Παρουσίαση του μαθήματος

1. Η ελληνική οικονομία και
κοινωνία κατά τον 19ο αιώνα

2. Έκταση και πληθυσμός
● Μικρή έκταση. Προσάρτηση Επτανήσων (1864) και Θεσσαλίας (1881)
● Μικρός πληθυσμός που αυξάνεται ομαλά. Ραγδαία αύξηση του
πληθυσμού της Αθήνας.
Η Αθήνα κατά τη δεκαετία του 1890

3. Aγροτικός τομέας
● Εθνικές γαίες που διανέμονται, μετά από χρόνια εκκρεμότητα το
1870-71, επί πρωθυπουργίας Κουμουνδούρου.
● Μετά το 1881 δημιουργείται κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα με τα
τσιφλίκια (μεγάλες γαιοκτησίες) της Θεσσαλίας.
● Κυριαρχεί (πλην Θεσσαλίας) η μικρή γαιοκτησία.
● Βασικά προϊόντα η σταφίδα, οι ελιές, καπνά και σιτηρά.
● Η μονοκαλλιέργεια της σταφίδας αποφέρει πλούτο, αλλά καθιστά
ευάλωτη τη θέση των παραγωγών σε περίπτωση μείωσης των
εξαγωγών (σταφιδικές κρίσεις).

4. Το εμπόριο
Εξαγωγές: σταφίδες, λάδι και άλλα αγροτικά προϊόντα.
Εισαγωγές: δημητριακά, υφάσματα και νήματα. Στα τέλη του αιώνα
αυξήθηκαν οι εισαγωγές άνθρακα, ξυλείας και μηχανημάτων.
ΕΙΔΟΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ

5. Η ναυτιλία
● Βασικός μοχλός οικονομικής ανάπτυξης.
● Βασικά κέντρα: Πάτρα, Σύρος, Πειραιάς (τέλη του αιώνα)

6. Το τραπεζικό σύστημα
● Ίδρυση Εθνικής Τράπεζας, το 1841
● Της παραχωρείται το δικαίωμα έκδοσης χαρονομίσματος

7. Ο ρόλος του κράτους
● Δημιουργία θεσμικού πλαισίου για την οικονομική δραστηριότητα
● Έργα υποδομής.

8. Το εξωελλαδικό ελληνικό
κεφάλαιο
● Επενδύσεις, μετά το 1870, ευκαιριακού-κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Ο ευεργέτης, ενίοτε, πρωταγωνιστεί σε κερδοσκοπικές
επενδύσεις και οικονομικά σκάνδαλα.

9. Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ
● Χαμηλοί ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης, οι ταχύτεροι, όμως,
στα Βαλκάνια.
● Αργός ρυθμός αστικοποίησης.
ΕΡΓΑΤΕΣ
ΑΓΡΟΤΕΣ
ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΡΩΜΑΤΑ

10. Η μετανάστευση
● Αρχικά, σε πλούσιες ελληνικές παροικίες (π.χ. Αίγυπτος)
● Τέλη 19ου αιώνα προς τις ΗΠΑ, λόγω ζήτησης εργατικών χεριών και
σταφιδικής κρίσης.

11. Οι αγώνες των κολίγων
● Εξέγερση στο Κιλελέρ (1910) ως κορύφωση πολυετών αγώνων:
Δρομολογείται η διανομή των τσιφλικιών.
Συγκέντρωση αγροτών της Καρδίτσας, στα 1910.

12. Το εργατικό κίνημα
● Πρώτες απεργίες μετά το 1870
● Εμφάνιση σοσιαλιστικών ιδεών
Μεταλλωρύχοι στην είσοδο μεταλλευτικής στοάς στην Πλάκα Λαυρίου το 1898

13. Το γυναικείο ζήτημα
●
●
●
Προσπάθειες αναβάθμισης της εκπαίδευσης των γυναικών.
Μαθήτριες του Διδασκαλείου Πατρών