cancer presentation

1. Παρουσίαση
Μικροδιδασκαλίας
ΟΝΟΜΑ:ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΧΕΙΜΩΝΑΚΗ
ΘΕΜΑ: O ΚΑΡΚΙΝΟΣ

2. Τι είναι ο καρκίνος;
Ο καρκίνος είναι μια απειλητική για τη ζωή
ασθένεια, που χαρακτηρίζεται από τη μη
φυσιολογική κυτταρική ανάπτυξη και διαίρεση.
Είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου, μετά τις
καρδιοπάθειες.
Προσβάλλει ανθρώπους μεγάλης ηλικίας,
συνήθως εμφανίζεται και σε άτομα νεαρής ηλικίας
(παιδιά) .

3. Φυσιολογική διαδικασία κυτταρικού
πολλαπλασιασμού στο σώμα μας.
• Έως ενηλικίωση⟶ έντονος ρυθμός
κυτταρικής διαίρεσης στα πρώτα χρόνια της
ζωής και όσο διαρκεί η ανάπτυξη του
σώματος.
• Μετά την ενηλικίωση⟶ τα κύτταρα
διαιρούνται μόνο για να αντικαταστήσουν
άλλα που έχουν φθαρεί ή πεθάνει.
Σε όλη τη ζωή μας τα κύτταρα αυξάνονται,
διαιρούνται και πεθαίνουν με έναν αυστηρά
ελεγχόμενο τρόπο.

4. • Τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται ανεξέλεγκτα και
σχηματίζουν ένα μόρφωμα γνωστό ως κακοήθη «όγκο»
ή «νεόπλασμα».
• Ο όγκος γίνεται προοδευτικά μεγαλύτερος και μπορεί να
εισβάλει σε γειτονικούς ιστούς, καταστρέφοντας υγιείς
ιστούς και όργανα.
Καρκινικό κύτταρο
όπου «μεταμφιέζεται» σε κύτταρο του
ανοσοποιητικού για να εξαπλωθεί

5. Ο όγκος διακρίνεται σε:
⟶καλοήθης • περιβάλλεται από συνδετικό ιστό • δεν εισβάλλει στους
γύρω ιστούς • δεν εξαπλώνεται σε άλλα σημεία • δεν προκαλεί
σοβαρή βλάβη (εκτός αν πιέζει ζωτικά όργανα)
⟶κακοήθης κύτταρα διαφορετικής μορφολογίας από τα φυσιολογικά,
που: • εισβάλλουν στους γύρω ιστούς • μεταφέρονται σε άλλα σημεία
του σώματος⟶(αίμα, λέμφος)⟶ σχηματίζουν δευτερογενείς
όγκους (μετάσταση).

6. Τι είναι η μετάσταση;
• Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να
εγκαταλείψουν τον όγκο και να
μεταφερθούν σε άλλες περιοχές του
σώματος. Το φαινόμενο αυτό
λέγεται «μετάσταση», και οι καρκίνοι που
προκύπτουν είναι γνωστοί ως
«μεταστατικοί» ώστε να
διαφοροποιούνται από τον πρωτογενή
ή «κύριο» καρκίνο. Οι πιο κοινές περιοχές
όπου αναπτύσσονται μεταστάσεις είναι
οι πνεύμονες, το ήπαρ, οι λεμφαδένες, τα
οστά και ο εγκέφαλος.
Το άγχος προωθεί τις μεταστάσεις του καρκίνου.

7. ΛΕΥΧΑΙΜΙΑ
• Μια εξαίρεση είναι η λευχαιμία, η οποία
είναι καρκίνος των αιμοποιητικών ιστών.
Ο καρκίνος αυτός δεν διαμορφώνει
όγκους αλλά δημιουργεί ανώμαλα
αιματικά κύτταρα που κινούνται στο
κυκλοφορικό σύστημα. Η λευχαιμία είναι
τόσο σοβαρή όσο και οι καρκίνοι που
σχηματίζουν όγκους.

8. Τα προβλήματα υγείας που
προκαλούνται στο άτομο εξαρτώνται
από το:
•μέγεθος του
όγκου
• θέση του στο
σώμα
• στάδιο
ανάπτυξής του
• αν έχει
εισβάλει στους
γειτονικούς
ιστούς
• σε ποια
έκταση έχει
εισβάλει
• αν έχει
υπάρξει
μετάσταση

9. Κάθε καρκίνος (π.χ. καρκίνος του πνεύμονα, της μήτρας,
του προστάτη κτλ.):
• έχει
διαφορετικά
συμπτώματα
• έχει
διαφορετική
εξέλιξη
• αποτελεί
διαφορετική
ασθένεια

10. Αίτια του καρκίνου
• μολυσματικοί παράγοντες, όπως είναι οι ιοί
• περιβαλλοντικοί παράγοντες (ακτινοβολίες και χημικές ενώσεις)
• τρόπος ζωής που επιλέγουμε (κάπνισμα, κατάχρηση αλκοόλ,
διατροφικές συνήθειες)
• αλλαγές του γενετικού υλικού (μεταλλάξεις)
Ταυτόχρονη ή σωρευτική δράση αυτών των παραγόντων
προκαλούν την εμφάνιση καρκίνου.

11. Γονίδια που σχετίζονται με
καρκινογένεση
Ογκογονίδια: Είναι
μεταλλαγμένες μορφές γονιδίων
που οδηγούν τα φυσιολογικά
κύτταρα σε υπερβολική ανάπτυξη
και σε μετατροπή τους σε
καρκινικά κύτταρα.
01
Πρωτοογκογονίδια: Είναι αυτά
που φυσιολογικά ελέγχουν το
πόσο συχνά ένα κύτταρο θα
διαιρεθεί και το βαθμό με τον
οποίο θα διαφοροποιηθεί. Όταν
αυτό μεταλλαχθεί, τότε το κύτταρο
διαιρείται πολύ γρήγορα γεγονός
που οδηγεί σε καρκίνο.
02
Oγκοκατασταλτικά γονίδια:
Kαταστέλλουν την ανάπτυξη
όγκων ρυθμίζοντας τη δράση των
πρωτοογκογονιδίων που
ελέγχουν τον πολλαπλασιασμό
των κυττάρων.
03

12. Eπιδιορθωτικά
ένζυμα
• Αυτά διορθώνουν λάθη στο DNA (π.χ.
λόγω η ακτινοβολίας, ή τυχαίων
σφαλμάτων κατά την αντιγραφή του DNA.
• Απενεργοποίησή τους
⟶συσσώρευση λαθών στο DNA
⟶ ανεξέλεγκτος κυτταρικός
πολλαπλασιασμός, συσσώρευση
μεταλλάξεων στα παραπάνω γονίδια κατά τη
διάρκεια της ζωής του ατόμου
⟶ εμφάνιση του καρκίνου

13. Οι μεταλλάξεις συμβαίνουν
σε σωματικά κύτταρα και
δεν κληρονομούνται από
τους απογόνους του.
• Παράδειγμα καρκίνου στο παχύ
έντερο: Eντοπίστηκαν μεταλλάξεις σε 5
διαφορετικά γονίδια.
• Μία ή δύο μεταλλάξεις ⟶καλοήθης όγκος
• Πάνω από 5 μεταλλάξεις ⟶κακοήθης όγκος

14. Γενετική προδιάθεση καρκίνου:
• Εάν μια μετάλλαξη συμβεί στα άωρα γεννητικά κύτταρα, από τα
οποία προέρχονται οι γαμέτες, υπάρχει η πιθανότητα
να κληρονομηθεί από τους γονείς στους απογόνους (θα πρέπει να
υποστούν και άλλες μεταλλάξεις κατά τη διάρκεια της ζωής τους για
να εκδηλώσουν καρκίνο).
Στην περίπτωση αυτή τα άτομα μιας οικογένειας εμφανίζουν αυξημένη
πιθανότητα να πάθουν τα άτομα αυτά καρκίνο σε σχέση με τον
υπόλοιπο πληθυσμό.

15. Παράγοντες που
προκαλούν καρκίνο
(καρκινογόνοι)
προκαλούν
μεταλλάξεις:
• ιοί, Epstein - Barr (EBV), ο ιός της ηπατίτιδας Β
(HBV) και οι ιοί των θηλωμάτων (ΗPV)
• έκθεση σε υψηλές δόσεις ραδιενέργειας (ατύχημα
του Τσέρνομπιλ και τη ρίψη της ατομικής βόμβας
στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι)
• έκθεση σε διάφορες χημικές ουσίες στον
εργασιακό χώρο (κάπνισμα ευθύνεται για το 87%
των καρκίνων του πνεύμονα και για το 30% όλων
των θανάτων από καρκίνο παγκοσμίως - 22 φορές
υψηλότερη θνησιμότητα των καπνιστών
• κάπνισμα ⟶ενοχοποιείται και για άλλους τύπους
καρκίνου,
° του στόματος
° του λάρυγγα
° των νεφρών
° του οισοφάγου
° του παγκρέατος

16. Θεραπευτική
αντιμετώπιση
1) Χειρουργική επέμβαση
2) Ακτινοθεραπεία
3) Χημειοθεραπεία
4) Ανοσοθεραπεία
5) Πειραματικές θεραπείες και εμβόλια

17. 1.
• Η χειρουργική επέμβαση χρησιμοποιείται
για να αφαιρεθεί ο καρκινικός όγκος (μαζί
με περιβάλλοντες ιστούς που είναι
πιθανόν να περιέχουν καρκινικά κύτταρα)
είτε για:
• την πλήρη θεραπεία του καρκίνου
• την ανακούφιση των συμπτωμάτων του
Μπορεί να συνδυαστεί με ακτινοθεραπεία ή
χημειοθεραπεία, πριν ή μετά τη χειρουργική
επέμβαση.

18. 2.
• Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται για να καταστρέψει τα καρκινικά
κύτταρα του όγκου, ενώ η χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται για την
καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων στην περίπτωση που έχει
ήδη γίνει μετάσταση.

19. 3.
Xημειοθεραπεία - παρενέργειες
• απώλεια μαλλιών
• ναυτία
• εμετός
• αίσθημα κόπωσης
Αυτές όμως παρέρχονται μετά την ολοκλήρωση της
θεραπείας.
Μελέτη των ογκοκατασταλτικών γονιδίων και των
προϊόντων τους ⟶ θεραπευτική αντιμετώπιση του
καρκίνου

20. 4.
• Στην ανοσοθεραπεία ⟶ενεργοποίηση
του ανοσοβιολογικού συστήματος του
οργανισμού (και ειδικότερα τα
κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα) εναντίον
των καρκινικών κυττάρων.

21. 5.
Δημιουργία εμβολίων για
συγκεκριμένους τύπους
καρκίνου.
Στις Η.Π.Α. και στον Καναδά
κυκλοφορεί ήδη ένα εμβόλιο
κατά του κακοήθους
μελανώματος, (τύπου
καρκίνου του δέρματος).

22. • έγκαιρη διάγνωση⟶ ισχυρό όπλο στη μάχη κατά του καρκίνου.
Αποκρυπτογράφηση του ανθρώπινου γονιδιώματος :
⟶ανακάλυψη και άλλων γονιδίων που ενέχονται στην καρκινογένεση
⟶αποκάλυψη αιτίων της διαφορετικής ευπάθειας που έχουν οι
άνθρωποι απέναντι στη νόσο.
Γονιδιακή θεραπεία: δημιουργία εμβολίων για συγκεκριμένες μορφές
καρκίνου.

23. Πρόληψη
• Αλλαγές στον τρόπο ζωής μας, όπως είναι η αποφυγή ή η διακοπή του
καπνίσματος, η σωματική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, αποφυγή της
άσκοπης έκθεσης στον ήλιο.
• Για κάποιες μορφές καρκίνου υπάρχουν τεστ ελέγχου:
•μαστογραφία για τον καρκίνο του στήθους
• τεστ Παπανικολάου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας
•αιματολογική εξέταση PSΑ για τον καρκίνο του προστάτη
• ενημέρωση του πληθυσμού ιδιαίτερα σημαντική.
Έγκαιρη διάγνωση πολύ σημαντική!!!

24. Ευχαριστώ πολύ
για την προσοχή
σας!
• ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
• Βιολογία Β' Γενικού Λυκείου- Γενικής
Παιδείας
• https://www.meganalysis.gr/iatrikos-
typos/oncogonidia-kai-oncostaltika-gonidia/
• https://nutricia-medical.gr/ti-einai-o-
karkinos/