17 interdependence of trade

Copyright © 2004 South-Western/Thomson Learning
1717Эдийн засгийн
харилцан хамаарал
ба худалдааны
ашиг

Copyright © 2004 South-Western
Эдийн засгийн харилцан хамаарал ба
худалдааны ашиг
• Ердийн өдөр:
• ТаСолонгост хийсэн цагны сэрүүлгээр сэрнэ.
• Та Флорида мужид ургуулсан жүржний ундааг
аягалж, аягаБразил кофеууна.
• Та Жорж мужид ургуулсан хөвөнгөөр хийсэн
даавуутай, Тайландад оёсон хувцсыг өмсөнө.
• Та Японд үйлдвэрлэсэн телевизээр дамжуулж
байгааНью Йоркын өглөөний мэдээг үзнэ.
• Та хичээлдээ дэлхийн олон оронд эд ангийг нь
үйлдвэрлэсэн автомашиныг унаж явах болно.

• Эдийн засаг нь нийгэм гишүүдийнхээ
хүсэл хэрэгцээг хангахын тулд барааг
хэрхэн үйлдвэрлэж хуваарилдаг тухай
судалдаг юм.

• Бид дэлхий дахины эдийн засагт эрэлт
хэрэгцээгээ хэрхэн хангадаг вэ ?
• Бид биедаасан эдийн засагтай.
• Бид бусадтай худалдаахийж
дагнан, эдийн засгийн
харилцан хамаарлыг
бий болгодог.

• Хувь хүмүүс болон үндэстнүүд тодорхой
үйлдвэрлэлээр дагнаж солилцон хомс
хэрэгцээгээ хангадаг.
• Гэвч энэ нь 2 асуудалтай тулгардаг:
• Харилцан хамаарал гэж юу вэ?
• Үйлдвэрлэл худалдааг юу тодорхойлдог вэ?

• Харилцан хамаарал гэж юу вэ?
• Харилцан уялдаа холбоо нь хүн төрөлхтөн
олон зуун жил бие биетэйгээ наймаа хийж
байсны улмаас бий болсон.
• Үйлдвэрлэл худалдааны загварыг юу
тодорхойлдог вэ?
• Үйлдвэрлэл худалдааны загвар нь алдагдсан
боломжийн ялгаан дээр суурилдаг.

Орчин үеийн эдийн засгийн номлол
• Эдийн засгийг төсөөлье. . .
• 2 бараа: Төмс бамах
• 2 хүн: төмс тариалагч ба малын фермийн эзэн
• Тэд юу үйлдвэрлэх хэрэгтэй вэ?
• Тэд яагаад худалдаа хийх хэрэгтэй вэ?

Хүснэгт 1 Фермер болон ранчо эзэмшигчийн
үйлдвэрлэлийн боломж

Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл
• Биедаасан
• Биебиенээ харгалзахгүйгээр:
• Тус бүрдээ үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ
хэрэглэнэ.
• Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл нь
хэрэглэгчийн боломжийн туйл болно..
• Худалдаагүйгээр эдийн засгийн ашиг багасна.

Зураг 1 Үйлдвэрлэлийн боломжийн муруй
Төмс (унци)
4
16
8
32
A
0
Мах (унци)
(a) Фермерийн үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл’
Худалдаа байхгүй,
тохиолдолд фермер
энэ бүтээгдэхүүн
хэрэглээг сонгоно
Copyright©2003 Southwestern/Thomson Learning

Зураг 1 Үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл
Төмс (унци)
12
24
B
0
Мах (унци)
(b) Ранчо эзэмшигчийн үйлдвэрлэлийн боломжийн туйл’
48
24
Худалдаа байхгүй
үед ранчогийн
сонгох бүтээгдэхүүн
ба хэрэглээ

Фермер төмс үйлдвэрлэх хэрэгтэй.
Ранчор мах үйлдвэрлэх хэрэгтэй.
Дагналт бахудалдаа
• Фермер баРанчогийн дагналт бахудалдаа
• Хэрэв тэд үйлдвэрлэхэд илүү тохиромжтой
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлээр дагнавал тус
бүр илүү хэрэглээгээ хангах болно.

Хүснэгт 2 Худалдааны үр ашиг: Үр дүн

Зураг 2 Худалдаахэрэглээний боломжийг хэрхэн өсгөх вэ
Төмс (унци)
4
16
5
17
8
32
A
A*
0
Мах (унци)
(a) Фермерийн бүтээгдэхүүн ба хэрэглээ’
Худалдаагүй
үеийн фермерийн
бүтээгдэхүүн
Ба хэрэглээ
Худалдаа
хийсэн үеийн
Фермерийн
хэрэглээ
Худалдаа хийсэн
Үеийн фермерийн

Зураг 2 Худалдаахэрэглээний боломжийг хэрхэн өсгөх вэ
Төмс (унци)
12
24
13
27
B
0
Мах (унци)
(b) Ранчо эзэмшигчийн бүтээгдэхүүн ба хэрэглээ’
48
24
12
18
B*
ранчорын
хэрэглээ
үеийн ранчорын
Худалдаагүй
үеийн Ранчорын
ба хэрэглээ

Хэн төмсийг илүү бага өртгөөр
үйлдвэрлэх вэ—фермер үү, ранчор
уу?
Харьцангуй давуу талын зарчим
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгаа нь дараах
зүйлсийг тодорхойлдог:
• Хэн юу үйлдвэрлэх хэрэгтэй вэ?
• Бүтээгдэхүүн бүрээс хэдий хэмжээгээр
худалдаалах хэрэгтэй вэ?

Харьцангуй давуу талын зарчим
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгаа
• Үйлдвэрлэлийн өртгийн ялгааг хэмжих 2
аргабайна:
• Нэгж бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэхэд
шаардагдах цагийн тоо (Жишээ нь, нэг фунт
төмс).
• Нэг бүтээгдэхүүнийг нөгөөгөөр золиосолсны
төлөөх алдагдсан боломжийн зардал.

Үнэмхүй давуу тал
• Бараа үйлдвэрлэгчдийг тэдний бүтээмжээр
нь харьцуулсан жишилт -үнэмлэхүй давуу
тал
• Ажилчин, пүүс эсвэл үндэстний хөдөлмөрийн
бүтээмжийг зах зээлийн бусад субъектуудын
ижил төрлийн үзүүлэлтүүдтэй харьцуулсан
харьцуулалтыг илэрхийлдэг.
• Ямар нэг барааг үйлдвэрлэхдээ орж байгаа
нөөцийг бага хэмжээтэй ашиглаж байгаа
үйлдвэрлэгчийг бараа үйлдвэрлэлд үнэмлэхүй
давуу талтай байнагэж хэлдэг.

Ранчо эзэмшигч мах болон төмсний
үйлдвэрлэлд үнэмлэхүй давуу талтай
байна.
Үнэмлэхүй давуу тал
• Ранчо эзэмшигч 1 унци төмс үйлдвэрлэхэд
10 минут зарцуулж байхад фермер 15
минут зарцуулж байна.
• Ранчо эзэмшигч 1 унци мах үйлдвэрлэхэд
20 минут зарцуулж байхад, Фермер 60
минут зарцуулж байна.

Алдагдсан боломжийн өртөг ба
харьцангуй давуу тал
• Үйлдвэрлэгчдийг тэдний алдагдсан боломж
өрт өгт тулгуурлан харьцуулах.
• Хүссэнээ олж авахын тулд татгалзах хэрэгтэй.
• Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн хамгийн
бага алдагдсан боломжийн зардал бүхий
үйлдвэрлэгч бусад үйлдвэрлэгчдийн өмнө
харьцангуй давуу т алт ай байна.

Харьцангуй давуу тал бахудалдаа
• Хэн үнэмлэхүй давуу талтай вэ?
• Фермер үү, Ранчор эзэмшигч үү?
• Хэн харьцангуй давуу талтай вэ?
• Фермер үү, Ранчор эзэмшигч үү?

Хүснэгт 3 Мах батөмсний алдагдсан
боломжийн өртөг
Opportunity Cost of:
1 oz of Meat 1 oz of Potatoes
Farmer 4 ozpotatoes 1/4 oz meat
Rancher 2 ozpotatoes 1/2 oz meat

• Ранчор эзэмшигчийн 1 унци төмс
үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал нь
¼ 1 унци мах байна, харин фермерийн 1
унци төмс үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн
зардал нь ½ 1 унци мах байна.
• Ранчор эзэмшигчийн 1 фунт мах үйлдвэрлэх
алдагдсан боломжийн зардал нь 4 унци төмс
байна, энэ үед Фермерийн 1 унци мах
үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал нь
2 унци төмс байна...

…Иймээс, Ранчор эзэмшигч нь
махны үйлдвэрлэлээр
харьцангуй давуу талтай, харин
Фермер төмсний үйлдвэрлэлээр
харьцангуй давуу талтай байна.

• Харьцангуй давуу тал ба алдагдсан
боломжийн өртгүүдийн ялгаа нь
үйлдвэрлэл худалдааны дагналт дээр
суурилна.
• Худалдааны талуудын алдагдсан
боломжийн зардал дахь ялгаатай байдал
нь, тэдний худалдаанаас олох ашгийг
тодорхойлно.

• Худалдааны үр ашиг
• Худалдаа нь нийгмийн гишүүн бүрт үр ашгаа
өгөх бөгөөд тэрээр хүн бүрийг өөрсдийнхөө
харьцангуй давуу талыг эзэмшсэн үйл
ажиллагаандаа дагнан ажиллах боломжийг
олгодог юм.

FYI—Адам Смит, Давид
Рекардогийн өв
• Адам Смит
• Түүний 1776 онд нийтлүүлсэн Үндэст ний
,баялгийн мөн чанар учир шалт гааны лавлагаа
ном нь худалдаа болоод эдийн засгийн
харилцан хамаарлын асуудалд дүн шинжилгээ
хийхэд эргэлтийн цэг болсон юм.
• Давид Рекардо
• Тэрээр 1816 онд бичсэн “ Улс төрийн эдийн
”засаг ба т ат варын зарчмын т ухай номондоо
харьцуулсан давуу талын зарчмын судалгааг
хөгжүүлжээ.

Харьцангуй давуу талын хэрэглээ
?
? ?
• Тайгер Вүүдс өөрийнхөө зүлгийг хадах болов
уу?

Харьцангуй давуу талын хэрэглээ
• АНУ бусад улс орнуудтай худалдаа хийх
шаардлагатай юу?
• Улс орон бүр олон оршин суугчидтай ба ялгаатай
ашиг сонирхолтой байдаг. Олон улсын худалдаа
нь зарим хувь хүмүүст тааруухан нөлөө үзүүлдэг
ч, оролцогч бүх улсуудад ашигтай байдаг.
• Импорт —гадаад оронд үйлдвэрлэгдэн дотоодод
худалдагдах бараа
• Экспорт —барааг дотоодод үйлдвэрлэн гадаадад
гаргаж худалдах

Дүгнэлт
• Хүн бүр өөрийн оронд болон гадаадад
үйлдвэрлэгдсэн бараа, үйлчилгээг
хэрэглэнэ. Харилцан хамаарал болоод
худалдаа нь бидэнд олон төрлийн бараа
үйлчилгээг ашиглах боломжийг олгоно.
• Худалдаа нь хүн бүрт ашиг авчрах бөгөөд
учир нь тэднийг харьцангуй давуу тал
бүхий үйл ажиллагааны төрөлд дагнах
боломжийг олгодог юм.

Дүгнэлт
• Хоёр хүний бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх
чадварыг жиших хоёр аргабайдаг.
• Бага зардлаар бүтээгдэхүүн гаргаж байгаа хүн
түүнийг үйлдвэрлэхэд үнэмлэхүй давуу талтай
байна.
• Бараа үйлдвэрлэх алдагдсан боломжийн зардал
багатай хүн харьцангуй давуу талтай байна.

Дүгнэлт
• Худалдаанаас олох ашиг нь үнэмлэхүй
давуу талд бус харьцангуй давуу талд
үндэслэгдэнэ.
• Харьцангуй давуу талын зарчмыг
хүмүүсийн болон улсын хэмжээнд
ашигладаг.
• Эдийн засагчид улс хоорондын чөлөөт
худалдааг хамгаалдаг.

Үндсэн ойлголтууд
• Үнэмлэхүй давуу тал
• Алдагдсан боломжийн зардал
• Харьцангуй давуу тал
• Импорт
• Экспорт

17 interdependence of trade

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (19)

Similar to 17 interdependence of trade

Similar to 17 interdependence of trade (12)

17 interdependence of trade

Editor's Notes