Βιομηχανική επανάσταση: ιδεολογίες και κινήματα

1. Ιδεολογίες και
κινήματα
19ος αι.
Γιάννου
Βασιλική

2. Φιλελευθερισμός
(Liberalism)
• Η ιδεολογία που εξέφρασε τους αστούς.
• ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ= ελευθερία εμπορίου, ατομική
δραστηριότητα, εναντίον της ανάμειξης του κράτους στη
λειτουργία της αγοράς.
• ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ= σεβασμός ατομικών δικαιωμάτων (και από το
κράτος): ελευθερία λόγου, Τύπου, συγκεντρώσεων,
ιδιοκτησίας, ανεξιθρησκία,
• Σύνταγμα, διαίρεση εξουσιών, κράτος δικαίου (διασφάλιση
ισονομίας, λαϊκής κυριαρχίας)
Γιάννου
Βασιλική

3. • Τζον Λοκ • Άνταμ Σμιθ
Γιάννου
Βασιλική

4. Κοινοβουλευτισμός
• Εργάτες + χωρικοί = ανώριμοι πολιτικά ή/ και επικίνδυνοι να
εκπροσωπηθούν στη Βουλή.
• Πολιτικά δικαιώματα = αστοί. Οι υπόλοιποι λόγω έλλειψης
εκπαίδευσης, πολύωρης εργασίας, άθλιων συνθηκών ζωής,
δεν είχαν ή δε διεκδικούσαν πολιτικά δικαιώματα.
• Στη διεύρυνση του εκλογικού σώματος βοήθησαν οι
επαναστάσεις του 1830- 1848, η άνοδος του συνδικαλιστικού
κινήματος, η πολιτική οργάνωση των κατώτερων τάξεων
μέσω του σοσιαλισμού.
Γιάννου
Βασιλική

5. • Κ. Μάρξ, Φρ.
Ένγκελς, Μανιφέστο
του Κομμουνιστικού
κόμματος , 1848
Ας τρέμουν οι κυρίαρχες τάξεις
μπρος σε μια κομμουνιστική
επανάσταση. Οι προλετάριοι δεν
έχουν να χάσουν τίποτε άλλο
εκτός από τις αλυσίδες τους. Έχουν
όμως να κερδίσουν τον κόσμο
ολόκληρο. Προλετάριοι όλου του
κόσμου ενωθείτε!
Γιάννου
Βασιλική

6. Σοσιαλισμός
• Κοινωνικό όραμα, πολιτική
Vs καπιταλισμού.
• Αναπτύσσεται το 19ο αι. ως
μορφή αντιμετώπισης του
«κοινωνικού ζητήματος»
• Απευθύνεται στο
«προλεταριάτο» =
εργατική τάξη (Vs
bourgeoisie
μπουρζουαζία= αστική
τάξη)
• Προσέφερε σοβαρή
προοπτική βελτίωσης των
συνθηκών ζωής, μέσω της
οικοδόμησης μιας πιο
δίκαιης κοινωνίας
Γιάννου
Βασιλική

7. • Kοινωνική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής και τη
συνεταιριστική διαχείριση της οικονομίας.
• Στον σοσιαλισμό η κοινωνική ιδιοκτησία των μέσων
παραγωγής αντικαθιστά σταδιακά την ατομική ιδιοκτησία.
• Κατά τον Μαρξ, η μετάβαση στον ολοκληρωμένο
κομμουνισμό περιλαμβάνει μια περίοδο κρατικής
διαχείρισης, η οποία υπηρετεί την εργατική τάξη και προωθεί
την εξαφάνιση της ατομικής ιδιοκτησίας. Η μεταβατική αυτή
περίοδος είναι ο σοσιαλισμός.
Γιάννου
Βασιλική

8. • Βασικό χαρακτηριστικό του σοσιαλισμού είναι η έναρξη μιας
μακράς και δύσκολης διαδικασίας υπέρβασης του
καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Η διαδικασία αυτή ξεκινά
από την στιγμή της ανατροπής της αστικής
εξουσίας/κυριαρχίας και την κατάληψη της εξουσίας από την
εργατική τάξη και το λαό.
• Η Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ 1917-
1991) υπήρξε το πρώτο σοσιαλιστικό κράτος στην παγκόσμια
ιστορία.
Γιάννου
Βασιλική

9. • 1895: Γενική
Συνομοσπονδία
Εργατών στην Αγγλία
• 1906: Δημιουργία
Εργατικού Κόμματος
στην Αγγλία (Labour
party)
• 1918: Γενική
Συνομοσπονδία
Εργατιών Ελλάδας
Γιάννου
Βασιλική

10. Εθνισμός :έθνος-κράτος, εθνική
συνείδηση
• Κατά τη Γαλλική Επανάσταση: η Τρίτη τάξη = αστοί
ανακηρύχθηκε σε έθνος, που έθεσε τα δικαιώματά του
υπεράνω του μονάρχη.
• Πολύσημη έννοια
Γιάννου
Βασιλική

11. • ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΕΘΝΟΣ
• Αναπτύσσεται στο
πλαίσιο ενός ήδη
υπάρχοντος κράτους (πχ
Αγγλία, Γαλλία, Ισπανία)
• Απονομή πολιτικών
δικαιωμάτων
• Η ιδιότητα του πολίτη
και οι πολιτικές
ελευθερίες= σημαντικά
στοιχεία εθνικής
ταυτότητας
• ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΕΘΝΟΣ
• Η δημιουργία εθνικής
κοινότητας προηγείται
της συγκρότησης
κράτους (πχ Γερμανία,
Ελλάδα, σλαβικοί λαοί)
• Κοινά πολιτιστικά
χαρακτηριστικά
(γλώσσα, θρησκεία,
παράδοση) = εθνική
ταυτότητα
• «Το πνεύμα του λαού»-
Volksgeist, Χέρντερ
Γιάννου
Βασιλική

12. Αρχή των εθνοτήτων
• Διαμορφώνεται ο
σύγχρονος πολιτικός
χάρτης της Ευρώπης.
Εκατομμύρια
άνθρωποι
μετακινήθηκαν και
άλλαξαν υπηκοότητα.
Τζουζέπε Μαντσίνι,(1805- 1872)
Ιταλός πολιτικός, επιδίωξε
την ανεξαρτησία της Ιταλία ς από την Αυστρία
Και την ενοποίησή της
Κάθε έθνος, ένα
κράτος, μόνο ένα
κράτος για
ολόκληρο το
έθνος
Γιάννου
Βασιλική

13. Εθνική συνείδηση
• Απαραίτητη για τη δημιουργία του εθνικού κράτους
• Η οργανική ένταξη σε ένα εθνικό σύνολο με διακριτή
ταυτότητα.
Υποχρεωτική εκπαίδευση
Υποχρεωτική στράτευση
Δημιουργία εθνικής λογοτεχνίας και
Ιστορίας, Θεάτρου και μουσικής
Γιάννου
Βασιλική

14. • Τα περισσότερα κράτη
πιστεύουν ότι έχουν
αρχαία καταγωγή , ένα
ιστορικό υπόβαθρο που τα
βοηθά να δημιουργήσουν
μια ισχυρή εθνική
ταυτότητα και περηφάνια.
Εντούτοις, λίγα από τα
κράτη που αναγνωρίζουμε
σήμερα χρονολογούνται
πριν το 19ο αι.
• «Έθνη και εθνικισμός από το
1780 μέχρι σήμερα. Πρόγραμμα
μύθος και πραγματικότητα, εκδ.
Καρδαμίτσας, Αθήνα 1994»
Έρικ Χοπσμπάουμ, Βρετανός ιστορικός
(1917-2012 )
Γιάννου
Βασιλική