Reflexión Sociolingüística

1. 21DÍAS FALANDOENGALEGO
ÁguedaMillán Pena –1 Bacha
Suponse que debo falar de como levei eu os meus 21 días falando en galego… pero creo que é máis importante
falar de que supuxo para min non habelo feito en 16 anos. Por que antes non falaba galego e agora é, ademais do meu
idioma favorito e o que máis bonito me parece, o que quero usar para escribir as miñas historias e os meus textos máis
“filosóficos”? Por que agora me parece máis tenro dicir “quérote” que “te quiero”?
Ao empezar este reto, sabía que non ía ser fácil cambiar o “chip”. O “chip” co cal debería estar conectada sempre,
estaba “roto”, inutilizado. Por que? Pois, ao longo destes 21 días (e os seguintes que estiven falando en galego), funme
dando conta do porqué. Desde pequena ensináronme que o galego é da aldea, para a xente que vive cos seus avós ou para a
xente que é “galega de verdade”. E, desgraciadamente, todo o que me ensinaron de pequena é certo: o galego fálase nas
aldeas, fálase nas casas onde hai avós, e a fala a xente “galega de verdade”. Pero, por que isto é así? (e xa que estamos con
preguntas, por que se lle chama a algunhas persoas “galegas de verdade”?)
Eu crieime en cidade, cos meus dous pais e o meu irmán maior. Todos castelanfalantes. A miña familia de aldea
(Riveira)? Lonxe, todos lonxe, e se cadra tiña sorte se lles vía 2 ou 3 veces ao ano. Nesas veces (un sábado cada 3 meses),
era a miña familia a que cambiaba o chip para falar comigo en español, no canto de eu falar con eles en galego. Por que?
Porque eu era “a de cidade”, e no canto de axudarme a comunicarme neste precioso idioma, preferiron non molestarse en
ensinarme. Isto creo que foi un factor crave no meu galego. Notouse á hora na que os meus profesores me dicían: “ti non
falas en galego na túa casa, non? Nótase”. Chegóusenos a mirar mal nas clases de galego por non ter un nivel fluído, cando,
eu polo menos, non tiven oportunidades cando era pequena.
Agora vexamos outro factor: o meu ambiente de A Coruña. Os meus amigos falan en castelán, os meus profesores,
compañeiros, os profesionais de distintos ámbitos (perruqueiros, secretarios no centro cívico, limpadores, dependenta da
miña libraría favorita…) : todos falan en castelán. Por que ía cambiar eu e usar o galego cando era máis fácil usar o castelán
para todo?
Con todo, aquí estou, un mes despois de estar a falar en galego todo o que podía coa xente que podía, escribindo
todo un texto sen utilizar o típico tradutor de google, coma se o galego fose o idioma co que me crié. Así de fluído e así de
ben sente escribir nun idioma tan bonito (outra cousa son os erros que poida chegar a cometer).
Falemos dos 21 días como tal. Empecei con varios amigos (uns polo reto, outros por pura paixón) a falar galego
entre nós. Non rimos de ninguén por si se trababa máis, e se alguén se lle escapaba falar en castelán, todos lle
contestabamos en galego para que volvese cambiar o chip. Creo que os primeiros días falando en galego até todos
estabamos máis felices, con máis ganas de expresarnos en calquera ámbito (aínda que bom, o meu introversión tamén xogou
un papel crucial neste reto.. é algo que falarei máis adiante). Os primeiros 3 días foron os máis duros. Todo o intre con
tempos compostos (e iso que sempre nos dicían que a penas usábamos, ao falar en galego notamos expresións como
“houbéramos feito isto”, e a todos renxíanos pero tamén era o máis “natural” para nós).
Como xa dixen, eu empecei falando coa miña contorna máis próxima: os meus amigos e a miña parella. Algúns me
contestaban en castelán porque non estaban no reto, outros se uniron ao reto comigo (como o meu noivo, que nin é do
instituto, e non o tiña porque facer). Era precioso ver que a xente falando en galego conseguíase soltar das ataduras impostas
na sociedade.
Tamén quería falar desde o punto de vista da miña introversión. Para min, éme moi difícil (tanto en castelán como
en galego, inglés, lingua de signos…) falar nun grupo de xente, ser o centro de atención durante uns minutos. Con isto, ao
todo o meu grupiño de amigos estar a falar en galego, era aínda máis fácil para min falar en galego sen que sentise unha
presión no peito. Para min, ser unha persoa introvertida é preferir enfocarme nos meus pensamentos, sentimentos e estados
de ánimo, antes que buscar estímulos externos. Por iso, creo que onde máis notei o cambio de castelán a galego foi á hora de
meditar, escribir no meu diario, axendas… e cando me gravo en “notas de voz” do teléfono algo que pasa. Creo que ver
unha oportunidade 2x1 (falo galego e = non me miran raro no meu grupo de amigos porque “é por un reto”, e eles tamén o
farán porque “é por un reto”) axudoume moitísimo máis a engadir o galego no meu día a día.
Na miña opinión, todo o mundo debería tentar estar 21 días falando en galego (ou no idioma que toque, si é o que
che gusta e co que che podes facer entender), xa que pódeche axudar mesmo a expresarche mellor. Sigo falando en castelán
cos meus pais e co meu irmán cando estamos por chamada, pero agora todo o que escribo intento facelo en galego. Incluso
escribo as “gh” da gheada, porque é algo que me parece especialmente bonito (a gheada e o seseo, son dúas cousas que
tamén estou poñendo en práctica á hora de falar).
Só me queda darche as grazas por ofrecernos este reto a toda a clase, xa que tamén foi algo que nos mantivo como
unha piña (estar a lle falar a Hervilia, a profesora de química, en galego era o máis!).