Bulgaria

1
Bułgarski
elementarz
Republika Bułgarii jest państwem
położonym w południowo-wschodniej
Europie, na Bałkanach. Kraj zamieszkuje
7,3 mln mieszkańców. Bułgaria graniczy z
Serbią oraz Macedonią od zachodu, Grecją
i Turcją od południa, Morzem Czarnym od
wschodu i Rumunią od północy.
Brytyjski elementarz

2
System polityczny
Władzę ustawodawczą w Bułgarii sprawuje Zgromadzenie Narodowe - jednoizbowy
parlament liczący 240 posłów wybieranych na 4-letnią kadencję w wyborach
powszechnych. W kraju obowiązuje ordynacja wyborcza proporcjonalna z elementami
systemu większościowego. Konstytucja zabrania łączenia mandatu deputowanego z
innymi funkcjami państwowymi.
Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią
kadencję z prawem do jednorazowej reelekcji. Kandydaci na prezydenta zgłaszają w
kampanii wyborczej kandydaturę wiceprezydenta. Zakres władzy prezydenta jest
stosunkowo ograniczony. Sprawuje on głównie funkcje reprezentacyjne w państwie i
na arenie międzynarodowej, lecz w określonych sytuacjach rola głowy państwa bywa
decydująca. Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych.
Bułgarski elementarz
2

3
Rada Ministrów (rząd) jest głównym kreatorem polityki wewnętrznej i zagranicznej. Na
czele rządu stoi premier. W skład rządu wchodzą wicepremierzy i ministrowie. Oprócz
ministerstw instytucjami centralnej władzy wykonawczej, odpowiadającymi za swoją
działalność bezpośrednio przed parlamentem, są państwowe komisje: Komisja Ochrony
Konkurencji, Komisja Ochrony Danych Osobowych, Komisja Regulacji Telekomunikacji i
Komisja Ochrony przed Dyskryminacją. Instytucjami centralnej władzy wykonawczej
podlegającymi Radzie Ministrów są państwowe agencje, komisje, agencje wykonawcze
oraz inne urzędy i struktury utworzone na mocy ustawy bądź rozporządzenia rządu, a
także organy doradcze, konsultacyjne i eksperckie.
3

4
W terenie przedstawicielami centralnej władzy wykonawczej są zarządcy obwodowi,
których zadaniem jest realizacja polityki państwowej we współpracy z organami władzy
samorządowej i nadzór administracyjny nad nimi. Zarządców obwodowych mianuje rząd.
Podstawową jednostką administracyjno-terytorialną jest gmina. Na czele administracji
gminnej stoi mer (kmet), który w strukturze władzy samorządowej pełni rolę organu władzy
wykonawczej. Mer jest wybierany w lokalnych wyborach samorządowych na 4-letnią
kadencję, podobnie jak członkowie rady gminy.
4

5
Podział administracyjny
Rady gminne, które są podstawowym elementem władzy samorządowej, sprawują
władzę w gminach. W ich gestii znajduje się określanie kierunków rozwoju gminy.
Terytorium Bułgarii podzielone jest na 278 gmin obejmujących 28 prowincji.
Prowincje są jednostkami administracji terytorialnej zarządzanymi przez
gubernatorów, którzy mają za zadanie wdrażanie polityki regionalnej rządu na
podlegającym im terenie. Gubernatorzy, wraz z administracją regionalną zarządzają
prowincjami korzystając ze środków pochodzących z budżetu centralnego.
Gubernatorowie mianowani są przez Radę Ministrów.
5

6
Ponadto, dla celów planowania gospodarczego - w tym wykorzystania funduszy Unii
Europejskiej, prowincje zostały w programach rządowych zgrupowane w sześć regionów:
Region Północno-Zachodni, w skład którego wchodzą prowincje: Widin, Wraca, Montana;
Region Północno-Centralny, prowincje: Weliko Tyrnowo, Gabrowo, Łowecz, Plewen,
Ruse; Region Północno-Wschodni, prowincje: Dobricz, Szumen, Warna, Razgrad, Silistra,
Tyrgowiszte; Region Południowo-Zachodni, prowincje: miasto Sofia, Sofia-region,
Błagojewgrad, Kiustendił, Pernik; Region Południowo-Centralny, prowincje: Pazardżik,
Płowdiw, Smoljan, Kyrdżali, Stara Zagora, Chaskowo; Region Południowo-Wschodni,
prowincje: Burgas, Sliwen, Jambol.
6

7
Ludność
W Bułgarii żyje 7,3 mln osób, z czego 72,9 proc. mieszka w miastach. 48,7 proc.
ludności stanowią mężczyźni, a 51,3 proc. – kobiety. W wieku produkcyjnym
pozostaje 61,8 proc. ludności. Bułgarzy stanowią 83 proc. ludności kraju. Znaczące
mniejszości to Turcy (9,4 proc.) i Romowie (4,7 proc., zaś nieoficjalnie – 7-9 proc),
ponadto tzw. Pomacy - nie mówiący po turecku Bułgarzy wyznający islam, Ormianie,
Wołosi, Żydzi. Średnia wieku mieszkańców Bułgarii to 41,8 lat. Siedem miast ma
ponad 100 tys. mieszkańców. Są to: Sofia, Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara
Zagora i Plewen. Zamieszkuje w nich 34 proc. ludności Bułgarii. Oficjalnie Sofia ma
1,30 mln mieszkańców (2012 r.), lecz ocenia się, że w rzeczywistości ok. 2 mln (nie
ma dokładnych statystyk ze względu na zniesiony obowiązek meldunkowy).
7

8
Waluta
Walutą bułgarską jest lew (skrót BGN, 1 lew=100 stotinek). W Bułgarii przyjęty jest
systemu kasy emisyjnej, tzw. izba walutowa (currency board), co oznacza
obowiązywanie sztywnego kursu wymiany 1euro to 1,95583 lew.
Bułgaria jest członkiem organizacji międzynarodowych takich jak: Organizacja
Narodów Zjednoczonych (od 1955), Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego –
NATO (od 2004), Unii Europejskiej (od 2007).
8

9
Organizacje międzynarodowe
Bułgaria jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) od 1 grudnia 1996 r. Po
akcesji do UE, Bułgaria stała się częścią jednolitego rynku europejskiego i wspólnej
polityki handlowej zgodnie z art. 133 Traktatu WE. Bułgaria zarejestrowała w celu
ochrony relatywnie dużą liczbę oznaczeń geograficznych produktów żywnościowych o
tradycyjnej specyfice. Bułgaria nie należy do OECD i w ostatnich latach nie
podejmowała starań na rzecz członkostwa w tej organizacji, choć w 2012 r. rząd
oświadczył, że należy do tego dążyć. Bułgaria jest objęta niektórymi programami
OECD adresowanymi do państw nieczłonkowskich na obszarze Europy Południowo-
Wschodniej. Bułgaria jest członkiem UNIDO i wdraża projekty finansowane przez tę
organizację. Jest również członkiem Banku Światowego, Międzynarodowego
Funduszu Walutowego, a po wejściu do Unii Europejskiej stała się automatycznie
członkiem międzynarodowych organizacji surowcowych ds. zbóż, cukru, kakao i kawy.
9

10
Należy również do Międzynarodowej Grupy Studyjnej ds. Ołowiu i Cynku. Jest także
członkiem Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Organizacji Czarnomorskiej Współpracy
Gospodarczej (BSEC), w której od 1 listopada 2009 r. do 31 maja 2010 r. sprawowała
rotacyjne przewodnictwo. Bułgaria należy do Rady Współpracy Regionalnej, powołanej w
miejsce Paktu Stabilności w Europie Południowo-Wschodniej. Bułgaria jest również
członkiem Dunajskiego Procesu Współpracy i Inicjatywy na rzecz Współpracy w Europie
Południowo-Wschodniej. Ponadto kraj jest członkiem: Organizacji Narodów
Zjednoczonych (od 1955), Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO (od 2004),
Unii Europejskiej (od 2007).
10

11
Różnice kulturowe
Bułgarzy są generalnie przyjaźnie nastawieni wobec obcokrajowców. Podstawowym
językiem w handlu międzynarodowym w Bułgarii jest język angielski. Rosyjski jest
dobrze rozumiany, ale ma niewielkie zastosowanie w handlu. Na rynku bułgarskim
ważne są bezpośrednie kontakty między partnerami handlowymi. Często stosowana
jest praktyka polecania partnera handlowego przez znajomych, często nawet
przypadkowych. W przypadku nawiązania kontaktu z partnerem Bułgarzy często
szybko przechodzą na „ty”. Bułgarzy niekiedy w ostatniej chwili rezygnują z przyjętych
ustaleń, za wystarczające uznając ustalenia ustne. Rozmowy handlowe często
prowadzone są w trakcie obiadów lub kolacji biznesowych, odgrywają one dużą rolę w
życiu społecznym Bułgarów. Ci przywiązują wagę do tradycji i świąt ludowych, które
są również okazją do spotkań, również biznesowych.
11

12
Bułgarzy odwrotnie kiwają głową na „tak” i „nie”, co często bywa powodem nieporozumień,
choć coraz częściej zwracają uwagę, żeby przytakiwać i zaprzeczać zrozumiale dla
cudzoziemców. Bułgarzy są coraz bardziej zdyscyplinowani i punktualni, zdarzają się
jednak przypadki spóźnień na spotkania biznesowe, które należy przyjmować z
wyrozumiałością.
12

13
Co warto wiedzieć
o gospodarce
Pod względem gospodarczym i politycznym Włochy należą
do najważniejszych krajów Europy i świata, chociaż od połowy
lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ich rozwój był dużo wolniejszy,
niż w przypadku innych krajów Unii Europejskiej.
Od lat włoska gospodarka zmaga się m.in. z wysokim zadłużeniem,
niską ściągalnością podatków, kosztownym systemem emerytalnym,
a także z korupcją i nieudolnym systemem sprawiedliwości.

14
Główne sektory gospodarki
W wytwarzaniu bułgarskiego produktu krajowego brutto największy udział ma sektor
usług (ok. 64 proc.). Udział przemysłu kształtuje się na poziomie ok. 1/3, a rolnictwa,
rybołówstwa i leśnictwa ok. 5 proc.
Światowy kryzys ekonomiczny przyczynił się do wyraźnego zastoju w budownictwie i
spadku cen nieruchomości począwszy od 2008 r. W latach 2004-2008 ceny mieszkań
wzrastały średnio o niemal 30 proc. rocznie, natomiast pod koniec 2008 r. tendencja
odwróciła się. W 2009 r. ceny spadły o 21,4 proc., a w 2010 r. o dalsze 11,1 proc.
Bessa na rynku nieruchomości utrzymuje się, lecz dynamika spadku cen jest już
nieznaczna.
Co warto wiedzieć o gospodarce
14

15
W Bułgarii sektor bankowy został prawie w całości sprywatyzowany, a sektor
ubezpieczeniowy znajduje się całkowicie w rękach kapitału prywatnego. Bułgarskie banki
zostały nabyte przez duże grupy bankowe, jak włoska UniCredit, grecka NBG, węgierska
OTP, austriacka Raiffeisen Bank. Z powodu kryzysu w ostatnich latach obserwuje się
zmniejszenie dynamiki w sferze kredytowania. Płynność systemu bankowego jest
oceniana jako ogólnie dobra.
Bułgarski sektor turystyczny nadal rozwija się. W latach 2003-2010 liczba obiektów
noclegowych zwiększyła się ponad 3-krotnie – do 3,5 tysiąca, a liczba łóżek uległa w tym
czasie podwojeniu – do 284 tys.
15

16
Pod względem formy własności w przemyśle dominuje własność prywatna (ponad 90
proc.). Przemysł metalurgiczny w Bułgarii to przede wszystkim huta żelaza Stomana
Industry Pernik, kombinat miedzi Aurubis Bulgaria w Srednogorie oraz huty cynku i ołowiu
w Plovdiv i Kyrdżali. W 2010 r. zamknięto postawioną kilka lat wcześniej w stan likwidacji
hutę żelaza Kremikovtzi koło Sofii – przed laty największy zakład przemysłowy kraju. Z
wyjątkiem kombinatu miedziowego, eksploatującego miejscowe złoża rudy tego metalu,
reszta zakładów z tej branży wykorzystuje głównie surowce z importu. Z powodu
światowego kryzysu sektor ten znalazł się w wyjątkowo trudnej sytuacji.
Przemysł spożywczy stracił w okresie transformacji gospodarczej tradycyjne zaplecze
surowcowe, jakim było krajowe rolnictwo i obecnie w dużym stopniu jest uzależniony od
dostaw z importu.
16

17
Przemysł elektromaszynowy cierpi na brak znaczących inwestycji kapitału zagranicznego,
które zapewniłyby mu skok technologiczny i wzrost konkurencyjności. Po spadku
spowodowanym kryzysem, od 2010 r. produkcja wzrasta w tempie kilkunastu procent
rocznie. Podobna sytuacja występuje w produkcji urządzeń elektrycznych oraz w
przemyśle elektronicznym i komputerowym.
Utrzymująca się w latach poprzedzających kryzys wysoka rentowność inwestycji w
nieruchomości na terenie Bułgarii przyczyniła się do dynamicznego rozwoju budownictwa.
W latach 2003-2006 przeciętny roczny wskaźnik dynamiki wzrostu w tej branży wynosił
26,6 proc., a w szczytowych miesiącach budowlanego boomu pod koniec 2008 r. wartość
produkcji budowlano-montażowej, liczona w cenach stałych, była o 80-90 proc. wyższa niż
w analogicznych miesiącach 2005 r. Po załamaniu się koniunktury wyniki sektora spadły
do poziomu z 2006 r.
17

18
W strukturze wydobycia węgla dominował lignit – ponad 90 proc. Ponadto w Bułgarii
wydobywa się rudy metali oraz surowce niemetaliczne.
Sektor energetyczny charakteryzuje się dużą dynamiką rozwoju, m.in. dzięki napływowi
inwestycji zagranicznych – głównie włoskich i amerykańskich - związanych z rozwojem
energetyki wykorzystującej miejscowe złoża węgla lignitowego. W ostatnich latach
zbudowano dużą elektrownię wodną Cankov Kamak, liczne elektrownie wiatrowe i
słoneczne. W listopadzie 2012 r. rząd zawarł porozumienie o rozpoczęciu budowy
gazociągu South Stream. Również w 2012 r. parlament uchwalił, na wniosek rządu,
bezterminowy zakaz stosowania metody szczelinowania hydraulicznego, która jest
stosowana w poszukiwaniach i przy wydobyciu gazu łupkowego. Rząd odebrał
amerykańskiej firmie Chevron przyznaną pół roku wcześniej licencję na poszukiwanie
gazu łupkowego w Bułgarii.
18

19
W produkcji roślinnej największe znaczenie mają uprawy warzyw i owoców (pomidory,
winogrona, papryka, jabłka, brzoskwinie), zbóż (pszenica, kukurydza, jęczmień) oraz
uprawa roślinnych kultur technicznych (słonecznik, tytoń). W produkcji zwierzęcej
dominuje drobiarstwo, hodowla świń, owiec i bydła. W bułgarskim rolnictwie od kilkunastu
lat trwa proces głębokiej transformacji systemowej, zapoczątkowany przeprowadzoną na
początku lat 90. XX w. likwidacją spółdzielczych gospodarstw wielkoobszarowych i
zwrotem ziemi rolnej prawowitym właścicielom. W konsekwencji rolnictwo jest bardzo
rozdrobnione - średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi ok. 6,5 hektara, przy czym
ponad połowa gospodarstw ma powierzchnię poniżej 0,5 ha, a ponad 10 proc. ziemi rolnej
leży odłogiem.
19

20
W produkcji roślinnej największe znaczenie mają uprawy warzyw i owoców (pomidory,
winogrona, papryka, jabłka, brzoskwinie), zbóż (pszenica, kukurydza, jęczmień) oraz
uprawa roślinnych kultur technicznych (słonecznik, tytoń). W produkcji zwierzęcej
dominuje drobiarstwo, hodowla świń, owiec i bydła. W bułgarskim rolnictwie od kilkunastu
lat trwa proces głębokiej transformacji systemowej, zapoczątkowany przeprowadzoną na
początku lat 90. XX w. likwidacją spółdzielczych gospodarstw wielkoobszarowych i
zwrotem ziemi rolnej prawowitym właścicielom. W konsekwencji rolnictwo jest bardzo
rozdrobnione - średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi ok. 6,5 hektara, przy czym
ponad połowa gospodarstw ma powierzchnię poniżej 0,5 ha, a ponad 10 proc. ziemi rolnej
leży odłogiem.
20

21
Poważnym problemem jest też zły stan systemów irygacyjnych, stworzonych przed laty
dla innego modelu rolnictwa. Inną konsekwencją długotrwałego procesu transformacji w
rolnictwie jest spadek produkcji rolnej, utrata tradycyjnych rynków eksportu bułgarskich
produktów rolnych i znaczny udział ziemiopłodów z importu na miejscowym rynku.
Podobne problemy występują w hodowli. Od 2002 r. obserwuje się spadek pogłowia
wszystkich rodzajów zwierząt hodowlanych. W rolnictwie pracuje ponad 900 tys. osób, a
dla 330 tys. rolnictwo jest jedynie uzupełniającym źródłem dochodów.
21

22
PKB, inflacja i bezrobocie
Lata 1997-2008 to najdłuższy okres nieprzerwanego wzrostu w historii Bułgarii od
wyzwolenia kraju spod panowania tureckiego w 1878 r. Najszybsze tempo wzrostu
notowano w latach 2004-2008, gdy roczny wskaźnik wzrostu PKB przekraczał 6 proc.
W II połowie 2008 r. bułgarska gospodarka zaczęła wykazywać tendencje spadkowe i
weszła w fazę recesji, która zakończyła się w II kwartale 2010 r. W 2010 r.
odnotowano wzrost o 0,2 proc; w 2011 r. PKB wzrósł o 1,7 proc. W 2012 r. wzrost
PKB wyniósł 0,8 proc. Według danych bułgarskiego Krajowego Instytutu
Statystycznego w 2013 r. dynamika wzrostu utrzymała się na podobnym poziomie
(0,9 proc.).
22

23
Relatywnie wysoka inflacja, jaka utrzymywała się w Bułgarii w ciągu kilku lat przed 2008 r.,
w okresie kryzysu zaczęła maleć. W 2009 r. wskaźnik inflacji w ujęciu rocznym wyniósł
2,8, a w 2012 r. 2,4 proc. Inflacja roczna w styczniu 2014 r. wobec stycznia 2013 r.
wyniosła minus 2,2 proc.
Wskaźnik bezrobocia w 2007 r. utrzymywał się na poziomie średnio 6,9 proc., zaś w
listopadzie 2008 r. spadł do 5,9 proc., po czym z powodu narastającego kryzysu zaczął
wzrastać. W 2010 r. stopa bezrobocia wynosiła 10,2 proc., a w 2011 r. 11,3 proc. W 2012
r. bezrobocie wzrosło do poziomu 12,3 proc.
Według Europejskiej Służby Statystycznej EUROSTAT, w sierpniu 2014 r. wskaźnik ten
wyniósł 11,3 proc. Z kolei według Bułgarskiej Agencji Pracy, która oblicza poziom
bezrobocia na podstawie zarejestrowanych osób w urzędach pracy w kraju, w sierpniu
2014 r. stopa bezrobocia w Bułgarii spadła do 10,4 proc.
23

24
ABC biznesu
Zakładanie i rejestrację firm w Bułgarii
regulują przepisy Kodeksu Handlowego.
Jedynie spółki zarejestrowane na podstawie
tego kodeksu są spółkami handlowymi. Są
to: spółka partnerska, spółka komandytowa,
spółka komandytowo-akcyjna, spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością i spółka
akcyjna.

25
Praktyka udowodniła, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (bg. OOD)
i jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (bg. EOOD) oraz spółka
akcyjna (bg. AD) są najdogodniejszymi formami do prowadzenia działalności z udziałem
zagranicznym w Bułgarii. Inne spółki wymienione w Kodeksie Handlowym są mniej
rozpowszechnione.
ABC biznesu
25

26
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Spółka z o.o może być utworzona przez dwie lub więcej osób, które odpowiadają za
zobowiązania spółki do wysokości wniesionego do spółki kapitału. Podstawą
założenia spółki jest umowa zawarta w formie pisemnej między współwłaścicielami.
Firma w nazwie powinna zawierać oznaczenie Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością lub w skrócie „OOD”. Kapitał spółki nie może być niższy niż 2
lewa.
ABC biznesu
26

27
ABC biznesu
27
Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest innym rodzajem spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością. EOOD zakłada jedna osoba, która odpowiada za
zobowiązania spółki swoją wpłatą kapitału. EOOD jest spółką kapitałową, której kapitał jest
podzielony na udziały, przy czym zobowiązania wobec kredytodawców nie mogą być
pokrywane mieniem osobistym jednoosobowego właściciela kapitału. Kapitał EOOD nie
może być niższy niż 2 lewa.
W tym przypadku zamiast umowy wspólników sporządzany jest akt utworzenia spółki. Akt
powinien zawierać dane zgodnie z art. 115 Kodeksu Handlowego. EOOD kierowana jest
przez właściciela osobiście lub przez upełnomocnionego kierownika. Jeżeli właścicielem
jest osoba prawna, spółką zarządza jej dyrektor lub kierownik bądź upoważniona przez
niego osoba. Jednoosobowy właściciel podejmuje decyzje należące do kompetencji
Walnego Zgromadzenia, o czym sporządza protokół w formie obowiązującej Walne
Zgromadzenie.
Jednoosobowa Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością

28
Spółka akcyjna
Spółka akcyjna (bg. AD – Akcjonerno drużestwo) jest to spółka, której kapitał jest
rozdzielony na akcje. Właściciele akcji odpowiadają za zobowiązania podjęte przez
spółkę do wysokości swoich udziałów, nie odpowiadają mieniem osobistym. S.A.
może być zarejestrowana przez jedną osobę lub więcej osób fizycznych lub
prawnych. Minimalna wysokość kapitału wynosi 50000 BGN.
Minimalną wysokość kapitału, niezbędną do prowadzenia działalności bankowej,
ubezpieczeniowej, dodatkowego funduszu zdrowotnego lub innej specjalnej
działalności na podstawie przepisów w tym zakresie, określa odrębna Ustawa.
ABC biznesu
28

29
Przedstawicielstwo handlowe
Zgodnie z bułgarską Ustawą o popieraniu inwestycji zagranicznych podmioty
zagraniczne, mające prawo do wykonywania działalności gospodarczej wg przepisów
prawa krajowego, mogą założyć przedstawicielstwo w Bułgarii, które należy
zarejestrować w Bułgarskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej. Przedstawicielstwa nie są
jednak osobami prawnymi i nie mogą prowadzić działalności gospodarczej.
ABC biznesu
29

30
Oddział firmy zagranicznej
Zgodnie z Kodeksem Handlowym każda osoba zagraniczna, zarejestrowana do
prowadzenia działalności handlowej według prawa swojego kraju, może zarejestrować
oddział firmy zagranicznej na terytorium Bułgarii. Oddział firmy zagranicznej, zgodnie
z prawem bułgarskim, nie ma osobowości prawnej, ale ma swoją siedzibę i adres
zarządzania, kierownika, wydzielone mienie, jak też bierną legitymizację procesową.
Nazwa oddziału zawiera nazwę firmy z dodatkiem „oddział” (kłon). Oddział prowadzi
księgi handlowe jako samodzielny handlowiec. Oddziały sporządzają również bilans.
ABC biznesu
30

31
Rejestracja firm
Na stronie internetowej Agencji ds. rejestracji firm przy Ministerstwie Sprawiedliwości
(http://www.brra.bg/) zamieszczone są formularze niezbędne do rejestracji spółki,
przepisy prawne i wskazówki odnośnie wypełniania i rejestracji spółek oraz inne
szczegółowe informacje.
Zgłoszenie może być złożone w formie elektronicznej, przy zachowaniu przepisów
dotyczących podpisu elektronicznego. Zgłoszenie i załączniki należy sporządzić w
języku bułgarskim. Dokumenty mogą być wypełnione w każdym z języków Unii
Europejskiej, przy czym należy dołączyć poświadczone notarialnie tłumaczenia na
język bułgarski.
Pracownik Agencji rozpatruje zgłoszenia w ciągu jednego dnia roboczego od daty
przyjęcia. Odmowę rejestracji można zaskarżyć do sądu rejonowego właściwego dla
miejsca siedziby spółki w terminie 7 dni od daty otrzymania.
Formularz zgłoszenia zawiera wszystkie dane niezbędne do wpisu (zarejestrowania
spółki).
ABC biznesu
31

32
Podejmowanie pracy w Bułgarii
Polscy obywatele uzyskali dostęp do bułgarskiego rynku pracy z chwilą przystąpienia
Bułgarii do Unii Europejskiej, podobnie jak obywatele bułgarscy do rynku pracy w
Polsce. Oznacza to zniesienie wymaganej wcześniej konieczności uzyskiwania
zezwolenia miejscowej Agencji ds. Zatrudnienia (Agencija po zaetostta). Zasady
pobytu obcokrajowców z państw UE na terenie Bułgarii reguluje Ustawa o wjeździe i
przebywaniu na terytorium Bułgarii oraz jego opuszczaniu przez obywateli UE i
członków ich rodzin. Ustawa zezwala obywatelom państw UE na pobyt do 3 miesięcy
na podstawie dowodu osobistego lub paszportu. Dłuższe przebywanie, do 5 lat,
wymaga otrzymania karty czasowego pobytu. Warunkiem jej uzyskania jest
posiadanie umowy o pracę lub samozatrudnienie.
ABC biznesu
32

33
Zezwolenie na dłuższy pobyt czasowy można również otrzymać, jeśli posiada się
ubezpieczenie zdrowotne i wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów pobytu
swojego i rodziny. Warunkiem uzyskania karty stałego pobytu jest przebywanie na
terytorium Bułgarii przez co najmniej pięć lat. Dokumenty takie wydaje policja, która
sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy.
Bułgaria jest mało atrakcyjnym rynkiem pracy dla obywateli polskich i zjawisko migracji
zarobkowej z Polski do Bułgarii nie występuje na większą skalę. Zasadniczą przyczyną są
relatywnie niskie wynagrodzenia pracownicze – oficjalnie średnia płaca wynosiła 812 lewa
brutto (tj. ok. 415 euro) w grudniu 2012 r., a średnia dla całego 2012 r., to 766 lew (392
euro). W rejonach o niższym bezrobociu (wybrzeże czarnomorskie, Sofia, niektóre duże
miasta) i w branżach, w których poszukuje się pracowników, płace bywają wyższe.
W Bułgarii od 2008 r. obowiązuje liniowy podatek od dochodów osób fizycznych (PIT) o
10-procentowej stawce, najniższej w UE.
ABC biznesu
33

34
Wraz z obniżeniem stawki tego podatku zniesiono nieopodatkowaną kwotę dochodu.
Dzień wolności podatkowej w Bułgarii przypadł w 2013 r. na 1 maja. Płaca minimalna
brutto w 2013 r. wynosiła 310 lew (tj. ok. 158 euro), a netto 243 lewa (tj. ok. 124 euro).
Minimalne wynagrodzenie w roku 2014 to 340 lewa. Płacę minimalną otrzymuje 22 proc.
zatrudnionych.
W Bułgarii, podobnie jak w Polsce, pracownicy zatrudniani są na podstawie umowy o
pracę. Przed przystąpieniem pracownika do pracy należy zawiadomić Agencję ds.
przychodów (NAP – Nacjonalna Agencja po Prihodite - link http://www.nap.bg/).
Pracodawca zobowiązany jest co miesiąc od wynagrodzenia brutto naliczać i
odprowadzać składki na ubezpieczenia emerytalne, zdrowotne i fundusz wypadków oraz
potrącać pracownikom odpowiednie, ustalane co roku w budżecie państwa składki
emerytalne i zdrowotne i wszystkie kwoty odprowadzać do Agencji ds. przychodów - NAP.
ABC biznesu
34

35
W trzeciej kategorii pracy w roku 2014 składka pracodawcy na ubezpieczenie społeczne
obejmuje: składkę emerytalną, która od wynagrodzeń osób urodzonych po 1960 r. wynosi
9,8 proc., na dodatkowy fundusz emerytalny - 2,8 proc., składkę zdrowotną - 4,80 proc.,
na fundusz wypadków i chorób - od 0,5 do 1,1 proc. w zależności od rodzaju wykonywanej
pracy.
Pracownik opłaca (oblicza i odprowadza jednak w jego imieniu pracodawca) 7,50 proc.
plus 2,20 proc. na składkę emerytalną, 3,20-proc. składkę zdrowotną oraz podatek liniowy
od wynagrodzeń w wysokości 10 proc. po pomniejszeniu kwoty brutto o potrącone składki.
Maksymalna kwota od której odprowadzane są składki ZUS i zdrowotne w roku 2014
wynosi 2400 lew.
ABC biznesu
35

36
Istnieje również forma zatrudnienia typu umowa zlecenie. Kodeks pracy i przepisy
wykonawcze określają szczegóły dotyczące czasu pracy itp. W Bułgarii obowiązuje 40-
godzinny tydzień pracy, na godziny nadliczbowe należy uzyskać zgodę Inspektoratu
Pracy.
Podstawowe przepisy regulujące sprawy zatrudnienia to: Kodeks Pracy, Ustawa o
ubezpieczeniu zdrowotnym, Kodeks ubezpieczenia społecznego, Ustawa o podatku od
dochodów osób fizycznych.
ABC biznesu
36

37
Nabywanie i wynajem nieruchomości
Zgodnie z bułgarską konstytucją obywatele państw obcych, podobnie jak zagraniczne
osoby prawne, nie mogą bezpośrednio nabywać praw własności do ziemi (w tym zakresie
Bułgaria wynegocjowała w Traktacie Akcesyjnym 7-letni okres przejściowy).
W przypadku, gdy osoba zagraniczna odziedziczy ziemie w Bułgarii, zobowiązana jest do
przeniesienia własności tej ziemi na fizyczne lub prawne osoby krajowe w ciągu trzech lat
od momentu wejścia w życie decyzji o przyjęciu spadku.
Powyższe ograniczenia nie obowiązują przedsiębiorstw bułgarskich z udziałem kapitału
zagranicznego, bez względu na jego wysokość w kapitale zakładowym. Tak wiec osoby
zagraniczne mogą nabyć pełne prawa własności do ziemi, w tym prawa własności do
ziemi rolnej, w drodze ustanowienia własnego przedsiębiorstwa bądź z w wyniku
przystąpienia do firmy bułgarskiej poprzez wniesienie własnych udziałów.
ABC biznesu
37

38
Ponadto, na wniosek inwestora, Agencja ds. Inwestycji może uruchomić specjalną
procedurę wsparcia instytucjonalnego i zaproponować kompetentnym władzom
regionalnym lub komunalnym przekazanie osobie zagranicznej ograniczonych prawa
własności. Odbywa się to w drodze udzielania odpowiednich zezwoleń na budowę
obiektów na określonym terenie bądź umożliwiających korzystanie z nieruchomości
będącej własnością państwową, prywatną lub komunalną. Procedura administracyjna
realizowana jest na podstawie Ustawy o własności państwowej komunalnej i ma stanowić
zachętę do podejmowania priorytetowych przedsięwzięć inwestycyjnych.
W przypadku nabywania przez osoby zagraniczne lub przedsiębiorstwa z udziałem
zagranicznym praw własności do nieruchomości położonych w strefach przygranicznych i
w obszarach o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa narodowego, określonych
przez Radę Ministrów, konieczne jest wcześniejsze uzyskanie wydanego przez Rade
Ministrów pozwolenia.
ABC biznesu
38

39
Przy zakupie nieruchomości należy sporządzić umowę kupna-sprzedaży w formie aktu
notarialnego, na podstawie którego zostaje przeniesione prawo własności oraz zostaje
potwierdzony fakt wpłacenia należności itp. W Bułgarii prowadzone są wpisy do ksiąg
wieczystych – wpisu dokonuje Agencja ( tel.: +359 2 981 33 48; 981 37 49; 981 34 05; 981
37 14, http://registryagency.bg/). Dopuszcza się możliwość sprzedaży i darowizny
nieruchomości. Przy sprzedaży od dochodów należy zapłacić podatek. Prawo pierwokupu
dotyczy tylko lokali komunalnych. Nieruchomość podlega dziedziczeniu, na podstawie
określonych przepisów w tym zakresie.
Opłaty notarialno-skarbowe pobiera notariusz zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Wysokość opłat jest związana m.in. z wartością kupowanej nieruchomości. Podatek od
zakupu nieruchomości jest pobierany w momencie zawierania transakcji.
ABC biznesu
39

40
Przedwstępną umowę kupna sprzedaży najlepiej jest zawrzeć przed notariuszem a
sposób płatności uzgadniają strony między sobą. W tej sprawie można skorzystać z
sugestii notariusza. Ubezpieczenie można zawrzeć w wybranej firmie ubezpieczeniowej.
Wiarygodność biura pośrednictwa można sprawdzić w firmach windykacyjnych, których
adresy są dostępne na naszej stronie internetowej w linku: Wywiadownie. W Polsce
można to zlecić odpłatnie np. w firmie Creditreform Polska.
Adresy agencji nieruchomości i deweloperów są dostępne w Real Property Asotiation
(Zrzeszeniu Agencji Nieruchomości) na stronie: http://www.nsni.bg/. Popularnymi
portalami ofert sprzedaży i wynajmu nieruchomości są:
http://imot.gbg.bg/
http://imoti.net/
ABC biznesu
40

Bulgaria

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (8)

More from PortalPromocjiEksportu

More from PortalPromocjiEksportu (20)

Bulgaria