Sistemi financiar i bazuar mbi tregun apo mbi bankat ? Cili është më i miri ?Xhino Brokaj
Sistemi financiar është, pa as më të voglin dyshim, katalizatori apo më saktë,
laboratori ku zhvillimet ekonomike marrin formën dhe trajtën e duhur. Nuk mund të
teprohet dhe të identifikohet ekonomia me sistemin financiar të një vendi. Por, nuk mund të neglizhohet dhe as të pakësohet roli i pazëvendësueshëm i sistemit financiar në zhvillimin dhe begatinë ekonomike të një ekonomie kombëtare. (Bundo, Luci, & Cane).
Ky përkufizim shpreh më së miri rolin kryesor të nje sistemi financiar për ekonominë e një vendi. Në botë sot njihen dy orjentime të mëdha të sistemit financiar , ai i orjentuar nga tregu dhe sistemi financiar i orjentuar nga bankat. Diskutime tëshumta , studime ekonometrike tëspecialistëve të fushës ,kanë dashur tëvendosin në piedestal njerin prej këtyre sistemeve , për ta glorifikuar dhepër ta cilësuar si një shembull për tu ndjekur me qëllim që të kemi rritje ekonomike në rang botëror. Me anë të kësaj detyre kursi , sigurisht nuk mund të pretendojmë të ndërtojmë një model ekonometrik për të arritur në konkuzione reale, por jemi përpjekur që të rishikojmëliteraturat dhe kërkimet shkencore tëprofesorëve të ndryshëm, në mënyrë që të ndërtojmë një kornizë të qartë të secilit prej sistemeve. Pse u krijuan dy të tillë?Ku qëndron dallimi mestë dyve ?Të kuptojmë nëse me të vërtetë njëri prej sistemeve është mëi mirë se tjetri ? Dhe nëse po , pse nuk aplikohet nga të gjithë vendet?!
Për ti dhënë shpjegim pyetjeve të lartpërmendura si dhe për të krijuar një ide të qartë tëproblematikës , paraqesim në vijim detyrën tonë të kursit .
2. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 2
Kursi është disenjuar:
Të ndihmojë kuptimin e koncepteve themelore në
financë dhe të adresojë disa nga trendët kryesore në
industrinë financiare në vend dhe në shkallë
ndërkombëtare.
Të analizojë rolin e parasë, kredisë dhe bankave në disa
variabla kryesore ekonomike siç janë normat e interesit,
inflacioni, dhe industria financiare.
Të trajtojë rolin e politikave monetare dhe fiskale në
shkallë makroekonomike dhe mikroekonomike.
Të shpjegojë rolin dhe funksionet e bankës qendrore në
implementimin dhe zbatimin e politikave monetare në
shkallë vëndi.
3. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 3
Konceptet themelore financiare dhe bankare,
Mënyrën e funksionimit të Bankës qendrore,
dhe bankave të nivelit të dytë, qarkullimin e
pagesave, veprimtarinë kreditore të bankave
komerciale, rregullimin bankar në Kosovë dhe
brënda BE, dhe
Dhe për rolin dhe rëndësinë e financave publike
dhe politikave konzistente fiskale.
4. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 4
as përfundimit të këtij kursi studentët do të jenë në gjendje që:
ë formojnë opinionin e tyre në lidhje me paranë, bankat,
industrinë dhe shërbimet financiare dhe bankare,
menaxhmentin bankar, sistemin monetar, sistemin kreditor,
qarkullimin e parasë dhe masën monetare, inflacionin dhe
deflacionin, dhe financat publike, duke përdorur konceptet
financiare dhe bankare të shpjeguara gjatë këtij kursi,
ë vlerësojnë efektin e veprimtarisë financiare dhe bankare për
zhvillimin e sistemit të mirëfilltë financiar dhe tregjeve
financiare në vend,
5. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 5
as përfundimit të këtij kursi studentët do të jenë në gjendje që:
ë vlerësojnë efektet e politikave monetare që zbaton banka
qendrore, dhe politikave fiskale që qeverisë në lëvizjet e
agregateve kryesorë makroekonomikë në kontekst të
situatave të caktuara në vend.
e prezantojnë në formë tabelare, grafike, dhe në modele të
thjeshta matematikore mendimet e tyre mbi problemet, si dhe
të formulojnë mendimet e tyre nëpërmjet eseve per tema të
caktuara.
6. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 6
do javë do mbahen ligjërata (ekuivalente me 3 orë mësimi) dhe ushtrime
(ekuivalente me dy orë mësimi).
jatë ligjëratave dhe ushtrimeve një pjesë e rëndësishme e kohës do i
kushtohet diskuimeve në klasë.
do orë do jepen detyra ose ese të shkurtëra, të cilat pastaj do diskutohen në
orën tjetër.
tudentët inkurajohen të përcjellin rrjedhat financiare dhe bankare në vend dhe
botë, përmes mediave elektronike dhe të shkruara, revistave ndërkombëtare
dhe internetit, dhe të nxjerrin tema për diskutim.
set e tyre në lidhje me këto çështje do merren në konsiderim gjatë vlerësimit.
ënda ligjërohet përmes metodës interaktive, duke përdorur PowerPointin dhe
debatin me studentë.
7. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 7
Fadil Govori: Financë, Botimi i parë, IMF, Prishtinë, 2010
Sherif Bundo: Financë, Tiranë, 2007
Mishkin, Frederick: The Economics of Money, Banking, and
Financial Markets, 8th edition, Pearson Addison Wesley.
Brealey/Myers/Marcus: Fundamentals of Corporate Finance,
McGraw Hill/Irwin 6/E
Sylvester C.W. Eijffinger & Jakob De Haan: European
Monetary and Fiscal Policy, Oxford University Press, 2000
8. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 8
Hyrje në financa
Pse studjojmë financën,
Sistemi financiar,
Trendet e zhvillimit në financë.
9. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 9
Paraja
Kuptimi i parasë,
Format e parasë,
Funksionet e parasë,
Evolucioni i sistemit të pagesave.
10. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 10
Vlera në kohë e parasë
Vlera e ardhme,
Vlera aktuale,
Krahasimi midis vlerës së ardhme dhe vlerës
aktuale,
Amortizimi i huasë.
11. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 11
Risku dhe kthimi
Kuptimi i riskut,
Burimet e riskut,
Llojet e riskut,
Risku individual dhe risku i përgjithshëm,
Dallimi midis fitimit të pritur dhe fitimit të kërkuar,
Matja e riskut,
Risku dhe koha.
12. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 12
Sistemi financiar dhe elementet e tij përbërës
Kuptimi dhe skema e sistemit financiar,
Funksionet e sistemit financiar,
Flukset financiare dhe sistemi financiar,
Firmat, mjedisi dhe sistemi financiar.
13. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 13
Tregu financiar dhe bursa
Tregu financiar,
Tregu primar,
Tregu sekondar,
Aksioni,
Obligacioni,
Titujt hibride,
Rëndësia e bursës.
14. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 14
Vlerësimi i aktiveve
Lidhja ndërmjet vlerës dhe çmimit të një aktivi,
Vendimet financiare dhe maksimizimi i vlerës,
Modelet e vlerësimit,
Vlerësimi i pasurisë së paluajtshme,
Vlerësimi i obligacionit,
Vlerësimi i aksionit.
15. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 15
Banka
Sistemi bankar dhe organizimi i tij,
Banka Qendrore,
Banka Qendrore Evropiane,
Banka Qendrore e Kosovës,
Banka Qendrore dhe politika monetare,
Tregu i parasë,
Bilanci i BQ,
Banka komerciale,
Ndërmjetësit financiarë jobankarë.
16. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 16
Rregullimi bankarë
Nevoja për rregullimin bankar,
Rregullimi bankar në Kosovë,
Rregullimi bankar në BE,
Kundërshtimi për rregullimin bankar.
17. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 17
Menaxhmenti bankarë
Ekonomia e menaxhmentit të aseteve dhe detyrimeve,
Menaxhmenti i likuiditetit,
Çmimi i huave bankare,
Menaxhmenti i aseteve,
Modeli i burimeve reale të menaxhmentit të aseteve dhe
detyrimeve,
Menaxhmenti i detyrimeve dhe përcaktimi i normes së interesit.
18. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 18
Ndërmjetësimi financiar në tregun e sigurimeve
Risku dhe vendimet ekonomike,
Roli i shtetit në drejtimin e riskut,
Identifikimi dhe vlerësimi i riskut,
Llojet e riskut,
Drejtimi i riskut,
Sigurimet shoqërore.
19. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 19
Politika Monetare
Kuptimi, roli dhe funksionet e politikës monetare,
Strategjia e politikës monetare,
Instrumentet e politikës monetare,
Mbikëqyrja e bankave.
20. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 20
Inflacioni dhe deflacioni
Inflacioni: Vështrim i përgjithshëm,
Shkaqet e inflacionit,
Llojet e inflacionit,
Pasojat e inflacionit,
Masat kundër inflacionit,
Deflacioni: Vështrim i përgjithshëm,
Dezinflacioni dhe reflacioni,
Devalvimi dhe revalvimi.
21. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 21
Financat publike
Të mirat publike,
Përkufizimi i financës publike,
Tatimi dhe taksa,
Struktura e tarifave tatimore,
Tatimi i akcizës,
Tatimi doganor,
Buxheti i shtetit,
Financimi i deficitit buxhetor.
22. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 22
Financat e biznesit
Flukset financiare të ndërmarrjes,
Burimet financiare,
Rezultai financiar,
Pasqyrat financiare dhe analiza e tyre,
Bilanci i firmës,
Likuiditeti i firmës,
Ndarja midis pronarëve dhe drejtuesëve.
23. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 23
Buxhetimi i kapitalit
Koncepti i buxhetimit,
Efektet afatgjata,
Plani i investimeve,
Seleksionimi i investimeve,
Kriteret për përzgjedhjen e investimeve.
24. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 24
Kosto e kapitalit
Koncepte bazë,
Vlera e ndërmarrjes,
Faktorët që ndikojnë koston e kapitalit,
Kosto e burimeve specifike të kapitalit.
25. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 25
Burimet e financimit
Nevojat financiare afatshkurtra,
Huaja bankare,
Kredia tregtare,
Letra tregtare,
Huaja e garantuar.
26. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 26
Vlerësimi 1: Pas Javës së pestë
Vlerësimi 2: Pas Javës së dhjetë
Provimi Final: Janar 2011
27. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 27
jesëmarrja ne ligjërata dhe ushtrime është shume e
rëndësishme.
tudentët inkurajohen që të jenë të rregullt në ligjërata dhe
ushtrime.
ta inkurajohen që gjithmonë të kërkojnë sqarime gjatë
ligjëratave.
rofesorët dhe asistentët do të jenë në dispozicion për sqarime
shtesë dhe konsultime të studentëve.
tudentët kanë për obligim që pas çdo ligjërate të lexojnë së
paku literaturën që u është caktuar dhe të kryejnë detyrat dhe
esetë që do t’u jepen.
28. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 28
tudentët gjithashtu do të jenë të obliguar të marrin
pjesë në dy provimet paraprake dhe provimin final që
do të organizohen gjatë semestrit.
ta do te mbështeten gjate gjithë kohës per te
përvetësuar programin.
tudentet inkurajohen te përcjellin diskutimet ne media
dhe te pyesin lidhur me ecuritë dhe problemet
financiare ndërkombëtare dhe te hapin diskutime
lidhur me to.
29. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 29
Kollokviumi 1: 10%
Kollokviumi 2: 10%
Pjesëmarrja në Ushtrime dhe Aktivitete:
2 (Dy) Punime seminarike: 20%
1 (nje) ese të shkurtër (700-1000 fjalë): 10%
Vlersimi Total për këtë kategori: 30%
Provimi Final: 50%
30. 01/30/15 Prof.Ass. Dr. Adem Zogjani 30
onsultime:
E Hene 12:30 deri 13:30
E merkure 12:30 deri 13:30
-mail: ademzogjani@hotmail.com