1. B¶o hiÓm thÊt nghiÖp Nh÷ng kinh nghiÖm tõ
Trung Quèc
N¨m 1986, ChÝnh phñ Trung Quèc quyÕt ®Þnh c¶i tæ hÖ thèng tuyÓn dông
nh©n viªn vµ h×nh thøc ký hîp ®ång lao ®éng, ®ång thêi ®· ban hµnh "c¸c quy
®Þnh ®èi víi ngêi thÊt nghiÖp lµm viÖc trong c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp cña Nhµ
níc". §©y lµ nh÷ng bíc khëi ®Çu cña viÖc x©y dùng hÖ thèng b¶o hiÓm thÊt
nghiÖp. N¨m 1993, hÖ thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp ®îc söa ®æi. Trong h¬n 10
n¨m (1986-1997), Nhµ níc ®· trî gióp h¬n 20 triÖu ngêi thÊt nghiÖp th«ng qua hÖ
thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp vµ hç trî h¬n 6 triÖu ngêi thÊt nghiÖp t×m ®îc viÖc
lµm trong thêi gian ®ã. Víi thùc tÕ cña m×nh vµ häc tËp kinh nghiÖm quèc tÕ,
hÖ thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cña Trung Quèc ®· söa ®æi c¬ b¶n. N¨m 1999,
ChÝnh phñ ®· ban hµnh "§iÒu lÖ b¶o hiÓm thÊt nghiÖp", c¶i thiÖn h¬n n÷a hÖ
thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp vµ më ra híng ph¸t triÕn trong t¬ng lai.
§èi tîng tham gia lo¹i h×nh b¶o hiÓm nµy lµ ngêi lao ®éng trong c¸c doanh
nghiÖp (bao gåm doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi,
doanh nghiÖp t nh©n...) vµ c¸c c¬ quan ®ãng t¹i ®Þa bµn thµnh thÞ. ChÝnh
quyÒn c¸c tØnh, vïng tù trÞ vµ c¸c ®Æc khu trùc thuéc Trung ¬ng, tuú theo t×nh
h×nh cô thÓ còng nh yªu cÇu cña c¸c ®oµn thÓ, c«ng ®oµn vµ cña b¶n th©n ng-
êi lao ®éng ®Òu cã thÓ tham gia vµo hÖ thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp. Nguån
huy ®éng cña quü b¶o hiÓm thÊt nghiÖp bao gåm: Kho¶n ®ãng gãp cña c¸c
doanh nghiÖp, c¬ quan vµ c¸ nh©n ngêi lao ®éng cho quü b¶o b¶o thÊt nghiÖp,
l·i suÊt ng©n hµng; phÇn trî gióp cña ChÝnh phñ, vµ c¸c nguån kh¸c cho quü
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. C¸c c¬ quan vµ doanh nghiÖp ë thµnh thÞ sÏ ®ãng
b¶o hiÓm thÊt nghiÖp 2% tæng quü l¬ng, c¸ nh©n ngêi lao ®éng trong doanh
nghiÖp tr¶ 1% l¬ng cña hä. Nh©n viªn cã hîp ®ång lµm viÖc ë n«ng th«n nhng
®îc c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan ë thµnh thÞ tuyÓn dông sÏ tù ®ãng gãp vµo quü
b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cña m×nh. Nguån quü b¶o hiÓm thÊt nghiÖp sÏ ®îc
chuyÓn vÒ c¸c tØnh, thµnh phè vµ c¸c ®Æc khu trùc thuéc Trung ¬ng. Møc
chuyÓn tiÒn tõ c¸c quü nµy xuèng ®Þa ph¬ng sÏ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn tõng
®Þa ph¬ng vµ quy ®Þnh cña chÝnh quyÒn cÊp tÝnh. ViÖc ®iÒu chØnh, ph©n
bè b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cã thÓ do chÝnh quyÒn cÊp tØnh vµ ®Æc khu tiÕn
hµnh, dùa trªn c¬ së tæng sè tiÒn huy ®éng ®îc tõ c¸c nguån cho quü còng nh
phô thuéc vµo t×nh h×nh cô thÕ cña tõng tØnh hay ®Æc khu. N¬i nµo mµ tæng
thu kh«ng ®ñ cho chi tr¶ b¶o hiÓm thÊt nghiÖp th× chÝnh quyÒn c¸c tØnh, ®Æc
khu cã quyÒn ®iÒu chØnh viÖc thu chi cña nguån quü còng nh sù hç trî cña quü
®ã.
Quü trî cÊp thÊt nghiÖp cã thÓ chi tr¶ cho c¸c kho¶n: trî cÊp thÊt nghiÖp; hç trî y
tÕ trong thêi gian nhËn trî cÊp thÊt nghiÖp; chi phÝ mai t¸ng vµ gi¸m s¸t viÖc
chuyÓn trî cÊp cho vî (chång) gãa hoÆc nh÷ng ngêi th©n trong trêng hîp ngêi
®ang hëng trî cÊp thÊt nghiÖp bÞ chÕt; tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o vµ d¹y nghÒ phï
hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng lao ®éng trong thêi gian nhËn trî cÊp thÊt nghiÖp;

2. c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c liªn quan tíi b¶o hiÓm thÊt nghiÖp do ChÝnh phñ quy
®Þnh hoÆc th«ng qua. HiÖn nay, chi phÝ nµy chñ yÕu ®îc lÊy tõ c¸c nguån ®Ó
®¶m b¶o mét møc sèng tèi thiÓu cho ngêi lao ®éng bÞ mÊt viÖc. Riªng ë Thîng
H¶i, chÝnh quyÒn ë ®©y cho r»ng viÖc cÊp
ph¸t trî cÊp b¶o hiÓm thÊt nghiÖp kh«ng ®ãng vai trß tÝch cùc nªn chØ dïng 1/3
quü ®Ó trî cÊp, 1/3 ®Ó ®µo t¹o l¹i vµ 1/3 ®Ó xóc tiÕn viÖc lµm.
Nh÷ng ngêi thÊt nghiÖp sÏ ®îc nhËn trî cÊp b¶o hiÓm thÊt nghiÖp nÕu hä héi
®ñ c¸c ®iªu kiÕn nh: §ãng gãp cho quü tõ 1 n¨m trë lªn bÞ thÊt nghiÖp ngoµi ý
muèn, cã ®¨ng ký thÊt nghiÖp vµ cã nhu cÇu t×m viÖc trë l¹i. Ngêi thÊt nghiÖp
sÏ ®îc t¹o c¬ héi t×m viÖc lµm míi trong khi hä ®ang ®îc nhËn trî cÊp thÊt
nghiÖp. Ngîc l¹i, viÖc hä nhËn trî cÊp b¶o hiÓm thÊt nghiÖp sÏ chÊm døt khi:
Ngêi thÊt nghiÖp ®îc t¸i tuyÓn dông ë n¬i kh¸c; ®îc gäi phôc vô qu©n ®éi; di c
sang níc kh¸c, tõ chèi nhËn viÖc do c¬ quan cã liªn quan s¾p xÕp mµ kh«ng ®a
ra ®îc lý do chÝnh ®¸ng... Møc vµ thêi gian ®îc nhËn trî cÊp thÊt nghiÖp thÊt
nghiÖp còng tuú theo tõng tØnh vµ ®Þa ph¬ng c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cña
tõng n¬i. Tuy nhiªn, theo mét nguyªn t¾c chung lµ thÊp h¬n møc l¬ng tèi thiÓu
nhng cao h¬n møc sèng tèi thiÓu cña c d©n thµnh thÞ. Møc hëng vµ thêi gian
nhËn trî cÊp phô thuéc vµo thêi gian ®· ®ãng vµo quü, nhng kh«ng vît qu¸ 24
th¸ng.
HÖ thèng b¶o hiÓm thÊt nghiÖp cña Trung Quèc ®îc thµnh lËp cha l©u nhng
hiÖn nay ®· cã 93,8 triÖu lao ®éng tham gia. HiÖn cã 210 c¬ quan lµm viÖc
trong m¶ng thÊt nghiÖp víi sè c¸n bé lµ 3.888 ngêi.