1. 53
dự đoán thì luôn biến động, không ổn định như: lượng mưa, nhiệt độ, độ
ẩm, ánh sáng.
Khi có tương tác kiểu gene - môi trường (GE) thì giá trị kiểu hình bằng
tổng của ba thành phần như sau:
P = G + E + GE
và phương sai kiểu hình tương ứng được chia thành ba thành phần là:
2222
GEEGP σσσσ ++=
Giống như , đại lượng2
Eσ 2
GEσ là thành phần không di truyền của
phương sai kiểu hình. Nếu thí nghiệm được đánh giá ở nhiều điều kiện
môi trường (lặp lại theo địa điểm và mùa vụ/năm) thì phân tích phương sai
có thể dựa vào Bảng 3.3 dưới đây.
Bảng 3.3: Mô hình phân tích phương sai ngẫu nhiên cho thí nghiệm lặp lại
ở nhiều điểm và nhiều năm (theo Nguyễn Văn Hiển và cs - 2000).
Nguồn Số bậc tự do BPTB Bình phương trung bình (BPTB)
kỳ vọng
Năm (N) y-1 -
Điểm (Đ) l-1 -
Lặp lại/Đ/N ly(r-1) -
N × Đ (y-1)(l-1) -
K.gene (KG) g-1 MS5
22222
gglgygyle rylryrlr σσσσσ ++++
KG × N (g-1)(y-1) MS4
222
gygyle rlr σσσ ++
KG × Đ (g-1)(l-1) MS3
222
glgyle ryr σσσ ++
KG × N × Đ (g-1)(y-1)(l-1) MS2
22
gyle rσσ +
Sai số yl(g-1)(r-1) MS1
2
eσ
*Ghi chú: r là số lần lặp lại; g - kiểu gen; y - số năm (vụ); l - số điểm.
Mô hình thống kê đối với giá trị kiểu hình (ví dụ năng suất, Yield) của
kiểu gene thứ i trong môi trường thứ j có thể biểu diễn như sau:
Yij = μ + gi + mj + (gm)ij + eij
trong đó: μ - trung bình của tất cả các kiểu gene trong các môi trường;
gi - ảnh hưởng của kiểu gene thứ i;