CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM 3.HAFTA BÖLÜM3.pdf

CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL
DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM
3. HAFTA
BÖLÜM 3
Family Marker Programıng

KADINLARDA CİNSEL
İSTEKSİZLİK
Cinsel arzu bozuklukları tanı olarak zaman zaman zorlanılan bir
durumdur. Düşük arzuyu ve isteği belirleyebilmek için «normal»
olanı bilmek gerekir ki; bu normal bireyden bireye, aynı birey
için bile dönemsel olarak değişiklik gösterebilmektedir.

• Cinsel arzu bozukluklarında «düşük arzu»yu belirleyebilmemizin en temel
unsuru kişinin yaşamındaki önceki dönemlere bakmak ve şu dönemdeki
arzu düzeyinin çifti duygusal ve işlevsel olarak nasıl etkilediğini
bulmaktan geçer.
• Çeşitli dönemler, tıbbi ve psikolojik sorunlar, medikal tedavilerin yan
etkileri dönemsel bir arzu düşüklüğüne neden olabilir. Bununla birlikte
partner veya eş ile yaşanan ilişki sorunları da düşük arzu düzeyine neden
olabilmektedir.
KADINLARDA CİNSEL İSTEKSİZLİK

• Cinsel isteksizlik yaşayan kadın, erotik doyum ve cinsel haz hissetmez.
Fizyolojik olarak uyarılma belirtileri göstermez, cinsel beraberlik yaşasa bile
vajinal kuruluk yaşar ve bu yüzden isteksizlik ile birlikte acı/ağrı da duyabilir.
• Genellikle cinsel isteksizlik şikayetleri olan kadınlarda eşine karşı bir isteksizlik
duyar; başka durumlarda istek duyabilir. Bu durum prognoz olarak daha iyidir
çünkü tamamen cinsel isteksizliği olan kadınlarda cinsel terapi prognozu çok iyi
değildir.
• Her iki durumda da cinsel terapi sürecinin öncesinde psikoterapi sürecine
başlamak ve danışanı cinsel terapiye hazırlamak önemlidir, bununla birlikte zor
olan vakalarda daha cinsel ödevler terapide önemli rol oynarlar.

Cinsel arzu ve istek ile ilgili sorunlar pratikte üç şekilde karşımıza çıkarlar:
Ön plandaki sorun olarak;
• Başka bir cinsel sorunun altına saklanmış olarak.
• Tamamen başka bir sorun (evlilik sorunları, depresyon, ilişkinin
bitirilmesi)
• Bu sebeple başlangıçta sorun ne olursa olsun cinsel arzu olasılığını ve
varlığını başlangıçta sorgulamakta fayda vardır.

• Genel olarak arzu sorunlarına eşlik eden iki belirti grubu
vardır;
İşlevsel
Belirtiler
Duygusal
Belirtiler

İşlevsel – Komorbidite Belirtiler;
• Ağrılı cinsel birleşme
• Uyarılma ve Orgazm Bozuklukları
• Hamilelik ile ilgili zorluklar
• Tıbbi hastalıklar ve ilaçların yan etkileri;
• Bu durumlar cinsel isteksizliğin sonucu ve/veya nedenleri olarak
karşımıza çıkabilmektedir. Bu durumların varlığını anlamak için açıkça
danışanlarımıza sorular sormalıyız.

İşlevsel – Komorbidite Belirtiler;
• Genelde cinsel işlevleriniz nasıldır?
• Vajinal kuruluk yaşıyor musunuz?
• Orgazm olabiliyor musunuz?
• Seks yaptığınızda ne sıklıkta orgazm oluyorsunuz?
• Ağrı / Acı hissediyor musunuz?
• Bu şekilde sorularda ya arzu sorunları gündeme gelir ya da saklı arzu sorunları hakkında
ipucu elde edilir.
• İşlevsel sorunlara rağmen az sayıda kişi cinsel arzu yaşayabilir fakat bunu bulmak
önemlidir çünkü bu işlevsel sorunlar ilerleyen dönemlerde arzu problemlerine de neden
olabilmektedir.

Duygusal – Komorbidite Belirtiler;
• İstek arzu bozukluklarının altında yatan duygular ve düşünceler terapi
sürecinin başında anlaşılmalıdır. Hızlı bir şekilde fark edilen duygu ve
düşünceler terapötik işbirliği ve tanı süre bakımında yarar sağlar.
• İstek bozukluklarına genellikle «kızgınlık, korku, kaygı ve utanma»
duyguları eşlik eder. Bu duyguları bulmak ve bunlara neden olan
düşünceleri bulup yeniden yapılandırmak ilk basamaklarda çok önemlidir.
• Danışanlar duygu – düşünce – cinsel istek arasındaki bağlantıyı kabul
etmeyebilirler. Bu gibi durumlarda acele etmeden doğru örneklerle
ilerlemek önemlidir.

• Tanı, danışanın sorunu altında yatan durum ile ilgili bir varsayımdır. Bir
varsayım ne kadar gerçeğe yakın olursa, o varsayım ile ilgili
değiştirilmeye çalışılan durumlar o kadar doğru olur ve terapi o derece
işlevsellik kazanır.
• İyi bir tanı sorularımızı yönlendirir, gözden kaçabilecek ayrıntılar ile ilgili
duyarlı ve dikkatli olmamızı sağlar. Doğru bir tanı için şunlara dikkat
edilmelidir.
• Tıbbi faktörlerin elenmesi, Alkol ve madde kullanımı, Depresyon,
Menopoz dönemi, Hastalık ve ağrılar.
Arzu Bozukluklarında Tanısal Tespitler

Arzu Bozukluklarında Öykü Alınırken Dikkat Edilecekler;
• Ailesel köken,
• Sağlık durumu,
• İlişki geçmişi,
• Cinsel geçmiş,
• Mevcut sosyal bağlantılar; İş-aile-arkadaş-yakınlar vb.
• Tedaviye gelme nedeni; neden şimdi?

Arzu Bozukluklarında Öykü Alınırken Sorulabilecek Sorular;
• Ne tür cinsel aktivite, deneyim ve duyguları arzuluyorsunuz?
• Bunların ne sıklıkta olmasını istersiniz?
• İstekleriniz hakkında ne düşünüyorsunuz, partneriniz ne düşünüyor?
• Ne sıklıkta mastürbasyon yaparsınız, son zamanlarda bir değişiklik oldu mu?
• Seksi ne zaman daha fazla, ne zaman daha az arzuluyorsunuz?
• Arzunuzu arttırmak veya azaltmak için ne yapıyorsunuz?

• Eşiniz / partneriniz ile seks yapmaktan ne bekleyebileceğinizi nasıl
öğrendiniz, bu beklenti sizce değişebilir mi?
• Partneriniz / eşiniz ile seks yaparken hoşlandığınız neler var,
hoşlanmadığınız neler var? Bu konuları konuştunuz mu?
• Partneriniz / eşiniz ile seks yaparken partnerinizin hoşlandığı neler var,
hoşlanmadığı neler var? Bu konuları konuştunuz mu?
• Son zamanlarınızda cinsel durumunuzda bir değişiklik oldu mu?

• Partneriniz veya bir başkası ile seks yaparken veya mastürbasyon
sırasında vücudunuzun cinsel tepkilerinden memnun musunuz?
• Cinsel arzu sorununuz olmasa hayatınızda – evliliğinizde neler daha farklı
olurdu?
• Bir terapi sürecine niçin şimdi başladınız?
• Terapi süreci işe yaramazsa ne olur?

• Partneriniz burada olduğunuzu biliyor mu?
• Bu sorunların ortaya çıkmasıyla aynı zamanda yaşadığınız başka olaylar
da var mı? Bu olaylar cinsellik dışı (iş problemleri, aile problemleri,
kayıp, madde kullanmak, maddeye başlamak, perhiz v.b.) ve cinsellikle
ilgili (mastürbasyon yaparken yakalandım, istem dışı gebelik yaşadım,
istismara uğradım, cinsel zorlanma yaşadım v.b.) olabilir.

A.) Minimum 6 ay süresince aşağıdaki belirtilerden en az üçü ile belirtilen
cinsel ilgi uyarılma eksikliği.
• 1. Cinsel aktivite sıklığı ya da yoğunluğunun azalması/ yokluğu
• 2. Cinsel fantezilerin/erotik düşüncelerin azalması/yokluğu
• 3. Partneriyle cinsel ilişkiyi başlatamaması ya da partnerinin ilişkiyi
başlatma girişimlerine tepkisinin azalması/ yokluğu
Kadın cinsel ilgi/uyarılma bozukluğu DSM kriterleri

A.) Minimum 6 ay süresince aşağıdaki belirtilerden en az üçü ile belirtilen
cinsel ilgi uyarılma eksikliği.
• 4. Tüm cinsel ilişkilerinde (yaklaşık %75’inde) cinsel heyecan ve zevk
azlığı/yokluğu
• 5. İç ya da dış cinsel erotik uyarılara (örn. yazılı, sözlü, görsel) karşı cinsel
ilgi/uyarılma azalması/yokluğu
• 6. Tüm cinsel ilişkilerinde (yaklaşık %75’inde) genital ya da nongenital
duyumların azalması/yokluğu
Kadın cinsel ilgi/uyarılma bozukluğu DSM kriterleri

• Arzu bozukluğunun tedavisinde öncelikle doğru amaç, hedef belirlenmelidir.
Terapi sürecindeki esas hedef; rahat, endişesiz ve tutkulu bir anında kadının
yeterli seviyede artırılmış cinsel uyarıma yanıt verebilmesi için cinsel
durumun yapılandırılmasıdır.
• Arzu bozukluklarının terapisi sürecindeki ilk vurgu doğru bilinen yanlışlar –
Mitler üzerine olmalıdır.
Kadınlarda Cinsel Arzu ve İsten Bozukluğunun Tedavisi

Arzunun doğru miktarı ve türü vardır;
• Düşük ve yüksek cinsel arzuya sahip partnerleri belirlemeliyiz
• İyi seks bir takviyedir
• İçtenlikle ilgilenirsek arzu sorununu çözeriz
• Çiftlerin uzlaşmasına yardım etmeliyiz

Arzunun doğru miktarı ve türü vardır;
• Cinsellikleri vasat olsa bile arzu sorunu yaşayan çiftlerde sıklığı arttırmak
gerekir.
• İletişimin düzeltilmesi arzuyu arttıracaktır.
• Tekeşlilik daha sağlıklıdır.
• Eğer insanlar pornografi, fuhuş veya mastürbasyonla daha az ilgilenseler
partnerlerine duydukları arzu artacaktır.

• Hangi şartlarda ve hangi tür ve miktarda seksten hoşlandıklarını belirlemek.
• Partnerlerinden cinsellik konusunda neler beklediklerini açıkça ortaya
koymak.
• İsteklerini söylemeyi istemekten uzaklaştıran faktörleri belirlemek.
• Sahip oldukları cinsellikten daha fazlasını elde etmek.
• İlişkinin cinsellik dışı bölümünden daha fazlasını elde etmek.
• İlişki tarzlarını şimdikinden daha az olumsuz duygular taşıyacakları şekilde
yeniden düzenlemek.
TEDAVİ HEDEFLERİ

• Seksi yeniden tanımlamak ve yeni kavramlar ortaya atmak.
• Başlatan kişi olma, orgazm olma gibi kaygı yaratan durumları ortadan
kaldırma,
• Sorunu normalleştirme,
• Danışanların cinselliği başlatmasını veya cinsellikten kaçınmasını
sağlayan faktörlerin saptanması,
• Cinsellik ile ilgili duyguları saptamak,
TEDAVİ STRATEJİLERİ

• Cinsellik ile ilgili duygulara neden olan düşünceleri saptamak ve bu
düşünceleri yeniden yapılandırmak.
• Danışanların cinsellikten ne istediğini ve ne anladığını saptamak,
• Cinsel sorunların diğer kişisel ve ilişkiyle bağlantılı sorunları nasıl
yansıttığını tartışmak,
• Cinsellikle ilgili yanlış bilgileri – mitleri düzeltmek,
• Partnerlerin cinsellik ile ilgili konuşabilmelerini sağlamak,
TEDAVİ STRATEJİLERİ

Cinsel isteksizlik yaşayan kadınların cinsel terapisinde uygulanan çeşitli
etkinlikler vardır, vakaların uygunluğuna göre bu etkinlikle şu şekilde ve
sırayla genellikle uygulanır.
• 1) Duyusal Odaklanma 1
• 2) Duyusal Odaklanma 2
• 3) Beklentisiz Cinsel Birleşme
• 4) Orgazm Olmak İçin Cinsel Birleşme
Kadınlarda Cinsel İsteksizlik Tedavisinde KAPLAN MODELİ

• Bu egzersiz duyusal odaklanma egzersizlerine kadının olumlu yanıt vermesinin
ardından uygulanır.
• Erkek tam anlamıyla ereksiyon oluncaya ve kadın bir miktar ıslanma
yaşayıncaya kadar çifte birbirlerine dokunmaları söylenir. Kadında yeterli
seviyede kayganlaşma sağlanamazsa kayganlaştırıcı sıvı kullanılması önerilir.
• Daha sonra kadın erkeğin üstüne çıkar, penisi vajinasının içine yerleştirir ve kısa
bir süre penisin orada hareketsiz bir şekilde durmasını sağlar, bu esnada
ereksiyon halindeki penisi vajinasının içinde «hisseder» . Ayrıca bu esnada
vajinal duyguları yaşayabilmek için «kegel egzersizleri» yapar.
BEKLENTİSİZ CİNSEL BİRLEŞME ÇALIŞMASI

• Daha sonra kadın aşağı ve yukarı yavaşça hareket etmeye başlar, farklı hareketler ve
gidiş gelişler dener.
• Kadın erkeğin isteğine göre değil, sadece kendi duygularına göre hareket etmelidir.
Geçici bir süre bencil olmak zorundadır, böylece vajinal duyumlarını hissetmeyi
öğrenebilir.
• Erkek tahrik olursa bunu belirtir ve bir süre «dinlenebilir»ler.
• Dinlenme anında kadın kendisini uyarmaya devam edebilir veya erkek kadını uyarabilir.
• Kadın yorulduğunda ya da orgazm olduğunda egzersizin sonuna gelinir.
• Egzersizin sonunda erkeğin boşalması sağlanabilir.

• Beklentisiz cinsel birleşme egzersizi erkek partnerin aktif bir işbirliğini gerektirir.
Erkek boşalma kontrolü ve ereksiyon güvencesine sahip olmalıdır.
• Fakat normal bir şekilde egzersiz sırasında erkeğin ereksiyonu kaybedebileceği
belirtilmelidir, bu durumda tekrar uyarım sağlanarak erkeğin ereksiyon olabilmesi
sağlanabilir.
• Bu egzersize kadınların ve erkeklerin verecekleri tepkiler geniş bir yelpaze
içerisindedir. Çok keyif aldığını, orgazm olduğunu söyleyen kadınlardan; rahatsız edici
duygusal tepkiler yaşadığını belirten kadınlara kadar geniş bir yelpaze vardır.
• Bazı erkekler ereksiyon halinde bir penis ile eşine yardımcı olmaktan gurur
duyarlerken bazıları için ise rahatsız edici olabilmektedir.

• Beklentisiz, kışkırtıcı cinsel birleşme egzersizleri kadında erotik istekliliği ortaya
çıkardığında, çifte her iki partnerin de orgazm olmasını sağlamak için normal cinsel
birleşmeye geçmeleri söylenir.Orgazm bazen sağlanabilir bazen de sağlanamayabilir. Bu
noktada orgazm için diğer teknikler kadına öğretilir.
• Bu aşama terapinin ilerleyen evrelerinin sonucu olarak verilir. Burada amaç cinsellik ile
orgazm/haz bağını kurabilmektir. Fakat burada orgazm olma kaygısının terapiyi etkileyip
etkilemeyeceği iyi değerlendirilmelidir.
• Kegel egzersizleri sırasında önce kadına kasların farkındalığı öğretilir, sonrasında gün
içerisinde birkaç kere 10 defa bu kaslarını kasması ve gevşetmesi ödevi verilir.
ORGAZMA YÖNELİK CİNSEL BİRLEŞME

• Kadında orgazm, uterus ve anal kasılmaların eşlik edebildiği, cinsel
birleşme ile çözülebilen myotoninin bulunduğu, kişiye göre değişen yoğun
zevk ve doruk hissi oluşturan bilişsel bir durumdur.
• Orgazmik kapasite hayatında hiç orgazm yaşamamış bir kadın ile
multiorgazmik veya genital dışı uyaranlar ile orgazm olabilen kadınlar
arasında geniş bir dağılım gösterir.
• Amerika’da orgazmik disfonksiyon %24 sıklıkta görülmektedir. Cinsel
birleşmede orgazma ulaşamama ise %20-30 arasında değişmektedir.
• Kadında orgazm hastalıkları çok sayıda faktörden etkilenir.
KADINDA ORGAZM BOZUKLUĞU – ANORGAZMİ

• Genel sağlık durumu, kardiyolojik hastalıklar, renal hastalıklar (tümör, kalkül),
nörolojik hastalıklar, depresyon gibi psikolojik hastalıklar kadında anorgazmi
nedeni olabilir.
• Tamamen cinsel isteği olmayan kadın ile istek duyan, erotik duygulardan haz
alan, vajinal ıslaklık yaşayan kadınları birbiri ile karıştırmamak gerekir. Eski
literatürde bu iki farklı durum tek başlık altında FİRİJİTE olarak adlandırılıyor
olsa da günümüz çalışmalarında birbirlerinden farklı olarak değerlendirilir.
• Orgazm bir reflekstir, bütün reflekslerin eşik değerlerinin alt-üst sınırı ve
dağılımı vardır. Benzer sınır kadınların orgazm refleksinde de vardır.

• Klinik açıdan kadın orgazmı çan eğirisi şeklinde dağılım gösterir.
• Buradaki tartışma eğrinin aralığının nasıl belirlenebileceği üzerinedir ve halen tam ve
yeterli veri yoktur.
• Burada tedavi için belirlenen kıstas orgazm sorunundan, cinsel birleşmede ya da
tümüyle şikayetçi olunmasıdır.
• Tamamen anorgazmik olan bir kadın cinsel terapiden oldukça fayda görür, cinsel
birleşme sırasında orgazm yaşayamayan kadınlar da terapide iyi bir prognoza
sahiptirler.
• Anorgazmik ve durumsal anorgazmik kadın klinik açıdan farklı sorunları temsil
ettikleri için tedavi protokolleri de farklılaşabilmektedir.

• Olağan bir cinsel uyarılma evresinden sonra orgazmın sürekli olarak ya da yineleyici bir
biçimde gecikmesi ya da hiç olmaması. Kadınlar, orgazmı tetikleyen uyarının türü ya da
yoğunluğu açısından büyük bir değişkenlik gösterirler. Kadında orgazm bozukluğu tanısı,
kadının yaşı, cinsel deneyimi ve aldığı cinsel uyaranların yeterliliği açısından baktığında
klinisyenin kadının orgazm olma yetisinin beklenenden daha az olduğu yargısına varması
temeline dayanmalıdır.
• Bu bozukluk, belirgin bir sıkıntıya ya da kişilerarası ilişkilerde zorluklara neden olur.
• Bu orgazm bozukluğu, başka bir Eksen I bozukluğuyla daha iyi açıklanamaz (başka bir
Cinsel İşlev Bozukluğu dışında) ve sadece bir maddenin (örn. Kötüye kullanılabilen bir
ilaç, tedavi için kullanılan bir ilaç) ya da genel bir tıbbi durumun doğrudan fizyolojik
etkenlerine bağlı değildir.
Kadında Orgazm Bozukluğu
(Önceki Adı İnhibe Kadın Orgazmı) DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

• Kadın anorgazmik bozukluğu tedavisinde farmakolojik tedavi ve
psikoterapiyi de içeren multimodal tedavi yaklaşımı uygulanmalıdır.
• Davranış terapisi özellikle seksüel aktivite ile utanç duyma çekinme, bu
duygular nedeniyle anksiyete yaşayan kadınların tedavisinde önem
kazanmaktadır. Yine çiftlerin terapiye birlikte katılmaları başarıyı
arttırmaktadır.
• Altta yatan patofizyolojik bozukluk mümkünse tanımlanmalı ve tedavi
edilmelidir. Örneğin menopozda hormonal değişimler gözönünde
bulundurularak bir miktar androjen replasmanı yapılabilir ve seksüel yanıt
arttırılabilir.
Anorgazmi’de Tedavi Planı Kaplan Modeli

• Üzerinde en çok çalışılan androjenler testesteron ve metiltestesterondur.
Selektif doku östrojenik aktivitesinin kadınlarda orgazmı sağlayabildiği
çoğu çalışmada doğrulanmıştır.
• Postmenopozal kadınlarda östrojen replasmanı ve progestinlerin
postmenopozal semptomları gidermede başarılı etkileri bulunmasına
karşılık orgazmı arttırmada başarılar çelişkili sonuçlar vermektedir.
• Anorgazmi yapan SSRI gibi ilaçların kesilmesi ile orgazmik fonksiyon
geri dönebilmektedir.

1) Yalnızken orgazm olma (mastürbasyon)
2) Partner eşliğinde orgazm olma (klitoral uyarımla)
3) Cinsel birleşmede orgazm olma.
• Bu aşamada sorun yaşanması durumunda köprü manevrası öğretilir
ve bu şekilde orgazm olması sağlanır..

Tamamen Anorgazmik Kadın
• Kadınların %10 – 17’si hiç orgazm olmamıştır. Bu kadınların
bir kısmı doğru bir şekilde uyarılmadıkları için, bazıları ise
orgazm refleksine ket vurmayı öğrendikleri için orgazm
olamamışlardır.
• Bu ketlenme tamamen istem dışıdır ve genellikle böyle kadınlar
orgazm olmayı çok isterler.

Mastürbasyon
• Orgazm olmanın ana prensibi uyarımı en üst noktaya çıkarmak
ve ketlenmeyi en düşük noktaya indirmektir. Bu ketlenmeyi en
düşük noktaya indirmek için baskıdan uzaklaşmak ve yalnız
kalmak çok faydalıdır.

Partnerle Orgazm
• Mastürbasyon ile orgazm yaşayabilen kadına bir sonraki aşamada
verilen egzersizdir.
• Bu adımı başarmak için çeşitli teknikler vardır.
• Çift her zamanki gibi sevişirken orgazm olma teknikleri
• Kadına eşi yanındayken kendi kendine mastürbasyon yapması ve
orgazm olması.

Köprü Manevrası
• Klitoral uyarım ile cinsel birleşmenin bir araya geldiği tekniktir.
• Bu teknik klitoral uyarılmaya yanıt veren ve cinsel birleşme
sırasında orgazm olamayan ama bunu yaşamak isteyen
kadınlara uygulattırılır.

CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM 3.HAFTA BÖLÜM3.pdf

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM 3.HAFTA BÖLÜM3.pdf

Similar to CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM 3.HAFTA BÖLÜM3.pdf (20)

More from SeyfettinColak

More from SeyfettinColak (20)

CİNSEL TERAPİDE BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM 3.HAFTA BÖLÜM3.pdf