1. Ανανιάδου Σοφία
ΓΕΛ Πολυκάστρου
Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα – Αδίδακτο κείμενο (θεωρητικής
κατεύθυνσης)
Τάξη: Β’ Λυκείου
Τίτλος δραστηριότητας: Το Άναρθρο Απαρέμφατο
Στόχοι
Γνωστικοί
Οι μαθητές:
• να εμπεδώσουν τη θεωρία του άναρθρου απαρεμφάτου.
• να συνδέσουν τη νέα ύλη με την προϋπάρχουσα.
• να κατακτήσουν τη γνώση του συντακτικού φαινομένου μέσω της
επεξεργασίας ενός κειμένου (κειμενοκεντρική προσέγγιση).
• να κατασκευάσουν λογικές δομές και συσχετίσεις.
Οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες:
• να αντιληφθούν ευκολότερα και γρηγορότερα τη δομή της νέας
γνώσης, από τη στιγμή που εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό η οπτική
αντίληψη.
Παιδαγωγικοί
Οι μαθητές:
• να συμβάλουν και οι ίδιοι στην οικοδόμηση της νέας γνώσης.
• να ανακαλύψουν τη νέα γνώση αυτενεργώντας.
• να αποκτήσουν μεταγνωστικές δεξιότητες.
• να καλλιεργήσουν την ομαδοσυνεργατική μάθηση και την
αλληλεπίδραση.
• να αυξήσουν τη μαθησιακή τους ετοιμότητα και την εγρήγορση για την
κατανόηση του νέου συντακτικού φαινομένου.
• να ελέγξουν τη γνώση που αποκόμισαν με μια εναλλακτική και πιο
ευχάριστη μέθοδο.
Στόχοι τεχνογραμματισμού
Οι μαθητές:
• να ασκηθούν στη χρήση του λογισμικού cmap tools και να
διαπιστώσουν τις εναλλακτικές δυνατότητες που αυτό παρέχει.
Λογισμικό: διαδικτυακό εργαλείο εννοιολογικών χαρτών (cmap tools).
Διάρκεια: αφιερώνονται τρεις διδακτικές ώρες. Βέβαια, από αυτές θα
καταλάβει τη μία (τη δεύτερη) η επεξεργασία του κειμένου, διαδικασία που δε
θα εμπλέξει τη χρήση νέων τεχνολογιών, ωστόσο θα αποτελέσει αφορμή για
την αξιολόγηση της εργασίας των μαθητών κατά την πρώτη διδακτική ώρα.
Οργάνωση τάξης: δημιουργούνται πέντε ομάδες των τεσσάρων μαθητών, οι
οποίες καταλαμβάνουν ισάριθμους Η/Υ.

2. Απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή: Εργαστήριο πληροφορικής.
Περιγραφή σεναρίου: η συγκεκριμένη ενότητα αφορά την εμπέδωση της
θεωρίας του άναρθρου απαρεμφάτου μέσω της επεξεργασίας του αδίδακτου
κειμένου «Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου, 67-68» και της δημιουργίας
σχετικών με το φαινόμενο εννοιολογικών χαρτών.
1η διδακτική ώρα: οι μαθητές σε πέντε ομάδες των τεσσάρων ατόμων
λαμβάνουν θέση στους υπολογιστές και εφοδιάζονται με το πρώτο φύλλο
εργασίας, το οποίο περιέχει το αρχαίο κείμενο. Ο εκπαιδευτικός ενημερώνει
τους μαθητές για το συντακτικό φαινόμενο με το οποίο θα ασχοληθούν
καλώντας τους να ανακαλέσουν όποια γνώση έχουν ήδη για το απαρέμφατο -
οι μαθητές είναι εξοικειωμένοι με την έννοια του απαρεμφάτου, αφού έχουν
ήδη διδαχθεί το έναρθρο απαρέμφατο - και αναγράφει στον πίνακα τα
στοιχεία εκείνα, των οποίων ο προσδιορισμός αποτελεί προϋπόθεση, ώστε να
θεωρείται πλήρης ο συντακτικός χαρακτηρισμός του άναρθρου απαρεμφάτου
(είδος, συντακτική θέση, υποκείμενο). Κατόπιν, οι μαθητές καλούνται να
εντοπίσουν τα άναρθρα απαρέμφατα του κειμένου και να κατασκευάσουν τον
εννοιολογικό χάρτη του καθενός από αυτά λαμβάνοντας υπόψη τις αρχικές
επισημάνσεις του εκπαιδευτικού.
2η διδακτική ώρα: ακολουθεί η επεξεργασία του κειμένου με τη βοήθεια του
εκπαιδευτικού που αποτελεί και αξιολόγηση του αποτελέσματος της εργασίας
και συνεργασίας των μαθητών στην πρώτη φάση της κατασκευής των
εννοιολογικών χαρτών.
3η διδακτική ώρα: ο εκπαιδευτικός εφοδιάζει τις ομάδες με το δεύτερο φύλλο
εργασίας που αποτελείται από έναν ημιτελή εννοιολογικό χάρτη σχετικό με τη
θεωρία του άναρθρου απαρεμφάτου, που κατασκευάστηκε από τον
εκπαιδευτικό στον server του εργαστηρίου του σχολείου και μοιράστηκε στους
υπολογιστές των μαθητών. Στο φύλλο αυτό ζητείται από τους μαθητές να
συμπληρώσουν τα κενά της θεωρίας. Οι μαθητές είναι σε θέση να το
πράξουν, αφού τα στοιχεία της θεωρίας που ζητούνται τους είναι ήδη γνωστά
τόσο από τη δραστηριότητα της πρώτης ώρας όσο και από προηγούμενες
γνώσεις τους. Επιπλέον, τους ζητείται να επεκτείνουν το χάρτη με στοιχεία
που δίνονται στο φύλλο εργασίας και ο μαθητής καλείται να τα συνδέσει με τα
ήδη υπάρχοντα με τον κατάλληλο τρόπο.

3. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α
Να εντοπίσετε τα άναρθρα απαρέμφατα του κειμένου και να
κατασκευάσετε τον εννοιολογικό χάρτη του καθενός από αυτά με το
πρόγραμμα cmap tools. Φροντίστε ο χαρακτηρισμός του απαρεμφάτου, που
θα προκύψει από την κατασκευή του εννοιολογικού χάρτη, να είναι πλήρης.
Δημοσθένους, Κατά Στεφάνου, 67-68
Καί μήν, ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι, μᾶλλον ἄξιον ὀργίλως ἔχειν τοῖς μετ’
εὐπορίας πονηροῖς ἤ τοῖς μετ’ ἐνδείας. Τοῖς μέν γάρ ἡ τῆς χρείας ἀνάγκη φέρει
τινά συγγνώμην παρά τοῖς ἀνθρωπίνως λογιζομένοις˙ οἱ δ’ ἐκ περιουσίας,
ὥσπερ οὗτος, πονηροί οὐδεμίαν πρόφασιν δικαίαν ἔχοιεν ἄν είπεῖν, ἀλλ’
αἰσχροκερδίᾳ καί πλεονεξίᾳ καί ὕβρει καί τῷ τάς αὑτῶν συστάσεις κυριωτέρας
τῶν νόμων ἀξιοῦν εἶναι ταῦτα φανήσονται πράττοντες. Ὑμῖν δ’ οὐδέν τούτων
συμφέρει, ἀλλά τόν ἀσθενῆ παρά τοῦ πλουσίου δίκην, ἄν ἀδικῆται, δύνασθαι
λαβεῖν, ἔσται δέ τοῦτο, ἐάν κολάζητε τούς φανερῶς οὕτως ἐξ εὐπορίας
πονηρούς. Οὐ τοίνυν οὐδ’ ἅ πέπλασται οὗτος καί βαδίζει παρά τούς τοίχους
ἐσκυθρωπακώς, σωφροσύνης ἄν τις ἡγήσαιτ’ εἰκότως εἶναι σημεῖα, ἀλλά
μισανθρωπίας.
Λεξιλόγιο
ὀργίλως ἔχω τινί= οργίζομαι με κάποιον
λογίζομαι= λογαριάζω, υπολογίζω
ἡ σύστασις= εταιρεία, συνένωση, σύλλογος
δίκην λαμβάνω παρά τινος= παίρνω ικανοποίηση, επιβάλλω ποινή
πλάττομαι= πλάθω, σχηματίζω, (μτφρ) προσποιούμαι
σκυθρωπάζω= είμαι σκυθρωπός, είμαι δυσαρεστημένος

4. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Β
Να συμπληρώσετε τα κενά στον εννοιολογικό χάρτη της θεωρίας του
άναρθρου απαρεμφάτου που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας του
υπολογιστή σας. Στη συνέχεια, να επεκτείνετε το χάρτη συνδέοντας την κάθε
κυψέλη θεωρίας με την αντίστοιχη του κατάλληλου παραδείγματος. Κάτω από
το χάρτη βρίσκονται δεκατρείς κυψέλες παραδειγμάτων που αντιστοιχούν στις
δεκατρείς κυψέλες της θεωρίας του άναρθρου απαρεμφάτου. Τέλος, να
χρωματίσετε τις κυψέλες των παραδειγμάτων, ανάλογα με τις συνδέσεις που
θα κάνετε.
Στην επιφάνεια εργασίας του υπολογιστή της κάθε ομάδας υπάρχει ο
παρακάτω χάρτης στην εξής μορφή:

5. ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΦΥΛΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α
ΕΠΙΘΥΜΗΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΦΥΛΛΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Β