gcjjf

1. POMPALAR
POMPA ÇEŞİTLERİ
Dişli Pompalar Paletli Pompalar Pistonlu Pompalar
Vidalı Pompalar
Diyaframlı Pompalar
Dıştan dişli
İçten dişli
Gerotor
Eksenel pistonlu
Radyal pistonlu
Pistonlu el pompası
Eğik plakalı
Eğik gövdeli
Döner pistonlu
Sabit pistonlu
Tek pistonlu
Sabit pistonlu
Sabit pistonlu
Sabit pistonlu
Sabit pistonlu
Sabit pistonlu
Değişken debili
Sabit debili Pistonlu tip
Pnömatik tip

2. POMPALAR
Dıştan Dişli Pompalar
Dıştan çalışan iki dişli çarktan oluşur. Dişlilerden biri elektrik motorundan aldığı hareketle
dönerken diğer dişliyi serbest olarak döndürür.
DİŞLİ POMPALAR

3. POMPALAR
Sabit debili ve tek yönlü pompalardır.
Debileri diş boşluğuna bağlıdır. Giriş
deliği çapı çıkış deliğine göre fazladır.
Dişli pompalarda sızdırmazlık, dişlilerin
kendi aralarında ve dişliler ile gövde
arasındaki imalât toleranslarına bağlı
olarak sağlanır.
Dıştan Dişli Pompalar

4. POMPALAR
Dişlilerin birbirinden ayrılması artan hacim, dişlilerin birbirini kavraması azalan hacim yaratır.
Dıştan Dişli Pompalar

5. POMPALAR
Dişlilerin birbirinden ayrılması artan hacim, dişlilerin birbirini kavraması
azalan hacim yaratır.
Dıştan Dişli
Pompalar
Dişlilerin birbirinden ayrılması artan hacim, dişlilerin birbirini kavraması
azalan hacim yaratır.
Dıştan Dişli
Pompalar

6. POMPALAR
Artan hacimde oluşan vakum sonucu pompa içine yağ emilir. Dişler arasına dolan yağ,
taşınarak basma ağzına iletilir. Bu noktada boşluk hacmi azalır. Yağ, çıkışa doğru itilir.
Dıştan Dişli Pompalar

7. POMPALAR
Dıştan dişli pompaların tolerans değerlerinin küçük tutulması, pompanın gönderdiği akışkanın
ölçümünü ve akış kontrolünü kolaylaştırır. Bu nedenle çeşitli polimerler, benzin ve pahalı
sıvıların pompalanmasında kullanılabilir.
Dıştan Dişli Pompalar

8. POMPALAR
İçten Dişli Pompalar
Eksenleri birbirine göre kaçık olan ve iç içe çalışan iki dişli çarktan oluşur. Dişli çarklar
arasında hilâl şeklinde bir ayırma parçası vardır. Dişliler dönerken bu parça sabit kalır ve
dönmez.

9. POMPALAR
İçten dişli pompaların yapımı zor olduğu için dıştan dişli pompalara göre fiyatları daha
pahalıdır. Sessiz çalışan bu tür pompaların kullanım alanı her geçen gün artmaktadır.
İçten Dişli Pompalar
İçten dişli pompaların yapımı zor olduğu için dıştan dişli pompalara göre fiyatları daha
pahalıdır. Sessiz çalışan bu tür pompaların kullanım alanı her geçen gün artmaktadır.
İçten Dişli Pompalar
POMPALAR
İçten dişli pompaların yapımı zor olduğu için dıştan dişli pompalara göre fiyatları daha
pahalıdır. Sessiz çalışan bu tür pompaların kullanım alanı her geçen gün artmaktadır.
İçten Dişli Pompalar

10. POMPALAR
Eksenleri birbirine göre kaçık olan ve iç içe çalışan iki dişli çarktan oluşur. Dişli çarklar
arasında hilâl şeklinde bir ayırma parçası vardır. Dişliler dönerken bu parça sabit kalır ve
dönmez.
İçten Dişli Pompalar

11. POMPALAR
Gerotor Pompalar
İç içe çalışan iki dişli çarktan oluşur. Hareketi içteki dişli alır ve dıştaki dişliyi döndürür. İçteki
dişlinin diş sayısı ile dıştaki dişlinin diş sayısı arasında 1 fark vardır.

12. POMPALAR
Gerotor Pompalar
Bir bölgede, dişlilerin birbirinden ayrılması sonucu boşluk hacminde artış meydana gelir.
Diğer bölgede dişlilerin birbiri içine girmesi sonucu boşluk hacminde azalma meydana gelir.
Emiş
deliği
Çıkış deliği

13. POMPALAR
Rotorun çevresine, eksene dik olarak kanallar açılmıştır. Bu kanallar içine palet adı verilen
hareket elemanları yerleştirilir. Rotorun dönmesi sonucu gövdenin durumuna göre paletler,
dışarı doğru savrulur ya da merkeze doğru itilir.
PALETLİ POMPALAR

14. POMPALAR
Bir bölgede, atan hacim sonucu emiş, diğer bölgede azalan hacim sonucu basma işlemi
geçekleşir.

15. POMPALAR
Paletli pompada rotor yatakları meydana gelen bu basınçla aşırı şekilde zorlanır ve kısa
sürede aşınır. Bu olumsuz durumu gidermek için gövde deliği oval olarak yapılır.
Sabit Debili Paletli Pompalar

16. POMPALAR
Kam halkasının deliği oval değil silindirik yapıdadır. Bu özellik paletli pompanın değişken
debili ve ayarlanabilir basınçta kullanılabilmesini sağlar. Bir ayar vidası yardımıyla kam halka,
ileri geri hareket ettirilerek debinin değişmesi sağlanır. Kam halka diğer yönde hareket
ettirildiğinde giriş ve çıkışlar yer değiştirir.
Değişken Debili Paletli Pompalar

17. POMPALAR
Değişken debili pompalarda baskı yayı üzerine bir ayar vidası ilâve edilerek pompa basıncı
yayın büyüklüğüne bağlı olarak belirli sınırlar dahilinde değiştirilebilir. Bu özellik pompanın
tıpkı bir emniyet valfi gibi çalışmasını sağlar.

18. POMPALAR
Pistonlar pompa mili eksenine paralel olarak yerleştirilmiştir. Pistonlar silindir yatağı içinde
ileri geri hareket ederek pompalama işlemi yapar.
PİSTONLU POMPALAR
Eksenel Pistonlu Pompalar
Eğik plakalı (açılı yüzeyli)
Eğik gövdeli
olmak üzere ikiye ayrılır.
Eksenel Pistonlu Pompalar

19. POMPALAR
Eğik plakalı (açılı yüzeyli)
Eğik gövdeli
olmak üzere ikiye ayrılır.
Pistonlar pompa mili eksenine paralel olarak yerleştirilmiştir. Pistonlar silindir yatağı içinde
ileri geri hareket ederek pompalama işlemi yapar.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

20. POMPALAR
Pistonlar pompa mili eksenine paralel olarak yerleştirilmiştir. Pistonlar silindir yatağı içinde
ileri geri hareket ederek pompalama işlemi yapar.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

21. POMPALAR
Pistonlar, silindir bloğu ve tutucu plaka pompa milinden aldığı hareketle dönerler
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

22. POMPALAR
Pistonlar, silindir bloğu ve tutucu plaka pompa milinden aldığı hareketle dönerler
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

23. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

24. POMPALAR
Açılı yüzeyin açısına bağlı olarak pistonlar silindir bloğu içinde ileri geri hareket ederek
pompalama işlemi yapar. Bu sırada dağıtıcı plaka sabittir.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

25. POMPALAR
Silindir bloğu, alınan tahrik sonucu pistonlarla birlikte tutucu plâkayı döndürür. Açılı yüzeyde
dönüş yoktur ve sabittir. Dönüş sırasında açılı yüzeyin açısına bağlı olarak pistonlar ileri geri
hareket eder.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

26. POMPALAR
Eğik plakanın açısına bağlı olarak pistonların kurs miktarı değişir. Kurs boyu pompanın
devreye gönderdiği akışkan miktarını belirler.
pistonlupompaprensibi.swf
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

27. POMPALAR
Eğik plakanın açısına bağlı olarak pistonların kurs miktarı değişir. Kurs boyu pompanın
devreye gönderdiği akışkan miktarını belirler.
Debi maksimum Debi azalır Debi minimum Debi sıfır Giriş çıkış değişir
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

28. POMPALAR
Eğik plakanın açısına bağlı olarak pistonların kurs miktarı değişir. Kurs boyu pompanın
devreye gönderdiği akışkan miktarını belirler.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

29. POMPALAR
Eğik plakanın açısına bağlı olarak pistonların kurs miktarı değişir. Kurs boyu pompanın
devreye gönderdiği akışkan miktarını belirler.
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

30. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

31. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR

32. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

33. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR

34. POMPALAR

35. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

36. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

37. POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Plakalı (Açılı Yüzeyli) Eksenel Pistonlu Pompalar

38. POMPALAR
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Sabit debili eğik gövdeli pistonlu pompa
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

39. POMPALAR
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Pompa mili elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken silindir bloğu ve pistonları
döndürür. Dönüş sırasında pistonlar ileri geri hareket ederek emme ve basma işlemini
gerçekleştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

40. POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

41. POMPALAR
Sabit debili olanlarda pompa mili ile pistonlar arasındaki açı gövde üzerinde belirtilir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Sabit debili olanlarda pompa mili ile pistonlar arasındaki açı gövde üzerinde belirtilir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Sabit debili olanlarda pompa mili ile pistonlar arasındaki açı gövde üzerinde belirtilir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

42. POMPALAR
Değişken debili pompalarda silindir bloğu ile pompa mili arasındaki açı değiştirilebilir. Açı
arttıkça debi artar, açı azaldıkça debili azalır. Açı, ters yönde verilecek olursa giriş ve çıkışlar
yer değiştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Değişken debili eğik gövdeli pistonlu pompa
Değişken debili pompalarda silindir bloğu ile pompa mili arasındaki açı değiştirilebilir. Açı
arttıkça debi artar, açı azaldıkça debili azalır. Açı, ters yönde verilecek olursa giriş ve çıkışlar
yer değiştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Değişken debili pompalarda silindir bloğu ile pompa mili arasındaki açı değiştirilebilir. Açı
arttıkça debi artar, açı azaldıkça debili azalır. Açı, ters yönde verilecek olursa giriş ve çıkışlar
yer değiştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

43. POMPALAR
Değişken debili pompalarda silindir bloğu ile pompa mili arasındaki açı değiştirilebilir. Açı
arttıkça debi artar, açı azaldıkça debili azalır. Açı, ters yönde verilecek olursa giriş ve çıkışlar
yer değiştirir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Değişken debili eğik gövdeli pistonlu pompa
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Değişken debili pompalarda silindir bloğu ile pompa mili arasındaki açı değiştirilebilir. Açı
arttıkça debi artar, açı azaldıkça debili azalır. Açı, ters yönde verilecek olursa giriş ve çıkışlar
yer değiştirir.
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

44. POMPALAR
Değişken debili pompalarda gövdeye verilen açı değiştirilebilir.
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
Değişken debili pompalarda gövdeye verilen açı değiştirilebilir.
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

45. POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar
POMPALAR
Eğik Gövdeli Eksenel Pistonlu Pompalar

46. POMPALAR
Pompa, devreye gönderdiği akışkanın bir kısmını kendi kendini yağlamak amacıyla kullanır.
Yağlama için pistonların içi boydan boya delik yapılır. Piston, silindir içindeki akışkanı çıkış
kanalına basarken akışkanın bir kısmını pompa içine gönderir.
Pistonlu Pompaların Yağlanması
POMPALAR
Pistonlu Pompaların Yağlanması
POMPALAR

47. POMPALAR
Pistonlar pompa miline dik (radyal) olarak yerleştirilmiştir. Yüksek basınçlarda düzenli akış
sağladıkları için yüksek basınç gereken uygulamalarda kullanılır. Pompaya nazaran motor
olarak daha çok kullanılır. Radyal pistonlu pompalar 3 farklı yapıda imal edilir.
Radyal Pistonlu Pompalar
Döner pistonlu
Sabit pistonlu
Tek pistonlu (plancer)
Radyal pistonlu pompalar 3 farklı yapıda imal edilir

48. POMPALAR
Bu tür pompalarda silindir boşluğu ve pistonlar, rotor üzerine yerleştirilmiştir. Rotor ile gövde
arasında eksen kaçıklığı vardır. Rotor, alınan tahrik sonucu dairesel olarak döner. Eksen
kaçıklığından dolayı, pistonlar bir bölgede merkezden dışarı çıkarken diğer bölgede merkeze
doğru itilir. Pistonlar dışarı çıkarken emme, içeri girerken basma işlemi gerçekleşir.
Döner Pistonlu Radyal Pistonlu Pompalar

49. POMPALAR
Bazı döner pistonlu pompalarda 6 adet kanal vardır. Pompanın 1 tutunda 6 kez pompalama
işlemi yapılır.
Döner Pistonlu Radyal Pistonlu Pompalar

50. POMPALAR
Bu tür pompalarda silindir bloğu ve pistonlar dönmez, yani sabittir. Döner tahrik, merkezde
bulunan bir kam mili yardımıyla pistonlara iletilir. Milin dönüşü sırasında eksen kaçıklığı
sebebiyle pistonlar içeri ya da dışarı itilir.
Sabit Pistonlu Radyal Pistonlu Pompalar

51. POMPALAR
Bu tür pompalarda silindir bloğu ve pistonlar dönmez, yani sabittir. Döner tahrik, merkezde
bulunan bir kam mili yardımıyla pistonlara iletilir. Milin dönüşü sırasında eksen kaçıklığı
sebebiyle pistonlar içeri ya da dışarı itilir.
Sabit Pistonlu Radyal Pistonlu Pompalar

52. POMPALAR
Bu tür pompalarda silindir bloğu ve pistonlar dönmez, yani sabittir. Döner tahrik, merkezde
bulunan bir kam mili yardımıyla pistonlara iletilir. Milin dönüşü sırasında eksen kaçıklığı
sebebiyle pistonlar içeri ya da dışarı itilir.
Sabit Pistonlu Radyal Pistonlu Pompalar

53. POMPALAR
Tek pistonlu radyal pompalar, yüksek debi gerekmeyen yüksek basınç uygulamalarında
kullanılır. Pompa milinin her devrinde bir pompalama işlemi gerçekleşir.
Tek Pistonlu (Plancer) Radyal Pistonlu Pompalar

54. POMPALAR
Tek pistonlu radyal pompalar, yüksek debi gerekmeyen yüksek basınç uygulamalarında
kullanılır. Pompa milinin her devrinde bir pompalama işlemi gerçekleşir.
Tek Pistonlu (Plancer) Radyal Pistonlu Pompalar

55. POMPALAR
Tek pistonlu radyal pompalar, yüksek debi gerekmeyen yüksek basınç uygulamalarında
kullanılır. Pompa milinin her devrinde bir pompalama işlemi gerçekleşir.
Tek Pistonlu (Plancer) Radyal Pistonlu Pompalar

56. POMPALAR
Pistonlu tip bu pompalar düşük basınç gereken basit uygulamalarda kullanılır.
Pistonlu El Pompası
elpompasi.swf

57. POMPALAR
2 veya 3 adet vida grubundan oluşur. Vidalardan biri aldığı dönme hareketini diğer
vidaya/vidalara iletir. Vidaların birbirlerinden ayrıldığı bölümde vakum oluşur ve akışkan vida
boşlukları arasına emilir ve vidanın diğer ucunda çıkışa doğru itilir.
Vidalı Pompalar

58. POMPALAR
Vidalı Pompa

59. POMPALAR
Yüksek viskoziteli akışkanların (seramik çamuru, çimento harcı, asfalt, reçine, yağlar vb.) ya
da kimyasal maddelerin (tarım ilâçları, boya, alkol, asit, baz, petrol ürünleri, aseton, benzol
vb.) pompalama işlemi için diyaframlı pompalar kullanılır.
Diyaframlı pompalarda pompalanan akışkanın pompa elemanlarına temas etmesini önlemek
amacıyla “Diyafram” adı verilen esnek bir madde kullanılır.
Diyaframlı Pompalar
Pistonlu tip diyaframlı pompa
Pnömatik tip diyaframlı pompa
Diyaframlı pompalar 2 farklı yapıda üretilir

60. POMPALAR
Piston geri hareket ederken diyafram genişler ve silindir içine akışkan emilir. Piston ileri
giderken diyafram tarafından hapsedilen akışkanı çıkışa doğru iter. Akışkan pompa elemanları
ile temas etmediği için pompa ömrü uzar.
Pistonlu Tip Diyaframlı Pompa

61. POMPALAR
Pistonlu Tip Diyaframlı Pompa

62. POMPALAR
Piston geri hareket ederken diyafram genişler ve silindir içine akışkan emilir. Piston ileri
giderken diyafram tarafından hapsedilen akışkanı çıkışa doğru iter. Akışkan pompa elemanları
ile temas etmediği için pompa ömrü uzar.
Pistonlu Tip Diyaframlı Pompa

63. POMPALAR
Akışkanın pompa içine giriş ve çıkışı çek valfler yardımıyla sağlanır. Havanın sırayla her
diyaframa etki ettirilmesini pompa üzerinde bulunan bir valf sağlar. Pistonlu tiplerin aksine her
kursunda akışkan gönderebilir.
Pnömatik Tip Diyaframlı Pompa

64. POMPALAR
P = .
p Q
.
456
(hp)
Güç tüketimi = .
p Q
.
612
(kW)
Gerekli tork miktarı = .
V p
.
62,8
(Nm) Uygulanan tork = .
V p . (Nm)
İletilen güç = .
p Q .
612
(kW)
P
Güç tüketimi İletilen güç = .
p Q .
456
(hp)
62,8
=
P (G) Pompa gücü (kW)
=
p Çalışma basıncı (bar)
= Verim
=
Q Debi (lt/dak)
=
V Yer değiştirme miktarı (cm )
3
/dev
Pompaların Güç Hesapları
.

65. POMPALAR
= Verim
=
Q Debi (lt/dak)
=
V Yer değiştirme miktarı (cm )
3
/dev
=
n Devir sayısı (dev/dak)
=
.
V
Q
n .
1000
(lt/dak)
Pompa Debisinin Hesaplanması