Presented by Georgia Bardi, PhD in Greek. data produced by Bardi G, iakovaki D, Gourgouveli E

1. Προβλεπτικοί βιοδείκτες στον MΜΚΠ: Προκλήσεις
και προοπτικές στη σύγχρονη διαγνωστική
- Ανίχνευση μεταθέσεων ΑLK με Φθορίζοντα in situ
Υβριδισμό (FISH)
Γεωργία ΜπάρδηΓεωργία Μπάρδη
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ

2. Έρευνα της γενετικής
σύστασης/ συμπεριφοράς
των νεοπλασιών
Νέο επιστημονικό πεδίοΝέο επιστημονικό πεδίο
Γενετική
του
καρκίνου
Γενετική του
ανθρώπου Ογκολογία
Βασικές γνώσεις
Διάγνωση, ΠρόγνωσηΔιάγνωση, Πρόγνωση
ΘεραπείαΘεραπεία

3. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
Συστήματα κατάταξης των νεοπλασιώνΣυστήματα κατάταξης των νεοπλασιών
Μορφολογική διερεύνηση
Κυτταρογενετική
Μοριακή διερεύνηση
Βιολογία της νόσου
Φαινοτυπικοί
χαρακτήρες
Γενοτυπικοί
χαρακτηρες

4. Mok et al., Expert Rev. Anticancer Ther. 2010; 10:1601–1611
Pao and Girard, Lancet Oncol 2011; 12:175–80
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
Μη Μικροκυτταρικός
Καρκίνος του Πνεύμονα
(ΜΜΚΠ): 3 κύριους
ιστολογικούς τύπους
(αδενοκαρκίνωμα, καρκίνωμα
από πλακώδες επιθήλιο, και
μεγαλοκυτταρικό καρκίνωμα)
Μια ομπρέλα διαφορετικών κακοηθειών
με διακριτά μοριακά χαρακτηριστικά.
Συγκεκριμένες γενετικές ανωμαλίες κινούν
την νεοπλασματική διαδικασία,
προσδιορίζουν διαφορετικές μοριακές
υποομάδες και υποδεικνύουν ειδικούς
στόχους θεραπείας.

5. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
EML4-ALK, Echinoderm
Microtubule-associated protein-
Like 4 - Anaplastic Lymphoma
Kinase:
Νέα μοριακή υποομάδα
ασθενών με προχωρημένο
και/ή μεταστατικό MΜΚΠ
Νέα στοχευμένη
θεραπεία με έναν εκλεκτικό
μικρομοριακό αναστολέα των
τυροσινικών κινασών του ALK:
Crizotinib (PFIZER)
EML4-ALK Νέος προβλεπτικós δείκτης
το υβριδικό γονίδιο EML4-ALK
προσδιορίσθηκε το 2007, ως αποτέλεσμα
της inv(2)(p21p23). Επαγει τον κυτταρικό
πολ/σμό/ την κυτταρική επιβίωση

6. 1994: Ανακατατάξεις του ALK
προσδιορίσθηκαν σε μια υποομάδα
αναπλαστικών λεμφωμάτων
Ο πιό κοινός παρτενερ του ALK
ειναι το NPM (nucleophosmin): το
υβριδικό γονίδιο ALK-NPM, ως
αποτέλεσμα της μετάθεσης t(2;5)
(p23;q35)
2p23, 29 εξώνια, 728793 bp
1620 αμινοξέα
φυσιολογική λειτουργία του hALK
ειναι υπο διερεύνηση
Morris et al., Science 1994; 263:1281-1284
Mathew et al. Blood 1997; 89:1678-1685
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ

7. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
10p11 (KIF5B)
ALMK
Καρκινώματα
ΜΜΚΚΠ
Μαστού
Παχ.εντέρου
Οισοφάγου
Νεφρών
ΜΥΝ
14·32.3 (KLC1)

8. Γιατι FISH και όχι RT-PCR
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
1. 4 γνωστά υβριδικά γονίδια (ALK-..... )
2. διαφορετικά μετάγραφα του EML4 –ALK (8 εξώνια EML4 + εξώνιο 20 ΑLK)
3. υβριδικά γονίδια ALK με άγνωστα μέχρι σήμερα γονίδια παρτενέρ
Για να μην χαθούν ασθενείς με ALK ανακατατάξεις
1
AL
KAL
KAL
KAL
KAL
KAL
KAL
KAL
KAL
KAL
K
EML
4 EML
4EML4
EML
4EML
4 EML
4 EML4
EML
4 TFG
KIF5B
Coiled-coil domain Tyrosine kinase domain
E13;A20
E6;A20
E20;A20
E14;A20
E18;A20
E15;A20
E2;A20
KIF5B-ALK
E17;A20
TFG-ALK
EML4-ALK
E13;A20
Variant 1
33%
E6a/b;A20
Variant 3a/b
29%
Sasaki et al., Eur J Cancer 2010; 46:1773-1780
2
1
3
KLC1-ALK

9. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
ALK FISH, Εγκεκριμένο
από τον FDA συνοδευτικό
τέστ για την επιλογή ασθενών
που μπορούν να πάρουν
Crizotinib
Εμπορικά διαθέσιμος
ειδικός ALK DNA ιχνηθέτης
διαχωρισμού, δύο χρωμάτων
VYSIS, Abbott Molecular
ALK- κιτρινα σήματα
ALK+ διαχωρισμένo
κόκκινo και πράσινo σήμα
(απόσταση: 2x διαμέτρου σήματος)
Αρνητικό κύτταρο Θετικό κύτταροΘετικό κύτταρο

10. Ποιότητα του δείγματος (τομές από περιοχές με ευδιάκριτα
καρκινικά κύτταρα, χωρίς επικαλύψεις και νέκρωση)
-Μονιμοποίηση του ιστού: Αποφυγή μονιμοποιητικών που μπορεί
να καταστρέψουν το DNA ή να προκαλέσουν αυτόλυση του ιστού
και γρήγορη μονιμοποίηση.
Ο χρόνος που κόβονται οι τομές (πρόσφατα)
Κατάλληλες αντικειμενοφόροι πλάκες (να αποφεύγονται γυαλιά με
επικαλύψεις άλλων χρήσεων)
Η επεξεργασία του ιστού με πρωτεολυτικά ένζυμα: Η οποια
προσαρμογή να εξασφαλίζει διατήρηση της μορφολογίας των
πυρήνων. Υπερβολική πέψη: ψευδή φθορισμικά σήματα, ψευδώς
θετικά αποτελέσματα
Molecular Testing Guideline for Selection of Lung Cancer Patients for EGFR and ALK Tyrosine Kinase Inhibitors: Guideline
from the College of American Pathologists, International Association for the Study of Lung Cancer, and Association for
Molecular Pathology, Lindeman et al., Journal of Molecular Diagnostics, Vol 15, 4, July 2013
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Κρισιμες παράμετροι (Δείγμα - Επεξεργασία)

11. Γνώση των διεθνών/ευρωπαικών συστάσεων για ανάλυση FISH
σε τομές παραφίνης και των συστάσεων του κατασκευαστή
(Διαφορετικά κριτήρια ΜΜΚΠ-ΑΛΜΚ)
Επιθεώρηση όλης της τομής και επιλογή πεδίων προς ανάλυση
(>90% κυττάρων με φθορισμικά σήματα, κύτταρα με διακριτά
όρια, σήματα της ίδιας έντασης, χωρίς φθορισμικό θόρυβο)
Συνθετότητα των κυτταρογενετικών ανακατατάξεων (ετερογένεια
του νεοπλασματικού πληθυσμού, πολυπλοειδείες και πολλοπλά
ανάτυπα χρωμοσωμάτων, δομικές ανωμαλίες)
Κατώφλι θετικού/αρνητικού αποτελέσματος
Εναλλακτικοί τύποι φθορισμικών σημάτων
Molecular Testing Guideline for Selection of Lung Cancer Patients for EGFR and ALK Tyrosine Kinase Inhibitors: Guideline
from the College of American Pathologists, International Association for the Study of Lung Cancer, and Association for
Molecular Pathology, Lindeman et al., Journal of Molecular Diagnostics, Vol 15, 4, July 2013
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Κρισιμες παράμετροι (Ανάλυση - Ερμηνεία)

12. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
ALK FISH, Εγκεκριμένο
από τον FDA για την επιλογή
ασθενών που μπορούν να
πάρουν Crizotinib
Οι πιό συχνοί τύποι
φθορισμικών
σημάτων σε
αρνητικά κύτταρα
για ALK
ανακατατάξεις :
κιτρινα σήματα
Journal of Molecular Diagnostics, The DOI: 10.1016/j.jmoldx.2013.03.001

13. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
ALK FISH, Εγκεκριμένο από τον
FDA για την επιλογή ασθενών που
μπορούν να πάρουν Crizotinib
Οι πιό συχνοί τύποι
φθορισμικών σημάτων σε
θετικά κύτταρα για ALK
ανακατατάξεις :
Θετικό: ≥1 κίτρινο και
διαχωρισμένo κόκκινo (3΄ ΑLK)
και πράσινo (5΄ ΑLK) σήμα
Θετικό: ≥1 κίτρινο και κόκκινo
(3΄ ΑLK) σήμα (μη ισοζυγισμένες,
συνθετες μεταθέσεις)
Journal of Molecular Diagnostics, The DOI: 10.1016/j.jmoldx.2013.03.001

14. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
ΜΜΚΠ: 71 χρωμοσώματα, πολλαπλές αριθμητικές και δομικές ανωμαλίες

15. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
Speicher et al., Analysis of Chromosomal Alterations in Non-Small Cell Lung Cancer by Multiplex-FISH, Comparative Genomic
Hybridization, and Multicolor Bar Coding, Lab Invest 2000, 80:1031–1041

16. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Θετικό / αρνητικό δείγμα
IVD ιχνηθέτης:
συστάσεις κατασκευαστή
100 κύτταρα:
≥15% Θετικό δειγμα
<15% Αρνητικό δείγμα

17. Ευρήματα: αριθμός και ποσοστό
κυττάρων με καθένα από τους
φθορισμικούς τύπους σημάτων
που προσδιορίσθηκαν
Περιγραφή αποτελεσμάτων με βάση
την Ιnternational System for
Human Cytogenetic Nomenclature
(ISCN) –Εξασφαλίζεται σαφήνεια
των ευρημάτων – επικοινωνία
ειδικών
Σαφές συμπέρασμα (Δειγμα θετικό/
αρνητικό για ALK ανακατατάξεις):
σημαντικό για τους κλινικούς και τις
θεραπευτικές αποφάσεις
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Αποτελέσματα - Απάντηση

18. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Εσωτερικός έλεγχος ποιότητας
Διαπίστευση διαδικασιών- Συνολική πολιτική ποιότητας
εργαστηρίου
Τεκμηριωμένη γνώση και εμπειρία ή σχετική εκπαίδευση των
τεχνολόγων, των κυτταρογενετιστών ή παθολογοανατόμων που
ειναι εξουσιοδοτημένοι για την ανάλυση, την περιγραφή και την
ερμηνεία των αποτελεσμάτων σε κάθε εργαστήριο
Ελεγχος του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού του εργαστηρίου
(π.χ. Θερμοκρασία της συσκευής υβριδισμού, οι ωρες λειτουργίας
της λάμπας φθορισμού στο σύστημα ανάλυσης εικόνας)
Ελεγχος της διακύμανσης μετρήσεων μεταξύ αναλυτών (Η μέση
απόκλιση της διακύμανσης μέτρησης μεταξύ αναλυτών δεν πρέπει
να υπερβαίνει το όριο ψευδώς θετικών)

19. No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
FISH ALK: Εξωτερικός έλεγχος ποιότητας

20. Μικρό ποσοστό του
συνολικού κόστους υπηρεσιών
υγείας - Μεγάλη επίπτωση
στις κλινικές αποφάσεις
Στην εξατομικευμένη ιατρική
τα συνοδευτικά τεστ:
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ:ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ:
Επιλογή των ασθενών καιΕπιλογή των ασθενών και
Κλειδί για τηνΚλειδί για την
αποτελεσματικότητα τηςαποτελεσματικότητα της
στοχευμένης θεραπείαςστοχευμένης θεραπείας
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ

21. 12-08-2009
Η πρόοδος στη γενετική
του καρκίνου
• Τεκμηρίωση της
υπόθεσης ο καρκίνος
ειναι γενετική ασθένεια
• Αυξανόμενος ρυθμός
ανάπτυξης φαρμάκων σε
μοριακά καθορισμένες
ομάδες ασθενών
Year target
discovered
(Bench)
Disease Agent(s)
Year
Molecular-
Targeted
Treatment
Documented
(Bedside)
Time from
Bench to
Bedside
BCR-ABL 1960 CML
Imatinib
Dasatinib
Nilotinib
2001 41 years
EGFR 1978 NSCLC
Gefitinib
Erlotinib
2004 26 years
HER2 1984 MBC Trastuzumab 1998 14 years
KIT 1998 GIST Imatinib 2002 4 years
BRAF 2002 Melanoma Vemurafenib 2010 8 years
ALK 2007 NSCLC Crizotinib 2010 3 years
Gerber and Minna, Cancer Cell 2010; 18:548-551
Schechter et al., Nature 1984; 312:513-6
No. 350-3
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗΣ