Presentación para o segundo curso do primeiro ciclo de Educación Primaria dos animais vertebrados (mamíferos, aves, réptiles, anfibios e peixes) e invertebrados (só insectos)
Presentación para o segundo curso do primeiro ciclo de Educación Primaria dos animais vertebrados (mamíferos, aves, réptiles, anfibios e peixes) e invertebrados (só insectos)
2. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
As esponxas
Esponxa de mar Las esponxas de baño
naturais son esqueletos de esponxas.
Os animais que non teñen nin
ósos nin patas articuladas son os
invertebrados non artrópodos (os
artrópodos non teñen ósos pero si
patas articuladas).
Algúns deles -as esponxas e os celentéreos- non teñen órganos
internos diferenciados.
As esponxas son os metazoos máis sinxelos que existen. Viven fixas
no fondo do mar, a uns 10 ou 15 metros de profundidade. O seu corpo
está atravesado por infinidade de poros, uns diminutos orificios na súa
superficie.
Aliméntanse das substancias nutritivas disoltas na auga, que entran
no seu corpo a través dos poros da súa pel.
Pódense rexenerar, é dicir, que se se lles corta un anaco, este se
volve formar. Teñen reprodución sexual. Algunhas presentan espículas,
unha especie de espiñas duras.
Os celentéreos
As augamares. (MEDUSAS)on animais
carnívoros que capturan as súas presas coa
axuda de cnidocitos, unhas células especiais
provistas duns filamentos punzantes.
A augamar, a hidra de auga
doce, a anémona... son celentéreos.
Como as esponxas, non teñen
órganos internos diferenciados e o
seu corpo ten forma de saco, pero as augamares posúen unha organización
máis complexa.
Son animais acuáticos, na súa maioría mariños, aínda que algúns
habitan en augas doce.
A única cavidade interior que teñen é a dixestiva. No seu extremo
3. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
está a boca, rodeada de tentáculos nos que hai células urticantes, cheas
de veleno, para inmobilizar as súas presas.
Presentan reprodución alternante, é dicir, reprodución sexual e
asexual.
Os equinodermos
Estrela de mar Como o resto dos
equinodermos, ten placas calcarias que lle
serven de protección
Os equinodermos son animais
invertebrados con órganos internos
diferenciados e esqueleto externo.
A este grupo pertencen a estrela de
mar e o ourizo de mar.
Os ourizos de mar son de
forma esférica ou redondeada, e
teñen o corpo rodeado de placas
duras e espiñas. Respiran por branquias.
A estrela de mar ten cinco brazos.
Na parte de abaixo ten os pés ambulacrais que lle serven para
moverse e suxeitar as súas presas. Como non ten dentes, para comer saca
o estómago.
Rexenérase, é dicir, se se lle corta un brazo, vólvelle crecer. Respira
por branquias.
Os moluscos
A babosa Aínda Que se alimentan sobre
todo de materias en descomposición, son
prexudiciais para a horta.
Os moluscos son animais
invertebrados sen patas
articuladas e con cuncha externa
(caracol de horta, mexillón) ou
interna (lura). A este grupo
pertencen o caracol de horta, o
mexillón, a ameixa, a navalla, a ostra, a ameixa, o polbo, a lura, a sepia e a
babosa, aínda que esta carece de cuncha.
4. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
Todos eles teñen o corpo brando e son ovíparos.
Algúns son mariños (lura, mexillón) e respiran por branquias,
outros son terrestres (caracol de horta) e respiran por pulmóns.
MOLUSCOS CON CUNCHA EXTERNA
Caracol de horta Cuando fai calor, o caracol de
horta encérrase na súa cuncha e, para conservar
a humidade, tapónaa co mucus.
O caracol de horta é un
molusco con cuncha externa e pertence
ao grupo dos gasterópodos.
Ten un tecido envolvendo o corpo
(manto) que é o que produce a
cuncha. A cuncha ten forma de espiral
e é de diferente cor segundo onde viva.
Na cabeza ten catro tentáculos:
nos dous de arriba están os ollos e nos de abaixo, o sentido do tacto. Ten
un músculo moi forte (pé) que lle serve para moverse; para deslizarse
mellor, segrega un mucus que diminúe o rozamento.
Vive en zonas húmidas. Aliméntase de follas verdes que morde coa
súa lingua dentada, chamada rádula. É hermafrodita.
MOLUSCOS CON DÚAS CUNCHAS EXTERNAS
Mexillón Su rapidez de crecemento e a súa
capacidade para suxeitarse a diversos
soportes facilita moito o seu cultivo.
Algúns moluscos teñen dúas
cunchas externas, son os
lamelibranquios. A este grupo
pertencen o mexillón, a ameixa, a navalla, a ostra vieira e a ameixa.
O mexillón ten dúas cunchas externas chamadas valvas, que o
protexen. Ten uns músculos moi fortes para abrilas ou pechalas.
Non ten cabeza; a boca está rodeada de catro palpos cos que move
a auga.
Aliméntase filtrando a auga de mar que lle entra pola boca. Respira
5. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
por branquias.
Vive no mar adherido ás rochas polo biso, secrección que produce e
que ten aspecto de estropallo.
MOLUSCOS CON CUNCHA
INTERNA
Lura La variación de tamaño entre a Lura
común (foto) e o xigante é enorme. Este
último pode alcanzar os 15 metros de
lonxitude.
A lura, a sepia e o polbo son algúns dos moluscos que teñen cuncha
interna.
Chámanse cefalópodos.
A cabeza da lura distínguese moi ben do resto do corpo. Nela
encóntranse:
Os ollos, parecidos aos dos peixes.
A boca, con mandíbulas e lingua.
Os tentáculos, arredor da boca, que teñen moitas ventosas para
suxeitar as presas.
Entre a cabeza e o corpo está o sifón. Este é un órgano polo que
expulsan a auga cara a diante, por iso, nadan cara a atrás. Debaixo hai
unha glándula pola que botan un líquido negro (tinta) co que enturban a
auga para fuxir dos seus inimigos.
É un animal mariño que respira por branquias.
Os vermes
Verme de lume Na fotografía pódense
observar os aneis que caracterizan os
anélidos.
Os vermes son animais
invertebrados con órganos
internos diferenciados pero sen
cuncha nin esqueleto externo.
Teñen o corpo brando e
alongado, formado, ás veces, por
aneis.
Son ovíparos e moitos son parasitos.
6. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
Segundo a forma do corpo, pódense clasificar en tres grupos:
Anélidos: Teñen o corpo formado por aneis (a lombriga de terra).
Platelmintos: Teñen o corpo plano (a tenia).
Nematelmintos: Teñen o corpo cilíndrico (a lombriga intestinal).
VERMES FORMADOS POR ANEIS
Anatomía interna dunha lombriga de terra
A lombriga de terra é un
verme anélido. Ten o corpo
formado por aneis, moi parecidos
uns a outros, tanto por fóra coma
por dentro.
O tubo dixestivo é recto e
está formado por catro órganos:
boca, farinxe, esófago e intestino
(que remata no ano). Para
alimentarse, traga a terra,
absorbe as substancias alimenticias e expulsa o resto.
Ten respiración cutánea.
Móvese polas contraccións da parede: musculoso - epidérmica.
A súa reprodución é sexual e, aínda que son hermafroditas, realizan
fecundación cruzada
VERMES CON C0RPO PLANO
A tenia, como todos os vermes
platelmintos, ten o corpo plano.
O seu corpo está dividido en
segmentos, que se forman na zona de
crecemento, situada detrás da cabeza,
por iso os segmentos máis vellos e máis
grandes son os da cola. Pode chegar a
medir 4 m e ter varios centos de aneis.
É parasito.
Na cabeza ten catro ventosas coas que se fixa ao tubo dixestivo do
animal ao que parasita. Non ten boca nin tubo dixestivo.
Aliméntase a través da pel, absorbendo o alimento do tubo dixestivo
do animal en que vive, case sempre o porco, pero tamén pode ser o home.
É hermafrodita e experimenta a autofecundación. Ten un ciclo
reprodutor complexo.
7. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
VERMES CON CORPO CILÍNDRICO
A lombriga intestinal é un verme
de corpo cilíndrico pertencente ao grupo
dos nematelmintos.
Está formada por un saco
musculoso-epidérmico que separa o
exterior da cavidade interna, onde están
os distintos aparatos.
Non ten cabeza diferenciada. O
tubo dixestivo é rectilíneo e comunica
co exterior por unha abertura bucal e
outra anal.
Os machos e as femias son distintos. Reprodúcense por medio de ovos e
as larvas son parecidas aos adultos.
Partes de una lombriga de tierra
8. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
Os insectos
A libélula a pesar do seu aspecto atractivo, as
libélula son depredadoras moi voraces.
Os trazos que comparten todos os
insectos son os seguintes:
T
eñen o corpo dividido na cabeza,
tórax e abdome.
T
eñen dúas antenas.
T
eñen seis patas.
Respiran
por traqueas.
Experime
ntan metamorfose (cambios anatómicos durante o seu
crecemento).
Teñen
unha visión case perfecta. Posúen ocelos e ollos compostos.
Algúns exemplos de insectos son a mosca, o mosquito, a bolboreta, a
libélula, o saltón, o escaravello, a cascuda, o grilo, a cadela de frade, a
avespa, o abellón, a abella, a formiga vermella e os térmites.
Tamén hai algúns insectos parasitos, como o piollo e o chinche.
A MOSCA
Ciclo vital L as moscas só viven uns 11
días, de aí que se reproduzan doadamente.
A mosca ten na cabeza os
ollos, as antenas (onde están os
sentidos do olfacto e do tacto) e a
boca, que é chupadora. Como non
pode comer alimentos sólidos,
disólveos con saliva para poder absorbelos.
No tórax ten seis patas con ventosas e un só par de ás, xa que as
9. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
posteriores se converteron nos chamados balancíns.
Experimenta metamorfose.
A FORMIGA
Obreiras Su misión é a recolección de
alimentos e o coidado e a defensa do
formigueiro.
Algúns insectos, como a
formiga, viven sempre en
sociedades moi ben organizadas,
nas que hai miles de exemplares.
Para vivir constrúen un formigueiro. Están divididas en castas
segundo o traballo que realizan.
A raíña é a encargada de poñer os ovos.
Os abázcaros ocúpanse da defensa.
As obreiras (sen ás) coidan ás larvas e conseguen o alimento.
A formiga vermella non constrúe o formigueiro baixo terra, senón
que fai un montículo con agullas de piñeiro. Dentro están as galerías
polas que se chega ás diferentes cámaras (para a posta de ovos, para
as larvas, para as provisións).
Cando a raíña pon os ovos, as obreiras recóllenos e lévanos ás
distintas cámaras onde coidan as larvas ata que nacen as novas
formigas.
Os arácnidos
Arañeiras A araña utiliza os seus
fíos para elaborar redes, pero
tamén para desprazarse e elaborar
10. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
botóns nos que envolve os seus ovos.
Os arácnidos son artrópodos que:
Teñen o corpo dividido en cefalotórax e abdome.
Teñen dous quelíceros (prolongacións utilizadas para a defensa e
o ataque) velenosos.
Teñen oito patas.
Teñen respiración traqueal.
Teñen mudas pero non metamorfose
A este grupo pertencen as arañas e o escorpión. Tamén hai
parasitos, como a carracha.
A araña ten unhas glándulas que rematan nas fileiras, por onde sae
unha substancia que ao contacto co aire se fai sólida, formando o fío co que
fai a tea. Como é pegañenta, sérvelle para cazar as súas presas, que
quedan alí atrapadas.
Os crustáceos
Cangrexo Los cangrexos teñen unha
cámara branquial que lles permite vivir
moito tempo fóra da auga.
Os crustáceos son
artrópodos que reúnen as
seguintes características:
Teñen o corpo dividido en cefalotórax e abdome.
Na cabeza teñen os ollos e catro antenas.
Case todos teñen dez patas bífidas (que se bifurcan).
Son acuáticos e respiran por branquias.
Sofren mudas.
Exemplos de crustáceos son o cangrexo de río, o cangrexo de mar, a
gamba, a cigala, o lagostino, a lagosta, o percebe, a nécora e a centola.
A gamba ten situado o sentido do tacto no primeiro par de antenas;
o segundo par é bífido, é dicir, está dividido en dous. Pode mover os ollos
en todas as direccións.
11. TEMA III.-ANIMAIS INVERTEBRADOS CIENCIAS DA NATUREZA 5º EP
CEIP Rosalía de Castro. Lugo Traducido de AulaPlaneta 2014- 2015
Os miriápodos
Escolopendra Su corpo está dividido nun gran número de segmentos nos que se distingue a
cabeza, pero non se diferencia o tórax e o
abdome.
Os miriápodos son artrópodos
que comparten os seguintes trazos:
Teñen o corpo dividido na
cabeza e tronco. O tronco está
formado por moitos aneis.
En todos os aneis, menos no
último, teñen dous ou catro
patas.
Respiran por traqueas.
Sofren mudas.
Exemplos de miriápodos son o cempés, o milpiés, a escolopendra
e o cardador.
O cempés ten na cabeza, ademais das antenas, un par de
mandíbulas coas que captura as súas presas, xa que é un animal
carnívoro. Vive case sempre en terreo húmido, baixo as pedras ou a codia
das árbores.