τελικές βουλητικές προτάσεις

1. Δευτερεύουσες προτάσεις –
επιρρηματικές προτάσεις
Όνομα εκπαιδευτικού:
Σχολείο:
Γραμματική Ε-ΣΤ Δημοτικού
Εικόνες:https://pixabay.com

2.  Οι δευτερεύουσες προτάσεις ή αλλιώς εξαρτημένες
προτάσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις:
Λειτουργούν ως συμπλήρωμα της κύριας
πρότασης (αντικείμενο, υποκείμενο, επεξήγηση)
2. Δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις:
Λειτουργούν ως επίρρημα και δηλώνουν χρόνο,
αιτία, σκοπό, αποτέλεσμα, υπόθεση, εναντίωση
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες προτάσεις

3.  Οι δευτερεύουσες επιρρηματικές προτάσεις είναι οι εξής:
1. Δευτερεύουσες χρονικές
2. Δευτερεύουσες αιτιολογικές
3. Δευτερεύουσες τελικές
4. Δευτερεύουσες συμπερασματικές-αποτελεσματικές
5. Δευτερεύουσες υποθετικές
6. Δευτερεύουσες εναντιωματικές
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες επιρρηματικές
προτάσεις

4.  Οι δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις δηλώνουν
χρόνο, δείχνουν δηλαδή πότε έγινε, πότε γίνεται ή
και πότε θα γίνει κάτι
 Οι χρονικές προτάσεις εισάγονται (ξεκινούν) με τους
χρονικούς συνδέσμους: όταν, προτού, έως, πριν…
π.χ. Δε θα βγεις κανείς διάλειμμα, προτού να χτυπήσει
το κουδούνι
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις

5.  Οι δευτερεύουσες αιτιολογικές προτάσεις δηλώνουν την αιτία που
γίνεται κάτι. Επίσης, αιτιολογούν μια κατάσταση
 Οι αιτιολογικές προτάσεις εισάγονται (ξεκινούν) με τους
αιτιολογικούς συνδέσμους: γιατί, επειδή, διότι, που
 Στην κύρια πρόταση υπάρχει συνήθως ρήμα ή επίθετο ή παθητική
μετοχή το οποίο δείχνει κάποιο συναίσθημα (οργή, θυμός, λύπη,
χαρά, ανακούφιση κλπ).
 Οι λέξεις που δείχνουν κάποιο συναίσθημα , δηλώνουν πως η
πρόταση που ακολουθεί είναι αιτιολογική
 Αυτές οι λέξεις είναι: θυμώνω, οργίστηκα, είμαι χαρούμενος, είναι
ευτυχής κλπ
Π.χ. Χάρηκα που συναντηθήκαμε μετά από πολύ καιρό
Γράφτηκα στο γυμναστήριο, επειδή θέλω να αθληθώ
Δεν σε χαιρέτησα, διότι δεν κατάλαβα ότι ήσουν εσύ
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες αιτιολογικές
προτάσεις

6.  Οι δευτερεύουσες τελικές προτάσεις δηλώνουν σκοπό. (το τέλος =
ο σκοπός στην αρχαία ελληνική γλώσσα)
 Οι τελικές προτάσεις εισάγονται (ξεκινούν) με τους τελικούς
συνδέσμους: να, για να
 Στην κύρια πρόταση υπάρχουν ρήματα ή εκφράσεις που δείχνουν
μια κίνηση και δηλώνουν πως η πρόταση που ακολουθεί είναι
δευτερεύουσα τελική
 Τα ρήματα ή οι εκφράσεις που δείχνουν μια κίνηση είναι: έρχομαι,
επιστρέφω, φεύγω, πηγαίνω, κατευθύνομαι, καθοδηγώ κλπ.
π.χ. Ο διευθυντής θα έρθει στην τάξη μας για να μας ενημερώσει για
την πρόοδό μας
Θα πάω στο μανάβικο ν’ αγοράσω φρούτα και λαχανικά
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες τελικές προτάσεις

7.  Οι δευτερεύουσες συμπερασματικές-αποτελεσματικές
προτάσεις δηλώνουν αποτέλεσμα-συμπέρασμα
 Οι συμπερασματικές- αποτελεσματικές προτάσεις εισάγονται
(ξεκινούν) με τους αποτελεσματικούς συνδέσμους: ώστε, που
 Στην κύρια πρόταση η δεικτική αντωνυμία τόσος, τόση, τόσο,
τόσοι, τόσες, τόσα και το δεικτικό επίρρημα τόσο και
δηλώνουν πως η πρόταση, που ακολουθεί, είναι δευτερεύουσα
συμπερασματική ή αποτελεσματική
Π.χ. Τόσο πολύ σε πείραξαν τα λόγια της Ειρήνης που δεν
μιλιέστε πια.
Η καταιγίδα ήταν τόσο δυνατή ώστε φοβήθηκα πάρα πολύ
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες συμπερασματικές-
αποτελεσματικές προτάσεις

8.  Οι δευτερεύουσες υποθετικές προτάσεις δηλώνουν υπόθεση
 Οι υποθετικές προτάσεις εισάγονται (ξεκινούν) με τους υποθετικούς
συνδέσμους: αν, εάν, άμα, σαν
 Η υποθετική πρόταση μαζί με την κύρια πρόταση δημιουργούν έναν
υποθετικό λόγο
 Η υποθετική πρόταση δηλώνει την υπόθεση και η κύρια πρόταση την
απόδοση
 Η υποθετική πρόταση (υπόθεση) είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να
συμβεί αυτό που αναφέρει η κύρια πρόταση (απόδοση)
π.χ. Εάν πας στην Κρήτη, να επισκεφτείς τον αρχαιολογικό χώρου της Φαιστού . Σε αυτήν την
περίπτωση για να συμβεί αυτό που λέει η κύρια πρόταση «να επισκεφτείς τον αρχαιολογικό
χώρου της Φαιστού», πρέπει πρώτα να γίνει αυτό που λέει η υποθετική πρόταση «Εάν πας στην
Κρήτη»
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες υποθετικές
προτάσεις

9.  Η δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση, δηλώνει εναντίωση
σε αυτό που λέει η κύρια πρόταση
 Οι εναντιωματικές προτάσεις εισάγονται (ξεκινούν) με :εάν
και, αν και, παρόλο που
Π.χ. Αν και έβρεξε, πήγαμε εκδρομή
 Ορισμένες φορές εισάγονται (ξεκινούν) με: ακόμη κι αν, κι αν.
Τότε, σε αυτή την περίπτωση ονομάζονται παραχωρητικές.
 Οι παραχωρητικές προτάσεις δείχνουν κάτι που δεν πρόκειται
να συμβεί ποτέ.
Π.χ. Ακόμη κι αν μου ζητήσεις συγγνώμη, εγώ δεν θα σε
συγχωρέσω
Εικόνες:https://pixabay.com
Δευτερεύουσες εναντιωματικές
προτάσεις

10. Άσκηση: Να βρείτε τι δηλώνουν οι δευτερεύουσες προτάσεις,
που ακολουθούν
 Ο Παναγιώτης αποχώρησε για να μην μαλώσει με τον αδερφό
του
 Η Στεφανία οργίστηκε με την Ελένη γιατί εκείνη
μουντζούρωσε το τετράδιό της.
 Εάν επιστρέψεις νωρίς στο σπίτι, άπλωσε σε παρακαλώ τα
ρούχα
 Αν και ήμουν κουρασμένος, πήγα στην εκδήλωση της
εταιρείας.
 Μέχρι να γυρίσω στο σπίτι, να έχεις συμμαζέψει το δωμάτιό
σου.
Εικόνες:https://pixabay.com
Για να δούμε τι μάθαμε!!!

11. Άσκηση: Να βρείτε τι δηλώνουν οι δευτερεύουσες προτάσεις,
που ακολουθούν
 Ο Παναγιώτης αποχώρησε για να μην μαλώσει με τον αδερφό
του (σκοπός)
 Η Στεφανία οργίστηκε με την Ελένη γιατί εκείνη
μουντζούρωσε το τετράδιό της. (αιτία)
 Εάν επιστρέψεις νωρίς στο σπίτι, άπλωσε σε παρακαλώ τα
ρούχα (υπόθεση)
 Αν και ήμουν κουρασμένος, πήγα στην εκδήλωση της
εταιρείας. (εναντίωση)
 Μέχρι να γυρίσω στο σπίτι, να έχεις συμμαζέψει το δωμάτιό
σου. (χρόνος)
Εικόνες:https://pixabay.com
Για να δούμε τι κάναμε!!!