Yeni alışkanlıklar nasıl kazanılır? Kötü alışkanlıklarınızdan nasıl kurtulabilirsiniz? Alışkanlık döngüsü nedir, nasıl tasarlanır? Tüm soruların yanıtları bu sunumda.
1. Bora
Özkent
ALIŞKANLIK
TASARIMI-‐1
İyi
hayat
tasarımı
2.
NEDEN ALIŞKANLIK
TASARIMI?
İYİ HAYAT TASARIMI BOYUTU
2
3. Hepimizin bugün olduğumuzdan daha iyi
olma potansiyeli var.
“İnsan, alışkanlıklarının çocuğudur.”
- Heinrich Mann
Son 20 yılda yapılan araştırmalar bize
alışkanlıklarımız hakkında inanılmaz çok şey öğretti.
Alışkanlıklar sadece önemli değiller…
… aynı zamanda günlük davranışlarımızın %40’ını
oluşturuyorlar.
-Duke Üniversitesi Araştırması
4. “Çocuklarımıza hayat boyu yol gösterecek kaynak,
onlara hiçbir şeyin bozamayacağı güzel alışkanlıklar
kazandırmaktır..”
- Sydney Smith
5.
ALIŞKANLIK 101
Alışkanlıklar Neden ve Nasıl Oluşurlar?
5
11. 1. İlk denemelerde beyin hiç durmadan çalışır,
dener, yanılır, öğrenir. Alışkanlık
İSTİFLENMEYE başlar.
2. Belirli hareketleri tekrarladıkça beyinsel
faaliyet yavaşlar. Tekrarlanan hareketlerde
beyin gittikçe daha az düşünür, çünkü
yapması gerekenleri otomatikman biliyordur.
3. Birinci haftanın sonunda beynin hafıza
bölümüne bile ihtiyaç duyulmaz. Beyin
yapılacak işi o kadar iyi öğrenmiştir ki
neredeyse hiç düşünmesine gerek kalmaz.
Alışkanlık Döngüsünün Oluşması
20. ALIŞKANLIĞINIZI
TANIYIN
❑ Alışkanlık
döngünüzü
haritalayın.
❑ Alışkanlık
döngünüzün
işaret,
ruVn,
ödül
unsurlarını
mümkün
olduğunca
detaylı
tanımlayın.
❑ Alışkanlığın
devreye
girdiği
anlarda
olan
bitenleri
detaylı
şekilde
not
edin.
Özellikle
de
öncesinde
olanları.
21.
ALIŞKANLIK YARATIMI
Yeni Alışkanlıklar Yaratmak İçin Ne Yapmalıyız?
21
22. DİŞ
FIRÇALAMA
ALIŞKANLIĞI
❑ Diş
^rçalama
alışkanlığı
%7’inin
albnda.
❑ 1.
Dünya
savaşında
diş
çürükleri
ulusal
güvenlik
meselesi
olarak
gözükür.
❑ “Pepsodent
Gülümsemesi”
kampanyası
ile
gelen
mucize.
❑ Diş
^rçalama
oranları
%64’
e
çıkıyor.
23. 23
“Dilinizi
dişlerinizin
üzerinde
şöyle
bir
gezdirin.
Bir
tabaka
hissedeceksiniz.
Dişlerinizin
rengini
donuk
gösteren
ve
çürümelere
yol
açan
tabaka
işte
budur.”
“Etra@nızda
ne
çok
güzel
dişli
insan
gördüğünüze
dikkat
edin.
Çünkü
milyonlarca
insan
Pepsodent
kullanıyorlar.
Pepsodent
o
tabakayı
yok
ediyor.”
24. Yeni Alışkanlık Yaratmak İçin
1: Basit ve açık bir işaret bul!
2: Ödülleri net bir şekilde tanımla.
Ve: Ödülünü derin arzu yaratacak
şekilde seç/tanımla/tasarla.
24
28. § Alışkanlık
güçlendikçe
beyin
ödülü
“arzulamaya”
ve
daha
ödüle
erişmeden
geVreceği
“mutluluğun”
özlemini
çekmeye
başlar.
§ Yeterince
güçlü
alışkanlıklarda
ödül
hiç
gelmese
bile
mutluluk
oluşabilir.
§ Öte
yandan
çok
güçlü
alışkanlık
yaratan
ödüllere
ulaşılamaması
büyük
stres
yarabr.
Yeni Alışkanlık Kazanmak
32. YENİ
ALIŞKANLIĞINIZI
TASARLAYIN
❑ Kazanmak
istediğiniz
alışkanlığı
tanımlayın
(RuVn).
❑ Nasıl
bir
işaret
bu
ruVni
teVkleyebilir?
❑ Siz
de
derin
arzu
yaratacak
ödül
ne
olabilir.
❑ Duygusal
olarak
sizi
heyecanlandıran,
moVve
eden
amaçlarınızı
aklınızda
tutmak
için
ne
yapıyorsunuz?
39.
ALIŞKANLIK DÖNGÜSÜNÜ
KIRMAK
Mümkün müdür? Nasıl yapılır?
39
40. Alışkanlık Döngüsünü Bozmak
• Alışkanlıklar kontrolünüzün dışında ve büyük bir hızla
oluşabilirler
• Alışkanlıklar hiç bir zaman yok olmazlar, sadece uykuya
dalarlar.
• Beyin iyi ve kötü alışkanlıkları ayırt edemez.
• Kötü alışkanlıklar her zaman beyinizde kalmaya devam
ederler. Doğru işaret ve ödüllerle tekrar ortaya çıkarlar.
42. Bir alışkanlık mı değiştirmek istiyorsunuz?
Alışkanlık döngüsünün unsurlarını
değiştirmelisiniz (işaret, rutin, ödül).
Eski alışkanlıklarınızı yok
edemezsiniz, onun yerine yeni
alışkanlıklar koyabilirsiniz.
Alışkanlık Değişimin Formülü
43.
Alışkanlık
değişiminin
alQn
formülü:
“İşaret
ve
ödül
aynı
kalsın,
ruVni
değişVrin.”
Alışkanlık Değişimin Formülü
44. Alışkanlık Döngünüzü Farkedin!
İşaret:
Alışkanlık
döngüsüne
başlamadan
önce
neler
yaşıyorsunuz?
Ne
hissediyorsunuz?
Kimlerle
berabersiniz?
Neredesiniz?
Ne
yapıyorsunuz?
Hangi
dış
faktörler
sizi
etkiliyor?
Hangi
iç
faktörler
sizi
etkiliyor?
RuTn:
İşareV
aldıktan
sonra
neler
yapıyorsunuz?
RuVnin
adımlarını
detaylı
olarak
haritalayın.
RuVni
kolaylaşbran
ya
da
zorlaşbran
neler
var?
İşareV
almanıza
rağmen
ruVni
yerine
geVrmediğiniz
durumlar
oluyor
mu?
RuVnin
sevmediğimiz/sevdiğiniz
yönleri
neler?
Ödül
ve
Derin
Arzu:
Ödüle
erişVğini
anda
ne
hissediyor,
fiziksel
olarak
ne
yaşıyorsunuz?
Duygularınızı
detaylı
bir
şekilde
tanımlayın.
Bu
duyguyu
başka
hangi
davranışlardan
sonra
hissediyorsunuz?
45. ALIŞKANLIĞINIZI
TANIYIN
❑ Alışkanlık
döngünüzü
haritalayın.
❑ Alışkanlık
döngünüzün
işaret,
ruVn,
ödül
ve
özlem
unsurlarını
mümkün
olduğunca
detaylı
tanımlayın.
❑ Alışkanlığın
devreye
girdiği
anlarda
olan
bitenleri
detaylı
şekilde
not
edin.
Özellikle
de
öncesinde
olanları.
❑ TeVkte
olun.
46.
ÇEVREYİ DÜZENLEMEK
Kendinize biraz yardımcı olun!
46
49. Çevreye
İnce
Ayar
Yapın
Konserde
Yol
üstü
Bir
kutu
fasulye
konservesi
50. Alışkanlık
İnşa
Edin
Kötü
koşulları
ortadan
kaldırın
İyi
alışkanlıkları
teşvik
eden
koşulları
yaraQn
51. YOLU
KOLAYLAŞTIRIN
❑ Sevmediğiniz
alışkanlıktan
kurtulmak
için
çevrede
neleri
düzeltebilirsiniz?
❑ Hangi
işaretleri
ortadan
kaldırmak
sizi
kötü
alışkanlığınızdan
uzaklaşbrır?
❑ Hangi
yeni
işaretler
size
yeni
alışkanlığınıza
teşvik
ederler?
52.
KÜÇÜK BAŞLAYIN!
Büyük değişim küçük adımlardan oluşur!
52
56. KriTk
Hamleleri
Yazın
Günde
5
dakika
çocuğunuzla
oynayın.
DikkaTnizi
%100
çocuğunuza
verecek,
cep
telefonunu
kapatacak,
çocuğunuzun
tüm
isteklerini
yerine
geTrecek
ve
ona
hiçbir
şey
öğretmeye
çalışmayacaksınız.
57. Başarı
Noktalarını
Bulun
Günde
iki
öğün
yerine
dört
öğün
yemek
Karides
ve
yengeçle
çeşitlendirme
Çocuğun
yemesine
özen
gösterme
58.
YENİ KİMLİĞİNİZİ GİYİN!
Biraz rol yapmak yararlıdır!
58
59. Varış
Noktasına
YönelTn
Bu
yılın
sonunda
üçüncü
sınıf
olacaksınız.
Sizler
birer
bilginsiniz,
bilginler
öğrenmek
için
yaşayan
ve
bu
konuda
çok
iyi
olan
kişilerdir.
Şimdi
arQk
ikinci
sınıfa
geçTniz
bile!
60. Çevrenizdekileri
GelişTrin
«Sahip
olduklarını
koruyacak
türde
insanlar
olduklarına
ikna
etmek»
kukla
gösterileri,
tampon
sTkerleri,kuşla
ilgili
şarkılar,
papağan
kostümlü
kişiler
taralndan
okul
ziyaretleri,
incilden
ilgili
ayetlerin
alınQlanması
61. Duyguyu
Bulun
Re-‐Mission
bilgisayar
oyunu.
Nanorobot
Roxxi
Kemoterapi
ve
iyileşTrme
süreci
videoları
Cesur
bir
kimlik
kazandırma
62. BJ
Fogg
DAVRANIŞ
modeli:
MOTİVASYON,
BECERİ,
ve
bir
İŞARET
D
=
M+B+İ
63. MOTİVASYON
ARTTIRAN
6
FAKTÖR
VARDIR.
• Zevk
Arayışı
• Ağrıdan
Kaçış
• Umut
Arayışı
• Korkudan
Kaçış
• Sosyal
Kabul
Arayışı
• Sosyal
Dışlanmadan
Kaçış
Kaynak:
Dr.
BJ
Fogg,
Stanford
University
64. KİMLİK
GİYİN
ve
MOTİVE
OLUN
❑ Yeni
alışkanlığınızı
uzun
süredir
uyguladığınız
gelecekteki
durumunuzu
hayal
edin.
❑ Nasıl
görünürdünüz,
ne
konuşurdunuz,
kimlerle
birlikte
olurdunuz,
size
nasıl
hitap
ederlerdi?
❑ Kendinizi
tanımlamak
istediğiniz
kimliği
belirleyin.
❑ Yeni
alışkanlığı
kazanmak
için
sizi
en
çok
ne
moVve
ederdi?
• Zevk
Arayışı
• Ağrıdan
Kaçış
• Umut
Arayışı
• Korkudan
Kaçış
• Sosyal
Kabul
Arayışı
• Sosyal
Dışlanmadan
Kaçış
65. Başarı Şansınızı Yükseltin
• Döngüyü tanımlayın
• Hemen aksiyona geçin
• İnanın (ve inancınızı güçlendirecek önlemler alın)
• Grup/Takım inancı yaratır ve yeni alışkanlık döngüsünü
güçlendirir.
• Rol yapın, gerçeğe dönüşsün
• Başkaları için de bir şeyler yapın
• Başarılı bir değişim başka değişimleri de getirir. Başarılı bir tek
değişim bile size değişebileceğinize dair bir güçlü bir kimlik
kazandırır.
• Küçük alışkanlıklar kazanarak başlayın. Başarı alışkanlık
kazanma gücünüzü yükseltir.
• Radikal değişimlerin korunması zordur. Sabırlı olun.
65