2. BYZANTINE
● Đế quốc Byzantine là một đế quốc
hình thành từ năm 330 đến năm
1453.
● Đế quốc Byzantine Mã nằm trong
lãnh thổ của Đế quốc La Mã Thời
Trung cổ.
● Sự phân hóa của đế quốc La Mã
thành hai phần Đông – Tây là nguyên
nhân chính khiến chế độ phong kiến
Đông và Tây có những tiến trình khác
nhau.
● Byzantine chính là Đông La Mã (nay
thuộc Thổ Nhĩ Kỳ , Bungari, Hy
Lạp,…)
3. Kiến trúc Byzantine
• Kiến trúc Byzantine ban đầu là sự
tiếp nối của kiến trúc La Mã.
• Mặt bằng có các loại sau: Basilica,
chữ thập, tập trung, đa giác.
• Nghệ thuật Mozaich nổi tiếng trong
nội thất.
• Lối vào chính từ phía Tây, bàn thờ
luôn ở phía Đông.
4. Kiến trúc Byzantine
• Kiến trúc dùng tường gạch là chính hoặc
gạch xây xen kẽ với đá, bê tông.
• Phía bên ngoài ít trang trí và thường để
thô mộc
• Đặc biệt nổi bật bởi những mái vòm đồ
sộ với đế vuông, vòm tròn và chóp nhọn
và sử dụng nhiều kính
5. • Mái vòm vốn luôn là nét truyền thống ở phương đông, đã
trở thành mô-típ thịnh hành của kiến trúc Byzantine, là sự
kết hợp giữa kiểu xây dựng độc đáo với kiểu cột cổ điển.
• Mái vòm thường được xây bằng gạch hoặc một số loại đá
xốp nhẹ, chẳng hạn như đá bọt, hoặc thậm chí bằng gốm,
như ở S. Vitale, Ravenna.
• Người ta tin rằng các mái vòm và hầm của Byzantine được
xây dựng mà không có sự hỗ trợ tạm thời.
• Có tác dụng vừa làm sáng không gian và tạo cảm giác mía
vòm lơ lững như thiên đường.
Kiến trúc Byzantine
6. Ba nhà thờ tiêu biểu nhất của kiến trúc
Byzantine là:
• Nhà thờ Hagia Sophia, ở Constantinople (nay
thuộc Thổ Nhĩ Kỳ).
• Nhà thờ S. Vitale, ở Ravenna (nay thuộc
Italia)
• Nhà thờ S. Marco à Venise (Italia)
Công trình kiến trúc Byzantine tiêu biểu
Mặt bằng ba nhà thơ tiêu biểu cho kiến trúc Byzantine
7. Nhà thờ Hagia Sophia
• Nhà thờ Hagia Sophia ở
Constantinople là nhà thờ lớn nhất đế
quốc Byzantine, xây dựng dưới triều
vua Justinian, vào năm 532 – 537
• Kiến trúc sư là Isidore ở Miletus và
Anthemius ở Tralles
• Vật liệu xây dựng nhà thờ là dùng đá
bọt nhẹ để xây vòm, đá thiên nhiên để
xây cột, vòm tường làm bằng gạch có
những lớp vữa dày
8. Nhà thờ S. Vitale, ở Ravenna
• Do nhà vua Justinian xây dựng
(năm 526-547)
• Nhà thờ S. Vitale có mặt bằng kiểu
tập trung, được tạo thành bởi hai
hình bát giác đồng tâm.
• Hình bát giác bên trong đỡ một
không gian trung tâm có chiều cao
lớn, được bao quanh bởi tám không
gian nhỏ và điện thờ hình bán
nguyệt, phần chính viền bao quanh
nhà thờ có hai tầng, đóng vai trò
như một hành lang bao quanh
9. Nhà thờ S. Marco ở Venise (Italia)
• Được xây dựng vào năm 830.
• Có 5 mái vòm, mỗi mái vòm
được đặt trên 4 cầu tàu.
• Mặt bằng của nhà thờ S. Marco có
hình chữ thập, gần như đều cạnh,
với năm mái vòm bán cầu
10. Bể chứa nước Basilica Cister
• Được xây dựng vào năm 532,
dưới thời Hoàng đế Justinian I
của Byzantine.
• Với chiều dài 143m, ngang 70m,
chứa khoảng 80.000m3 nước.
• Trần của Basilica Cistern được
chống đỡ bằng 336 cột đá cẩm
thạch lớn tạo nên những mái
vòm đẹp mắt như trong các giáo
đường Châu Âu.
11. Nghệ thuật Byzantine
Những tác phẩm nghệ thuật quan trọng nhất
của Byzance bao gồm:
• nghệ thuật mosaic,
• nghệ thuật khảm ngà voi
• nghệ thuật tranh thánh.
Đặc biệt nghệ thuật tranh thánh (Icon) được
phong cách và định hình hoá rất rõ, chủ
nghĩa tự nhiên cũng như chủ nghĩa cá nhân
được khuyến khích đưa vào trong nghệ
thuật tôn giao
Việc sử dụng tranh mosaic để trang trí đã là
một phát kiến khá quan trọng của người
Byzance
Christ - Người ban phước - thế kỷ 12 tại Sicily
12. Nghệ thuật Byzantine
Tranh khảm Justinian và những người hầu - năm 547 đến 548 tại
Ravenna
• Ánh sáng do những bức tranh mang lại làm
cho những tín đồ cảm thấy như có một ánh
sáng thần thánh từ một vũ trụ khác
• Để đảm bảo sự thống nhất sắc độ của những
mảng mosaic lớn, người ta quét lên mặt sau
của miếng thủy tinh một lớp màu nền,
13. Nội thất Byzantine
• Những chiếc rương cũng được dân thường sử
dụng,
• Ghế đẩu gấp được ưa chuộng. Chúng được
làm hoàn toàn bằng gỗ, kết hợp với vải hoặc
đôi khi là kim loại.
• Bàn gấp cũng được sử dụng nhiều vì chúng có
thể di chuyển và tiện lợi khi không sử dụng.
• Giường có thể là cáng gấp, bệ ngủ đơn giản,
khung được buộc bằng dây - hoặc chỉ là một
tấm nệm trên mặt đất.
14. Romanesque
• Nền kiến trúc Trung và Tây Âu TK 11 và TK12
có tên gọi là kiến trúc Romanesque.
• Phát triển chủ yếu ở các nước Tây Âu và
Trung Âu, gồm Pháp, Anh, Ý, Bỉ, Hà Lan, Tây
Ban Nha...
• Khi các thành phố đã bắt đầu gượng dậy
nhưng bộ mặt kiến trúc nhiều công trình còn
thô sơ.
• Từ thế kỷ 10, nông nghiệp và thủ công nghiệp
đã phục hồi và phát triển, người dân đã xây
nhà không chỉ bằng gỗ, mà còn bằng gạch, đá,
để "xây nhà như người La Mã cổ đại".
15. Kiến trúc Romanesque
● Chịu ảnh hưởng của kiến trúc La Mã cỗ đại
và kiến trúc Byzantine
● Kiến trúc có số lượng không nhiều, nằm rải
rác ở các địa phương
● Phần lớn là kiến trúc tôn giáo như nhà thờ,
tu viện và các nhà ở và công trình kiến trúc
có tính phòng thủ của giai cấp phong kiến.
● Phía Tây nhà thờ Romanesque thường nổi
bật lên hai hay nhiều tháp cao, những tháp
này có hình trụ tròn hoặc có dáng hình học
16. Kiến trúc Romanesque
● Dùng nhiều loại vòm : vòm nôi, vòm bán cầu,
vòm giao giữa 2 vòm nôi hay vòm có thêm
sống gân.
● Tường gạch hay đá rất dày, có tăng cường bổ
trụ và tường chống. Sử dụng cột d1, có cả cột
đơn và cột chùm.
● Nội thất khắc khổ và buồn tẻ. Trang trí tranh vẽ,
điêu khắc nhưng không quan tâm tới hình thể
tự nhiên mà chủ đích ca ngợi thiên chúa trong
trí tưởng tượng.
17. Công trình kiến trúc Romanesque tiêu biểu
Quần thể tôn giáo Pisa (Ý) với mái vòm của kiến trúc Roman
Xây 1069-1092, gồm 1 nhà thờ có mặt bằng chữ thập latin, 1 nhà
rửa tội và 1 tháp chuông 8 tầng cao 55m bị nghiêng so với tâm
4.2m
18. QUẦN THỂ NHÀ THỜ PISA, ITALIA
Nhà thờ gắn bó với quảng trường và là biểu tượng của vương quốc. Đó
còn là những biểu hiện của sự liên minh giữa những uy quyền thế lực
và sức mạnh tinh thần.
19. Nhà rửa tội đặt phía trước, có hình thức là một khối trụ, trùng với trục dọc của
nhà thờ kiểu Basilica có hình chữ thập La tinh.
QUẦN THỂ NHÀ THỜ PISA, ITALIA
20. NHÀ THỜ St. MICHELE, ITALIA
• Xây ở thế kỉ 12. Nhà thờ sử dụng nhiều cột
chùm.
• Đến thế kỉ 13, công trình được trùng tu
theo phong cách Gothic. Phần mặt tiền
được hoàn thành vào giữa thế kỉ 15.
21. Nghệ thuật Roman
HỘI HỌA
● Các tác phẩm báo ảnh thường có ít chiều sâu vì chúng bị
giới hạn trong không gian hẹp
● Sự căng thẳng giữa một khung hình chặt chẽ và một bố cục .
● Các hình vẽ thường khác nhau về kích thước liên quan đến
tầm quan trọng của chúng.
● Hình nền phong cảnh không có hoặc gần với trang trí trừu
tượng.
● Hình dạng của con người thường dài ra và biến dạng để phù
hợp với hình dạng được cung cấp và đôi khi dường như lơ
lửng trong không gian
22. Nghệ thuật Roman
Điêu khắc
● Với sự sụp đổ của Đế chế Tây La Mã,
chạm khắc các tác phẩm đã biến
● Các đồ vật quý được điêu khắc bằng kim
loại, men và ngà voi
● Trong khi cây thánh giá bằng gỗ lớn và
các bức tượng của Madonna lên ngôi là
những đổi mới của người Đức .
Tympanum của Tu viện Vézelay
23. GOTHIC
● Phong cách kiến trúc Gothic ra đời từ nửa sau thời
kỳ Trung cổ ban đầu có tên là Francigenum Opus
● Đến thời kỳ Phục Hưng, người Ý bắt đầu dùng
thuật ngữ Gothic để chỉ tác phẩm của những kẻ
mọi rợ
● Gothic xuất hiện đầu tiên ở Île-de-France và Haute
Picardie vào khoảng thế kỷ 12. Theo đôi bờ sông
Loire, phong cách này nhanh chóng lan ra khắp
châu Âu cho tới thế kỷ 16.
24. Kiến trúc Gothic
Đặc điểm dễ nhận biết nhất của một công trình được
thiết kế theo phong cách Gothic đó là :
● chiều cao và phần mái nhọn
● Các nhà thờ hay công trình Gothic thường được
thiết kế rất cao từ 35-45m. Phần mái nhọn cao vút
có thể cao trên 10m
● Mặt chính của một nhà thờ Gothic tuân theo một số
nguyên tắc nhất định như được chia làm 3 phần từ
dưới lên, tương ứng là 3 hốc cửa rất sâu
● Phần chính giữa là cửa sổ to tròn bằng kính được
trang trí như những bông hoa hồng và phần trên
cùng là hành lang và hai tháp chuông.
25. Kiến trúc Gothic
• Cả nhà thờ là một hệ thống không gian lớn có kết cấu
chịu lực phân biệt với kết cấu ngăn cách ưu việt hơn
nhiều so với kiến trúc La Mã cổ đại.
• Bố trí cột trụ trong kiến trúc Gothic chú trọng việc xen
kẽ cột trụ lớn và nhỏ tạo thành điểm nhấn cho chính
đường và tăng cảm quan ấn tượng về chiều dài không
gian
• Từ trên mái xuống được bố trí không gian lần lượt là
vòm mái hình múi có sống, cuộn nhọn, cột và cuối
cùng là cuộn bay
26. Giai đoạn Gothic sơ kỳ
Nhà thờ công giáo Saint – Denis
• Công trình xây dựng mang phong cách
Gothic đầu tiên là nhà thờ công giáo Saint –
Denis và nhà thờ lớn Saint – Étienne vào
khoảng những năm 1130 – 1150
• Đây là hai công trình đầu tiên đặt dấu mốc
cho việc hình thành quan niệm về trường
phái Gothic trong lĩnh vực kiến trúc
27. Giai đoạn Gothic cổ điển
• Từ cuối thế kỷ 12 cho đến khoảng năm 1230
là giai đoạn phát triển hoàn chỉnh và cân
bằng hình dạng các công trình theo phong
cách Gothic
• Trong giai đoạn này, tên tuổi một số kiến
trúc sư theo phong cách Gothic vang dội
khắp Châu Âu và được nhiều sự săn đón qua
hàng loạt công trình quy mô lớn. Trong đó
có công trình Chartres với tham vọng xây
dựng một công trình cao 3 tầng với hệ thống
mô đỡ là những vòm chống, thay vì đài ngồi
như trước.
28. Giai đoạn Gothic ánh sáng
• Kiến trúc Gothic tiếp tục có một bước chuyển
mình vào những năm 1231 với việc nhà thờ
Saint – Denis tiến hành tu sửa, làm gọn những
phần cao của cung thánh tu viện. Đến những
năm 1240 dấu ấn này mới được công nhận và
tạo được sự chú ý.
• Các nhà thờ được xây dựng cao hơn với phần
đỉnh nhọn. Sử dụng vật liệu đá để thiết kế tòa
nhà với diện tích rộng và cửa sổ lớn nhằm tận
dụng ánh sáng tự nhiên.
• Các cột nằm trong khung cửa được dựng bằng
đá và thủy tinh cho phép ánh sáng lọt qua. Về
mặt không gian, đồng nhất kích thước cột, cột
trụ được ghép từ nhiều cột nhỏ thành cụm
hoặc chọn khối trụ
29. Nghệ thuật Gothic
ĐIÊU KHẮC
• Chi tiết được điêu khắc vô cùng tỉ mỉ
• Các mô típ thực vật như hoa hồng, lá nho, hoa cẩm
chướng được dùng làm hoạ tiết trang trí phong phú và
lộng lẫy về hình và màu sắc
• Được sử dụng chủ yếu là để trang trí ngoại thất của nhà
thờ và các tòa nhà tôn giáo khác
• Tính khoa học trong hình tượng điêu khắc cũng ngày
một được nâng cao, tỉ lệ cân đối và hoàn thiện hơn.
Hành vi tượng của chính nhà thơ Chartres
30. Nghệ thuật Gothic
Hội họa
• Hội họa vào thời kỳ này được chia làm 4 mảng: bích họa,
tranh trên ván gỗ, kính màu và tranh
• Các thể loại tranh thờ được dùng trong trang trí, thờ
phụng ở bàn thờ Chúa, có thể là tranh đơn hoặc nhiều
tranh đơn ghép lại với nhau
• Sự to nhỏ của hình tượng nhân vật là tuỳ thuộc vào địa
vị tôn giáo của nhân vật chứ không theo luật xa gần
• Đặc biệt trong các nhà thờ có nhiều khoảng trống, bằng
nhiều lớp tranh kính đã tạo hiệu quả trang trí cao
• Khi ánh sáng mặt trời chiếu qua các lớp kính tạo ra một
lớp ánh sáng huyền ảo, có được hiệu ứng quang học
hoàn toàn khác thường, gợi không khí huyền bí linh
thiêng trong nhà thờ.
Tranh kính nhà thờ Đức Bà, Paris
