8. LAYUNIN:
Pagkatapos ng araling ito ang mga mag-aaral ay
inaasahang:
• Nakagagamit ng iba’t-ibang pangungusap sa
pagpapaliwanag tungkol sa akdang binasa
(Biyayang Hinukay)
• Nakakapagbahagi ng mga sagot sa mga tanong
tungkol sa akdang “Biyayang Hinukay” na
makakatulong sa kanilang pang-araw-araw na
pamumuhay.
9. Mayaman ang bansang pilipinas. May langis na nakukuha
sa palawan na inaagaw ng ibang bansa. May mina ng
ginto sa benguet, compostela valley, sa mindoro, at sa iba
pang lugar sa bansa. Ilan lamang ito sa yamang-likas na
mayroon tayo.
BAGAY MULA SA GINTO BAGAY MULA SA PILAK
13. BIYAYANG HINUKAY
Sabik na sabik nang umuwi si Gabriel. Nakikinita-kinita na niya ang
bunsong si Annika na tumatakbo habang sumasalubong sa kanyang
pagdating at sumisigaw ng “Papa, Papa!” Nais na niyang hilahin ang
natitirang limang araw upang makitang muli ang kanyang pamilya.
Subalit kailangang tapusin muna niya ito upang makompleto ang anim
na linggong trabaho upang makapagbakasyon muli ng dalawang lingo
sa kanyang pamilya. Halos isang taon na siyang naglilingkod sa isang
malaking kompanyang nagmimina ng ginto at tanso sa Laos. May bayad
ang kanyang bakasyon. Libre ang pamasahe pauwi sa Maynila at pabalik
sa trabaho. Bagama’t may pagkainip din siyang nararamdaman,
nananaig pa rin ang kanyang katwirang, “Mas mainam na ito kesa
nararanasan ng iba pang OFW na gaya ko.”
14. BIYAYANG HINUKAY
“You know what Gabriel? Our lives became better when
this mining company started to operate here,” utal-utal na
wika ni Mao na isang Lao sa kanya kaya naputol ang
kanyang pag-iisip.
“I can see that, Mao. Your children were able to go o
school and finish college. Those students who can’t cope
well in school are given a chance here to have training
which is related to mining. And to add to that, they are
receiving salary while trained and later on work for this
company,” dugtong ni Gabriel.
15. BIYAYANG HINUKAY
Totoong gumaganda ang pamumuhay ng ‘di mabilang na mamamayan sa
lugar na ito. Maayos at mabuti kasi ang pamamahala ng kanilang gobyerno.
Tapat naman ang kompanyang kanilang pinagtatrabahuhan sa kanilang
kasunduan sa pamahalaan. Ang kanilang pamahalaan ay masusing
nagpapatupad ng mga batas upang maprotektahan ang kanilang kalikasan at
upang mabigyan ng hanapbuhay ang kanilang mamamayan. Ang
responsableng kontraktor naman ay sumusunod sa batas ng Laos upang
ipatupad ang responsableng pagmimina at mabigyan sila ng mabuting
trabaho.
“Safety begins with me,” iyan ang bukambibig ng bawat isa maging
pinakamataas man pinakamababa ang puwesto sa trabaho.
“As we protect the environment, our primary concern is the welfare and safety
of our workers,” wika ni Steve, ang manager, sa kanyang mga empleyedo.
16. BIYAYANG HINUKAY
“Dapat talaga nating sunduin ang mga tuntunin upang mapangalagaan ang
kalikasan pati na rin ang kaligtasan at kalusugan, binigyan nila tayo ng
maayos na tirahan. Libre an gating pagkain at pagamutan sakaling tayo ay
magkasakit. At higit sa lahat ay ligtas ang lugar natin sa paggawa,” pagsang-
ayon ng pangkat ng empleyadong Pilipino.
Patuloy rin sa pagbibigay ng mga training at seminar ang kompanya para
mapataas ang kalidad ng kanilang paggawa. Bukod dito, ang kapaligiranay
pinipilit nilang mapangalagaan at maprotektahan habang isinasagawa ang
pagmimina. May malaking tailings dam na itinayo upang ligtas na maiimbak
ang tubig na ginamit sa processing ng ore at may makinaryang ginagamit
upang ito ay maling maging ligtas na tubig.
17. BIYAYANG HINUKAY
“We have lots of repair and preventive maintenance that are in
good condition. Let’s make them environment friendly all the
time...,” dugtong niya kay Rifani. Habang inaayos niya ang
piyesa sa makina parang nakikita niya ang larawan ng kanyang
dalawang anak na lalaking nag-aaral. Kasabay ng
pagkukumpuni ng malalaking makina ay nababanaag niya ang
larawan ng nagsusumikap na mga anak sa pag-aaral. Ang
mahigpit na hawak niya sa torque wrench ay nagsasabing
mahigpit din ang pagpapahalaga nila sa kanilang bukas.
18. BIYAYANG HINUKAY
Pinapanatili ni Rifani at Gabriel na nasa maayos na kondisyon
ang mga makinarya sa isang air-conditioned na silid (kailangan
kasing hindi maalikabukan ang makinarya kaya nasa sagrado
itong kwarto) na may malalaking kagamitan sa pagkukumpuni
nito hindi lamang upang tuloy-tuloy ang kanilang operasyon
sa pagmimina kundi upang hindi ito magdulot ng dumi sa
hanging kanilang nilalanghap. Mahipit na ipinatutupad ang
pag-iwas sa kontaminasyon sa mga ilog at sapa at maging sa
lupang nasa paligid ng minahan. Bawat isa ay maingat tungkol
dito.
19. BIYAYANG HINUKAY
Sumusuporta rin ang kompanya sa mga magsasakang-may-ari ng mga bukid na
malapit sa kanilang pagmiminahan. Tumaas ang ani ng mga nagtatanim dahil na rin
sa tulong pinansiyal at pagtuturo sa paraan ng pagsasaka.
Sinikap din ng kompanyang matulungan ang bawat manggagawang tulad ni Gabriel
na makapiling ang pamilya nang mas madalas upang mas magabayan ang mga
anak at magkaroon ng panahon para sa kanila.
“ Hindi isang multong dapat nating katakutan ang pagmimina. Ang ilang yamang
kalikasan ay dapat nating pakinabangan upang maiangat ang buhay ng mga tao at
pamayanan. Sa tulong ng isang tapat na gobyerno at mapagkakatiwalaang
kompanya , hindi malayang maranasan natin ang pag-unld na palagi nating
hinahanap.” Usal ni Gabriel sa sarili habang bitbit ang bag pasakay ng eroplanong
papuntang Maynila.
20.
21. Ilarawan ang pinagtatrabahuhan ni Gabriel.
Bakit unti-unting umunlad ang buhay ng mga
naninirahan sa paligid ng minahan?
Ano kaya ang mangyayari sa buhay ng mga tao at sa
kalikasan kung pabaya ang pamahalaan at ang
kompanya ng minahan?
Sa iyong munting paraan, bilang nasa ika-anim na
baitang , Paano ka kaya makakatulong para maiwasan
ang pagkasira ng ating likas yaman?
22. PAMANTAYAN para sa pagsasadula ng mahahalagang pangyayari sa
kuwento
20 punt0s 15 puntos 10 puntos 5 puntos
Kasanayan Sauladong-
saulado ang mga
linyang binitawan
May iilang linyang
nakalimutan
ngunit
nakasasabay pa rin
sa usapan
Maraming linya
ang nakalimutan
at di- gaanong
nakasabay sa
takbo n usapan
Iilan lamang ang
nasaulo at halos
nawawala sa
usapan.
Tono at Boses Madamdaming
madamdamin ang
paglalahad at
malakas ang boses
Madamdamin
ang paglalahad
ngunit medyo
hindi malakas ang
boses
Kulang sa
damdamin ang
paglalahad ngunit
medyo di malakas
ang boses
Matamlay, walang
damdamin ang
paglalahad at
mahina ang boses
Ekspresyon ng
Mukha
Makahulugang-
makahulugan ang
pagpapakita ng
damdamin
Di- gaanong
nabigyang
kahulugan ang
damdamin
Kulang na kulang
ang pagbibigay
kahulugan ng
damdamin
Walang
damdaming
nabigyang
kahulugan
