Recommended
More Related Content
What's hot
What's hot (13)
Recently uploaded
Recently uploaded (6)
Asexual reproduction
- 1. การสืบพันธุ์ไม่อาศัยเพศพืช งานกลุ่มสืบค้นความหลากหลายทาง พันธุกรรมของพืช สวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน กลุ่ม 3 ห้อง 332 รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา 4 (ว30244) ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
- 2. ครูผู้สอน นาย วิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตาแหน่ง ครู คศ.2 สาขาชีววิทยา กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
- 3. สมาชิก กลุ่ม 3 ห้อง 332 1.น.ส.กุลจิรา ปิ่นทอง เลขที่ 2 2.น.ส.นภัสสร หทัยวิทวัส เลขที่ 9 3.น.ส.แพรวา ปุรผาติ เลขที่ 15 4.น.ส.วราภรณ์ สิรยานนท์ เลขที่ 20 5.น.ส.วศินี ธีรวงศ์วศิน เลขที่ 21
- 4. คานา รายงานฉบับนี้จัดทฺฬฺฎาขึ้นเพื่อเป็นส่วนหนึ่งของวิชาชีววิทยา 4 (ว30244) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดยมี จุดประสงค์เพื่อให้ผู้จัดทาได้ฝึกการศึกษาค้นคว้าและนาสิ่งที่ได้ศึกษามาสร้างเป็นชิ้นงานโปสเตอร์เก็บไว้เป็นประโยชน์ต่อ การเรียนการสอนต่อไป คณะผู้จัดทาขอขอบพระคุณอาจารย์วิชัย ลิขิตพรรักษ์ เป็นอย่างสูง ที่ให้คาแนะนาและให้ ข้อเสนอแนะตลอดการทางานผู้จัดทาหวังว่ารายงานฉบับนี้จะมีประโยชน์ต่อผู้อ่านทุกท่าน ผู้ที่นาไปใช้ หรือนักเรียนที่ กาลังหาข้อมูลเรื่องนี้อยู่ หากมีข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทาขอน้อมรับไว้และขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วย คณะผู้จัดทา
- 5. สารบัญ หน้า การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืช 6 ข้อดี-ข้อเสีย 7 การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ 8 การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ 15 (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ 22 (ไม่อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) บรรณานุกรม 27 กิตติกรรมประกาศ 28 ภาคผนวก 29
- 6. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืช - การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืช เป็นวิธีการสืบพันธุ์ของพืช ที่จะเกิดต้นใหม่ได้โดยไม่ต้องใช้เมล็ด หรือการผสมเกสรแต่อย่างใด โดยการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ เป็นการขยายพันธุ์โดยใช้ส่วน ต่างๆ ของพืช ทาให้ได้ต้นใหม่ที่มีลักษณะต่างๆ เหมือนต้นเดิมทุก ประการ
- 8. ประเภท 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ 1.1 ราก ได้แก่ มันเทศ มันสาปะหลัง กระชาย หัวผักกาด มันสาปะหลัง กระชาย
- 9. 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ 1.2 ลาต้นใต้ดิน 1.เหง้า (Rhizome) ลาต้นใต้ดินที่ทอดนอนขนานไปกับผิวดิน มีข้อและปล้องที่ชัดเจน มีเกล็ดใบ (Scale leaf) คลุมที่ข้อ มีรากและตาเกิดบริเวณข้อเช่น ลาต้นขิง ข่า กล้วย
- 10. 1.2 ลาต้นใต้ดิน 2.หัวแบบมันฝรั่ง (Tuber) ลาต้นใต้ดินที่เกิดจากส่วนปลายของกิ่งที่อยู่ใต้ดินพองออก ทาหน้าที่สะสม อาหารจึงมีลักษณะอวบอ้วน มีข้อและปล้องไม่ชัดเจนบริเวณข้อไม่มีใบเกล็ด (scale leaf) ห่อหุ้มตาและไม่มีราก เช่น มันฝรั่ง มันมือเสือ 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
- 11. 1.2 ลาต้นใต้ดิน 3.หัวแบบเผือก (Corm) ลาต้นใต้ดินเจริญในแนวตั้ง ส่วนมากกลม มีข้อ ปล้องและตาชัดเจน แต่ปล้องมี ขนาดสั้น อาจมีใบเกล็ด (scale leaf) ห่อหุ้มตา เช่น ลาต้นเผือก แห้ว 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
- 12. 1.2 ลาต้นใต้ดิน 4.หัวแบบหอม (Bulb) ลาต้นใต้ดินตั้งตรงรูปสามเหลี่ยมขนาดเล็ก สั้น ลาต้นมีก้านใบมาห่อหุ้ม ใบสะสมอาหาร เช่น ลาต้นหอม กระเทียม ว่านสี่ทิศ 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
- 13. 1.3 ลาต้นเหนือดิน-ไหล (Stolon หรือ Runner) ลาต้นที่ทอดเลื้อย มีความยาวของปล้องมาก มักมีรากงอก ออกมาตามข้อและเกิดต้นใหม่ จึงเป็นลาต้นที่ช่วยในการขยายพันธุ์ด้วย เช่น ลาต้นบัวหลวง ว่านเศรษฐีเรือนใน สตรอเบอร์รี่ ผักบุ้ง 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
- 14. 1.4 Reproductive leaf ใบที่เปลี่ยนแปลงไปทาหน้าที่ขยายพันธุ์ เช่น ใบของต้นตายหงายใบเป็น ใบโคมญี่ปุ่น 1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ
- 15. - การขยายพันธุ์โดยการชานี้ใช้ได้ทั้งไม้ผลและไม้ ดอกไม้ประดับ ที่นิยมกัน คือ ส้ม ชมพู่ กุหลาบ เฟืองฟ้า โกสน ชบา มะลิ อ้อย สาเก 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.1 การปักชาหรือการตัดชา (cutting หรือ cottage) กิ่งหรือรากที่ใช้ต้องไม่อ่อนหรือแก่เกินไปใช้มีดหรือกรรไกรตัดแต่ง คมๆ ตัดกิ่งออกเป็นท่อนๆ ยาวประมาณ 10 -20 ซม. โดยตัดให้เป็นปากฉลามใต้ตา เอาใบออกหมด แล้วนาไป ชาในกระบะชา โดยปักให้เอียง 45 – 70 องศา และลึก 1 ใน 3 ของกิ่ง นากระบะชาไปวางในเรือนเพาะชารดน้าให้ชุ่ม อยู่เสมอ เมื่อกิ่งชาหรือรากชามีรากพอสมควรก็แยกไปปลูกต่อไป ในการชานั้นถ้าใช้ฮอร์โมน เช่น เซราดิกซ์ (seradix) เร่งก็จะทาให้งอกรากได้เร็วขึ้น
- 16. 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.2 การตอน (marcotting) การตอนไม้ผลจะให้ผลผลิตที่มีคุณภาพเหมือนต้นแม่ทุกประการ เพราะมียีนชุดเดียวกัน ไม่มี การกลายพันธุ์ ให้ผลเร็วกว่าการปลูกด้วยเมล็ด แต่มีข้อเสียตรงที่กิ่งตอนไม่มีรากแก้ว ถ้าลมแรงหรือดินอ่อน อาจล้มโค่น ง่าย ทาให้ต้นไม้มีอายุสั้นกว่าการปลูกด้วยเมล็ด
- 17. 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.3 การติดตา (budding) ประกอบด้วย 1.ต้นตอ ต้นตอควรเป็นต้นที่มีความแข็งแรงสมบูรณ์ต้านทานสภาพดินฟ้าอากาศและโรคได้ดี ไม่เป็นที่แก่หรือ อ่อนจนเกินไป ต้องลอกเปลือกออกง่ายเมื่อผ่าเปลือกต้นตอ 2.ต้นพันธุ์ ต้นพันธุ์ดีที่มีตาสมบูรณ์ ตาดีและสมบูรณ์ หาได้มากในฤดูฝน ตาดีต้องมาจากกิ่งที่ไม่แก่หรืออ่อน เกินไปและตาต้องแตกใหม่ๆ ใช้มีดคมๆ ปาดตาให้บางๆ ให้เนื้อไม้ติดไปกับตาน้อยที่สุดและเอาเนื้อไม้ที่ติดมาด้วยทิ้งเสียก่อน
- 18. 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.4 การทาบกิ่ง (layering หรือ layerage) ประกอบด้วย 1. ต้นตอ มีลักษณะทั่วไปคล้ายต้นตอแบบติดตา 2. กิ่งพันธุ์ ควรมีขนาดเท่าๆ กับต้นตอ กิ่งพันธุ์นี้ต้องเป็นพันธุ์ดีให้ผลดกและขนาดสม่าเสมอ - เมื่อเลือกกิ่งพันธุ์และต้นตอได้แล้ว นาต้นตอและกิ่ง พันธุ์มาเทียบกัน ปาดต้นตอและกิ่งพันธุ์ให้เป็นแผล ขนาดพอเหมาะและเท่าๆ กัน นาแผลทั้งสองมาทาบกัน ให้สนิทพอดี ใช้เชือกหรือพลาสติกมัดติดกันให้แน่น ตลอดแผลที่ปาดเมื่อทาบติดแล้ว แล้วจึงใช้มีดคมๆ หรือกรรไกรตัดยอดต้นตอทิ้ง
- 19. 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.5 การต่อกิ่งหรือเสียบกิ่ง (grafting) ซึ่งอาจต่อแบบปะ ต่อแบบปากฉลาม ต่อแบบเสียบข้างและต่อแบบลิ่ม ในการต่อ กิ่งหรือเสียบกิ่ง ประกอบด้วย 1. ต้นตอ ของการต่อกิ่ง มีลักษณะเช่นเดียวกับต้นตอการติดตา 2. กิ่งต่อ ควรเลือกกิ่งที่มียอดที่เจริญจวนจะผลิใบอ่อนออกมาใหม่และกิ่งต่อต้องไม่อ่อนหรือแก่เกินไป กิ่งต่อ ต้องเป็นพันธุ์ดี เช่นเดียวกับกิ่งพันธุ์ของการทาบกิ่ง และมีขนาดเล็กกว่าต้นตอเล็กน้อย
- 20. วิธีการต่อกิ่ง - โดยตัดยอดต้นตอออกใช้มีดผ่าต้นตอให้เป็นร่องลึก 1 -2 นิ้ว กิ่งต่อที่เตรียมไว้นามาปาดให้เป็นรูปลิ่มเสียบกิ่งต่อ เข้าไปในแผลที่ผ่าไว้ให้สนิทกันพอดี เพื่อกันไม่ให้เคลื่อนหรือโยกไปมาได้ เพราะถ้าหากเคลื่อนได้จะทาให้ไม่ติดหรือไม่ ประสานกันต่อจากนั้นใช้พลาสติกพันตามรอยแผลและพันให้เลยขึ้นไปเหนือกิ่งต่อเล็กน้อย ต้องพันให้แน่นและ แข็งแรงเพื่อป้องกันไม่ให้น้าเข้าไปในแผลที่ต่อกิ่ง
- 21. 2. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ (อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 2.6 การโน้มกิ่งหรือทับกิ่ง เป็นการขยายพันธุ์พืชที่นิยมทากับไม้ล้มลุกหรือไม้พุ่มที่กิ่งไม่แข็งเกินไป เช่น มะลิ พลู องุ่น โดย เลือกกิ่งที่ต้องการแล้วใช้มีดบากหรือควั่นเปลือกไม้ที่ใต้ตาออก โน้มกิ่งจากต้นเดิมลงกับดิน ใช้ดินกลบทับรอยบากโดยให้ยอด โพล่พ้นดิน รดน้าให้ชุ่มอยู่เสมอจนเกิดราก แล้วจึงตัดส่วนที่มีรากไปปลูก
- 22. 3. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์(ไม่อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 3.1 การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ (tissue culture) การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อเป็นการขยายพันธุ์ที่มีประโยชน์อย่างมาก เพราะ 1. สามารถขยายพันธุ์พืชได้ในปริมาณมากและรวดเร็วโดยใช้พืชเริ่มต้นเพียงเล็กน้อย 2. พืชใหม่ที่ได้มีลักษณะตรงตามพันธุ์เดิมไม่กลายพันธุ์ 3. ใช้ได้ดีในพืชเศรษฐกิจหรือพืชปกติที่ขยายพันธุ์แบบอาศัยเพศได้ยาก - เทคนิควิธีเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อมีข้อจากัด คือ ต้องใช้บุคคลที่มีความรู้ ความชานาญมากเป็นพิเศษ ต้องใช้เครื่องมือ สารเคมี อุปกรณ์ต่างๆ และวิธีการที่ยุ่งยากละเอียดอ่อนจึงยังไม่แพร่หลายมากนัก
- 23. วิธีการในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ - การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อต้องทาในสภาพแวดล้อมที่ปลอดเชื้อหรือปราศจากจุลินทรีย์ทุกขั้นตอน อุณหภูมิที่ พอเหมาะคือ 23 – 28 องศาเซลเซียส และแสงสว่างที่ให้กับเนื้อเยื่อประมาณ 1,000 – 2,000 ลักซ์ โดยเลี้ยงในห้องที่ควบคุมอุณหภูมิได้ ขั้นตอนในการเลี้ยงเนื้อเยื่อมี ดังนี้
- 24. 1.นาชิ้นส่วนของพืชมาตัดแบ่งแล้วนาไปฟอกฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ที่ผิวของพืชเสียก่อน 2.นามาเลี้ยงในขวดอาหารตามสูตรที่เหมาะสมโดยอาหารจะประกอบด้วยแร่ธาตุต่างๆ ที่มีความสาคัญต่อการ เจริญเติบโตของเนื้อเยื่อพืช มีสารพวกน้าตาล วิตามิน สารควบคุมการเจริญเติบโตต่างๆ เช่น ออกซิน(auxin) ไซโทไคนิน(cytokinin) เพื่อให้เนื้อเยื่อแบ่งเซลล์และเปลี่ยนแปลงรูปร่างไปทาหน้าที่เฉพาะอย่างได้ดี 3.เมื่อเจริญเป็นต้น ราก หรือ แคลลัส (callus) ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเซลล์พวกพาเรงคิมาและมีขนาดใหญ่แล้วตัดแบ่ง แคลลัสออกเป็นชิ้นเพื่อเพิ่มจานวนหรือถ้าเจริญเป็นต้นแล้วก็แยกต้นไปเลี้ยงในอาหารใหม่เพื่อเพิ่มจานวนเรื่อยๆ 4.เมื่อเป็นต้นแล้วก็ชักนาให้งอกราก เมื่อเจริญเป็นต้นที่แข็งแรงดีแล้วก็แยกออกจากขวดเลี้ยงลงปลูกในดินต่อไป วิธีการในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ
- 25. 3. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์(ไม่อาศัยสมบัติตามธรรมชาติของพืช) 3.2 เมล็ดเทียม (artificial seed) คือเมล็ดที่พัฒนามาจากหลักการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ การผลิตเมล็ดเทียมทาได้โดยการนาเนื้อเยื่อของ พืชที่ได้จากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อมาทาเป็นเอ็มบริโอเทียม เรียกว่า โซมาติกเอ็มบริโอ (somatic embryo) แทนไซโกติกเอ็มบริโอ (zygotic embryo) ซึ่งเกิดจากการปฏิสนธิ เอ็มบริโอเทียมหรือโซมาติกเอ็มบริโอจะนามาห่อหุ้มด้วยสารอาหารเพื่อทาหน้าที่แทนเอน โดสเปิร์ม ด้านนอกสุดห่อหุ้มด้วยสารที่แข็งแรงซึ่งทาหน้าที่เป็นเปลือกหุ้มเมล็ด ช่วยคุ้มครองส่วนประกอบต่างๆ ที่อยู่ข้างใน วิธีนี้ใช้ ขยายพันธุ์พืชบางชนิดได้ เช่น ข้าว หน่อไม้ฝรั่ง ยาสูบ แครอท
- 26. illustration of artificial seed
- 27. บรรณานุกรม - หนังสือเรียนชีววิทยาม.5 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา - https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/33807 - https://sites.google.com/site/suxsngserimkarreiynru/kar-subphanthu-baeb-xasay-mi-xasay- phes-khxng-phuch-dxk-laea-kar-khyay-phanthu-phuch - https://www.dnp.go.th/botany/BFC/stem.html - http://watchawan.blogspot.com/2010/05/blog-post_2367.html
- 28. กิตติกรรมประกาศ รายงานการศึกษาการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืชนี้สาเร็จลุล่วงได้ด้วยความกรุณาช่วยเหลือ แนะนา ให้คาปรึกษา ตรวจสอบแก้ไขข้อบกพร่องต่าง ๆ ด้วยความเอาใจใส่อย่างดียิ่งจาก คุณครูวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ครูผู้สอนรายวิชาชีววิทยา 4 (ว30244) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา คณะผู้ศึกษาและจัดทาขอกราบขอบพระคุณเป็นอย่างสูง ขอกราบขอบพระคุณพ่อ คุณแม่ และผู้ปกครอง ที่ให้คาปรึกษาเรื่องต่าง ๆ รวมทั้งเป็นกาลังใจที่ดีเสมอมา สุดท้ายนี้ขอขอบคุณเพื่อน ๆ ที่ช่วยให้คาแนะนาดี ๆ เกี่ยวกับการเลือกคา และเกี่ยวกับการศึกษาและจัดทารายงานชิ้นนี้ คณะผู้จัดทา
- 29. ภาคผนวก
- 30. ขั้นตอนการทา ภาพที่1 : การหาข้อมูลของการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศของพืช เพื่อนามาเป็นข้อมูลสาหรับ การบรรยายในสไลด์นาเสนอและโปสเตอร์
- 32. ขั้นตอนการทา ภาพที่3 : จัดเรียงข้อมูลสาหรับโปสเตอร์ และตกแต่งโปสเตอร์
- 33. ขั้นตอนการทา ภาพที่4 : การเขียนกิตติกรรมประกาศ การจัดทาภาคผนวก และจัดทาสไลด์นาเสนอบางส่วน
- 35. ขั้นตอนการทา ภาพที่6 : การทา QR code ของการนาเสนองานในรูปแบบสไลด์ PowerPoint
- 36. CREDITS: This presentation template was created by Slidesgo, including icons by Flaticon, and infographics & images by Freepik THANK YOU