1. KINDERPSYCHIATRISCH CENTRUM GENK20 JUNI 2011MEDISCH BEROEPSGEHEIM EN DE MINDERJARIGE SARAH VAN HAUTE PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN www.medischrecht.eu / www.partoens.com
2. 1. JURIDISCHE BESCHERMING BEROEPSGEHEIM WETTELIJKE BESCHERMING: ARTIKEL 458 STRAFWETBOEK Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd, en deze bekendmaken buiten het geval dat zij geroepen worden om in rechte (of voor een parlementaire onderzoekscommissie) getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen bekend te maken, worden gestraft met gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en met geldboete van honderd euro tot vijfhonderd euro. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 2
3. 1. JURIDISCHE BESCHERMING BEROEPSGEHEIM WETTELIJKE BESCHERMING: ARTIKEL 458 STRAFWETBOEK Inhoudelijk ruim opgevat: Bekendmaking van geheimen die de artsen zijn toevertrouwd uit hoofde van hun staat of beroep. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 3
4. 1. JURIDISCHE BESCHERMING BEROEPSGEHEIM DEONTOLOGISCHE BESCHERMING (Titel II, hoofdstuk V deontologische code) Inhoudelijk zeer ruim opgevat: Alles wat de patiënt de arts heeft toevertrouwd of gezegd. Alles wat de arts weet of heeft ontdekt ten gevolge van onderzoeken of van door hem gedane of aangevraagde navorsingen. Alles wat de arts heeft gezien, gehoord, vernomen, vastgesteld, ontdekt of opgevangen tijdens of bij gelegenheid van de uitoefening van zijn beroep. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 4
5. 2. UITZONDERINGEN: ALGEMEEN Beroepsgeheim = van openbare orde: Schendingen worden strafrechtelijk en deontologisch gesanctioneerd Deontologisch kader is strenger dan wettelijk kader: mogelijkheid dat arts strafrechtelijk niet vervolgd wordt maar deontologisch wel. Uitzonderingen limitatief te interpreteren! Opgenomen in de wetgeving en in de deontologische code PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 5
6. 3. MELDINGSRECHT In sommige gevallen wordt wettelijk of deontologisch voorzien in een meldingsrecht. Geval per geval te bekijken. Bij twijfel: voorafgaandelijk advies inwinnen bij de provinciale orde. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 6
7. 4. OMSTANDIG GENEESKUNDIG VERSLAG Wettelijke en deontologische uitzondering Artikel 5 § 2 wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke. Artikel 58 G deontologische code PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 7
8. 4. OMSTANDIG GENEESKUNDIG VERSLAG Uitzondering niet onbeperkt Geneeskundig verslag moet gebaseerd zijn op een eigen onderzoek van de opsteller. Arts mag NIET steunen op zijn kennis van de patiënt uit het verleden of gegevens die hem via derden zijn verstrekt! Alhoewel wet niet bepaalt dat behandeld arts het verslag niet kan opstellen, is dit niet aan te raden wegens groter risico op schending beroepsgeheim. Sommige rechtbanken ronduit weigerachtig wanneer attest werd opgesteld door behandelende arts. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 8
9. 5. MINDERJARIGE – INFORMATIEPLICHT OUDERS? CASUS 1: Jongere van 12 jaar is opgenomen. Ouders in conflictueuze echtscheiding. Beide ouders eisen van KPC via hun raadsman informatie over medische toestand kind. Advocaten zouden mede “op verzoek van de rechtbank” handelen? CASUS 2: Brief advocaat moeder: vader mag niet langer geïnformeerd worden over de gezondheidstoestand van zijn zoontje. CASUS 3: Brief advocaat grootouders: willen informatie over hun kleinkind. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 9
16. Ook de ouder aan wie het ouderlijk gezag is ontnomen!
17. Arts kan (uitzonderlijk) (tijdelijk) geen informatie geven indien medische toestand zulks vereist. -> goed motiveren!PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 11
18. 5. MINDERJARIGE – INFORMATIEPLICHT OUDERS? 1. BEVOEGDHEID VAN OUDERS OF VOOGD: Twee gevallen waarin arts de beslissing van de ouders naast zich neer kan leggen: Weigeren in te gaan op verzoek tot inzage in patiëntendossier wanneer dit niet in het belang van het kind gebeurt (vb. vermoeden van kindermishandeling). Wanneer op die manier een bedreiging van het leven of een ernstige aantasting van de gezondheid kan worden afgewend. (vb. ouders weigeren levensreddende ingreep). PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 12
19. 5. MINDERJARIGE – INFORMATIEPLICHT OUDERS? 2. MATURE MINDERJARIGE: Minderjarige patiënt dient betrokken te worden bij de uitoefening van zijn rechten, rekening houdend met leeftijd en maturiteit. Orde: “Jaren van verstand”, is niet wettelijk gedefinieerd: moet beoordeeld worden aan de hand van alle nuttige factoren zoals de persoonlijkheid van het kind, de aard van de medische prestatie, de familiale en sociale situatie,… Goed motiveren in medisch dossier. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 13
20. 5. MINDERJARIGE – INFORMATIEPLICHT OUDERS? 2. MATURE MINDERJARIGE: Varieert naargelang recht: Eerder matuur om betrokken te worden bij keuze arts dan bij uitoefening recht op geïnformeerde toestemming Kind van 10 jaar: behandeling bepaalde arts weigeren, maar nog niet matuur genoeg voor geïnformeerde toestemming. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 14
29. Verzet minderjarige zich tegen bekendmaking, dan dient arts dit te respecteren (tenzij noodtoestand).PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 16
30.
31.
32.
33. 6. MISDRIJVEN OP MINDERJARIGEN Besluit: Wettelijk voorzien meldingsrecht, geen meldingsplicht Deontologische regels bevatten een aantal verplichtingen die rusten op de arts -> installatie van een (beperkte) meldingsplicht? PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 20
34.
35.
36.
37. Omstandig informeren over de gevolgen wanneer patiënt wel nog zou autorijden: (weigering tussenkomst verzekering, intrekken rijbewijs, boetes,…)
38. Wanneer arts NADIEN vaststelt dat patiënt auto blijft besturen zou hij zich kunnen beroepen op noodtoestand en procureur des konings kunnen verwittigen.PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 22
39.
40. Arts dient seropositieve patiënt in te lichten over de maatregelen noodzakelijk om besmetting van partner te voorkomen.
41. Indien de patiënt verklaart dat hij weigert deze maatregelen toe te passen, dient te arts hem erop te wijzen dat hij zijn partner op de hoogte moet brengen van zijn seropositiviteit op straffe van zijn burgerlijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid.PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 23
42.
43. Enkel in geval van een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid dat noodtoestand aanvaard zal worden door de tucht- of strafrechter en de gemeenschap.
44. Essentieel van een second opinion te vragen. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 24
45. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 2: vervolg Noodtoestand? Doorbreken van het beroepsgeheim mag niet nadelig zijn voor verdere behandeling van patiënt en voor de behandelingsmogelijkheden van patiënten die aan dezelfde of gelijkaardige aandoening lijden. De mededeling aan derden kan immers het vertrouwen in de geneeskunde aan het wankelen brengen. De arts dient in het medisch dossier van de patiënt zowel de herhaalde pogingen te vermelden als diens volgehouden weigering om de nodige voorzorgen voor de bescherming van de partner te nemen. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 25
46. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 3: Patiënt is slachtoffer. Oudere patiënte vertoont sporen van zware mishandeling, ondervoeding en misbruik. Uit gesprek blijkt dat zoon patiënte zeer zwaar fysiek mishandeld. Noodtoestand volgens orde?: artikel 61 deontologische code Er dient sprake te zijn van een door ziekte, handicap of leeftijd weerloze patiënt. Er dient een vermoeden te zijn van misbruik. Arts dient, indien de verstandelijke mogelijkheden van de patiënt dit toelaten, eerst zijn bevindingen met de patiënt bespreken. De arts zal de patiënt ertoe aansporen zelf de nodige initiatieven te nemen, zoals onder meer het informeren van zijn naaste verwanten. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 26
47. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 3: Patiënt is slachtoffer. vervolg Noodtoestand volgens orde?: artikel 61 deontologische code VERVOLG Indien deze bespreking met de patiënt niet mogelijk is, kan de behandelend arts met een ter zake bevoegde collega overleggen aangaande diagnostiek en benadering van de problematiek. Indien de patiënt in ernstig gevaar verkeert en er geen andere middelen zijn om hem te beschermen, kan de arts de procureur des Konings in kennis stellen van zijn bevindingen. De arts zal de naaste verwanten in kennis stellen van zijn bevindingen en de initiatieven die hij wenst te nemen om de patiënt te beschermen indien dit de belangen van deze laatste niet schaadt. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 27
48. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 4: Patiënt is slachtoffer. Arts licht politie in dat haar patiënt het slachtoffer is geworden van opzettelijke slagen en verwondingen. Op basis daarvan wordt echtgenoot vervolgd. (Corr. Rechtbank Ieper 16 februari 2004) Noodtoestand volgens rechtbank? Rechtbank aanvaardt noodtoestand in hoofde van arts. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 28
49. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 5: Patiënt is dader. Noodtoestand? Klassieke opvatting: arts kan onder geen beding patiënt-daders aangeven aan de gerechtelijke overheid. Ondertussen: genuanceerder in geval noodtoestand kan worden aangetoond (bv. gevaar voor herhaling die ernstige gevolgen kan hebben voor derden). In dergelijk geval meldingsrecht maar geen meldingsplicht. Strenge beoordeling: arts dient noodtoestand te bewijzen PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 29
50. 7. NOODTOESTAND Voorbeeld 5: Patiënt is dader. Patiënt-sporter gebruikt dopingproducten (EPO). Arts geeft dit aan aan gerechtelijke overheid. Op deze basis wordt patiënt vervolgd. (Hof van Beroep Luik 25 mei 2009) Noodtoestand? Rechtbank aanvaardt noodtoestand niet. Feiten waren de arts reeds twee jaar bekend. Er is geen sprake van een hoger doel: patiënt neemt product met volle kennis van zaken met bedoeling wedstrijd te vervalsen. De vervolging van patiënt werd ONONTVANKELIJK verklaard. PARTOENS VAN HAUTE ADVOCATEN 30
