1. ATP 391(3)/
ATW 394(3)
Etika Perniagaan
Bab 2
Kebajikan, Hak &
Keadilan
Pensyarah:
Siti Hadijah Zulkilfy

2. Utilitarian Klasik
• Utilitarian merupakan pendekatan etika
• Utiliti : kesudahan yang baik dan yang
dihajatkan,dapat dimanfaat sepenuhnya oleh
insan terbanyak.
• Contoh: Aza sedang membuat keputusan sama ada
menepati temu janji dengan seorang rakan sekolah
yang sudah lama terpisah atau menghadiri jemputan
ke satu majlis keramaian di tempat
kerjanya. Pertimbangan Aza: Memungkiri temu janji
dengan rakan lama, hanya rakannya sahaja yang
kecewa. Jika tidak menghadiri majlis keramaian,
ramai rakannya akan kecewa.Akhirnya Aza menghadiri
majlis keramaian tersebut.

3. • Diasaskan oleh Jeremy Bentham (1748-1832)
& John Stuart Mill (1806-1873)
• Menurut mereka, utilitarian bukan sekadar
falsafah tetapi adalah instrumen yang
berkesan untuk sosial, politik, ekonomi &
perubahan perundangan
• Digunakan sebagai panduan paling praktikal
untuk pergerakan reformasi inggeris

4. Prinsip Ulilitarian- Jeremy Bentham
• Semua tindakan manusia diransang oleh
keinginan untuk mendapat kegembiraan /
keseronokan dan keinginan mengelakkan diri
dari mendapat mudarat
• Perlakuan yang menghasilkan lebih banyak
keseronokan dan kebahagiaan merupakan
perlakuan yang bermoral(dilihat dari segi
kuantiti)

5. • Utilitarian berbentuk sejagat: kebaikan yang
paling tinggi ialah kegembiraan /
kebahagiaan yang maksimum yang dapat
dirasa oleh semua orang
• Untuk mengukur kegembiraan & kesakitan
(pain & pleasure) & membandingkan amaun
manfaat & mudarat yang dihasilkan oleh
sesuatu perbuatan yang berbeza-beza,
Bentham telah membentuk pengukur etika
yang dipanggil “Hedonistic Calculus”.

6. Hedonistic Calculus mempunyai 7 tahap perasaan
i. Kekuatan perasaan (intensity of feeling)
ii. Jangka masa perasaan (duration of feeling)
iii. Ketepatan perasaan (certainty of feeling)
iv. Kedekatan perasaan (propinquity)
v. Kesuburan perasaan (fecundity)
vi. Kesucian perasaan (purity)
vii. Takat perasaan (extent)

7. • Setiap tahap diberikan markah
• Keputusan atas perbuatan diperolehi dengan
mencampurkan semua markah bagi tahap-
tahap tersebut
• Jika jumlah markah +ve (baik) lebi banyak
daripada –ve (buruk), maka tindakan adalah
bermoral
• Bentham menyatakan sesuatu perbuatan
salah bukan kerana ia kejam/berdosa,
kerana menimbulkan lebih banyak perasaan
dukacita (pain) daripada sukacita (pleasure)

8. • Kritikan: Kegembiraan/sukacita memanglah
menyeronokan, tetapi jika kegembiraan
dijadikan pengukuran kepada manusia, ia
amatlah tidak tepat kerana haiwan sendiri boleh
menikmati kenkmatan/kegembiraan
• Utilitarian dianggap sebagai “pig philosophy”
• Pernyataan melampau: adalah lebih baik
menjadi haiwan yang gembira daripada menjadi
manusia yang berdukacita

9. Prinsip Utilitarian-John Stuart Mill
• Menolak pandangan Bentham yang menyatakan
keseronokan yang dirasai itu adalah serupa
• Menyatakan bahawa keseronokan/kebahagiaan
mempunyai kualiti yang berbeza; ada tinggi/rendah
• The greatest happiness principle
• Melihat dari segi kuantiti dan kualiti keseronokan.
• Kuantiti : makin tinggi kesusahan, maka makin
tinggilah kebahagiaan dan keseronokan.
Menyokong konsep peperangan.

10. • Kualiti keseronokan bagi Mill mengambil kira
faktor pendidikan, keperihatinan terhadap
orang lain dan perasaan moral daripada
sesuatu tingkah laku (keseronokan intelektual)
• Untuk membuat keputusan etika, seseorang
perlu mempunyai penilaian sendiri yang
bersifat subjektif
• Orang yang mempunyai kualiti kebahagiaan
yang tinggi= sejahtera, sihat fizikal & mental,
berpendidikan, berakhlak & sensitif terhadap
orang lain
• Orang yang mempuyai kualiti kebahagiaan
yang rendah= bodoh, jahil, malas,
mementingkan diri & suka kebahagiaan fizikal

11. Bentuk2 Utilitarian
i. Consequentialisme- betul/salah tindakan
ditentukan sepenuhnya oleh akibat daripada
tindakan tersebut
ii. Hedonisme- utiliti dicapai dengan kenikmatan
& kegembiraan semata-mata
iii. Maximalisme- tindakan yang betul bukan
sekadar yang memberikan akibat yang baik,
malah yang memberikan jumlah akibat baik
yang paling banyak berbanding jumlah akibat
buruk
iv. Universalisme- kesan tindakan yang diambilkira
melibatkan semua orang

12. Analisi Kos - Manfaat
• Alternatif kepada pendekata Bentham
(Hedonistic Calculus) & menggunakan unit
matawang sebagai pengukur kepada manfaat
yang diterima
• Tujuan: untuk kenalpasti apakah KOS dan
MANFAAT bagi semua orang terlibat
• Kelebihan: Harga bagi kebanyakan barang
ditentukan oleh pasaran, maka keperluan untuk
mengetahui apakah kenikmatan manusia dapat
dihapuskan

13. • Masalah:
i. Tidak semua kos & manfaat boleh ditentukan
dengan nilai wang. Kadangkala harga
sesetengah barang tidak menggambarkan
nilainya yang sebenar
ii. Memberi nilai wang kepada sesetengah barang
atau perkara akan mengurangkan nilai yang
ada sedangkan ia tidak boleh dijual beli dalam
pasaran
• Shadow Pricing- Kaedah untuk mengatasi
masalah di atas. Nilai barangan ditentukan
dengan mengambilkira gelagat pasaran &
bukan pasaran. Bukan penyelesaian terbaik