Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
•Download as PPTX, PDF•
0 likes•655 views
Bas von Benda-Beckmann: Hitlers Duitsers: het succes en de grenzen van het totalitarisme in Nazi Duitsland Tussen 1933 en 1945 probeerde Hitler zijn nationaalsocialistische ideaal van een organische ‘volkgemeenschap’ in de praktijk te realiseren. Etniciteit en ras vormen de draad die de Duitsers bij elkaar moest houden. Voor hen die hier buiten vielen, zoals Joden en ‘Zigeuners’, betekende dit uitsluiting, vervolging en voor velen de dood. Maar welke betekenis had het volkgemeenschaps-ideaal voor de ‘raszuivere’ Duitsers? Hoe succesvol was het regime in haar poging de Duitse samenleving te doordringen van de nationaalsocialistische ideologie en waar stuitte zij op grenzen? In deze lezing zoek ik naar een antwoord op de vraag in hoeverre ‘Duitsers’ tussen 1933 en 1945 ‘Nazi’s’ werden. Dr. Bas von Benda-Beckmann (1976) werkt bij het NIOD instituut voor oorlogs-, holocaust- en genocidestudies en is als docent verbonden aan de opleiding geschiedenis bij de Universiteit van Amsterdam. Hij houdt zich bezig met de geschiedenis van het nationaalsocialisme, de Duitse bezetting van Nederland, het Nederlandse verzet en de verwerking van het oorlogsverleden in Duitsland en Nederland. In 2013 verscheen De Velser Affaire. Een omstreden oorlogsgeschiedenis dat genomineerd is voor de Libris Geschiedenisprijs.´.
Report
Share
Report
Share
Recommended
Wrakkenkaart van Ameland
Dit is de wrakkenkaart van Ameland. Als u inzoomt, kunt u de locatie van diverse scheepswrakken bekijken.
Mathieu de Meyer - Erfgoedsites klaarmaken voor toekomstige generaties. Het p...
Mathieu de Meyer - Erfgoedsites klaarmaken voor toekomstige generaties. Het project Raversyde.
Fotoserie van verdwenen bunkers op Ameland
Dit is een fotoserie van verdwenen bunkers uit de Tweede Wereldoorlog op Ameland. Ga voor meer informatie naar wwww.amelanderhistorie.nl
Foto van de Week - Zinkstukken leggen op zuidwest ameland
Foto van de Week (28/9/14) zijn ingezonden foto's van de aanleg van zinkstukken op Zuidwest-Ameland. Wie herkent de personen op de foto's?
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Hein A.M. Klemann
De exploitatie van Nederland door de bezetter in een Europees perspectief
Duitsland was een middelgroot land, dat een enorme oorlog voerde. Om die oorlog vol te houden, heeft het de economieën van alle bezette landen geëxploiteerd. Hoe een land werd geëxploiteerd, was afhankelijk van het niveau van economische ontwikkeling, de afstand tot de fronten en de positie van de bevolking in de racistische hiërarchie die de Nazi’s voor ogen stond. Nederland was economisch hoog ontwikkeld, ver van het front en zijn bevolking gold als hoogwaardig. Het is aan het werk gezet, de opbrengst van de productie is meegenomen zonder werkelijke betaling, maar de economie is niet geplunderd of vernield. Ik zal aan tonen dat hierdoor de situatie zowel gedurende de oorlog als bij de bevrijding veel minder verschrikkelijk was dan in Polen, de Sovjet Unie, of, zoals de laatste tijd veelal in het nieuws is, in Griekenland. Ondanks alles kwam Nederland er mild vanaf.
Hein Klemann (1957) studeerde geschiedenis en economie aan de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde aan de VU op een proefschrift getiteld Tussen Reich en Empire, over de economische betrekkingen van Nederland met zijn belangrijkste handelspartners in de jaren dertig. Hij werkte aan de Vrije Universiteit, de Universiteit Utrecht, het NIOD en het Institut der Niederlande van de Universiteit van Münster. Sinds 2005 is Klemann hoogleraar Economische Geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
De jacht op de joden
Ergens in het begin van 1943 gaat de Duitse bezetter over tot de laatste fase van de jodenvervolging: hij gaat actief jacht maken op joden die geweigerd hebben zichzelf voor deportatie te melden, en in de meeste gevallen ondergedoken zijn.
Twee groepen spelen in die fase een belangrijke rol: speciale eenheden van de Nederlandse politie, die voor deze taak in de grote steden worden gevormd; plus de zogeheten Colonne Henneicke, een gezelschap Nederlandse mannen die een half jaar lang fanatiek op hun slachtoffers gaan jagen.
Over aanpak en werkwijze van deze groepen gaat dit college.
Ad van Liempt (1949) werkte bijna veertien jaar in de regionale dagbladjournalistiek voor hij overstapte naar de televisie. Hij werkte bij het NOS Journaal en had leidinggevende functies bij Studio Sport, NOS-Laat, NOVA en het geschiedenisprogramma Andere Tijden. Sinds 2006 is hij bijzonder lector onderzoeksjournalistiek aan de Hogeschool Utrecht.
Van Liempt schreef diverse boeken, o.a. over de Indonesische kwestie, de Justitiecrisis van 1998 en over de betaalde jodenjacht in Nederland tijdens de tweede wereldoorlog (“Kopgeld”). In 2009 schreef hij het boek bij de tv-serie De Oorlog, en in 2013 bij de serie Na de Bevrijding. In 2015 verscheen van zijn hand ‘Aan de Maliebaan’ – een boek over de gebeurtenissen rond deze fameuze Utrechtse allee tijdens de tweede wereldoorlog.
Van Liempt werd onderscheiden met de ere zilveren Nipkowschijf voor zijn gehele televisiewerk en kreeg in 2011 een eredoctoraat van de universiteit van Amsterdam.
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Het radicale gezicht van de NSB
De NSB wordt gezien als een slap aftreksel van het veel radicalere Duitse voorbeeld. Leider Anton Mussert zou een typisch Nederlandse burgerman zijn geweest en het antisemitisme stelde ook al niet veel voor. Dit beeld is niet correct. De NSB was juist revolutionair, gewelddadig en anti-Joods tot op het bot. Dit blijkt uit de kranten en pamfletten van de beweging, die we vandaag nog kunnen lezen, en uit de daden van leiders en leden. Deze lezing gaat over het ware gezicht van de NSB en de vraag, waarom de beweging wordt gebagatelliseerd.
Over de auteur
Dr. Bas Kromhout is historicus en journalist. In zijn proefschrift, De Voorman. Henk Feldmeijer en de Nederlandse SS (2012), beschrijft hij hoe een Groningse student radicaliseerde tot fanatieke nazi. Momenteel werkt hij aan een biografie van de Zuid-Afrikaanse premier Hendrik Verwoerd, de ‘architect van apartheid’.
Recommended
Wrakkenkaart van Ameland
Dit is de wrakkenkaart van Ameland. Als u inzoomt, kunt u de locatie van diverse scheepswrakken bekijken.
Mathieu de Meyer - Erfgoedsites klaarmaken voor toekomstige generaties. Het p...
Mathieu de Meyer - Erfgoedsites klaarmaken voor toekomstige generaties. Het project Raversyde.
Fotoserie van verdwenen bunkers op Ameland
Dit is een fotoserie van verdwenen bunkers uit de Tweede Wereldoorlog op Ameland. Ga voor meer informatie naar wwww.amelanderhistorie.nl
Foto van de Week - Zinkstukken leggen op zuidwest ameland
Foto van de Week (28/9/14) zijn ingezonden foto's van de aanleg van zinkstukken op Zuidwest-Ameland. Wie herkent de personen op de foto's?
Nederland in de 2e wo nederlandse economie in oorlogstijd door hein klemann
Hein A.M. Klemann
De exploitatie van Nederland door de bezetter in een Europees perspectief
Duitsland was een middelgroot land, dat een enorme oorlog voerde. Om die oorlog vol te houden, heeft het de economieën van alle bezette landen geëxploiteerd. Hoe een land werd geëxploiteerd, was afhankelijk van het niveau van economische ontwikkeling, de afstand tot de fronten en de positie van de bevolking in de racistische hiërarchie die de Nazi’s voor ogen stond. Nederland was economisch hoog ontwikkeld, ver van het front en zijn bevolking gold als hoogwaardig. Het is aan het werk gezet, de opbrengst van de productie is meegenomen zonder werkelijke betaling, maar de economie is niet geplunderd of vernield. Ik zal aan tonen dat hierdoor de situatie zowel gedurende de oorlog als bij de bevrijding veel minder verschrikkelijk was dan in Polen, de Sovjet Unie, of, zoals de laatste tijd veelal in het nieuws is, in Griekenland. Ondanks alles kwam Nederland er mild vanaf.
Hein Klemann (1957) studeerde geschiedenis en economie aan de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam. Hij promoveerde aan de VU op een proefschrift getiteld Tussen Reich en Empire, over de economische betrekkingen van Nederland met zijn belangrijkste handelspartners in de jaren dertig. Hij werkte aan de Vrije Universiteit, de Universiteit Utrecht, het NIOD en het Institut der Niederlande van de Universiteit van Münster. Sinds 2005 is Klemann hoogleraar Economische Geschiedenis aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Nederland in de 2e wo de jacht op de joden door ad van liempt
De jacht op de joden
Ergens in het begin van 1943 gaat de Duitse bezetter over tot de laatste fase van de jodenvervolging: hij gaat actief jacht maken op joden die geweigerd hebben zichzelf voor deportatie te melden, en in de meeste gevallen ondergedoken zijn.
Twee groepen spelen in die fase een belangrijke rol: speciale eenheden van de Nederlandse politie, die voor deze taak in de grote steden worden gevormd; plus de zogeheten Colonne Henneicke, een gezelschap Nederlandse mannen die een half jaar lang fanatiek op hun slachtoffers gaan jagen.
Over aanpak en werkwijze van deze groepen gaat dit college.
Ad van Liempt (1949) werkte bijna veertien jaar in de regionale dagbladjournalistiek voor hij overstapte naar de televisie. Hij werkte bij het NOS Journaal en had leidinggevende functies bij Studio Sport, NOS-Laat, NOVA en het geschiedenisprogramma Andere Tijden. Sinds 2006 is hij bijzonder lector onderzoeksjournalistiek aan de Hogeschool Utrecht.
Van Liempt schreef diverse boeken, o.a. over de Indonesische kwestie, de Justitiecrisis van 1998 en over de betaalde jodenjacht in Nederland tijdens de tweede wereldoorlog (“Kopgeld”). In 2009 schreef hij het boek bij de tv-serie De Oorlog, en in 2013 bij de serie Na de Bevrijding. In 2015 verscheen van zijn hand ‘Aan de Maliebaan’ – een boek over de gebeurtenissen rond deze fameuze Utrechtse allee tijdens de tweede wereldoorlog.
Van Liempt werd onderscheiden met de ere zilveren Nipkowschijf voor zijn gehele televisiewerk en kreeg in 2011 een eredoctoraat van de universiteit van Amsterdam.
Nederland in de 2e wo het ware gezicht van de nsb bas kromhout
Het radicale gezicht van de NSB
De NSB wordt gezien als een slap aftreksel van het veel radicalere Duitse voorbeeld. Leider Anton Mussert zou een typisch Nederlandse burgerman zijn geweest en het antisemitisme stelde ook al niet veel voor. Dit beeld is niet correct. De NSB was juist revolutionair, gewelddadig en anti-Joods tot op het bot. Dit blijkt uit de kranten en pamfletten van de beweging, die we vandaag nog kunnen lezen, en uit de daden van leiders en leden. Deze lezing gaat over het ware gezicht van de NSB en de vraag, waarom de beweging wordt gebagatelliseerd.
Over de auteur
Dr. Bas Kromhout is historicus en journalist. In zijn proefschrift, De Voorman. Henk Feldmeijer en de Nederlandse SS (2012), beschrijft hij hoe een Groningse student radicaliseerde tot fanatieke nazi. Momenteel werkt hij aan een biografie van de Zuid-Afrikaanse premier Hendrik Verwoerd, de ‘architect van apartheid’.
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
De grenzen van goud: kunst in de Nederlandse Gouden Eeuw
De onvergelijkbare prestaties van Nederlandse kunstenaars in de Gouden Eeuw zijn legendarisch. Maar hoe onvergelijkbaar zijn ze eigenlijk? De bronnen waaruit Nederlandse kunstenaars inspiratie en voorbeelden putten liggen buiten de landsgrenzen. De kunst in de eregalerij van het Rijksmuseum is zichtbaar verwant aan, en soms niet te onderscheiden van, werk van kunstenaars in andere landen. Nederlandse kunstenaars werkten in alle landen van Europa en erbuiten. Toen de zeventiende eeuw voorbij was, ging de productie van hoogwaardige kunst op hoog niveau door. De spreker verkent geografische en chronologische grenzen om de Nederlandse kunst uit de Gouden Eeuw des te scherper in beeld te krijgen.
Gary Schwartz is in Brooklyn, New York geboren in 1940. Tussen 1956 en 1965 studeerde hij kunstgeschiedenis aan New York University en Johns Hopkins University in Baltimore. In 1965 kwam hij als Kress Fellow naar Nederland, waar hij gebleven is. Onder zijn publicaties zijn, naast tien andere boeken, standaardwerken over Rembrandt en Pieter Saenredam. Honderden artikelen en wetenschappelijke publicaties verschenen van zijn hand en ook op zijn website: de Schwartzlist. Schwartz is drager van de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen.
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
Zonder Huygens geen Einstein
Vincent Icke
Historisch Nieuwsblad, 29-05-2015
De grootste schok die de wetenschap aan het begin van de zeventiende eeuw veroorzaakte was het besef dat het overgrote deel van ons Heelal buiten het bereik van onze zintuigen valt. We hebben instrumenten nodig, bijvoorbeeld telescopen en microscopen, maar ook die hebben beperkingen. Dus is er nooit zekerheid in de natuurkunde. Christiaan Huygens schreef daarover: Men zal hier een soort redeneringen zien die niet zo’n grote zekerheid bieden als de wiskunde[...] Toch is het mogelijk om op die manier een mate van waarschijnlijkheid te bereiken die bijna niet onderdoet voor absolute zekerheid. Zo is het gebleven sinds die zeventiende eeuw. Zie bijvoorbeeld Huygens’ verklaring van de waarnemingen van de planeet Saturnus, of Einsteins beschrijving van de structuur van ruimte en tijd. Supergeniaal werk, maar toch: als onze zintuigen ontoereikend zijn, zijn onze hersenen dan wel goed genoeg?
Vincent Icke
Vincent Icke (Utrecht, 1946) is hoogleraar Theoretische Astrofysica aan Universiteit Leiden en bijzonder hoogleraar Kosmologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde theoretische natuurkunde en sterrenkunde aan de Universiteit van Utrecht. In 1972 promoveerde hij te Leiden op het proefschrift Formation of Galaxies Inside Clusters. Hij deed postdoctoraal onderzoek aan de universiteiten van Sussex en Cambridge, en aan het California Institute of Technology. Na vijf jaar als staflid aan de Universiteit van Minnesota kwam hij naar Leiden. Zijn onderzoeksgebied omvat onder andere de oorsprong van structuren in het Heelal, stralings-hydrodynamica, en de relatie tussen de algemene relativiteitstheorie en de quantumveldentheorie.
Vincent Icke heeft zich vanaf het begin van zijn loopbaan ingezet om de natuurwetenschappen voor algemeen publiek toegankelijk te maken. Hij schrijft voor dag- en weekbladen, zoals NRC Handelsblad, NewScientist en Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde. Hij is regelmatig te gast op radio en televisie, waaronder NieuwsBV, Nieuwslicht en De Wereld Draait Door. Tot zijn talrijke publicaties behoren The force of symmetry (1999), Christiaan Huygens in de onvoltooid verleden toekomende tijd (2005), Niks relatief (2006), Dat kan ik me niet voorstellen (2009), De ruimte van Christiaan Huygens (2009), De principes van Huygens (2013) en Zwaartekracht bestaat niet (2014). Een aantal van zijn colleges en lezingen verschenen op cd en dvd: Christiaan Huygens, Kosmische Krachten, Grote Natuurkundige Theorieën, en Alles voor één meisje.
Vincent Icke is niet alleen astrofysicus maar ook beeldend kunstenaar. Uiteraard is zijn kunst soms geïnspireerd op de zichtbare schoonheid en de verborgen werking van de wonderen van het Heelal. Hij werkte mee aan de oprichting van de Faculteit der Kunsten aan Universiteit Leiden, en is lid van de Raad van Toezicht van de Gerrit Rietveld Academie.
Meer informatie over het academische werk van Vinc
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
Een admiraal geportretteerd.
Michiel Adriaensz. de Ruyter (1607-1676)
Michiel de Ruyter geldt als de belangrijkste zeeheld die Nederland heeft voortgebracht. Hoewel van eenvoudige komaf, klom hij op tot admiraal en behaalde hij klinkende overwinningen.
Op elfjarige leeftijd ging De Ruyter naar zee. Uiteindelijk doorliep hij de meeste functies aan boord van koopvaardij- en kaperschepen en maakte hij daarna de overstap naar de marine.
De Ruyter had hart voor zijn personeel. Niet voor niets kreeg hij de koosnaam Bestevaer, dat wil zeggen grootvader. Hij kende de noden van zijn scheepsvolk. Hij had immers zelf jarenlang ‘voor de mast’ gevaren. Als een van de eerste erkende De Ruyter ook het primaat van de politiek. Aan de politieke partijschappen van die tijd, Oranjegezinden versus Staatsgezinden, nam hij weinig deel.
In dit college komen drie ‘portretten’ van De Ruyter aan de orde: de militair en vakman uit de praktijk, de people manager en de dienaar die het primaat van de politiek volgde.
Adri P. van vliet (1956) is sinds 2005 als hoofd van de afdeling Publieksinformatie en Collecties en plaatsvervangend directeur verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (Den Haag). Hiervoor was hij directeur van het Instituut voor Maritieme Historie van de Koninklijke Marine (Den Haag) en hoofd Externe Dienstverlening bij het toenmalige Rijksarchief in Noord-Brabant (’s-Hertogenbosch).
In 1994 promoveerde hij aan de Universiteit Leiden op de monografie Vissers en kapers. De zeevisserij vanuit het Maasmondgebied en de Duinkerker kapers (ca. 1580–1648). Hij publiceerde over archivistische en maritiem-historische onderwerpen, waaronder Marinekapiteins uit de achttiende eeuw. Een Zeeuws elftal (2000),’Operatie Watersnood’. De hulpverlening door de Koninklijke Marine en de Watersnoodramp van 1953 (2003), Vissers in oorlogstijd. De Zeeuwse zeevisserij in de jaren 1568–1648 (2003) en ‘Een vriendelijcke groetenisse’. Brieven van het thuisfront aan de vloot van De Ruyter (1664 / 1665) (2007).
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
College 4: Frits Hoekstra: De Russen komen toch niet! (En dat wisten we)
Hoekstra zal betogen en laten zien dat te beginnen in de jaren ’60 de koude oorlog in hoge mate een fictieve oorlog(sdreiging) was. Au fond wisten we dat ‘de Russen’/ het Warschaupact ons niet echt zouden en konden aanvallen, maar we bleven doen alsof.
Voordat hij bij de BVD werkte (1971-1987) werkte Frits Hoekstra een kleine vijf jaar bij de LUID, de luchtmacht inlichtingendienst. In die periode – hij maakte intensief de ‘spanning’ rond de inval van de WP troepen in de CSSR in augustus ’68 mee – werd hem al duidelijk dat de dreiging van een militaire aanval door de Russen c.s. een fictie was. Toch hadden we parate troepen in Noord Duitsland……. Ook binnenlands werd al in 1966 in een studie door de BVD vastgesteld dat de CPN niet langer een gevaar vormde voor de staatsveiligheid. Toch werd die partij tot diep in de jaren ’80 breed en diep geïnfiltreerd.
Frits Hoekstra (Leeuwarden, 1946), studeerde Nederlands in Groningen en sociologie in Leiden. Beide als extraneus, want intussen werkte hij eerst bij de Luchtmacht Inlichtingendienst (1966- 1971) en vanaf 1971 tot 1987 bij de BVD, waar hij na een periode in het operationele werk hoofd werd van een afdeling in de contraspionage en later een afdeling die binnenlandse politieke operaties deed.
In 1987 verliet hij de rijksdienst om te gaan werken bij de N.V. Nederlandse Gasunie in Groningen. Vanaf 2000 schreef hij voor enkele (zaken)bladen, en had een consultancy praktijk, vooral actief bij de ontwikkeling van het Eemsmondgebied, Hij publiceerde twee boeken over zijn BVD ervaringen: “In Dienst van de BVD, spionage en contraspionage in Nederland”, (BOOM, 2004) en “De Dienst, de BVD van binnenuit”, (BOOM, 2012). Sedert 2006 woont Frits Hoekstra in het zuiden van Frankrijk.
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
College 2: Ben Schoenmaker: Wat als de Koude Oorlog heet was geworden?
De NAVO bereidde zich jarenlang voor op een gewapend conflict met het Warschaupact. In geheime operatieplannen was sinds de jaren vijftig zeer precies vastgelegd hoe het bondgenootschappelijke grondgebied moest worden verdedigd. Hoe zagen die plannen eruit? Voor welke strategie koos de NAVO en welke rol was daarin voor de Nederlandse krijgsmacht weggelegd? En wat weten we eigenlijk van de militaire plannen die de Sovjet-Unie ten tijde van de Koude Oorlog smeedde? Deze vragen staan centraal in dit college over een oorlog die nooit is gevoerd.
Prof.dr. Ben Schoenmaker (Rotterdam, 1961) studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Hij is sinds 1988 als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag. Daar specialiseerde hij zich in de negentiende- en twintigste-eeuwse militaire geschiedenis van Nederland. Hij is tevens verbonden aan de Universiteit Leiden als bijzonder hoogleraar Militaire Geschiedenis.
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
College 1: Duco Hellema: Wat was de Koude Oorlog nou eigenlijk?
Hoe is de Koude Oorlog ontstaan? Wie had daar schuld aan? En wat was de inzet van het Oost-West conflict? In dit openingscollege wordt ingegaan op de verschillende opvattingen en verklaringen die er in de literatuur te vinden zijn. Bovendien wordt aandacht besteed aan de verschillende fasen die in de Koude Oorlog kunnen worden onderscheiden, zoals bijvoorbeeld de detente (jaren zeventig) en de zogeheten ‘tweede Koude Oorlog’ (jaren tachtig). Het college wordt afgesloten met de vraag hoe we de overwinning van het Westen aan het einde van de Koude Oorlog kunnen verklaren.
Prof.dr. Duco Hellema is hoogleraar in de Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen aan het Departement Geschiedenis van de Universiteit Utrecht. Zijn bekendste boeken zijn: Nederland en de jaren zeventig (Amsterdam, 2012) en Nederland en de wereld (vijfde druk, Utrecht, 2014).
Inger leemans de cultuur van de verlichting
Inger Leemans: "De cultuur van de Verlichting"
De ingrijpende wetenschappelijke, filosofische en politieke verschuivingen tijdens de Verlichting, zijn intrinsiek verweven met drastische veranderingen op cultureel gebied. De ontwikkeling van een globale consumptiecultuur en de opkomst van cultuur als vermarktbaar product veranderden de dagelijkse bezigheden van grote groepen mensen. Verlichte elites drukten hun macht uit via nieuwe praktijken, terwijl de culturele sector druk doende was om te experimenteren met nieuwe, revolutionaire ideeën. In de historiografie is lange tijd veel aandacht uitgegaan naar Frankrijk als toonaangevend centrum voor Verlichte cultuur. De afgelopen decennia is dit beeld echter grondig herzien in vele uitdagende studies over revolutionaire politieke cultuur, ‘the power of culture’, seksuele revoluties, en de nieuwe emotionele cultuur van ‘the Age of Sensibility’.
Prof.dr. Inger Leemans is Hoogleraar Cultuurgeschiedenis bij de opleiding Geschiedenis van de VU. Ze doet onderzoek naar vroegmoderne cultuurgeschiedenis (1500-1850), met bijzondere aandacht voor emotie- en lichaamsgeschiedenis en culturele economie. Eerder publiceerde zij over de geschiedenis van de pornografie, de (radicale) Verlichting, en vertaalcultuur. Haar meest recente boek Worm en donder. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1700-1800 (geschreven met Gert-Jan Johannes) werd in de pers geroemd als ‘een meesterwerk’. Op dit moment werkt Inger Leemans aan een geschiedenis van de aandelenhandel en de verbeelding van financiële crises. Inger Leemans is directeur van de VU Graduate School of Humanities, voorzitter van de Werkgroep 18e Eeuw en een van de directeuren van ACCESS - the Amsterdam Centre for Cross-Disciplinary Emotion and Sensory Studies (http://access-emotionsandsenses.nl/). Aan de VU is zij een van de coördinatoren van het Digital Humanities onderwijs- en onderzoeksprogramma.
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
College 1: Eric Jorink: Geloof en Wetenschap in de eeuw van de Verlichting
De Verlichting wordt veelvuldig beschouwd als een tijdperk van secularisatie, een proces dat mede zou zijn veroorzaakt door de opkomst van de moderne natuurwetenschap. In deze lezing wil ik wat kanttekeningen plaatsen bij deze opvatting. Inderdaad onderging het wereldbeeld in de vroegmoderne tijd, mede ten gevolge van de Wetenschappelijke Revolutie, en radicale verandering. En inderdaad, onder invloed van nieuwe ideeën (zoals bijvoorbeeld van Descartes en Spinoza) en nieuwe ontdekkingen kwam een letterlijke interpretatie van de tekst van de Bijbel onder vuur te liggen. Zowel door nauwkeurig bestudering van de overgeleverde bijbelteksten, als van niet-westerse culturen en fossiel vondsten werden traditionele ideeën over de ouderdom van de aarde en de plaats van de mens in de geschiedenis geprobelmatiseerd. Maar een constante onderstroom was én bleef de opvatting dat de Natuur een tweede openbaring van God was.
Prof.dr. Eric Jorink is als Teylers hoogleraar ‘Verlichting en Religie’ verbonden aan de Universiteit Leiden, en als onderzoeker aan het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (KNAW). Hij studeerde geschiedenis en filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de École des Hautes Études en Sciences Sociales in Parijs. In 2004 promoveerde hij cum laude op Het Boeck der Nature. Nederlandse geleerden en de wonderen van Gods Schepping 1575-1715, dat werd onderscheiden met een prijs van de Stichting Praemium Erasmianum, en dat ook in het Engels is vertaald. Verder publiceerde hij onder meer (samen met Ad Maas eds,) Newton and the Netherlands. How Iscaac Newton was fashioned in the Dutch Republic (2012) In 2012-2013 was hij Andrew W. Melllon visiting professor aan het Courtauld Insitute of Art, University of London.
Totalitarisme college 4 marc jansen
Marc Jansen: Wereldrevolutie of socialisme in één land: de Sovjetunie onder Stalin.
Stalin vormde een land in een revolutionaire roes om tot bastion van de revolutie ter wille van de opbouw van het socialisme. De economie en de maatschappij van de Sovjetunie gaf hij een overeenkomstige gestalte, wat gepaard ging met een grootscheepse terreur. Zonder de wereldrevolutie uit het oog te verliezen gooide hij het met de vijandige buitenwereld soms op een akkoordje, zo ook met Hitler in 1939. Twee jaar later verraste deze Stalin door tegen het "Joodse bolsjewisme" ten strijde te trekken, maar ondanks gigantische verliezen kwam de van origine Georgische dictator toch als triomfator uit de oorlog te voorschijn. Hij stierf in 1953 in een paranoïde atmosfeer, waarna zijn opvolgers gedeeltelijk afstand van hem namen, maar met behoud van Stalins systeem.
Dr. Marc Jansen, historicus en Ruslandkundige, doceerde aan de universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde boeken en artikelen over de Russische en Sovjet-geschiedenis en -actualiteit, zoals het systeem en de praktijk onder Lenin en Stalin. Hij is, naast J.W. Bezemer, mede-auteur van Een geschiedenis van Rusland: Van Rurik tot Poetin. Zijn meest recente boek is Grensland: Een geschiedenis van Oekraïne.
Totalitarisme College 1- Willem Melching
Willem Melching: De Totalitaire Verleiding
De twintigste eeuw is de eeuw van extreme ideologieën en grootschalig politiek geweld. Totalitaire denkbeelden en regimes bedreigden de parlementaire democratie en waren verantwoordelijk voor oorlog, geweld, onderdrukking en genocide. In Europa waren de voornaamste vertegenwoordigers van het totalitarisme de Sovjet-Unie, het Italië van Mussolini en Hitler-Duitsland. Tegelijkertijd verkeerde de democratie tot 1945 in een crisis, om na 1945 als een feniks uit de as te verrijzen.
De totalitaire regimes bleven niet alleen door geweld en repressie aan de macht. Deze regimes hadden ook een verleidelijke kant, namelijk de belofte van een heilstaat, solidariteit en welvaart.
Dr. Willem Melching studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en werkte in Berlijn aan zijn dissertatie over het links-liberale tijdschrift Die Weltbühne. Hij promoveerde in 1988, was werkzaam als universitair docent aan de Universiteit Leiden en is sinds 1989 verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Melching publiceert over Duitse en Europese geschiedenis. Met Frits Boterman schreef hij De Duitse Phoenix. De geschiedenis van Duitsland in de twintigste eeuw en redigeerde hij Het wonder Bondsrepubliek. Samen met Marcel Stuivenga was hij samensteller van een drietal delen in de serie Ooggetuigen. Recentelijk publiceerde hij Van het socialisme, de dingen die voorbijgaan. Een geschiedenis van de DDR 1945-2000. In 2011 verscheen Spindoctor van het kwaad. Selectie uit de dagboeken van Joseph Goebbels. In 2013 publiceerde hij de veelgeprezen biografie Adolf Hitler. Opkomst en ondergang van een Duits politicus.
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Georgi Verbeeck: Italië, Mussolini en het fascisme
In 1922 kwam Benito Mussolini in Italië aan de macht. Hij legde de basis van het eerste fascistische regime in Europa. Mussolini’s machtsgreep luidde definitief het begin in van een periode die in het teken staat van de grote ideologische tegenstellingen in het Europa van tussen de twee wereldoorlogen. Vooral twee grote vragen komen telkens weer in de geschiedschrijving nar voren: welke voorwaarden waren er aanwezig in de Italiaanse geschiedenis sinds het einde van de 19de eeuw die deze machtsovername vergemakkelijkten, en hoe is het Italiaanse fascisme ideologisch kunnen ontstaan? Van zodra het fascisme aan de macht is (1922–1943) stelt zich de vraag naar de limieten van zijn succes. Een volgende vraag die zich opdringt is in hoeverre het Italiaanse fascisme vergelijkbaar is met het nationaalsocialisme in Duitsland. Ten slotte zal er stil gestaan worden bij de wijze waarop het Italiaanse fascisme verder leeft in de herinnering van vandaag.
Prof.dr. Georgi Verbeeck (1961) is hoogleraar voor Duitse geschiedenis aan de KU Leuven en Universitair Hoofddocent Moderne Geschiedenis en Politieke Cultuur aan de Universiteit Maastricht. Zijn onderzoek situeert zich vooral op het terrein van de moderne en hedendaagse Europese geschiedenis met bijzondere aandacht voor totalitarisme en het tijdperk van de grote dictaturen. Hij publiceerde op het vlak van moderne Duitse geschiedenis, de politiek van herinnering, de geschiedenis van totalitarisme. In 2012/2013 was hij verbonden aan het NIAS in Wassenaar en coördineerde hij daar mee het internationale onderzoeksproject “Terrorscapes. Totalitarianism and Transnational Memory in Europe since 1989”. Hij was als onderzoeker verbonden aan het Institut für europäische Geschichte in Mainz, het Russian and East European Center aan de University of Illinois at Urbana-Champaign, de Rheinische Friedrich Wilhelms Universität in Bonn en als gastprofessor aan de Universiteit van Stellenbosch en de University of Malaysia Sabah.
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
College 4: Dr. Jeroen van Zanten: Waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Waterloo wordt gezien als een van de belangrijkste keerpunten in de moderne geschiedenis. Na 25 jaar revolutie en oorlog hoopte men na de veldslag dat Napoleons exil definitief orde en vrede zou brengen. Een tijd lang waren de generaals die de Franse Keizer hadden verslagen - Wellington, Blucher, prins Willem - populairder dan hun vorsten. Tijdens het college zal aandacht worden besteedt aan de veldslag zelf, het voorspel bij Quatre Bras en de herinneringen aan de strijd van veteranen. Ook Napoleon zelf komt vanuit Sint Helena aan het woord. Kortom, in het college zal een Europese geschiedenis worden geschetst van de veldslag, los van nationale claims en sentimenten, ofwel: een verhaal van winnaars en verliezers.
Jeroen van Zanten (1972) studeerde geschiedenis en filosofie. In 2004 promoveerde hij in Leiden op het proefschrift 'Schielijk, Winzucht, Zwaarhoofd en Bedaard' over de politieke cultuur in Noord-Nederland ten tijde van het koningschap van Willem I. Van 2004 tot 2006 was hij als docent en postdoc verbonden aan de afdeling politieke geschiedenis van de Universiteit Utrecht en deed hij onderzoek naar politieke reconstructie in Frankrijk en Nederland in de jaren 1813-1815. Sinds september 2006 is hij verbonden aan de UvA als universitair docent Nederlandse geschiedenis. In november 2013 publiceerde Van Zanten, na vier jaar onderzoek in binnen- en buitenlandse archieven, een wetenschappelijke biografie van Koning Willem II (1792-1849), mogelijk gemaakt door steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Momenteel werkt Van Zanten samen met Ben Schoenmaker en Jurrien de Jong aan een boek over Waterloo (gepland voor juni 2015) en een boek over de jaren veertig van de 19de eeuw in Europa (gepland voor 2017).
Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa
College 1: Dr. Annie Jourdan: Napoleon als keizer der Fransen en overheerser van Europa
In dit college zal Jourdan onderzoeken wat voor leider Napoleon was in Frankrijk en wat zijn rol is geweest in Europa. Heeft hij het continent gemoderniseerd zoals sommige historici zeggen of slechts uitgebuit? Was hij een revolutionair zoals enkele auteurs beweren of een reactionair? Het politieke, sociale en culturele bestel van Napoleon was immers niet eenvoudig of eenduidig. Daarin kunnen zowel moderne als ouderwetse elementen gevonden worden. Dit college zal trachten om deze contrasten duidelijk te belichten om een beter inzicht te geven over de Napoleontische tijd.
Annie Jourdan was universitaire hoofddocente en is nu fellow researcher aan de Universiteit van Amsterdam, Europese Studies. Als historica heeft zij verschillende boeken gepubliceerd waaronder Napoléon. Héros, Imperator, mécène, Parijs, 1998; L’empire de Napoléon, Parijs 2000 en 2006; Mythes et légendes de Napoléon, Toulouse, 2004; La Révolution, une exception française?, Parijs, 2004 en 2006; La Révolution batave entre la France et l’Amérique, Rennes, 2008 en Louis Bonaparte, roi de Hollande (ed.), Paris, 2010
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
College 4: Beatrice de Graaf: Stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Het spookbeeld van de politiestaat kreeg na de Tweede Wereldoorlog en in de opkomende Koude Oorlog gezelschap van de nachtmerrie van de surveillance-state. Big Brother is watching you. Nieuwe technologische ontwikkelingen, de opkomst van de computer vielen samen met de vestiging van een ideologie die sabotage en ondermijning als het grootste gevaar voor de heilstaat zag. Zo breidden de spionagenetwerken zich achter het IJzeren Gordijn uit. De klassevijand binnen en buiten de muren moest het ontgelden, de gehele bevolking was de dupe. Hoe zat dat ook alweer precies met de Stasi, de meest geavanceerde dienst van het Oostblok? En als we de lijn doortrekken, wat zijn dan de overeenkomsten en verschillen met de NSA of NSO van nu? Ook tegenwoordig worden bevolkingen in hun totaliteit gemonitord, gevolgd en geregistreerd in talloze databanken. De Inoffizielle Mitarbeiter van toen zijn gedeeltelijk vervangen door de afluistermicrofoontjes, de kabeltaps en de drones van nu. Wat is er nieuw aan de strijd tegen terrorisme na 9/11, wat is hetzelfde gebleven? We zullen een aantal onvergelijkbare grootheden naast elkaar zetten en ons afvragen hoe "Das Leben der Anderen" in de DDR zich verhoudt tot een leven van "datamining" anno nu. Wie had het beter, de DDR-dissident of de post-9/11 salafist?
Prof. Dr. Beatrice de Graaf (1976) studeerde geschiedenis en Duitse taal- en letterkunde in Utrecht en Bonn. In 2004 promoveerde ze op “Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging”. Van 2004 tot 2007 was ze universitair docent in Utrecht. Van 2007 tot 2014 heeft ze het Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme aan de Campus Den Haag (Universiteit Leiden) mede opgezet. In 2011 werd ze hoogleraar conflict en veiligheid in historisch perspectief in Leiden. In 2014 werd ze hoogleraar History of International Relations & Global Governance, binnen het Institutions Programma van de Universiteit Utrecht. Ze is gefascineerd door de geschiedenis van conflict, veiligheid en terrorisme, schreef Evaluating Counterterrorism Performance (2011/2014), Gevaarlijke vrouwen (2012) en is met een VIDI-project, en vanaf 2014 een ERC-project bezig met het onderzoeken van de grondslagen en mechanismen van internationaal veiligheidsbeleid vanaf de 19e eeuw.
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
College 3: Ben de Jong: KGB-spionage in de Koude Oorlog en Russische spionage na 1991
De KGB – de Russischtalige afkorting voor ‘Comité van Staatsveiligheid’ – was de belangrijkste inlichtingen- en veiligheidsdienst van de Sovjet-Unie in de periode na Stalins dood en daarmee een belangrijk onderdeel van het interne repressieve apparaat van de communistische dictatuur in de SU. De KGB had ook een qua aantallen personeel relatief kleine inlichtingentak die als taak had het vergaren van inlichtingen (spionage) in de hele wereld waaronder ook het Westen. De KGB maakte bij spionageoperaties veelvuldig gebruik van personen die bereid waren voor de SU te werken vanwege hun communistische sympathieën. Ook werkte men vaak met eigen personeel dat in het diepste geheim onder een valse, niet-Sovjet identiteit vaak voor vele jaren in het Westen of elders in de wereld werd gestationeerd.
Dr. Ben de Jong was tot aan zijn pensionering in 2012 als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en vanaf dat jaar als gastonderzoeker. Hij gaf aan de UvA vooral college over de politiek en geschiedenis van de Sovjet-Unie en het Rusland van na 1991. Daarnaast verdiepte hij zich ook in het functioneren van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, in het bijzonder de KGB en zijn voorgangers in de Sovjet-Unie. Over genoemde onderwerpen heeft hij ook regelmatig gepubliceerd.
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
College 2: Constant Hijzen: Geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Was het inlichtingenwerk tot en met de negentiende eeuw doorgaans niet meer dan de ‘duistere kant’ van de diplomatie; in de loop van de twintigste eeuw groeiden inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit tot een vast onderdeel van het overheidsapparaat. In Groot-Brittannië vormde de vrees voor Duitse spionnen een belangrijke reden om dit heimelijke overheidswerk te institutionaliseren; in Nederland de angst voor revolutionaire woelingen. Naast het bestrijden van spionage door andere landen moesten die diensten ook allerlei andere gevaren in de gaten houden. In dit college staan die dreigingspercepties en de manier waarop het inlichtingen- en veiligheidswerk zich in de eerste helft van de twintigste eeuw ontwikkelde in Nederland ontplooide centraal.
Drs. Constant Hijzen is promovendus en docent aan het Instituut Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Hij schrijft een proefschrift over veiligheidsdiensten in de twintigste eeuw in Nederland en onderzoekt de relatie tussen die diensten en hun politieke, ambtelijke en maatschappelijke omgeving. Verder geeft hij vakken bij Bestuurskunde, Politicologie, Leiden University College en Geschiedenis op het gebied van inlichtingen(geschiedenis) en Europese geschiedenis.
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
College 1: Bob de Graaff: Overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
In een breed historisch overzicht behandelt Bob de Graaff de opkomst van inlichtingenorganisaties aan het eind van de negentiende eeuw tot aan de proliferatie van het inlichtingenwezen in alle delen van de samenleving aan het begin van de 21e eeuw. Het is een verhaal over het toegenomen belang van intelligence, maar tevens van de teloorgang van het unieke karakter van inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De vraag is of deze diensten niet aan hun eigen succes ten onder zijn gegaan. Hoe is het gekomen dat deze oorspronkelijk geheime diensten “the talk of the town” zijn geworden? Hoe kan het dat zij zoveel meer moeite hebben met de asymmetrische dreigingen van niet-statelijke actoren dan met de symmetrische van statelijke tegenstanders?
Prof. dr. Bob de Graaff (1955) is hoogleraar inlichtingen- en veiligheidsstudies aan zowel de Universiteit Utrecht als de Nederlandse Defensieacademie (NLDA) in Breda. In 1997 promoveerde hij als historicus op het proefschrift 'Kalm temidden van woedende golven.' Het ministerie van Koloniën en zijn taakomgeving, 1912-1940. Hij schreef uitvoerig over de geschiedenis van spionage. Samen met Cees Wiebes publiceerde hij in 1998 Villa Maarheeze. De geschiedenis van de Inlichtingendienst Buitenland. Tussen 1999 en 2002 was hij lid van het NIOD-team dat onderzoek deed naar de gebeurtenissen voor, tijdens en na de val van het zogeheten veilige gebied Srebrenica. Van 2007 tot 2009 was hij hoogleraar terrorisme en contraterrorisme aan de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. Hij was medeoprichter en eerste voorzitter van de Netherlands Intelligence Studies Association (NISA), waarvan hij thans nog bestuurslid is. Bij de NLDA is hij verantwoordelijk voor het mastertraject Intelligence and Security.
2e wereld oorlog start van de invasie van normandië 1944
College 3: Ben Schoenmaker: De start van de invasie van Normandië 1944
Toen in de nacht van 5 op 6 juni 1944 de invasie van Normandië van start ging, boekten de Geallieerden onmiddellijk een belangrijk succes. Het was gelukt plaats en tijdstip van deze immense operatie voor de Duitsers verborgen te houden. Misleiding was dan ook een belangrijk wapen. Maar er was meer nodig om de riskante operatie Overlord te laten slagen. De vraag die in dit college centraal staat is welk samenstel van factoren de uitkomst van de strijd in Normandië heeft bepaald.
Prof.dr. Ben Schoenmaker studeerde van 1979 tot 1987 geschiedenis in Leiden, waar hij tevens een aantal jaren als student-assistent werkzaam was. Via zijn militaire dienst kwam hij terecht bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag, waar hij nog steeds werkzaam is. Als wetenschappelijk medewerker van het NIMH deed en doet hij onderzoek naar vooral de Nederlandse militaire geschiedenis in de negentiende en twintigste eeuw. Hij publiceerde over uiteenlopende onderwerpen als de krijgsmacht in de Koude Oorlog, de bevrijding van Nederland in 1944-1945, de Nederlandse bijdrage aan de VN-vredesmacht UNIFIL en de maatschappelijke positie van het officierskorps.
Schoenmakers dissertatie, Burgerzin en soldatengeest, handelt over de relatie tussen het leger en de samenleving in de negentiende eeuw. Een ander product van zijn hand is de samen met dr. Ben de Pater uitgegeven, meer dan tien kilo wegende, Grote Atlas van Nederland (1930-1950), waarin een schat aan topografische en thematische kaarten is samengebracht.
2e wereld oorlog het wonderbaarlijke succes van de blitzkrieg
College 1: het wonderbaarlijke succes van de Blitzkrieg
‘In mei-juni 1940 versloeg de Duitse krijgsmacht binnen enkele weken de gecombineerde Franse en Britse legers in Noord-Frankrijk, twee tegenstanders waartegen het Duitse Keizerrijk gedurende de Eerste Wereldoorlog vier jaar lang juist tevergeefs had gevochten. De Duitse overwinning van 1940 was dan ook voor de Fransen en Britten een onverwachte catastrofe. Voor de Duitsers was de uitslag echter even onverwacht en weinig minder dan een wonder. Dat laatste lijkt misschien vreemd omdat de overwinning al in 1940 werd toegeschreven aan het militaire genie van Hitler, de uitvinding van de Blitzkrieg en de superioriteit van de Duitse manier van oorlogvoering, de manoeuvre-oorlog. Recent onderzoek wijst echter uit dat de totstandkoming van het Duitse operatieplan voor ‘Fall Gelb’ geteisterd werd door verlammende conflicten binnen de politiek-militaire leiding, dat Blitzkrieg als militair concept in 1940 helemaal niet bestond en dat het uiteindelijk succes van de veldtocht vooral te danken is geweest aan de ongehoorzaamheid van een klein groepje generaals aan het front dat het beter meende te weten dan de eigen Generale Staf. Een eventuele mislukking van Fall Gelb en een Duitse nederlaag zouden voor historici dan ook makkelijker te verklaren zijn geweest dan het bereikte succes. Dit intrigerende raadsel zal in deze lezing worden ontsluierd’
Prof. dr. H. Amersfoort is sinds 1 januari 2006 verbonden aan de NLDA. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 1988 aan die universiteit op het proefschrift 'Koning en Kanton. De Nederlandse staat en het einde van de Zwitserse krijgsdienst hier te lande 1814-1829'. Hij publiceerde over de geschiedenis van het Nederlandse dienstplichtstelsel en over onderwerpen uit de Tweede Wereldoorlog. Zijn huidige onderzoek betreft de Nederlandse militaire geschiedenis in het Interbellum. Tot zijn aanstelling aan de NLDA was hij verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in Den Haag. Sinds 1994 is hij tevens deeltijdhoogleraar Militaire Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
1e wereld oorlog arabische opstand
De Arabische opstand van 1916-1918 is een van de meest tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal van "Lawrence of Arabia" is alom bekend, en zijn opvattingen over irreguliere oorlogvoering bleken ook tijdens de recente conflicten in Irak en Afghanistan weer bruikbaar. Dit college bespreekt hoe de kleinschalige opstand tegen de Ottomaanse bezettingsmacht in het gebied rond Mekka en Medina uitgroeide tot de belangrijkste steunpilaar van de geallieerden in het Midden-Oosten. Onder invloed van T.E. Lawrence en andere geallieerde adviseurs veranderde de kleine ongeorganiseerde tribale strijdmacht in een formidabel Arabisch leger. Uiteindelijk was het de samenwerking van deze Arabische strijdmacht en het reguliere Britse leger die de Ottomaanse troepen in 1918 in Syrië definitief op de knieën bracht. Aan het einde van het college zullen we ook kort stil staan bij de betekenis van deze campagne voor de totstandkoming van het moderne Midden-Oosten.
Drs. Martijn Kitzen (1978) is universitair docent krijgswetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. Hij doorliep de Koninklijke Militaire Academie en studeerde politicologie in Leiden. Na tien jaren als militair gediend te hebben maakte Martijn de overstap naar de academische wereld. Momenteel werkt hij aan de afronding van zijn historisch proefschrift over het co-opteren van lokale leiders door Nederlandse militairen in de koloniale Atjeh oorlog en tijdens de hedendaagse missie in Uruzgan. Medio 2014 verschijnt ook een bewerking van dit proefschrift getiteld "Oorlog onder de mensen" (Ambo) waarin Nederlandse militaire ervaringen in Atjeh en Uruzgan centraal staan.
More Related Content
More from VeenMedia
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
De grenzen van goud: kunst in de Nederlandse Gouden Eeuw
De onvergelijkbare prestaties van Nederlandse kunstenaars in de Gouden Eeuw zijn legendarisch. Maar hoe onvergelijkbaar zijn ze eigenlijk? De bronnen waaruit Nederlandse kunstenaars inspiratie en voorbeelden putten liggen buiten de landsgrenzen. De kunst in de eregalerij van het Rijksmuseum is zichtbaar verwant aan, en soms niet te onderscheiden van, werk van kunstenaars in andere landen. Nederlandse kunstenaars werkten in alle landen van Europa en erbuiten. Toen de zeventiende eeuw voorbij was, ging de productie van hoogwaardige kunst op hoog niveau door. De spreker verkent geografische en chronologische grenzen om de Nederlandse kunst uit de Gouden Eeuw des te scherper in beeld te krijgen.
Gary Schwartz is in Brooklyn, New York geboren in 1940. Tussen 1956 en 1965 studeerde hij kunstgeschiedenis aan New York University en Johns Hopkins University in Baltimore. In 1965 kwam hij als Kress Fellow naar Nederland, waar hij gebleven is. Onder zijn publicaties zijn, naast tien andere boeken, standaardwerken over Rembrandt en Pieter Saenredam. Honderden artikelen en wetenschappelijke publicaties verschenen van zijn hand en ook op zijn website: de Schwartzlist. Schwartz is drager van de Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs voor de Geesteswetenschappen.
Gouden eeuw college 3 vincent icke - huygens
Zonder Huygens geen Einstein
Vincent Icke
Historisch Nieuwsblad, 29-05-2015
De grootste schok die de wetenschap aan het begin van de zeventiende eeuw veroorzaakte was het besef dat het overgrote deel van ons Heelal buiten het bereik van onze zintuigen valt. We hebben instrumenten nodig, bijvoorbeeld telescopen en microscopen, maar ook die hebben beperkingen. Dus is er nooit zekerheid in de natuurkunde. Christiaan Huygens schreef daarover: Men zal hier een soort redeneringen zien die niet zo’n grote zekerheid bieden als de wiskunde[...] Toch is het mogelijk om op die manier een mate van waarschijnlijkheid te bereiken die bijna niet onderdoet voor absolute zekerheid. Zo is het gebleven sinds die zeventiende eeuw. Zie bijvoorbeeld Huygens’ verklaring van de waarnemingen van de planeet Saturnus, of Einsteins beschrijving van de structuur van ruimte en tijd. Supergeniaal werk, maar toch: als onze zintuigen ontoereikend zijn, zijn onze hersenen dan wel goed genoeg?
Vincent Icke
Vincent Icke (Utrecht, 1946) is hoogleraar Theoretische Astrofysica aan Universiteit Leiden en bijzonder hoogleraar Kosmologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij studeerde theoretische natuurkunde en sterrenkunde aan de Universiteit van Utrecht. In 1972 promoveerde hij te Leiden op het proefschrift Formation of Galaxies Inside Clusters. Hij deed postdoctoraal onderzoek aan de universiteiten van Sussex en Cambridge, en aan het California Institute of Technology. Na vijf jaar als staflid aan de Universiteit van Minnesota kwam hij naar Leiden. Zijn onderzoeksgebied omvat onder andere de oorsprong van structuren in het Heelal, stralings-hydrodynamica, en de relatie tussen de algemene relativiteitstheorie en de quantumveldentheorie.
Vincent Icke heeft zich vanaf het begin van zijn loopbaan ingezet om de natuurwetenschappen voor algemeen publiek toegankelijk te maken. Hij schrijft voor dag- en weekbladen, zoals NRC Handelsblad, NewScientist en Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde. Hij is regelmatig te gast op radio en televisie, waaronder NieuwsBV, Nieuwslicht en De Wereld Draait Door. Tot zijn talrijke publicaties behoren The force of symmetry (1999), Christiaan Huygens in de onvoltooid verleden toekomende tijd (2005), Niks relatief (2006), Dat kan ik me niet voorstellen (2009), De ruimte van Christiaan Huygens (2009), De principes van Huygens (2013) en Zwaartekracht bestaat niet (2014). Een aantal van zijn colleges en lezingen verschenen op cd en dvd: Christiaan Huygens, Kosmische Krachten, Grote Natuurkundige Theorieën, en Alles voor één meisje.
Vincent Icke is niet alleen astrofysicus maar ook beeldend kunstenaar. Uiteraard is zijn kunst soms geïnspireerd op de zichtbare schoonheid en de verborgen werking van de wonderen van het Heelal. Hij werkte mee aan de oprichting van de Faculteit der Kunsten aan Universiteit Leiden, en is lid van de Raad van Toezicht van de Gerrit Rietveld Academie.
Meer informatie over het academische werk van Vinc
Gouden eeuw college 2 adri van vliet - de ruyter
Een admiraal geportretteerd.
Michiel Adriaensz. de Ruyter (1607-1676)
Michiel de Ruyter geldt als de belangrijkste zeeheld die Nederland heeft voortgebracht. Hoewel van eenvoudige komaf, klom hij op tot admiraal en behaalde hij klinkende overwinningen.
Op elfjarige leeftijd ging De Ruyter naar zee. Uiteindelijk doorliep hij de meeste functies aan boord van koopvaardij- en kaperschepen en maakte hij daarna de overstap naar de marine.
De Ruyter had hart voor zijn personeel. Niet voor niets kreeg hij de koosnaam Bestevaer, dat wil zeggen grootvader. Hij kende de noden van zijn scheepsvolk. Hij had immers zelf jarenlang ‘voor de mast’ gevaren. Als een van de eerste erkende De Ruyter ook het primaat van de politiek. Aan de politieke partijschappen van die tijd, Oranjegezinden versus Staatsgezinden, nam hij weinig deel.
In dit college komen drie ‘portretten’ van De Ruyter aan de orde: de militair en vakman uit de praktijk, de people manager en de dienaar die het primaat van de politiek volgde.
Adri P. van vliet (1956) is sinds 2005 als hoofd van de afdeling Publieksinformatie en Collecties en plaatsvervangend directeur verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (Den Haag). Hiervoor was hij directeur van het Instituut voor Maritieme Historie van de Koninklijke Marine (Den Haag) en hoofd Externe Dienstverlening bij het toenmalige Rijksarchief in Noord-Brabant (’s-Hertogenbosch).
In 1994 promoveerde hij aan de Universiteit Leiden op de monografie Vissers en kapers. De zeevisserij vanuit het Maasmondgebied en de Duinkerker kapers (ca. 1580–1648). Hij publiceerde over archivistische en maritiem-historische onderwerpen, waaronder Marinekapiteins uit de achttiende eeuw. Een Zeeuws elftal (2000),’Operatie Watersnood’. De hulpverlening door de Koninklijke Marine en de Watersnoodramp van 1953 (2003), Vissers in oorlogstijd. De Zeeuwse zeevisserij in de jaren 1568–1648 (2003) en ‘Een vriendelijcke groetenisse’. Brieven van het thuisfront aan de vloot van De Ruyter (1664 / 1665) (2007).
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
College 4: Frits Hoekstra: De Russen komen toch niet! (En dat wisten we)
Hoekstra zal betogen en laten zien dat te beginnen in de jaren ’60 de koude oorlog in hoge mate een fictieve oorlog(sdreiging) was. Au fond wisten we dat ‘de Russen’/ het Warschaupact ons niet echt zouden en konden aanvallen, maar we bleven doen alsof.
Voordat hij bij de BVD werkte (1971-1987) werkte Frits Hoekstra een kleine vijf jaar bij de LUID, de luchtmacht inlichtingendienst. In die periode – hij maakte intensief de ‘spanning’ rond de inval van de WP troepen in de CSSR in augustus ’68 mee – werd hem al duidelijk dat de dreiging van een militaire aanval door de Russen c.s. een fictie was. Toch hadden we parate troepen in Noord Duitsland……. Ook binnenlands werd al in 1966 in een studie door de BVD vastgesteld dat de CPN niet langer een gevaar vormde voor de staatsveiligheid. Toch werd die partij tot diep in de jaren ’80 breed en diep geïnfiltreerd.
Frits Hoekstra (Leeuwarden, 1946), studeerde Nederlands in Groningen en sociologie in Leiden. Beide als extraneus, want intussen werkte hij eerst bij de Luchtmacht Inlichtingendienst (1966- 1971) en vanaf 1971 tot 1987 bij de BVD, waar hij na een periode in het operationele werk hoofd werd van een afdeling in de contraspionage en later een afdeling die binnenlandse politieke operaties deed.
In 1987 verliet hij de rijksdienst om te gaan werken bij de N.V. Nederlandse Gasunie in Groningen. Vanaf 2000 schreef hij voor enkele (zaken)bladen, en had een consultancy praktijk, vooral actief bij de ontwikkeling van het Eemsmondgebied, Hij publiceerde twee boeken over zijn BVD ervaringen: “In Dienst van de BVD, spionage en contraspionage in Nederland”, (BOOM, 2004) en “De Dienst, de BVD van binnenuit”, (BOOM, 2012). Sedert 2006 woont Frits Hoekstra in het zuiden van Frankrijk.
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
College 2: Ben Schoenmaker: Wat als de Koude Oorlog heet was geworden?
De NAVO bereidde zich jarenlang voor op een gewapend conflict met het Warschaupact. In geheime operatieplannen was sinds de jaren vijftig zeer precies vastgelegd hoe het bondgenootschappelijke grondgebied moest worden verdedigd. Hoe zagen die plannen eruit? Voor welke strategie koos de NAVO en welke rol was daarin voor de Nederlandse krijgsmacht weggelegd? En wat weten we eigenlijk van de militaire plannen die de Sovjet-Unie ten tijde van de Koude Oorlog smeedde? Deze vragen staan centraal in dit college over een oorlog die nooit is gevoerd.
Prof.dr. Ben Schoenmaker (Rotterdam, 1961) studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Leiden. Hij is sinds 1988 als wetenschappelijk medewerker verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag. Daar specialiseerde hij zich in de negentiende- en twintigste-eeuwse militaire geschiedenis van Nederland. Hij is tevens verbonden aan de Universiteit Leiden als bijzonder hoogleraar Militaire Geschiedenis.
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
College 1: Duco Hellema: Wat was de Koude Oorlog nou eigenlijk?
Hoe is de Koude Oorlog ontstaan? Wie had daar schuld aan? En wat was de inzet van het Oost-West conflict? In dit openingscollege wordt ingegaan op de verschillende opvattingen en verklaringen die er in de literatuur te vinden zijn. Bovendien wordt aandacht besteed aan de verschillende fasen die in de Koude Oorlog kunnen worden onderscheiden, zoals bijvoorbeeld de detente (jaren zeventig) en de zogeheten ‘tweede Koude Oorlog’ (jaren tachtig). Het college wordt afgesloten met de vraag hoe we de overwinning van het Westen aan het einde van de Koude Oorlog kunnen verklaren.
Prof.dr. Duco Hellema is hoogleraar in de Geschiedenis van de Internationale Betrekkingen aan het Departement Geschiedenis van de Universiteit Utrecht. Zijn bekendste boeken zijn: Nederland en de jaren zeventig (Amsterdam, 2012) en Nederland en de wereld (vijfde druk, Utrecht, 2014).
Inger leemans de cultuur van de verlichting
Inger Leemans: "De cultuur van de Verlichting"
De ingrijpende wetenschappelijke, filosofische en politieke verschuivingen tijdens de Verlichting, zijn intrinsiek verweven met drastische veranderingen op cultureel gebied. De ontwikkeling van een globale consumptiecultuur en de opkomst van cultuur als vermarktbaar product veranderden de dagelijkse bezigheden van grote groepen mensen. Verlichte elites drukten hun macht uit via nieuwe praktijken, terwijl de culturele sector druk doende was om te experimenteren met nieuwe, revolutionaire ideeën. In de historiografie is lange tijd veel aandacht uitgegaan naar Frankrijk als toonaangevend centrum voor Verlichte cultuur. De afgelopen decennia is dit beeld echter grondig herzien in vele uitdagende studies over revolutionaire politieke cultuur, ‘the power of culture’, seksuele revoluties, en de nieuwe emotionele cultuur van ‘the Age of Sensibility’.
Prof.dr. Inger Leemans is Hoogleraar Cultuurgeschiedenis bij de opleiding Geschiedenis van de VU. Ze doet onderzoek naar vroegmoderne cultuurgeschiedenis (1500-1850), met bijzondere aandacht voor emotie- en lichaamsgeschiedenis en culturele economie. Eerder publiceerde zij over de geschiedenis van de pornografie, de (radicale) Verlichting, en vertaalcultuur. Haar meest recente boek Worm en donder. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1700-1800 (geschreven met Gert-Jan Johannes) werd in de pers geroemd als ‘een meesterwerk’. Op dit moment werkt Inger Leemans aan een geschiedenis van de aandelenhandel en de verbeelding van financiële crises. Inger Leemans is directeur van de VU Graduate School of Humanities, voorzitter van de Werkgroep 18e Eeuw en een van de directeuren van ACCESS - the Amsterdam Centre for Cross-Disciplinary Emotion and Sensory Studies (http://access-emotionsandsenses.nl/). Aan de VU is zij een van de coördinatoren van het Digital Humanities onderwijs- en onderzoeksprogramma.
Eric jorink de verlichting geloof en wetenschap
College 1: Eric Jorink: Geloof en Wetenschap in de eeuw van de Verlichting
De Verlichting wordt veelvuldig beschouwd als een tijdperk van secularisatie, een proces dat mede zou zijn veroorzaakt door de opkomst van de moderne natuurwetenschap. In deze lezing wil ik wat kanttekeningen plaatsen bij deze opvatting. Inderdaad onderging het wereldbeeld in de vroegmoderne tijd, mede ten gevolge van de Wetenschappelijke Revolutie, en radicale verandering. En inderdaad, onder invloed van nieuwe ideeën (zoals bijvoorbeeld van Descartes en Spinoza) en nieuwe ontdekkingen kwam een letterlijke interpretatie van de tekst van de Bijbel onder vuur te liggen. Zowel door nauwkeurig bestudering van de overgeleverde bijbelteksten, als van niet-westerse culturen en fossiel vondsten werden traditionele ideeën over de ouderdom van de aarde en de plaats van de mens in de geschiedenis geprobelmatiseerd. Maar een constante onderstroom was én bleef de opvatting dat de Natuur een tweede openbaring van God was.
Prof.dr. Eric Jorink is als Teylers hoogleraar ‘Verlichting en Religie’ verbonden aan de Universiteit Leiden, en als onderzoeker aan het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (KNAW). Hij studeerde geschiedenis en filosofie aan de Rijksuniversiteit Groningen en aan de École des Hautes Études en Sciences Sociales in Parijs. In 2004 promoveerde hij cum laude op Het Boeck der Nature. Nederlandse geleerden en de wonderen van Gods Schepping 1575-1715, dat werd onderscheiden met een prijs van de Stichting Praemium Erasmianum, en dat ook in het Engels is vertaald. Verder publiceerde hij onder meer (samen met Ad Maas eds,) Newton and the Netherlands. How Iscaac Newton was fashioned in the Dutch Republic (2012) In 2012-2013 was hij Andrew W. Melllon visiting professor aan het Courtauld Insitute of Art, University of London.
Totalitarisme college 4 marc jansen
Marc Jansen: Wereldrevolutie of socialisme in één land: de Sovjetunie onder Stalin.
Stalin vormde een land in een revolutionaire roes om tot bastion van de revolutie ter wille van de opbouw van het socialisme. De economie en de maatschappij van de Sovjetunie gaf hij een overeenkomstige gestalte, wat gepaard ging met een grootscheepse terreur. Zonder de wereldrevolutie uit het oog te verliezen gooide hij het met de vijandige buitenwereld soms op een akkoordje, zo ook met Hitler in 1939. Twee jaar later verraste deze Stalin door tegen het "Joodse bolsjewisme" ten strijde te trekken, maar ondanks gigantische verliezen kwam de van origine Georgische dictator toch als triomfator uit de oorlog te voorschijn. Hij stierf in 1953 in een paranoïde atmosfeer, waarna zijn opvolgers gedeeltelijk afstand van hem namen, maar met behoud van Stalins systeem.
Dr. Marc Jansen, historicus en Ruslandkundige, doceerde aan de universiteit van Amsterdam. Hij publiceerde boeken en artikelen over de Russische en Sovjet-geschiedenis en -actualiteit, zoals het systeem en de praktijk onder Lenin en Stalin. Hij is, naast J.W. Bezemer, mede-auteur van Een geschiedenis van Rusland: Van Rurik tot Poetin. Zijn meest recente boek is Grensland: Een geschiedenis van Oekraïne.
Totalitarisme College 1- Willem Melching
Willem Melching: De Totalitaire Verleiding
De twintigste eeuw is de eeuw van extreme ideologieën en grootschalig politiek geweld. Totalitaire denkbeelden en regimes bedreigden de parlementaire democratie en waren verantwoordelijk voor oorlog, geweld, onderdrukking en genocide. In Europa waren de voornaamste vertegenwoordigers van het totalitarisme de Sovjet-Unie, het Italië van Mussolini en Hitler-Duitsland. Tegelijkertijd verkeerde de democratie tot 1945 in een crisis, om na 1945 als een feniks uit de as te verrijzen.
De totalitaire regimes bleven niet alleen door geweld en repressie aan de macht. Deze regimes hadden ook een verleidelijke kant, namelijk de belofte van een heilstaat, solidariteit en welvaart.
Dr. Willem Melching studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en werkte in Berlijn aan zijn dissertatie over het links-liberale tijdschrift Die Weltbühne. Hij promoveerde in 1988, was werkzaam als universitair docent aan de Universiteit Leiden en is sinds 1989 verbonden aan de Universiteit van Amsterdam.
Melching publiceert over Duitse en Europese geschiedenis. Met Frits Boterman schreef hij De Duitse Phoenix. De geschiedenis van Duitsland in de twintigste eeuw en redigeerde hij Het wonder Bondsrepubliek. Samen met Marcel Stuivenga was hij samensteller van een drietal delen in de serie Ooggetuigen. Recentelijk publiceerde hij Van het socialisme, de dingen die voorbijgaan. Een geschiedenis van de DDR 1945-2000. In 2011 verscheen Spindoctor van het kwaad. Selectie uit de dagboeken van Joseph Goebbels. In 2013 publiceerde hij de veelgeprezen biografie Adolf Hitler. Opkomst en ondergang van een Duits politicus.
Totalitarisme College 2- Georgi Verbeeck
Georgi Verbeeck: Italië, Mussolini en het fascisme
In 1922 kwam Benito Mussolini in Italië aan de macht. Hij legde de basis van het eerste fascistische regime in Europa. Mussolini’s machtsgreep luidde definitief het begin in van een periode die in het teken staat van de grote ideologische tegenstellingen in het Europa van tussen de twee wereldoorlogen. Vooral twee grote vragen komen telkens weer in de geschiedschrijving nar voren: welke voorwaarden waren er aanwezig in de Italiaanse geschiedenis sinds het einde van de 19de eeuw die deze machtsovername vergemakkelijkten, en hoe is het Italiaanse fascisme ideologisch kunnen ontstaan? Van zodra het fascisme aan de macht is (1922–1943) stelt zich de vraag naar de limieten van zijn succes. Een volgende vraag die zich opdringt is in hoeverre het Italiaanse fascisme vergelijkbaar is met het nationaalsocialisme in Duitsland. Ten slotte zal er stil gestaan worden bij de wijze waarop het Italiaanse fascisme verder leeft in de herinnering van vandaag.
Prof.dr. Georgi Verbeeck (1961) is hoogleraar voor Duitse geschiedenis aan de KU Leuven en Universitair Hoofddocent Moderne Geschiedenis en Politieke Cultuur aan de Universiteit Maastricht. Zijn onderzoek situeert zich vooral op het terrein van de moderne en hedendaagse Europese geschiedenis met bijzondere aandacht voor totalitarisme en het tijdperk van de grote dictaturen. Hij publiceerde op het vlak van moderne Duitse geschiedenis, de politiek van herinnering, de geschiedenis van totalitarisme. In 2012/2013 was hij verbonden aan het NIAS in Wassenaar en coördineerde hij daar mee het internationale onderzoeksproject “Terrorscapes. Totalitarianism and Transnational Memory in Europe since 1989”. Hij was als onderzoeker verbonden aan het Institut für europäische Geschichte in Mainz, het Russian and East European Center aan de University of Illinois at Urbana-Champaign, de Rheinische Friedrich Wilhelms Universität in Bonn en als gastprofessor aan de Universiteit van Stellenbosch en de University of Malaysia Sabah.
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
College 4: Dr. Jeroen van Zanten: Waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Waterloo wordt gezien als een van de belangrijkste keerpunten in de moderne geschiedenis. Na 25 jaar revolutie en oorlog hoopte men na de veldslag dat Napoleons exil definitief orde en vrede zou brengen. Een tijd lang waren de generaals die de Franse Keizer hadden verslagen - Wellington, Blucher, prins Willem - populairder dan hun vorsten. Tijdens het college zal aandacht worden besteedt aan de veldslag zelf, het voorspel bij Quatre Bras en de herinneringen aan de strijd van veteranen. Ook Napoleon zelf komt vanuit Sint Helena aan het woord. Kortom, in het college zal een Europese geschiedenis worden geschetst van de veldslag, los van nationale claims en sentimenten, ofwel: een verhaal van winnaars en verliezers.
Jeroen van Zanten (1972) studeerde geschiedenis en filosofie. In 2004 promoveerde hij in Leiden op het proefschrift 'Schielijk, Winzucht, Zwaarhoofd en Bedaard' over de politieke cultuur in Noord-Nederland ten tijde van het koningschap van Willem I. Van 2004 tot 2006 was hij als docent en postdoc verbonden aan de afdeling politieke geschiedenis van de Universiteit Utrecht en deed hij onderzoek naar politieke reconstructie in Frankrijk en Nederland in de jaren 1813-1815. Sinds september 2006 is hij verbonden aan de UvA als universitair docent Nederlandse geschiedenis. In november 2013 publiceerde Van Zanten, na vier jaar onderzoek in binnen- en buitenlandse archieven, een wetenschappelijke biografie van Koning Willem II (1792-1849), mogelijk gemaakt door steun van het Prins Bernhard Cultuurfonds. Momenteel werkt Van Zanten samen met Ben Schoenmaker en Jurrien de Jong aan een boek over Waterloo (gepland voor juni 2015) en een boek over de jaren veertig van de 19de eeuw in Europa (gepland voor 2017).
Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa
College 1: Dr. Annie Jourdan: Napoleon als keizer der Fransen en overheerser van Europa
In dit college zal Jourdan onderzoeken wat voor leider Napoleon was in Frankrijk en wat zijn rol is geweest in Europa. Heeft hij het continent gemoderniseerd zoals sommige historici zeggen of slechts uitgebuit? Was hij een revolutionair zoals enkele auteurs beweren of een reactionair? Het politieke, sociale en culturele bestel van Napoleon was immers niet eenvoudig of eenduidig. Daarin kunnen zowel moderne als ouderwetse elementen gevonden worden. Dit college zal trachten om deze contrasten duidelijk te belichten om een beter inzicht te geven over de Napoleontische tijd.
Annie Jourdan was universitaire hoofddocente en is nu fellow researcher aan de Universiteit van Amsterdam, Europese Studies. Als historica heeft zij verschillende boeken gepubliceerd waaronder Napoléon. Héros, Imperator, mécène, Parijs, 1998; L’empire de Napoléon, Parijs 2000 en 2006; Mythes et légendes de Napoléon, Toulouse, 2004; La Révolution, une exception française?, Parijs, 2004 en 2006; La Révolution batave entre la France et l’Amérique, Rennes, 2008 en Louis Bonaparte, roi de Hollande (ed.), Paris, 2010
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
College 4: Beatrice de Graaf: Stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Het spookbeeld van de politiestaat kreeg na de Tweede Wereldoorlog en in de opkomende Koude Oorlog gezelschap van de nachtmerrie van de surveillance-state. Big Brother is watching you. Nieuwe technologische ontwikkelingen, de opkomst van de computer vielen samen met de vestiging van een ideologie die sabotage en ondermijning als het grootste gevaar voor de heilstaat zag. Zo breidden de spionagenetwerken zich achter het IJzeren Gordijn uit. De klassevijand binnen en buiten de muren moest het ontgelden, de gehele bevolking was de dupe. Hoe zat dat ook alweer precies met de Stasi, de meest geavanceerde dienst van het Oostblok? En als we de lijn doortrekken, wat zijn dan de overeenkomsten en verschillen met de NSA of NSO van nu? Ook tegenwoordig worden bevolkingen in hun totaliteit gemonitord, gevolgd en geregistreerd in talloze databanken. De Inoffizielle Mitarbeiter van toen zijn gedeeltelijk vervangen door de afluistermicrofoontjes, de kabeltaps en de drones van nu. Wat is er nieuw aan de strijd tegen terrorisme na 9/11, wat is hetzelfde gebleven? We zullen een aantal onvergelijkbare grootheden naast elkaar zetten en ons afvragen hoe "Das Leben der Anderen" in de DDR zich verhoudt tot een leven van "datamining" anno nu. Wie had het beter, de DDR-dissident of de post-9/11 salafist?
Prof. Dr. Beatrice de Graaf (1976) studeerde geschiedenis en Duitse taal- en letterkunde in Utrecht en Bonn. In 2004 promoveerde ze op “Over de Muur. De DDR, de Nederlandse kerken en de vredesbeweging”. Van 2004 tot 2007 was ze universitair docent in Utrecht. Van 2007 tot 2014 heeft ze het Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme aan de Campus Den Haag (Universiteit Leiden) mede opgezet. In 2011 werd ze hoogleraar conflict en veiligheid in historisch perspectief in Leiden. In 2014 werd ze hoogleraar History of International Relations & Global Governance, binnen het Institutions Programma van de Universiteit Utrecht. Ze is gefascineerd door de geschiedenis van conflict, veiligheid en terrorisme, schreef Evaluating Counterterrorism Performance (2011/2014), Gevaarlijke vrouwen (2012) en is met een VIDI-project, en vanaf 2014 een ERC-project bezig met het onderzoeken van de grondslagen en mechanismen van internationaal veiligheidsbeleid vanaf de 19e eeuw.
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
College 3: Ben de Jong: KGB-spionage in de Koude Oorlog en Russische spionage na 1991
De KGB – de Russischtalige afkorting voor ‘Comité van Staatsveiligheid’ – was de belangrijkste inlichtingen- en veiligheidsdienst van de Sovjet-Unie in de periode na Stalins dood en daarmee een belangrijk onderdeel van het interne repressieve apparaat van de communistische dictatuur in de SU. De KGB had ook een qua aantallen personeel relatief kleine inlichtingentak die als taak had het vergaren van inlichtingen (spionage) in de hele wereld waaronder ook het Westen. De KGB maakte bij spionageoperaties veelvuldig gebruik van personen die bereid waren voor de SU te werken vanwege hun communistische sympathieën. Ook werkte men vaak met eigen personeel dat in het diepste geheim onder een valse, niet-Sovjet identiteit vaak voor vele jaren in het Westen of elders in de wereld werd gestationeerd.
Dr. Ben de Jong was tot aan zijn pensionering in 2012 als universitair docent verbonden aan de Universiteit van Amsterdam en vanaf dat jaar als gastonderzoeker. Hij gaf aan de UvA vooral college over de politiek en geschiedenis van de Sovjet-Unie en het Rusland van na 1991. Daarnaast verdiepte hij zich ook in het functioneren van inlichtingen- en veiligheidsdiensten, in het bijzonder de KGB en zijn voorgangers in de Sovjet-Unie. Over genoemde onderwerpen heeft hij ook regelmatig gepubliceerd.
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
College 2: Constant Hijzen: Geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Was het inlichtingenwerk tot en met de negentiende eeuw doorgaans niet meer dan de ‘duistere kant’ van de diplomatie; in de loop van de twintigste eeuw groeiden inlichtingen- en veiligheidsdiensten uit tot een vast onderdeel van het overheidsapparaat. In Groot-Brittannië vormde de vrees voor Duitse spionnen een belangrijke reden om dit heimelijke overheidswerk te institutionaliseren; in Nederland de angst voor revolutionaire woelingen. Naast het bestrijden van spionage door andere landen moesten die diensten ook allerlei andere gevaren in de gaten houden. In dit college staan die dreigingspercepties en de manier waarop het inlichtingen- en veiligheidswerk zich in de eerste helft van de twintigste eeuw ontwikkelde in Nederland ontplooide centraal.
Drs. Constant Hijzen is promovendus en docent aan het Instituut Geschiedenis van de Universiteit Leiden. Hij schrijft een proefschrift over veiligheidsdiensten in de twintigste eeuw in Nederland en onderzoekt de relatie tussen die diensten en hun politieke, ambtelijke en maatschappelijke omgeving. Verder geeft hij vakken bij Bestuurskunde, Politicologie, Leiden University College en Geschiedenis op het gebied van inlichtingen(geschiedenis) en Europese geschiedenis.
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
College 1: Bob de Graaff: Overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
In een breed historisch overzicht behandelt Bob de Graaff de opkomst van inlichtingenorganisaties aan het eind van de negentiende eeuw tot aan de proliferatie van het inlichtingenwezen in alle delen van de samenleving aan het begin van de 21e eeuw. Het is een verhaal over het toegenomen belang van intelligence, maar tevens van de teloorgang van het unieke karakter van inlichtingen- en veiligheidsdiensten. De vraag is of deze diensten niet aan hun eigen succes ten onder zijn gegaan. Hoe is het gekomen dat deze oorspronkelijk geheime diensten “the talk of the town” zijn geworden? Hoe kan het dat zij zoveel meer moeite hebben met de asymmetrische dreigingen van niet-statelijke actoren dan met de symmetrische van statelijke tegenstanders?
Prof. dr. Bob de Graaff (1955) is hoogleraar inlichtingen- en veiligheidsstudies aan zowel de Universiteit Utrecht als de Nederlandse Defensieacademie (NLDA) in Breda. In 1997 promoveerde hij als historicus op het proefschrift 'Kalm temidden van woedende golven.' Het ministerie van Koloniën en zijn taakomgeving, 1912-1940. Hij schreef uitvoerig over de geschiedenis van spionage. Samen met Cees Wiebes publiceerde hij in 1998 Villa Maarheeze. De geschiedenis van de Inlichtingendienst Buitenland. Tussen 1999 en 2002 was hij lid van het NIOD-team dat onderzoek deed naar de gebeurtenissen voor, tijdens en na de val van het zogeheten veilige gebied Srebrenica. Van 2007 tot 2009 was hij hoogleraar terrorisme en contraterrorisme aan de Campus Den Haag van de Universiteit Leiden. Hij was medeoprichter en eerste voorzitter van de Netherlands Intelligence Studies Association (NISA), waarvan hij thans nog bestuurslid is. Bij de NLDA is hij verantwoordelijk voor het mastertraject Intelligence and Security.
2e wereld oorlog start van de invasie van normandië 1944
College 3: Ben Schoenmaker: De start van de invasie van Normandië 1944
Toen in de nacht van 5 op 6 juni 1944 de invasie van Normandië van start ging, boekten de Geallieerden onmiddellijk een belangrijk succes. Het was gelukt plaats en tijdstip van deze immense operatie voor de Duitsers verborgen te houden. Misleiding was dan ook een belangrijk wapen. Maar er was meer nodig om de riskante operatie Overlord te laten slagen. De vraag die in dit college centraal staat is welk samenstel van factoren de uitkomst van de strijd in Normandië heeft bepaald.
Prof.dr. Ben Schoenmaker studeerde van 1979 tot 1987 geschiedenis in Leiden, waar hij tevens een aantal jaren als student-assistent werkzaam was. Via zijn militaire dienst kwam hij terecht bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) in Den Haag, waar hij nog steeds werkzaam is. Als wetenschappelijk medewerker van het NIMH deed en doet hij onderzoek naar vooral de Nederlandse militaire geschiedenis in de negentiende en twintigste eeuw. Hij publiceerde over uiteenlopende onderwerpen als de krijgsmacht in de Koude Oorlog, de bevrijding van Nederland in 1944-1945, de Nederlandse bijdrage aan de VN-vredesmacht UNIFIL en de maatschappelijke positie van het officierskorps.
Schoenmakers dissertatie, Burgerzin en soldatengeest, handelt over de relatie tussen het leger en de samenleving in de negentiende eeuw. Een ander product van zijn hand is de samen met dr. Ben de Pater uitgegeven, meer dan tien kilo wegende, Grote Atlas van Nederland (1930-1950), waarin een schat aan topografische en thematische kaarten is samengebracht.
2e wereld oorlog het wonderbaarlijke succes van de blitzkrieg
College 1: het wonderbaarlijke succes van de Blitzkrieg
‘In mei-juni 1940 versloeg de Duitse krijgsmacht binnen enkele weken de gecombineerde Franse en Britse legers in Noord-Frankrijk, twee tegenstanders waartegen het Duitse Keizerrijk gedurende de Eerste Wereldoorlog vier jaar lang juist tevergeefs had gevochten. De Duitse overwinning van 1940 was dan ook voor de Fransen en Britten een onverwachte catastrofe. Voor de Duitsers was de uitslag echter even onverwacht en weinig minder dan een wonder. Dat laatste lijkt misschien vreemd omdat de overwinning al in 1940 werd toegeschreven aan het militaire genie van Hitler, de uitvinding van de Blitzkrieg en de superioriteit van de Duitse manier van oorlogvoering, de manoeuvre-oorlog. Recent onderzoek wijst echter uit dat de totstandkoming van het Duitse operatieplan voor ‘Fall Gelb’ geteisterd werd door verlammende conflicten binnen de politiek-militaire leiding, dat Blitzkrieg als militair concept in 1940 helemaal niet bestond en dat het uiteindelijk succes van de veldtocht vooral te danken is geweest aan de ongehoorzaamheid van een klein groepje generaals aan het front dat het beter meende te weten dan de eigen Generale Staf. Een eventuele mislukking van Fall Gelb en een Duitse nederlaag zouden voor historici dan ook makkelijker te verklaren zijn geweest dan het bereikte succes. Dit intrigerende raadsel zal in deze lezing worden ontsluierd’
Prof. dr. H. Amersfoort is sinds 1 januari 2006 verbonden aan de NLDA. Hij studeerde geschiedenis aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 1988 aan die universiteit op het proefschrift 'Koning en Kanton. De Nederlandse staat en het einde van de Zwitserse krijgsdienst hier te lande 1814-1829'. Hij publiceerde over de geschiedenis van het Nederlandse dienstplichtstelsel en over onderwerpen uit de Tweede Wereldoorlog. Zijn huidige onderzoek betreft de Nederlandse militaire geschiedenis in het Interbellum. Tot zijn aanstelling aan de NLDA was hij verbonden aan het Nederlands Instituut voor Militaire Historie in Den Haag. Sinds 1994 is hij tevens deeltijdhoogleraar Militaire Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.
1e wereld oorlog arabische opstand
De Arabische opstand van 1916-1918 is een van de meest tot de verbeelding sprekende gebeurtenissen van de Eerste Wereldoorlog. Het verhaal van "Lawrence of Arabia" is alom bekend, en zijn opvattingen over irreguliere oorlogvoering bleken ook tijdens de recente conflicten in Irak en Afghanistan weer bruikbaar. Dit college bespreekt hoe de kleinschalige opstand tegen de Ottomaanse bezettingsmacht in het gebied rond Mekka en Medina uitgroeide tot de belangrijkste steunpilaar van de geallieerden in het Midden-Oosten. Onder invloed van T.E. Lawrence en andere geallieerde adviseurs veranderde de kleine ongeorganiseerde tribale strijdmacht in een formidabel Arabisch leger. Uiteindelijk was het de samenwerking van deze Arabische strijdmacht en het reguliere Britse leger die de Ottomaanse troepen in 1918 in Syrië definitief op de knieën bracht. Aan het einde van het college zullen we ook kort stil staan bij de betekenis van deze campagne voor de totstandkoming van het moderne Midden-Oosten.
Drs. Martijn Kitzen (1978) is universitair docent krijgswetenschappen aan de Nederlandse Defensie Academie. Hij doorliep de Koninklijke Militaire Academie en studeerde politicologie in Leiden. Na tien jaren als militair gediend te hebben maakte Martijn de overstap naar de academische wereld. Momenteel werkt hij aan de afronding van zijn historisch proefschrift over het co-opteren van lokale leiders door Nederlandse militairen in de koloniale Atjeh oorlog en tijdens de hedendaagse missie in Uruzgan. Medio 2014 verschijnt ook een bewerking van dit proefschrift getiteld "Oorlog onder de mensen" (Ambo) waarin Nederlandse militaire ervaringen in Atjeh en Uruzgan centraal staan.
More from VeenMedia (20)
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
Gouden eeuw college 4 gary schwartz - grenzen van goud
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Frits hoekstra de russen komen toch niet! (en dat wisten we)
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Ben schoenmaker wat als de koude oorlog heet was geworden
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Duco hellema wat was de koude oorlog nou eigenlijk
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Jeroen van zanten waterloo; een verhaal van winnaars en verliezers
Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa
Annie jourdan napoleon als keizer der fransen en overheerser van europa
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Beatrice de graaf stasi, terrorisme en bestrijdingen spionage
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Ben de jong kgb spionage in de koude oorlog en russische spionage na 1991
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Constant hijzen geheime diensten en spionage 1e helft 20e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
Bob de graaff overzicht geheime diensten en spionage 19e, 20 en 21e eeuw
2e wereld oorlog start van de invasie van normandië 1944
2e wereld oorlog start van de invasie van normandië 1944
2e wereld oorlog het wonderbaarlijke succes van de blitzkrieg
2e wereld oorlog het wonderbaarlijke succes van de blitzkrieg
Totalitarisme vollege 3 bas von benda beckmann
- 10. SS Helferinnen