The document discusses leveraging social media for nonprofit fundraising success. It begins by defining social media as Internet-based tools for sharing information among people, primarily through user-generated content like words, pictures, audio and video. It then discusses how social media is really about powering conversations among people. It provides tips for nonprofits on engaging in these conversations by listening to supporters' interests, participating in discussions, sharing compelling content, generating buzz about their cause, and building communities through social networking. The key is for nonprofits to have conversations with supporters rather than just broadcast messages and to be willing to give up some control of the conversation.
This document summarizes an online fundraising summit that took place on September 24, 2008 in London. The summit covered using technology and online tools to build relationships with donors and raise funds. Key topics included how online conversations can drive donations, using tools to manage donor information and messages, case studies of testing different approaches, and resources for nonprofit fundraising online. Breakout sessions were also part of the agenda to allow for networking and small group work.
This document outlines the steps to create an effective fundraising strategy. It explains that a fundraising strategy is a long-term plan to achieve fundraising goals. The key components of a strategy include defining the fundraising goal and timeline, identifying potential donors including individuals, institutions, and corporations, and determining how to reach each group. The document also recommends assigning roles to trustees, management, and fundraising staff. Creating a fundraising strategy provides a blueprint and framework to guide fundraising efforts over multiple years.
This document provides guidance on fundraising. It explains that fundraising is difficult but a consequence of traction, not an objective. There are only five main reasons to raise funds: having a strong team, a great product, breakthrough technology, social proof, or clear traction. It advises fundraising high and as soon as possible if the team is strong, or waiting until the product/technology is ready otherwise. Traction is emphasized as most important. The rest of the document covers negotiation tactics, term sheet details like valuation and control issues, types of investors, and tips for working with a lawyer.
The Sikh Students Collaboration will offer quarterly grants from Chase Bank upon project completion. They advise tapping into the huge and untapped funding opportunities available at universities, as most money should come from there. The document encourages grant writing by visiting school websites and getting started on the process.
Indus Pharma sales comparison from January to June 2011 shows sales for Tanwir Ahmad in the Multan zone, region, and team. The document also provides steps and templates for establishing a 501(c)3 nonprofit organization including defining goals and budgets, brainstorming fundraisers, creating a calendar of events, and organizing roles for fundraising.
This document discusses private placement and fundraising services offered by InduStreams. It provides an overview of the fundraising opportunity in infrastructure investments. InduStreams has a large network of investors and industrial executives that allows it to effectively introduce investment propositions and facilitate securing agreements. The fundraising process involves understanding the client's needs, formulating a proposition, engaging 50-100 relevant investors to generate interest, and developing deals until agreements are reached with one or more investors. A case example of fundraising in China is also provided.
Using social media data for fundraising successMirzam86
The document discusses how nonprofits can use social media data for fundraising success. It notes that Facebook use is up 30% and Twitter use is up 81% among nonprofits. While funding for social media is growing, only 43% of nonprofits allocate a budget. The top factors for social media success are having a strategy, prioritizing it, and allocating staff. The document advocates integrating social media data with constituent relationship data to better engage supporters and improve fundraising.
The document discusses leveraging social media for nonprofit fundraising success. It begins by defining social media as Internet-based tools for sharing information among people, primarily through user-generated content like words, pictures, audio and video. It then discusses how social media is really about powering conversations among people. It provides tips for nonprofits on engaging in these conversations by listening to supporters' interests, participating in discussions, sharing compelling content, generating buzz about their cause, and building communities through social networking. The key is for nonprofits to have conversations with supporters rather than just broadcast messages and to be willing to give up some control of the conversation.
This document summarizes an online fundraising summit that took place on September 24, 2008 in London. The summit covered using technology and online tools to build relationships with donors and raise funds. Key topics included how online conversations can drive donations, using tools to manage donor information and messages, case studies of testing different approaches, and resources for nonprofit fundraising online. Breakout sessions were also part of the agenda to allow for networking and small group work.
This document outlines the steps to create an effective fundraising strategy. It explains that a fundraising strategy is a long-term plan to achieve fundraising goals. The key components of a strategy include defining the fundraising goal and timeline, identifying potential donors including individuals, institutions, and corporations, and determining how to reach each group. The document also recommends assigning roles to trustees, management, and fundraising staff. Creating a fundraising strategy provides a blueprint and framework to guide fundraising efforts over multiple years.
This document provides guidance on fundraising. It explains that fundraising is difficult but a consequence of traction, not an objective. There are only five main reasons to raise funds: having a strong team, a great product, breakthrough technology, social proof, or clear traction. It advises fundraising high and as soon as possible if the team is strong, or waiting until the product/technology is ready otherwise. Traction is emphasized as most important. The rest of the document covers negotiation tactics, term sheet details like valuation and control issues, types of investors, and tips for working with a lawyer.
The Sikh Students Collaboration will offer quarterly grants from Chase Bank upon project completion. They advise tapping into the huge and untapped funding opportunities available at universities, as most money should come from there. The document encourages grant writing by visiting school websites and getting started on the process.
Indus Pharma sales comparison from January to June 2011 shows sales for Tanwir Ahmad in the Multan zone, region, and team. The document also provides steps and templates for establishing a 501(c)3 nonprofit organization including defining goals and budgets, brainstorming fundraisers, creating a calendar of events, and organizing roles for fundraising.
This document discusses private placement and fundraising services offered by InduStreams. It provides an overview of the fundraising opportunity in infrastructure investments. InduStreams has a large network of investors and industrial executives that allows it to effectively introduce investment propositions and facilitate securing agreements. The fundraising process involves understanding the client's needs, formulating a proposition, engaging 50-100 relevant investors to generate interest, and developing deals until agreements are reached with one or more investors. A case example of fundraising in China is also provided.
Using social media data for fundraising successMirzam86
The document discusses how nonprofits can use social media data for fundraising success. It notes that Facebook use is up 30% and Twitter use is up 81% among nonprofits. While funding for social media is growing, only 43% of nonprofits allocate a budget. The top factors for social media success are having a strategy, prioritizing it, and allocating staff. The document advocates integrating social media data with constituent relationship data to better engage supporters and improve fundraising.
This document provides an overview of new media fundraising innovations that charities can utilize in the 21st century. It discusses various online fundraising methods like charity websites, online charity shops through eBay, and mobile phone donations. It also examines digital television fundraising and donations through ATMs. The document presents statistics on how much money charities have raised through these new methods and surveys of charities that have used new media fundraising. It finds that while online donations are growing for major charities, less than half of UK charities currently have websites that can accept online donations. New media presents opportunities but also risks that charities must address to utilize these channels effectively.
- The government deficit and debt of the euro area and EU27 increased in 2009 compared to 2008 due to falling GDP.
- The government deficit as a percentage of GDP increased to 6.3% in the euro area and 6.8% in the EU27. Government debt as a percentage of GDP increased to 78.7% in the euro area and 73.6% in the EU27.
- Several countries had government deficits over 10% of GDP including Ireland, Greece, the UK, Spain, and Portugal. No country had a government surplus in 2009.
The document summarizes the Euro zone crisis, including its background and reasons such as interest rate risk, government default, and lack of a federal treasury. It discusses the state of various Euro zone countries and their future outlook. It also covers the roles of rating agencies, the IMF, and bailout packages provided to Greece, Ireland, Portugal and other economies. The document analyzes causes and lessons learned, and discusses recovery measures and the creation of a 750 billion Euro fund by the EU to address the crisis. It also notes some potential impacts on India.
The document discusses the introduction of the euro currency in Europe in 1999 and its effects. Key points include removing exchange rate risks which makes cross-border investment easier, removing currency conversion fees for electronic payments between eurozone countries, and creating deeper financial markets in Europe. The euro also aims to increase price transparency and competition across borders. Adopting the euro helps provide macroeconomic stability for European countries under the European Central Bank.
1. PRZESZŁOŚĆ- TERAŹNIEJSZOŚĆ – PRZYSZŁOŚĆ
KSZTAŁTOWANIE ZRÓWNOWAŻONEJ PERSPEKTYWY
CZASOWEJ W STAROŚCI1
BUGAJSKA BEATA, TIMOSZYK-TOMCZAK CELINA
Abstract
The article presents the main principles of a workshop for the personal development of old people entitled
„Time travel”. The workshop offers the possibility to metaphorically travel in time, beginning with a reflection
on one’s own past, then the present and the future. The purpose of the workshop is to help old people develop a
balanced time perspective. The proposed techniques concerning the work with the past aim at creating a
positive attitude towards one’s own past, by evoking memories of different emotional tinges and then subjecting
them to reflection and a new interpretation. The work with the present time is intended to awaken the awareness
of the time of one’s life, of the beauty of life and one’s own possibilities, in spite of the limitations, and to
encourage to use the present time for one’s own development and to perceive it’s good aspects. The purpose of
the work on the future of old people is to enlarge the time perspective and to design the future.
Key words
Ageing, old age. Time perspective. Past, present, future in the life of old people. Development.
Słowa kluczowe
Starzenie się. Starość. Perspektywa czasowa. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość w życiu ludzi starych,
rozwój.
„Jak odzyskać dzień wczorajszy,
cieszyć się dniem dzisiejszym
i zapanować nad dniem jutrzejszym”
(Zimbardo; Boyd, 2009)
Wprowadzenie
Wraz z wiekiem wzrasta świadomość skracającej się perspektywy czasu. Skłania to,
do rewizji własnego życia, wyzwala wspomnienia wcześniej nie przywoływane, uwalnia
i aktywizuje treści doświadczenia, często traumatyczne, które nie były włączane do systemu
wiedzy na bieżąco wykorzystywanej, z uwagi na zbyt duże koszty psychiczne. Spostrzeganie
czasu może istotnie modyfikować sposób adaptacji do starości, a także integrować
osobowość. W okresie starości człowiek w sposób naturalny dąży do integracji psychiki.
Integracja ta wymaga powrotu do przeszłości, w celu reinterpretacji wcześniejszych
wydarzeń, przy uwzględnianiu wymogów codziennego życia oraz świadomości zbliżającej
się śmierci. Przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, jak zauważa W. Tatarkiewicz (1979),
wpływają na to, jak przeżywamy kolejne chwile naszego życia. Okres starości, podobnie jak
wszystkie wcześniejsze etapy życia, stanowi nową konfigurację przeszłości i przyszłości,
1
Past- present – future. The shaping of a balanced time perspective in old age
108
2. nową organizację zdolności, odpowiadających nowym warunkom i zadaniom, nowy zakres
znaczących spotkań z innymi (Erikson, 1998). To czas ponownej oceny własnego życia,
reinterpretacji minionych wydarzeń. Każdy etap psychospołecznego rozwoju jednostki stawia
przed nią nowe zadania, nowe psychospołeczne wymogi, jak również nowe przejawy
własnego fizjologicznego dojrzewania. W okresie starości człowiek musi zmierzyć się z
własną przeszłością, odnaleźć w zmieniającej się teraźniejszości, akceptując ograniczenia
starości ale i dostrzegając jej możliwości. Musi odnaleźć siebie, to co chciałby robić, to co
jest dla niego ważne.
Metoda2
Warsztat rozwoju osobistego ludzi starych pozwala odbyć metaforyczną podróż w
czasie, rozpoczynającą się od refleksji nad własną przeszłością, następnie teraźniejszością i
przyszłością. Celem prezentowanego warsztatu pt. „Podróż w czasie”, jest kształtowanie
zrównoważonej perspektywy czasowej u osób starszych. Proponowane techniki w zakresie
pracy z przeszłością mają na celu kształtowanie pozytywnego nastawienia do własnej
przeszłości, przywołanie wspomnień o różnym emocjonalnym zabarwieniu a następnie
poddanie ich refleksji i ponownej interpretacji. W zakresie pracy nad czasem teraźniejszym
chodzi o budzenie świadomości czasu własnego życia, dostrzegania uroków życia, własnych
możliwości, pomimo istniejących ograniczeń, wykorzystywanie czasu teraźniejszego do
własnego rozwoju, dostrzeganie jego dobrych stron. Praca z przyszłością osób starszych ma
na celu poszerzanie perspektywy czasowej, kreatywne projektowanie przyszłości.
Warsztat zaprojektowany został z myślą o osobach powyżej 60-roku życia. Na 40
godzin zaplanowanych zajęć składają się wykłady z zakresu filozofii życia człowieka,
psychologii starzenia się, komunikacji; jak również zajęcia praktyczne rozwijające życie
wewnętrzne osób starszych, wyzwalające ich twórczy potencjał. Proponowane techniki
realizowane są w trzech blokach, w nawiązaniu do trzech wymiarów czasu: przeszłości,
teraźniejszości i przyszłości. Przewodnią ideą warsztatu jest wymagająca głębokiej
autorefleksji praca nad „mandalą” własnego życia. Uczestnicy warsztatu, w kole
symbolizującym życie, rysują to, co w ich życiu minęło, to, co aktualnie przeżywają i to, co
myślą i czują w związku z własną przyszłością. Kolejne etapy pracy poprzedzone są różnymi
technikami, które mają na celu przygotować osoby starsze do refleksji nad biegiem życia.
Przeszłość w życiu ludzi starych
2
Prezentowany warsztat rozwoju osobistego ludzi starych stanowi część realizowanego projektu badawczego
nad znaczeniem przyszłości w życiu człowieka starego (NN106183633).
109
3. Narastająca w okresie starości potrzeba analizy życia wiąże się z powrotem do
przeszłości. Negatywne doświadczenia przeżywane w którymkolwiek okresie życia
człowieka mogą utrudniać pozytywne rozwiązanie kryzysu psychospołecznego
występującego w ostatnim okresie życia (Erikson, 1998). Osiągniecie integralności, czyli
akceptacji własnego życia takim jakie było, pogodzenie się z nieuchronnością końca własnej
egzystencji jest możliwe dzięki refleksji nad własną przeszłością, ponownej jej interpretacji.
Przeszłe doświadczenia istnieją na poziomie pamięci biograficznej. Przeszłość to
„magazyn doświadczeń”, obszar, który stanowi o niepowtarzalności człowieka, jego
tożsamości. Zwracanie się ku przeszłości jest niezbędne z kilku powodów. Człowiek czerpie
z niej informacje o sobie, jaki był, jak postępował, jakie mamy cechy, czyli kim jestem. Sięga
do niej także po to by wykorzystać to, czego się już nauczył, co jest pomocne w codziennym
życiu. Podróż do własnej przeszłości, inaczej „podróż biograficzna” odnosi się do analizy
osiągnięć i porażek rozpatrywanych przez osoby starsze, symbolicznego powrotu do miejsc,
ludzi, wydarzeń z przeszłości. Analizie podlegają życiowe doświadczenia. Człowiek
przywołuje je, ponownie analizuje, przekształca, uaktualnia, podsumowuje, ocenia, w
konsekwencji czego może dochodzić do poczucia dobrze przeżytego życia lub odwrotnie, do
poczucia „życia przegranego”, niespełnionego, zmarnowanego. Przeszłość człowieka istnieje
tylko we wspomnieniach i subiektywnych przeżyciach. Nad minionym i upływającym
czasem nikt z ludzi nie zapanuje, nikt nie zmieni przeszłości. Można jednak zmienić własne
nastawienie do przeszłości.
Przykładowe techniki pracy z przeszłością:
„Inwentaryzacja” fotografii – założenie albumu ze zdjęciami szczególnie ważnymi;
List do przyjaciela z dzieciństwa;
Kartka z podróży – wykonanie kartki z podróży w przeszłość (technika kolage);
Moja droga – (warianty do wyboru) - wizualizacja drogi, rysowanie drogi, opowiadanie
o drodze własnego życia (praca indywidualna i/lub grupowa);
Moja muzyka – (warianty do wyboru) - słuchanie muzyki z czasów młodości, stworzenie
listy najbardziej ulubionych utworów;
Moja historia – (warianty do wyboru) - historia spisana, opowiedziana, nagrana, w
formie udzielonego wywiadu, obejmująca całe życie lub zogniskowana na ważnym
wydarzeniu; historia życia w fotografii (technika kolage);
Mój pamiętnik – analiza pamiętników własnych, odtworzenie minionych wydarzeń w
formie pamiętnika po latach;
110
4. Lot balonem – praca indywidualna i grupowa, poprzedzona refleksją nad tym, co
chciałbym zabrać z mojej przeszłości w podróż balonem a czego pozbyć się – jak
balastu;
Pamiątka z podróży – prezentacja rzeczy szczególnie bliskiej, cennej, budzącej
pozytywne wspomnienia;
„Spotkanie” - rozmowa z sobą 50 lat młodszą/młodszym;
Podziękowanie – poszukiwanie we własnym życiu powodów do odczuwania
wdzięczności;
Testament duchowy – spisanie z myślą o przyszłych pokoleniach swojego życiowego
przesłania;
„Mandala życia” – rysowanie „mandali własnego życia” - analiza skoncentrowana na
przeszłości.
Teraźniejszość w życiu ludzi starych
Życie człowieka dzieje się „tu i teraz”. Najpoważniejsze problemy starości aktualizują
się w wymiarze czasu teraźniejszego. Orientacja prezentystyczna według wielu autorów ma
zasadnicze znaczenie dla regulacji zachowania (Nosal, Bajcar, 1999). To, w czym
uczestniczymy determinuje sposób spostrzegania przeszłości i kształtuje naszą przyszłość.
Zależności te są wielokierunkowe, ale niewątpliwie teraźniejszość jest tym, czego
doświadczamy bezpośrednio. Przeżywanie teraźniejszości stanowi równocześnie zapowiedź
kształtujących się u człowieka starszego nastawień do przyszłości. Dobre funkcjonowanie w
teraźniejszości dodatnio usposabia do radzenia sobie z nadchodzącą przyszłością, mimo, że
może ona przynieść negatywne doświadczenia nieuchronnie związane z procesem starzenia
się. Równocześnie, świadomość coraz krótszej przyszłościowej perspektywy czasowej może
prowadzić do intensyfikacji działań podejmowanych w teraźniejszości. W szczególności
dotyczy to osób, które dążą do zwieńczenia własnego życia poprzez realizację zadań
o ważnym znaczeniu. Motywacja do działania jest tutaj wyznaczana przez chęć
pozostawienia po sobie wartościowych rezultatów życiowej aktywności, w myśl stanowiska
sformułowanego przez E. H. Eriksona: „Jestem tym, co przetrwa ze mnie”.
Przykładowe techniki pracy z teraźniejszością:
Moje zalety/moje wady;
Ja w oczach innych;
Lustro – spotkanie z kimś wyjątkowym – sobą samym w lustrze;
111
5. Odkrywanie piękna – sesja fotograficzna;
Co mi w duszy gra? – moje pasje, marzenia;
Techniki relaksacyjne;
Lot balonem – praca indywidualna i grupowa, poprzedzona refleksją nad tym, co
chciałbym zabrać z mojej teraźniejszości w podróż balonem a czego pozbyć się – jak
balastu;
„Mandala życia” – kontynuowanie rysowania własnego życia, ukierunkowane na
teraźniejszość.
Przyszłość w życiu ludzi starych
W literaturze zwraca się uwagę na związek pomiędzy wiekiem człowieka i względną
dominacją przeszłości, teraźniejszości oraz przyszłości w myśleniu indywidualnym, tj. na
tzw. orientację czasową. Równocześnie przedstawiane jest stanowisko, zgodnie z którym,
dominującą perspektywą czasową w starości staje się przeszłość ale również myślenie w
kategoriach spraw bieżących, bez perspektywicznych odniesień (Worach – Kardas, 1990).
Z drugiej strony, zdaniem wielu autorów, wymiar czasu przyszłego warunkuje rozwój
osobowości (Zaleski, 1989; Oleś, 2000; Popielski, 1994). Odwołując się do koncepcji
osobowości K. Obuchowskiego, rozwój osobowości człowieka zachodzi pod wpływem
realizacji zadań zorientowanych na przyszłość, niezależnie od wieku i stopnia
zaawansowania starzenia się biologicznego człowieka (1985). Zdaniem K. Popielskiego
(1994), planowanie przyszłości stanowi cechę dojrzałej osobowości. Nadaje ona życiu
perspektywy, wielowymiarowo uaktywnia egzystencję człowieka. Pozytywne odniesienia do
przyszłości uważa się za istotne dla dobrego samopoczucia jednostki, jej zdrowia
psychicznego i fizycznego, szczególnie w okresie przemian życiowych (Oleś, 2000).
Z punktu widzenia jakości życia człowieka starego ważne jest zatem uwzględnianie
perspektywy przyszłościowej.
Tak więc, przyszłość stanowi dla człowieka starego perspektywę czasową
o porównywalnym znaczeniu jak przeszłość. Pozytywne nastawienie do przyszłości jest
istotnym czynnikiem rozwoju człowieka starego. Posiadanie celu dostarcza człowiekowi
w każdym okresie życia poczucia zadowolenia i jest warunkiem przeświadczenia o sensie
życia (Nuttin, 1985, Zaleski 1986). Przyszłość wyznaczana przez przyjmowane zamierzenia
pozwala odpowiedzieć sobie na podstawowe pytania egzystencjalne: kim jestem i dokąd
zmierzam? Brak lub ograniczenie przyszłościowej perspektywy czasowej wymusza
zachowania adaptacyjne zamiast zachowań emancypacyjnych. Rola zachowań
112
6. emancypacyjnych jako czynnika stymulującego rozwój jednostki polega na tym, że poprzez
zachowania tego typu możliwe staje się wprowadzenie do programów zachowań nowych
rozwiązań, lepiej służących innym ludziom i własnej osobie. Perspektywa przyszłości nie
tylko modyfikuje teraźniejszość, ale i uruchamia proces nowego spojrzenia na
dotychczasowe doświadczenia człowieka starego. Nastawienie emocjonalne do przyszłości
kształtuje się odmiennie u osób starszych, które swoją przeszłość uznają za spełnioną i tymi,
którzy mają poczucie niezrealizowania siebie. Dodatnia reinterpretacja przeszłego
doświadczenia pozwala zwrócić się ku przyszłości w sposób pozytywny i umożliwia taką
zmianę we własnej aktywności, która daje nadzieję i poczucie sensu życia. Nie można jednak
wykluczyć i takiego nastawienia do przyszłości u osób starszych, u których mimo
negatywnego bilansu osiągnięć z przeszłości, nastawienie nie jest defensywne, dzięki
filozofii życia wskazującej na transcendentalny los człowieka (Bugajska, Timoszyk-
Tomczak, 2006).
Z punktu widzenia profilaktyki i terapii starości, ważne jest nakłanianie osób
starszych do refleksji nad własną przyszłością, w wyniku czego, mogłoby dochodzić do
kreatywnego jej projektowania.
Przykładowe techniki pracy z przyszłością:
Mapa przyszłości – zbiór ćwiczeń mających na celu dokonanie określenia własnych
celów, nazwanie emocji towarzyszących celom, przełamanie barier realizacyjnych;
Rozciąganie liny - ćwiczenie grupowe – symboliczne rozciąganie perspektywy
przyszłościowej;
Dlaczego nie? – wbrew stereotypom – refleksja nad tym, co chciałbym zrobić ale nie
mam pewności czy wypada? (praca grupowa);
List do siebie – do przeczytania w chwilach najtrudniejszych;
Lot balonem – praca indywidualna i grupowa, poprzedzona refleksją nad tym, co
chciałbym zabrać w moją ostatnią podróż a od czego chciałbym się uwolnić;
Techniki relaksacyjne; wizualizacja;
„Mandala życia” – kontynuowanie rysowania własnego życia, ukierunkowane na
przyszłość.
Zakończenie
Rozumienie człowieka w każdej fazie życia wymaga zrozumienia jego świata
wewnętrznego, wynikającego z przeszłości, kształtującego się w teraźniejszości
113
7. i ukierunkowanego na przyszłość, jak również świata społecznego, procesów historycznych,
politycznych, kulturowych. W okresie starości, na co zwraca uwagę Ch. Bühler (1999),
zajmowanie się własną przeszłością oraz przyszłością staje się szczególnie wyraźne.
Zmiany w życiu społecznym stawiają przed pedagogiką nowe zadania związane z
przygotowaniem jednostki do poszukiwania innych niż dotychczasowe możliwości rozwoju
w okresie całego życia. Podstawowe zadania edukacji, odnoszące się do okresu starości
związane są z kształtowaniem jednostki tak, by m. in. poprzez rozwijanie umiejętności
planowania własnego życia, starość była dla niej stanem naturalnym, emocjonalnie
akceptowanym. Pozytywne definiowanie starości, wymaga odejścia od stereotypowego
spojrzenia na ostatni okres w życiu człowieka. Zmiana schematów poznawczych u osób
starszych powinna doprowadzić do tego, by starość, przy cechach specyficznych dla tego
okresu życia, była odbierana jako naturalny okres biografii, tak samo rozwojowy jak
wcześniejsze przedziały wiekowe. Aby to było możliwe, konieczne jest kształtowanie
pozytywnego nastawienia człowieka zarówno do własnej przeszłości, teraźniejszości, jak i
przyszłości, co wiąże się zarówno z gotowością do zmierzenia się z pytaniem o sens
własnego życia, jak i z odwagą dokonania zmian we własnym życiu.
Bibliografia
Bugajska B., Timoszyk-Tomczak C., Człowiek stary wobec przyszłości, (w:) Starzenie się a satysfakcja życia,.
S. Steuden, M. Marczuk (red.), Lublin 2006.
Bühler Ch. (1999). Bieg życia ludzkiego. Warszawa.
Erikson E. H. (1998). Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań.
Nosal, C.S., Bajcar, B. (1999). Czas w umyśle stratega: perspektywa temporalna a wskaźniki zachowań
strategicznych. Czasopismo Psychologiczne, 5, 1.
Nuttin, J. (1985). Future time perspective and motivation. Leuven-Hillsdale: Leuven University Press-Erlbaum.
Obuchowski, K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa.
Oleś P. (2000). Psychologia przełomu połowy życia. Lublin.
Popielski K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości., Lublin.
Tatarkiewicz W. (1979). O szczęściu. Warszawa.
Worach–Kardas H. (1990). Metoda biograficzna a badanie postaw wobec czasu. (w:) J. Włodarek, M.
Ziółkowski (red.). Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa-Poznań.
Zaleski, Z. (1986). Motywacyjna funkcja celów stawianych na okresy o różnej długości. Przegląd
Psychologiczny, XXIX, 4, 925-946.
Zaleski, Z. (1989). Lęk przed przyszłością. Ramy teoretyczne i wstępne dane empiryczne. (w:) A.
Januszewski, Z. Uchnast, T. Witkowski (red.), Wykłady z psychologii w KUL w roku akademickim
1987/88. RW KUL. Lublin
Zimbardo P. Boyd J. Paradoks czasu, Warszawa 2009.
Address of authors
dr Beata Bugajska Dr Celina Timoszyk –Tomczak
Katedra Pedagogiki Społecznej Zakład Psychologii Rozwoju Człowiek
Instytut Pedagogiki Instytut Psychologi
Wydział Humanistyczny Wydział Humanistyczny
Uniwersytet Szczeciński Uniwersytet Szczeciński
114