij
de opsporing van chronische aan-
doeningen, dus ook diabetes.
Mutualiteiten
Zowat elke mutualiteit in België heeft
projecten lopen met betrekking tot
diabeteszorg. Deze initiatieven spe-
len zich af op verschillende domei-
nen. Zo zijn er heel wat projecten
waarbij preventie van diabetes cen-
traal staat. Andere mutualiteiten
gaan op hun beurt actief op zoek naar
mogelijke risicopersonen om hen een
gratis opsporingsconsultatie aan te
bieden. Tot slot komen heel wat zie-
kenfondsen tussen in de bijkomende
zorgkosten die mensen met diabetes
hebben, maar wel op voorwaarde dat
ze zich regelmatig laten controleren
door een (huis)arts.
Diabetespas
De Vlaamse Diabetes Vereniging, de
Association Belge du Diabète, de We-
tenschappelijke Vereniging van
Vlaamse Huisartsen, de Société
Scientifique de Médecine Générale
en de mutualiteiten lanceerden in
2003 de Diabetespas. Dit boekje moet
de persoon met diabetes, zijn huis-
arts en de andere leden van het zorg-
team nog meer houvast geven bij de
behandeling. De Diabetespas is dus
eigenlijk een minidossiertje, waarin
elke zorgverstrekker aantekeningen
kan maken. Goed ingevuld kan de
diabetespas een schitterend werkin-
strument zijn om de communicatie
tussen de verschillende zorgverleners
enerzijds en anderzijds met de pa-
tient te bevorderen. Ook geeft de pas
recht op enerzijds terugbetaling van
voedingsadvies door een diëtist en
anderszijds terugbetaling van een be-
zoek aan de podoloog (voetspecia-
list) bij patiënten met een hoog ri-
sico van verwikkelingen.
Sociale problemen
Alhoewel er ten opzichte van enkele
jaren geleden al een enorme weg is
afgelegd in positieve zin, toch on-
dervinden personen met diabetes
nog vaak moeilijkheen met rijwbe-
wijs en verzekeringen.
Rijbewijs
Voor het bekomen van een rijbewijs
moet men op erewoord verklaren vrij
te zijn van aandoeningen die een in-
vloed kunnen hebben op de 'alge-
mene lichamelijke en geestelijke rij-
geschiktheid'.
Een persoon die diabetes heeft kan
en mag deze verklaring niet onder-
tekenen, maar moet het advies van
een arts vragen, die dan in eer en ge-
weten moet nagaan of deze persoon
al dan niet geschikt is om een mo-
torvoertuig te besturen. Dit advies of
goedkeuring is ook nodig voor wie
al een rijbewijs heeft en pas nadien
diabetes krijgt.
Verzekeringen
Het is voor mensen met diabetes geen
sinecure om bijvoorbeeld een levens-
of hospitalisatieverzekering af te
sluiten. Uiteraard spelen ook andere
factoren dan diabetes een rol bij de
overweging van een verzekeraar om
iemand al dan niet een polis te ge-
ven maar een weigering op basis van
diabetes komt nog al te vaak voor.
En ook bij een reisbijstandverzeke-
ring wordt men bij vele maatschap-
pijen geconfronteerd met een uit-
sluiting voor diabetes en zijn ver-
wikkelingen. En dit terwijl iemand
die zijn of haar diabetes goed opvolgt
en onder controle heeft, minder com-
plicaties ontwikkelt. Maar er is be-
terschap op komst en bij sommige
maatschappijen zijn de veranderin-
gen al merkbaar. Door volgehouden
druk van de diabetes verenigingen
en het publiek, hopen we deze be-
langrijke discriminatie voor eens en
altijd weg te werken. Ondertussen
leest u best de kleine lettertjes zeer
aandachtig.
Partners in de diabeteszorg
en sociale problemen
In de strijd tegen diabetes vervullen de mutualiteiten,
patiënten- en wetenschappelijke verenigingen, én de
overheid een actieve en belangrijke rol.
TEKST:DAVID DESMEDT
ADVERTENTIE
Generische geneesmiddelen of
generieken zijn al een hele
tijd op de Belgische markt aan-
wezig. Niet verwonderlijk, want
sinds een tiental jaren vervallen
jaarlijks heel wat patenten van
klassieke geneesmiddelen die
twintig of meer jaren geleden op
de markt terechtkwamen. Aan die
klassieke geneesmiddelen hangt
een duur prijskaartje omdat de far-
maceutische firma moet investe-
ren in onderzoek en veilige ont-
wikkeling van het geneesmiddel.
Kosten die zij, uiteraard, wensen
te verhalen op de ziekteverzeke-
ring en de patiënt. Nu het patent
ten einde loopt, kunnen deze ge-
neesmiddelen door andere farma-
ceutische firma’s geproduceerd
worden. Die op hun beurt het ge-
neesmiddel met een goedkoper
prijsetiket ter beschikking kunnen
stellen van de patiënt.
Actief bestanddeel
Een generisch geneesmiddel bevat
hetzelfde actieve bestanddeel dat
in het originele, klassieke genees-
middel terug te vinden is, in de-
zelfde dosis. De andere niet actieve
ingrediënten (bind- en smaak-
stoffen) kunnen een klein beetje
afwijken van de eerste formule,
doch hetzelfde actieve bestanddeel
staat garant voor eenzelfde wer-
king en is bijgevolg ook in die
nieuwe samenstelling evenwaar-
dig aan het oorspronkelijke ge-
neesmiddel. Het échte verschil zit
hem dus in de goedkopere prijs.
Nut generieken
Personen met diabetes zijn uiter-
aard ook niet vrij van andere aan-
doeningen. Iemand met diabetes
heeft vaak eveneens een te hoge
bloeddruk of cholesterol en ook
hier moet een passende behande-
ling soelaas brengen. Op dit ogen-
blik zijn er op de markt van de ge-
nerische geneesmiddelen heel wat
therapeutische klassen vertegen-
woordigd en niet alleen bloed-
druk- en cholesterolverlagende
geneesmiddelen. Ook de (huis)arts
en apotheker kunnen mensen met
diabetes helpen om te kijken of er
voor een bepaald geneesmiddel
een generisch alternatief bestaat.
Hoe uw uitgaven voor
geneesmiddelen verminderen?
Ook al zijn er nog niet veel goedkope generische geneesmiddelen voor de behandeling van diabetes op
de markt, toch kunnen mensen met diabetes voor bijkomende aandoeningen, waar mogelijk, beroep doen
op goedkopere generische geneesmiddelen. Dit is bovendien geldig voor alle chronische aandoeningen
die een behoorlijke hap uit het gezondheidsbudget van een gezin nemen.
TEKST:DAVID DESMEDT
ADVERTENTIE

Maar dat is dus niet zo. Diëtiste
Annemie Van de Sompel geeft
al jaren voedingsadvies aan mensen
met diabetes die op consultatie naar
het Universitaire Ziekenhuis Ant-
werpen komen. “Zowel voor diabe-
tes type 1 als type 2 proberen we het
woord ‘dieet’ niet in de mond te ne-
men. Toch is er een verschil in aan-
pak tussen beide types.”
Inschatting insuline
Annemie Van de Sompel: “Iemand
met diabetes type 1 mag gerust sui-
ker eten, zonder hierin echter te over-
drijven, met een gezonde basisvoe-
ding als uitgangspunt. Bij die
personen komt het er op aan om een
goed idee te hebben hoeveel insuline
hij of zij nodig heeft om die vooraf
in te spuiten. In onderling overleg
spreekt de patiënt deze ratio af met
zijn behandelend team, in functie van
het aantal koolhydraten.”
Vetarm
Bij diabetes type 2 liggen de kaarten
toch iets anders. “Bij deze groep men-
sen speelde overgewicht een rol bij
de ontwikkeling van hun diabetes.
Maar ook die groep denkt dat wan-
neer ze geen suiker eten, alles in orde
is. Ze gaan dan wel taart eten met
een vervangsuiker, maar ze vergeten
dat in die taart ook vetten zitten, ter-
wijl ze er echt alle baat bij hebben
om vetarm te eten. Pralines met een
vervangsuiker kunnen een vals ge-
voel van veiligheid scheppen, waar-
door ze er meer dan één verorberen.
Terwijl ze beter één eten met suiker
om daarna er mee te stoppen.” Ze be-
sluit: “Onze twee belangrijkste ad-
viezen luiden: daar waar je suiker
toevoegt, probeer dit te vervangen
door een vervangsuiker, aspartaam
bijvoorbeeld en zeg ‘neen’ tegen ge-
wone frisdranken. Tenzij bij een
hypo, met een therapeutisch doel. En
last but not least, studies bewezen
dat wanneer iemand met type 2 een
gewichtreductie bekomt van vier kilo
op vier jaar, wat niet veel is, en dit
ook behoudt, het risico van compli-
caties drastisch naar beneden haalt.”
Suiker mag,vet niet
DIABETES18
Kreeg u ook het schaamrood op de wangen wanneer u een bevriende kennis of
familielid met diabetes een overheerlijk stuk taart voorschotelde? Niet erg, nog
veel mensen denken dat toetjes voor personen met diabetes uit den boze zijn.
ADVERTENTIE
Bon Secours Bien-Etre is niet
alleen een Belgisch ambachtelijk
bier, maar tevens het eerste bier
ter wereld met een uiterst laag
suikergehalte.
Ideaal dus voor diabetici!
Het is een blond bier van hoge
gisting, hergegist op fles en
met een alcoholvolume van
slechts 5,5%. Kom het snel
ontdekken bij Delhaize.
Nieuw en exclusief
in alle
Delhaize
winkels.
Bon Secours
Bien-Être
33 cl
Ons vakmanschap drink je met verstand.
TEKST:DAVID DESMEDT
Zowel voor
diabetes type 1 als type
2 proberen we het
woord‘dieet’niet in de
mond te nemen.
Toch is er een verschil in
aanpak tussen beide
types.
”
”
Nubel wijst u de
weg naar even-
wichtige voedings-
gewoontes
NUBEL (Nutriënten België) is sinds 1990 gespecialiseerd
in het geven van advies op gebied van de samenstelling
van de voeding. Met haar handige Voedingsmiddelenta-
bel (boek) en nieuwe website met Voedingsplanner en
Merknamendatabank helpt Nubel u graag een handje op
weg naar evenwichtige voedingsgewoontes.
Nieuw is de NUBEL online Voedingsplanner, die in recht-
streekse verbinding staat met de Merknamendatabank. In
de databank vindt u uitgebreide nutritionele informatie
(calorieën, vetten, cholesterol, suikers, enz…) over meer
dan 4500 voedingsmiddelen, en meer dan 3500 merk-
producten, die in België worden verkocht.
Dankzij deze handige Voedingsplanner kunt u nagenoeg
perfect de balans berekenen tussen opgenomen calorieën
(wat u eet en drinkt) en verbruikte calorieën (o.a. li-
chaamsbeweging). Dit geeft u een beter zicht op uw hui-
dige voedingspatroon en voedingsgewoonten en helpt u
die te verbeteren. Evenwichtiger gaan eten en leven, wordt
opeens zoveel gemakkelijker!
www.nubel.com - www.nubel.be
Contactpersoon:
Carine Seeuws, Tel.:02/524.72.20

Daar waar diabetes type 1 hoofd-
zakelijk aangeboren is, krijgen
de meeste mensen diabetes type 2
door er een ongezonde leefwijze op
na te houden. In tegenstelling tot
ziektes zoals kanker, hebben u en ik
ons lot in handen om al dan niet dia-
betes type 2 of ouderdomsdiabetes te
ontwikkelen. Het komt er alleen op
aan om enkele elementaire regels met
betrekking tot voeding in acht te ne-
men en er op toe te zien dat men vol-
doende beweegt, zonder echter ma-
rathons te moeten lopen.
Overgewicht
Overdaad schaadt. Dat geldt uiter-
aard ook voor overgewicht, dat niet
alleen een invloed heeft op het hart
en andere organen, maar ook diabe-
tes type 2 in de hand werkt. Boos-
doener hierbij is het viscerale vet, of-
tewel het vet dat in of rondom de
buik zit. Elke kilo vet in de onder-
buik die verdwijnt, vermindert het ri-
sico van ontwikkeling van diabetes.
Afvallen is dus de boodschap, met of
zonder hulp van een dieet of dië-
tist(e). En waar de meesten ook niet
stil bij staan: afvallen helpt niet al-
leen voor de preventie van diabetes,
het vermindert ook de kans op an-
dere ziektes!
Voldoende bewegen
Als een dokter iemand aanraadt om
“voldoende te bewegen”, dan duikt
bij de meeste mensen het doembeeld
op van uitputtende inspannings-
oefeningen. Niets is minder waar. Ui-
teraard is intensieve sportbeoefening
heel goed voor het lichaam, maar een
dagelijkse stevige wandeling van 30
minuten kan ook al helpen om het
sluipende gevaar van diabetes om te
buigen. Ook fietsen is en blijft ge-
zond.
Oppassen met tussendoortjes
Regelmatig eten is de boodschap. Het
verorberen van tussendoortjes
(meestal snacks en met veel suiker)
doet de weegschaal naar boven uit-
slaan. Gezonde tussendoortjes, zoals
fruit, kunnen niet veel kwaad maar
op regelmatige tijdstippen aan tafel
zitten om te eten verdient de aanbe-
veling.
Voeding in gaten houden
Voeding staat uiteraard ook in ver-
band met overgewicht. Wie onge-
zond eet en te veel eet, komt bij. Toch
enkele gouden regels, die niet per se
het voedselpatroon van iemand op
ingrijpende wijze moeten verande-
ren. Op het dagelijkse menu moeten
vooral veel vezels (volkoren brood
bijv.), groenten en fruit staan. Op-
passen geblazen met de snelle kool-
hydraten, zoals suiker en zetmeel. Uit
deze koolhydraten wordt glucose
aangemaakt en de pancreas gaat op
zijn beurt insuline aanmaken om de
glucose naar de lichaamscellen over
te brengen. Daardoor daalt de bloed-
suikerspiegel maar de hoeveelheid
insuline daalt niet zo vlug mee. Het
lichaam krijgt dan opnieuw een be-
hoefte aan glucose, gaan we opnieuw
eten en deze negatieve spiraal leidt
uiteindelijk vroeg of laat tot suiker-
ziekte. Bij het eten van fruit en vol-
koren producten (niet-geraffineerde
koolhydraten) echter duurt het pro-
ces van glucoseomzetting veel lan-
ger en daar reageert de insulinepro-
ductie dus ook trager op, waardoor
de alvleesklier niet uitgeput geraakt.
Alcohol
Ook alcohol kan een boosdoener
zijn, vooral dan wanneer men er in
overdrijft. Een matige consumptie
van alcohol met 1 tot 2 glaasjes
alcohol per dag is meer dan genoeg.
Combinatie van factoren
Met diabetes is het net zoals met
andere aandoeningen waarvoor
preventie mogelijk is. Te veel van
iets is nooit goed. Personen die in
hun leven diabetes type 2 ontwik-
kelden, zondigden niet alleen op
alcohol of niet alleen met de tus-
sendoortjes. Vaak was het de com-
binatie van verschillende factoren
die bijdroeg tot de ongezonde le-
vensstijl, met het gekende resultaat
als gevolg. En voor die gezonde
levensstijl moet u echt geen kracht-
toeren uithalen!
DIABETES 19
Tips voor preventie van diabetes
Diabetes type 2 komt meestal voort uit een onge-
zonde levensstijl. Toch tonen internationale studies
aan dat in bijna 90% van de gevallen diabetes
type 2 kan voorkomen worden en dit door gezond te
eten en voldoende te bewegen. En dat is heus niet
zo moeilijk als het lijkt.
Speel ze kwijt, voor altijd.
p llSpeel ze kwijt, voor altijd.
Kom naar de cursus en geniet
van een GRATIS inschrijving, t.w.v. € 15.
*De cursusbijdrage is in beide gevallen € 10. Aanbod niet cumuleer-
baar, geldig van 2/1 tot 16/2/2008, op vertoon van deze bon.
Probeer een halfuurtje eerder te komen.
Georgina Van Onsem
Leeftijd: 68 jaar
Lengte: 1 m 49
Begingewicht: 72 kg
Eindgewicht 60 kg
Gewichtsverlies: 12 kg
Georgina is al geruime tijd diabetespatiënte. Maar sinds ze de beslissing
nam om iets aan haar gewicht te doen, is haar levenskwaliteit erg
verbeterd.
“Twaalf jaar geleden, was het zo erg gesteld met mijn gezondheidstoestand
dat ik twee weken in het ziekenhuis werd opgenomen. Ik moest leren om
zelf insuline in te spuiten. Overdag had ik vier keer drie spuiten nodig en
ook ’s nachts twaalf. Mijn huisarts drukte me op het hart dat ik dringend iets
aan mijn gewicht moest doen, om zo mijn insulineaanmaak beter onder
controle te houden. Ik heb het eerst via een diëtiste geprobeerd maar dat
lukte me niet. In 1998 leerde ik via enkele vriendinnen Weight Watchers
kennen. Ik ben met hen mee naar de cursus in Mechelen gegaan en niet
zonder resultaat. Ik slankte twaalf kg af en ik ben al sinds 2004 op gewicht.
Mijn huisarts heeft mijn keuze om naar Weight Watchers te gaan steeds
aangemoedigd. Ze hamerde er altijd op dat gewicht verliezen alleen kan
door gezond te leren eten. Nadat ik twaalf kg was afgevallen, stelde ze vast
dat mijn insulinepeil zodanig gewijzigd was, dat ik kon overschakelen op
twee pillen per dag. Ik was verlost van die vervelende spuiten.”
Het Weight Watchers voedingsprogramma is gebaseerd op een gezonde en evenwichtige voeding.
Het FlexiPoints programma past zich dan ook perfect aan diabeten aan.
Afhankelijk van het type diabetes en van de voorgestelde behandeling met medicatie of inspuitingen,
zijn bepaalde voedingsrichtlijnen van toepassing om de bloedsuikerspiegel onder controle te houden.
Daarom is het aangeraden dat elke diabeet met zijn/haar behandelende arts overlegt of het programma
Voor meer informatie over de cursussen,
Weight Watchers thuis of het MP5
pakket
voor mannen, bel 070 222 876 (max.: 0,17/min)
of surf naar www.weightwatchers.be
Breng een vriend(in) mee en kies je cadeau!
Overtuig je vriend(in) om zich samen met jou in te
schrijven en kies uit een van onze 7 mooie cadeaus.
ADVERTENTIE
TEKST:DAVID DESMEDT
Ook alcohol kan
een boosdoener zijn,
vooral dan wanneer
men er in overdrijft.
”
”

Precision Xceed™
Strip individueel verpakt
Eenvoudig bloed aanbrengen
Bloedglucose
teststrips
• Kleine bloeddruppel : slechts 0,6 µL
Bloedketonen
teststrips
• Klein bloedvolume : 1,5 µL
End-fill Top-fill Visuele
controle
De enige technologie die
én glykemie én ketonemie aankan
www.abbottdiabetescare.be
Prestatie bij uitstek
0800 167 72 (gratis groen nummer)
Inlichtingen

diabete

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to diabete

Similar to diabete (20)

diabete