olgens KANSA kan 30 – 40% van kankers voorkom word deur lewenstylfaktore. Hierdie faktore sluit in: dieët, oefening en die vermyding van karsinogene (agente wat kanker veroorsaak) en dit kan alles help om jou kankerrisiko te verminder. As deel van KANSA se Gebalanseerde Leefstyl Veldtog, verskaf KANSA wenke oor hoe om die kankerrisiko te verlaag deur ingeligte keuses oor jou lewenstyl te maak. Lees meer: http://www.cansa.org.za/balanced-life-style/

2. Jou gesondheid is in jou hande
• 30 - 40% van kankers kan
verminder word deur
lewenstylfaktore
• Dieet
• Oefening
• Die vermyding van agente
wat kanker veroorsaak
(karsinogene)
Weet wat is voordelig en nadelig vir jou

3. Wat help?
• Eet seisoenale vars vrugte en groente
(verskeidenheid is belangrik)
• Kies heelgraan voedsel (hoë vesel inname)
• Beperk jou rooivleis inname (eet eerder vis,
bone, lensies en soja)
• Vermy geprosesseerde kosse (spek, wors, ens.)
• Drink genoeg skoon en veilige water (as ‘n
riglyn – ten minste agt glase per dag) ipv
versoete drankies
• Verminder jou sout en suiker inname
• Behou ‘n gesonde liggaamsgewig
• Vermy karsinogene

4. Wat help?
• Doen ten minste 30 minute oefening
elke dag (5 of meer dae per week)
• Beskerm jouself teen die son en smeer
sonskerm gereeld aan (SPF 20-50)
volgens vel tipe
• Gaan vir gereelde siftingstoetse
• Lees etikette op voedselverpakkings

5. Wat help nie?
• Ongesonde dieet
• Baie sout en suiker
• Dieet gevul met geprosesseerde kosse
• Om onaktief te wees
• Om oorgewig te wees
• Karsinogene:
• Alkohol (probeer vermy)
• Rook (alle tabak produkte, insluitend
hookah en e-sigarette)
• Om nie vir gereelde siftingstoetse te gaan nie

6. Behou ‘n gesonde liggaamsgewig
• ‘n Gesonde gewig word gedefinieër (vir
grootmense) as Body Mass Index (BMI) in die
omgewing van 18.5 tot 25.0
• BMI kan gebruik word om aan te dui of jy
oorgewig, vetsugtig, ondergewig of normaal is
• Hoe om BMI* uit te werk 
BMI = [gewig in kilogram (kg)] gedeel deur (÷)
[lengte in meters (m)]2
• Om ‘n gesonde gewig te haal en daar te bly is
belangrik om die risiko van kanker en ander
chroniese siektes te verminder
*Om oorgewig of vetsugtig te wees verhoog die risiko van 'n paar
vorme van kanker, insluitend dié van die bors (in vroue, post-
menopouse), kolorektale, endometrium (die wand van die
baarmoeder), slukderm, pankreas en niere, onder andere

7. Aanbevole BMI Grafiek

8. Behou ‘n gesonde liggaamsgewig
• Vetsugtigheid het ‘n globale epidemie geword – ±1.3 biljoen mense is
oorgewig of vetsugtig
• In ‘n onlangse opname*, was dit gevind dat 61% van Suid-Afrikaners is
oorgewig, vetsugtig of uiters vetsugtig
• Meer Suid-Afrikaanse grootmense sterf agv vetsugtigheid, as armoede
• Om oorgewig te wees kan die kankerrisiko in baie opsigte verhoog.
Een so manier is dat oortollige gewig veroorsaak dat jou liggaam meer
estrogeen en insulien (hormone wat die groei van kanker stimuleer)
moet verskaf en sirkuleer
• Vetsugtigheid is ook gekoppel aan nie-oordraagbare siektes, soos
diabetes mellitus, koronêre hartsiekte en hoë bloeddruk
*gedoen deur die SA Mediese Navorsingsraad

9. Koop slim
• KANSA wil hê jy moet onthou – dit is wat in jou huis in kom wat saak
maak, so koop slim. Jou trollie moet 'n wye verskeidenheid van
voedsel bevat en van elk van die volgende items inkorporeer:

10. Sien om na jou liggaam

11. Sifting
KANSA se Mobiele Gesondheidsklinieke reis na
verafgeleë gebiede in SA om sifting te verskaf
(ook beskikbaar by sommige KANSA Sorgsentra):
• Kliniese borsondersoeke
• SureTouch – siftingstoets vir borskanker
• Papsmeer – siftingstoets vir die vroeë diagnose van servikale kanker
• Prostaat Spesifieke Antigeen (PSA) toets – vingerprik bloedtoets om
prostaatabnormaliteite op te spoor
• FotoFinder sifting – moesie kartering dermoskoop toestel om moesies
te ondersoek
• Kolorektale kanker sifting – toets vir okkulte (verborge) bloed in
stoelgang
Kontak asb jou naaste KANSA Sorgsentrum met
betrekking tot die beskikbaarheid en koste van sifting dienste