BH Hô hấp

1. BỆNH HỌC HÔ HẤP
Mục tiêu
Nội dung
1. Nắm vững được triệu chứng của các bệnh cụ thể
2. Nắm được nguyên nhân gây ra bệnh? Phân biệt triệu chứng theo
từng nguyên nhân
3. Công thức kê đơn cho các trường hợp cụ thể
A. Nhắc lại giải phẫu hệ hô hấp
B. Các bệnh hô hấp thường gặp (nguyên nhân,
triệu chứng, kê đơn)

2. CẤU TẠO ĐƯỜNG HÔ HẤP
- Là nơi đầu tiên tiếp xúc với các tác
nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, khói
bụi, không khí khô,... -> dễ mắc bệnh
- Đặc điểm giải phẫu của tai- mũi- họng:
+ Thành: xương, sụn, gân
+ Niêm mạc: lớp niêm mạc - lông - nhầy,
mạch máu

3. GIẢI PHẪU HỆ HÔ HẤP_MŨI
+ Niêm mạc:
Là màng lót mặt trong các khoang cơ thể, các tạng rỗng, tiết
dịch => làm ẩm + bảo vệ CQ
- Nhiều tuyết tiết dịch nhầy
=> Viêm: nước mũi trong => Đục =>Xanh/vàng
- Lông mũi: cản bụi, đẩy các VK, VR gây bệnh ra ngoài
=> Viêm: hắt hơi
- Rất nhiều mao mạch (các mạch máu nhỏ): làm ấm KK,
cách lỗ mũi khoảng 1,5cm => hay chảy máu cam khi trời
lạnh/mũi khô
- Niêm mạc tiếp giáp NM xoang (làm sạch không khí trước
khi vào phổi) => Viêm mũi có thể dẫn đến viêm xoang
Tác dụng mũi: Làm ấm, làm ẩm, làm sạch kk

4. - Khi bị viêm trong xoang, chứa nhiều dịch
và mủ, bệnh nhân cảm thấy nặng đầu và
đau các xoang viêm
Vị trí đau khi bị viêm xoang:
• 2 xoang hàm (nằm 2 bên gò má/ điểm
2 hố răng nanh
• xoang trán (đầu trong của 2 cung
lông mày),
• xoang sàng (dọc 2 bên giữa mũi và
mắt)
• xoang bướm (ụ chổm ngoài-ót)
GIẢI PHẪU HỆ HÔ HẤP_MŨI XOANG
- Xoang là các hốc rỗng nằm trong xương => Làm nhẹ hốc xương mặt và làm phòng cộng hưởng âm thanh
- Chỗ thông của xoang với mũi ở xoang hàm thường nằm ở nơi thấp nhất
 Khi bị xoang dịch mủ không tự thoát ra ngoài => 1 số trường hợp (mổ đục xoang)
- Xoang nằm trong xương => Rất ít kháng sinh thấm qua màng xương (Quinolon/1 số Cephalosporin,..)

5. GIẢI PHẪU HỆ HÔ HẤP_HỌNG
Hầu họng là ngã 4 của đường hô hấp và tiêu hóa
- Lớp niêm mạc: Có nhiều hạnh nhân (lớp tổ
chức bạch cầu có tác dụng bảo vệ cơ thể
chống lại sự xâm nhập của vật lạ)
- Tuyến hạnh nhân hầu (VA) thường gây viêm
ở trẻ < 6 tuổi, trên 6 tuổi teo dần
- Hạnh nhân khẩu cái (Amidan)

6. GIẢI PHẪU HỆ HÔ HẤP_THANH KHÍ PHẾ QUẢN
Thanh quản: Cơ quan phát âm
 Viêm: thay đổi giọng nói, phát âm
Khí quản: được cấu tạo bởi các sụn nối từ thanh
quản => phế quản gốc
Phế quản: thực hiện chức năng dẫn khí

7. CƠ CHẾ BẢO VỆ ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
• Hoạt động của cơ hô hấp: nắp thanh quản tự
động đóng, ho, sự di chuyển của lông chuyển
• Hoạt động tiết dịch để bắt giữ virus, vi khuẩn, bụi
và đẩy dịch theo 1 chiều từ tiểu phế nang ra ngoài
phế quản -> khí quản -> họng
• Đại thực bào

8. CÁC BỆNH VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM
Viêm mũi +/- xoang +/- họng
Viêm mũi dị ứng
Viêm họng/viêm amidan
Viêm thanh khí phế quản
(viêm thanh quản)
Viêm tai giữa

9. Hệ hô hấp trên là nơi đầu tiên tiếp xúc với các bất lợi từ môi trường => nhạy cảm và dễ nhiễm bệnh
Nguyên nhân
- Có thể gây ra bởi: virus, vi khuẩn, bụi, nấm mốc,
dị ứng…
- Yếu tố nguy cơ:
+ Lứa tuổi, tình trạng sức khỏe của trẻ (TE kn MD
hạn chế, đường thở ngắn + hẹp)
+ Môi trường sống
CÁC BỆNH VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM

10. - Sốt
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi
- Ho
- Đau họng
- Khó thở
Triệu chứng
CÁC BỆNH VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM

11. CÁC BỆNH VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM
VIÊM MŨI HỌNG/ CẢM LẠNH
(Do virus)
• Thường gặp nhất ở trẻ em
• Đặc điểm: viêm niêm mạc mũi +/- viêm họng +/-
viêm xoang
• Tần suất
+ Trẻ <3 tuổi mắc 6-8 đợt/năm, nếu đi nhà trẻ có thể
lên tới 12 đợt/năm
+ Trẻ >3 tuổi 2-4 đợt/năm

12. Nguyên nhân: chuyển mùa, virus
Thời gian: 7-14N
Triệu chứng: tổng trạng tươi tỉnh
 Không sốt/sốt nhẹ: kéo dài 12-24h
 Đau/ngứa họng (trẻ nhỏ bỏ ăn/bỏ bú)
 Ngạt mũi và chảy nước mũi (là TC bắt buộc có để CĐ cảm lạnh do viêm niêm mạc mũi)
 Do niêm mạc mũi phù nề: thở bằng miệng
 Chảy nước mũi trong/nhiều/loãng => đặc dần/đục, màu vàng/xanh do xác bạch cầu, enzym BC tiết ra.
 Ho: xuất hiện sau cùng, hết sau cùng, bắt đầu khi nghẹt mũi hết
 NM mũi phù nề đỏ +/- họng đỏ (viêm họng kèm)
VIÊM MŨI HỌNG/ CẢM LẠNH
(Do virus)

13. Diễn tiến viêm mũi họng do virus
VIÊM MŨI HỌNG/ CẢM LẠNH
(Do virus)
TC nặng không do virus
 TC nặng lúc khởi bệnh: ≥39oC, sổ
mũi vàng/xanh ≥ 3 ngày liên tiếp
 Kéo dài: không cải thiện > 10 ngày
<30 ngày (cấp)
 Bệnh nặng lên: mới xuất hiện sốt
hoặc sốt trở lại sau khoảng thời gian
hết sốt/ triệu chứng HH năng hơn
Vi khuẩn

14. CÁC BỆNH VIÊM ĐƯỜNG HÔ HẤP TRÊN
THƯỜNG GẶP Ở TRẺ EM
Nguyên
nhân
Virus Vi khuẩn
Triệu chứng - Sốt nhẹ 12-24h
- Mũi trong -> đục -> Vàng
xanh
- Bệnh giảm dần
* Nếu không được điều trị tốt
có thể chuyển sang nhiễm
khuẩn
- Sốt cao ≥ 39°C ngay từ ngày
đầu
- Mũi vàng xanh từ ngày đầu
- Bệnh giảm sau đó nặng lên
hoặc sốt thêm đợt khác
* Phân biệt với viêm mũi họng do vi khuẩn
VIÊM MŨI HỌNG/ CẢM LẠNH
(Do virus)

15. • Virus nhân lên ồ ạt, phá hủy tế bào gây ra những
triệu chứng toàn thân
• Hệ miễn dịch của cơ thể bị suy giảm -> Dễ bị bội
nhiễm vi khuẩn => Cần tăng sức đề kháng
• Cơ thể cần 5-7 ngày để sản sinh kháng thể chống lại
virus => Lui bệnh sau 7-14 ngày
Điều trị triệu chứng, k điều trị được nguyên nhân
- Thuốc cảm cúm (1-2 v/lần x 2 lần/ngày) + oresol (trẻ em)
+ Novocal + 3b
- Tăng cường đề kháng (Novothym, Novita)
- Ho, đau họng, viêm họng sau cảm cúm
=> Súc họng + Kháng sinh, kháng viêm, giảm ho (nếu có)
NL: cảm cúm + Novocal + 3b
+ súc họng, rửa mũi
TE: Oresol (nếu có sốt)
VIÊM MŨI HỌNG/ CẢM LẠNH
(Do virus)

16. • Nguyên nhân: virus (thường gặp nhất), vi khuẩn
VIÊM HỌNG/VIÊM AMIDAN CẤP
-
-
-
-
Viêm VA Viêm amidan
Hay gặp ở trẻ < 6 tuổi, hay bị tái
phát nhiều
TE > 7 tuổi +NL
Triệu chứng ban đầu có thể như
cảm cúm, sau đó bội nhiễm vi khuẩn
Trẻ mệt mỏi, quấy khóc, bỏ ăn
Sốt vừa đến sốt cao Sốt
Ho nhiều Ho nhiều
Chảy nước mũi nhầy và xanh cả 2
lỗ mũi
Nước mũi nhiều, đặc quáng,
xanh vàng
Khám thành sau họng có mủ nhầy
chảy từ vòm họng xuống, sợ thấy
hạch góc hàm, sau tai
Đau rát họng nhiều, họng
sưng to, nuốt vướng
Tăng tiết dịch nhiều (đờm đặc
quáng, chuyển xanh vàng)

17. VIÊM HỌNG/VIÊM AMIDAN CẤP
Do adenovirus (sốt cao+ viêm kết mạc/ bơi)
Do enterovirus (vết loét/mụn nước ở thành sau họng) Do herpes virus (vết loét/mụn nước môi/lưỡi, sốt cao)

18. VIÊM HỌNG/VIÊM AMIDAN CẤP
Do EPV (amidan sưng to, giả mạc trắng, phát ban từ than lan rộng ra (ban k gồ lên)