2. EĞİTİM VE DİSİPLİN
• DİSİPLİN: Bireylerin içinde yaşadıkları
topluluğun genel düşünce ve
davranışlarına uymalarını sağlamak
amacıyla alınan önlemler bütünüdür.
• Disiplin Latince birini izleyen ya da
birinin peşinden giden anlamına gelen
“disciple” kökünden türetilmiştir.
3. SINIFTA DİSİPLİN
• Sınıfta disiplin, sınıf ortamında
öğrencilerin amaçlar doğrultusunda
hareket etmesini sağlayan güçtür.
Disiplini sadece ceza olarak anlamak
yerine, sınıf ortamında öğrencileri
amaçlara uygun olarak yönetmenin bir
aracı olarak kabul etmek gerekir.
4. SINIFTA DİSİPLİN
• Disiplin olumsuz davranışların
meydana gelmesini önlemek için
tutarlı ve kararlı davranışlarda
bulunmaktır. Disiplin, sınıf
ortamındaki faaliyetlerin belirli bir
düzen içinde yürütülmesidir.
5. DİSİPLİN MODELLERİ
1- Canter Modeli: Bu modelin amacı,
öğretmenlerin sınıfta görev almalarını ve
öğrencilere karşı güçlü olmalarını
sağlamaktır. Öğrencilerinde öğretime
ilişkin sorumlu bir davranış kazanmasını
istemektedir. Bu model öğretim yılının
başlaması ile beraber öğretmenlerin
öğrencilerin hatalı davranışlarına
hoşgörü göstermesini reddeder.
6. DİSİPLİN MODELLERİ
2-Glasser Modeli: Bu model “gerçek
terapiyi” iyi bir disiplin modeli olarak
önermektedir. Öğretmen, öğrencilerine
gerçek hayattaki ihtiyaçlarını
karşılamaları açısından sorumluluk
kazanmaları için rehberlikte
bulunmalıdır. Çünkü öğrencinin uygun
tercihler de bulunması için öğretmenin
rehberliğine ihtiyaç duymaktadır.
7. DİSİPLİN MODELLERİ
3-Kounin Modeli: Bu model grup yönetimini
ve dalga etkisini vurgular. Bu modelde
öğretmen bir öğrencinin olumsuz
davranışını düzelttiğinde, bu durumun
diğer öğrencileri de etkilediği
düşüncesini kabul etmektedir. Buna da
dalga etkisi adı verilir.
8. DİSİPLİN MODELLERİ
4-Davranışçı Model: bu model
davranışların öğrenilmiş olduğunu ve
öğrenmenin çevrenin kontrolünde
olduğunu, ödül ve pekiştireçler ile
davranışların tekrarlandığını savunan
Skinner’in felsefesi üzerine kurulmuştur.
9. DİSİPLİN MODELLERİ
5- Etkili Öğretmenlik Eğitimi Modeli: Dr.
Thomas Gordon tarafından
öğretmenlerle öğrenciler arasında olumlu
ilişkilerin nasıl düzenlenebileceği anlayışı
için etkili öğretmenlik eğitimi modelini
düzenlenmiştir.
10. DİSİPLİN MODELLERİ
Bu modelde, önce sınıftaki problem
kaynağının tespit edilmesi gerekir. Eğer
problemin kaynağı öğrenci ise öğretmen
öğrenciyi bir danışman ve yardım edici
olarak aktif dinlemeyi (empatik
dinlemeyi) önerir. Bu şekilde öğrencinin
kendi problemine kendisinin çözüm
bulmasına yardım edilmelidir. Eğer
problem öğretmene ait ise öğretmen bu
probleme öğrencileri ile beraber çözüm
bulmalıdır.
11. DİSİPLİN MODELLERİ
6- Mantıksal Sonuçlar Modeli: bu model Rudolf
Dreikurs tarafından geliştirilmiştir. Bu
modelin amacı; öğrencide öz disiplini
geliştirmektir. Öğrenciye kendi
davranışlarından kendisinin sorumlu olduğunun
öğretilmesi modelin özünü oluşturur. Sınıfta
kuralların ihlalinde öğrencinin karşılaşacağı
sonuçlar demokratik olmalıdır. Örneğin; sınıfta
yerlere çöp atanlar bunları tekrar toplarlar.
Bu model öğrenciye durumları
değerlendirmeyi, yaşayarak öğrenmeyi ve
uygun tercihler yapmayı öğretir.
12. DİSİPLİN MODELLERİ
Sınıfta kuralların ihlalinde öğrencinin
karşılaşacağı sonuçlar demokratik
olmalıdır. Örneğin; sınıfta yerlere çöp
atanlar bunları tekrar toplarlar. Bu
model öğrenciye durumları
değerlendirmeyi, yaşayarak öğrenmeyi
ve uygun tercihler yapmayı öğretir.
13. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sınıf disiplinini etkileyen bir çok faktör
bulunmaktadır. Bunlar öğrenci,
öğretmen, ortam ve eğitim
programlarıdır.
(Durukan-2005:48-49)
14. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN
FAKTÖRLER
• Uygun bir eğitim programı:
• Öğrencinin amacına yeteneklerine ve
isteklerine uygun prıogramlar
öğrencinin ilgisini çeker ve işine
odaklanmasını sağlar.
• www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc
15. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Rehberlik sistemi: Okulda iyi bir rehberlik
sitemi koruyucu hekimliğe benzer burada
amaç sorun çıkmadan ve tahribat yapmadan
önlemler alarak çalışmaların aksamadan
yürütülmesidir. Çocuğunun kişiliğinin
ğelişmesi ve ruh sağlığı ile de ilgilenildiğini
gören veli okula karşı daha ilgili oluyor.
Okula karşı ilgili duyan veliyle el ele
vererek oluşabilecek sorunları önceden
kestirip önlemler alarak sorunların
oluşmasını engelleyen okul idaresi ve
öğretmenleri zamanlarını eğitim öğretime
ve öğrencilerinin kişilk gelişimine ayırıyor.
• www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc
16. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
• Veli-okul-ögrenci ilişkisi: Öğrenciler ve veliler okul
yönetiminin ve öğretmenlerin onların yanında
olduğunu hissettiği ve kendileri için calıştıklarını
gördükleri zaman okula karşı ilgileri artar. Bu da
sorunların çözümünü kolaylastıtır.
• Okulun fiziki imkanlarının kullanımı: Okulun eğitim
araç ve gereçlerinin dizaynından boyasına kadar
hersey öğrencinin psikolojik yapısını etkiler ayrıca
teknolojiyi de kullanarak okulun tüm bölüm ve
birimlerinin okul idaresi tarafından kontrol altına
alınması sorunların oluşumunu engelleyebileceği gibi
oluşan sorunların da kolaylıkla kontrol altına
alınmasını sağlayacaktır.
17. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Sınıfta disiplinin sağlanması:
Öğretmenin sağlam, kararlı, istikrarlı,
tutarlı ve kendinden emin duruşu cok
önemlidir. Sınıfta disiplinin sağlanması
süreklilik arz eder ve asla geri adım
atmayı affetmez.
• www.cihangir.k12.tr/pdf/disiplin.doc
18. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER SINIFTA
DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Öğrencilerden Kaynaklanan Sınıf İçerisindeki Disiplin
Sorunları:
1- Başkalarına bağırmak.
2-Otururken sıraya vurmak
3-Komik olmaya çalışmak
4-Derste çevresini rahatsız etmeye
çalışmak
19. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
5-Sınıfta söz almadan konuşmak
6-Sınıfta izinsiz dolaşmak
7-Başkalarının dikkatini dağıtmak
8--Öğretmen ve öğrencileri tehdit etmek
veya fiziksel saldırıda bulunmak
9-Sorulara ilgisiz cevap verme
10-Derslere geç kalmak
11-Sıklıkla hayaller kurmak
20. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
12-Çekingenlik
13-Utangaçlık
14-Yersiz kaygılar
15-Mükemmel öğrenci olma arzusu
16-Yardım talebinde bulunmama
17-Öğretmene aşırı bağlılık
18-Korku içinde olma
19-Arkadaşları ile iletişim eksikliği
21. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
20- Zayıf özgüven, çocuğun kendine ait
olumlu duygularının olmayışı.
21-Zayıf öğrenme dürtüsü, yetersiz bilgi
düzeyi.
22-Gelişim gecikmeleri, fiziksel yada
zihinsel özür.
22. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
23-Okuldan, öğretmenlerden, sınıfta
konuşmaktan ve sınavlardan korkma.
24-Akranları tarafından reddedilmekten
korktukları için öğrenmekten uzak
durma, dersleri engelleme gibi
davranışlarda bulunma etkili olmaktadır.
23. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Öğretmenden Kaynaklanan Sınıf İçerisindeki
Disiplin Sorunları:
1-Öğrencilere bağırmak
2-Öğrencilere emretmek, hükmetmek ve kontrol
etmek
3-Alay etmek, eleştirmek ve azarlamak
4-Öğrencileri fiziksel olarak tehdit etmek
5-Yanlışları için özür dilememek
6- Bir önceki konuyu öğrenmemiş öğrencilere
aldırmadan bir sonraki konuya geçmek.
24. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
7-Öğrencileri birbirleri ile kıyaslamak
8-Bazı öğrencileri sevmemek, adil olmamak
9-Derse hazırlıklı olmamak
10-Dersleri monoton olarak yürütmek
11-Kararsız olmak ve tutarsız tepkilerde
bulunmak
12-Öğretmen merkezli olarak etkinliklerin
yürütülmesi.
25. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
13-Zayıf özgüven, başarısızlık korkusu,
akademik başarıya veya onay almaya
bağımlılık.
14-Mükemmeliyetçilik, katılık, değişime
kapalı olma
15-Mesleğini sevmeme, tükenmişlik
16-Fiziksel sağlık bozukluğu yada aile
ortamından kaynaklanan problemleri
26. SINIFTA DİSİPLİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
17-Öğretmenlerin birbirlerine ve
yöneticilerin öğretmenlere karşı onay ve
takdir eksikliği.
18- Yargılayıcı yaklaşımlar, ulaşılamaz
yönetici ve meslektaşlar.
27. DİSİPLİN YÖNTEMLERİ
• Öğretmenlerin eğitim ve öğretim
faaliyetlerinde sınıfta disiplini sağlama
konusunda kabul ettikleri çeşitli disiplin
yöntemleri bulunmaktadır. Eğitim
sisteminin her kademesinde kabul
görmüş olan disiplin yöntemlerinden
bazıları şunlardır.
28. DİSİPLİN YÖNTEMLERİ
Geleneksel Disiplin Yöntemleri: 3’e
ayrılmaktadır.
1-İtaat: Bu yöntemde öğretmenin
öğrencilerini birer insan olarak değil,
birer nesne olarak algılaması ve onlara
bu anlayışla davranması söz konusudur.
Bu yöntemde öğretmen öğrencisine belli
bir davranışta bulunmasını veya
bulunmamasını gerekirse zorla sağlama
anlayışındadır.
29. DİSİPLİN YÖNTEMLERİ
2- Ödül: Bir öğrencinin istediği yönde
davranışta bulunmasının hemen ardından
aldığı olumlu pekiştireceklerdir.
Davranışçı yaklaşıma göre öğrenmenin
esasını pekiştirme oluşturmaktadır.
Pekiştirme yok olduğunda davranışta
sönme meydana gelir.
30. DİSİPLİN YÖNTEMLERİ
3-Ceza: Ceza, öğrencinin yapmaktan
hoşlandığı bir davranıştan alıkonması
veya yapmaktan hoşlandığı bir davranışı
yapmasının istenmesidir.
31. DİSİPLİN YÖNTEMLERİ
Demokratik Disiplin Yöntemleri:
Demokrasiyi öğrencilere öğretmenin en
iyi yolu onun sınıfta uygulamalı olarak
gerçekleştirilmesidir. Çünkü öğrenciyi en
çok etkileyen öğretmenlerin söyledikleri
değil, yaptıklarıdır. Öğrenciler
öğrenmeye zihinsel, duygusal, sosyal ve
fiziksel olarak katılmalı ve öğrendikleri
kendileri için bir anlam ifade etmelidir.
32. SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ
Sınıf ortamında oluşturulan etkinliklerle
amaçların gerçekleşmesi için bu ortamda
üyelerin belirlenen kurallara uyması
gerekir. Sınıf kuralları sınıfta düzenliliği
sağlamada, zamanı verimli kullanmada,
öğretim etkinliklerinden bütün
öğrencilerin faydalanmasını sağlamada
önem taşımaktadır.
33. SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ
• Etkili Sınıf Kurallarının Özellikleri:
1-Sınıf kuralları oluşturulmasında öğrenci
katılımını sağlamak.
2-Sınıf kuralları okul ve toplum kuralları
ile uygun olmalıdır.
3-Kuralların ifade edilişi.
4- Kural sayısı.
34. SINIF KURALLARI VE ÖNEMİ
5- Kurallar temel davranışları
kapsamalıdır.
6-Kurallar gözlenebilir özelliklerde
olmalıdır.
7-Kuralların ödül ve yaptırımlarının
belirlenmesi.
8-Sınıf kuralları eğitimin amaçlarını
gerçekleştirmeye hizmet etmelidir.
9-Kurallar öğrencilerin anlayabileceği bir
şekilde ifade edilmelidir.
35. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
Bir demokraside eğitimin yönetimi, kabul
edilmiş bazı ilkelere bağlıdır. Bunlardan
en önemlileri aşağıdaki gibi özetlenebilir.
1-Halk kendilerini yönetecek kişileri
seçtiği için bu konuda sorumlu olarak
eğitilmelidir.
2-Eğitim yoluyla herkes, kendi
yeteneklerini sonuna kadar geliştirmeyi
beklemelidir.
36. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
3-İnsanlar özgür olmak için eğitilmelidir.
4-Eğitim, açık fikirliliği geliştirmelidir.
5-Demokrasilerde eğitim, sağlıklı bir
yarışma kadar, verimli bir işbirliği
alışkanlığı geliştirmelidir.
37. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
6-Okul, demokratik uğraşılara bir ortam
olmalıdır.
7-Eğitim üzerindeki sayısal denetim asgari
düzeyde olmalıdır.
(Tezcan-1994:94-95)
38. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
Demokratik Öğretmen Özellikleri:
• Demokratik öğretmen, farklılıkların
farkındadır. Farklılık olması ve teşvik
edilmesi gereken bir olgudur.
Demokratik öğretmen, öğrencilerin
farklılıklarını bir zenginlik olarak görür,
kınamaz, yargılamaz, kızmaz. Bu tür algı
ile yetişen bir öğrenci de, yaşamın
içindeki farklılıkları destekler,
farklılıklardan rahatsız olmaz.
39. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen farklılıkları sever
(saygı, sevmekten türeyen bir algı olarak
düşünülmelidir, bir şeyi sevmeye zorlanamayız
ancak bir şeye saygı duymaya zorlanabiliriz;
yasa, gelenek, kural...vb ile.). Sınıfta farklı
düşünen, yaşayan, davranan öğrencilerini
anlamaya çalışır. Benimsemese bile onlara
güvenilir bir sınıf atmosferi sunar. Farklı bakış
açılarını dinler. Olumlu ve olumsuz yönleri
betimler. Olumluları da söyler olumsuzları da…
40. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen sosyal bir varlık olarak
toplumsal birlikteliğe inanır. Demokratik
öğretmen, sosyal bir varlık olmanın gereği
olarak sosyal birlikteliğe destek olur. Grup
çalışmalarına, işbirliğine önem verir.
Demokratik öğretmen, farklı insanlarla
birlikteliğin, yaşama anlamlandırmanın yegane
yolu olduğunun bilincindedir. Bir arada
yaşamının ve etkinlikte bulunmanın hazzını
kazandırır. Böylece sosyal kutuplaşmaların
önüne geçmiş olur.
41. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen hukuk kurallarını
ilke edinir. Kurallara ve ilkelere önem
verir. Hukukun üstünlüğünü sınıfta da
yerleştirir. Kuralları öğrenci ile birlikte
alır. Ve kuralların herkese eşit olarak
uygulanmasının teminatı olur.
42. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen, tek tip insanla,
yaşamın tekdüze bir sürece
dönüşeceğinin farkındadır. Bu nedenle,
tek tip düşünmeyi izin vermediği gibi,
genel sosyal norm ve değerleri
yıpratacak açılımlara da engel olur.
Böylece öğrencileri verili bir özgürlük
alanı çizmiş olur. Fakat öğrencilerin bu
sınırı zorlamasına izin vermekle birlikte
dışına çıkmasına izin vermez.
43. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen, seçme
özgürlüğünün insanı insan yapan en temel
faktör olduğunun farkındadır. Sınıfta
kararları alırken görüş alır, oylama
yapar, tercihlere saygı duyar.
44. DEMOKRASİ VE EĞİTİM
• Demokratik öğretmen, istenmeyen
davranışları ceza yoluyla çözmeye
çalışmaz. Anlamaya, yol göstermeye ve
hatanın tekrarlanmamasına çalışır.
