1. )‫تهران‬ ‫تکنيک‬ ‫(پلي‬ ‫کبير‬ ‫امير‬ ‫صنعتي‬ ‫دانشگاه‬
‫مجازی‬ ‫آموزشهای‬ ‫مرکز‬
‫صنايع‬ ‫مهندسي‬ ‫گروه‬
‫درس‬:‫پايدار‬ ‫توسعه‬
‫پروژه‬ ‫عنوان‬:‫تاثیر‬ ‫و‬ ‫گیاهان‬ ،‫زیست‬ ‫محیط‬‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫سبز‬ ‫بام‬
:‫محققين‬
:‫فالح‬ ‫مريم‬95537119
:‫چندانق‬ ‫شکری‬ ‫سيد‬ ‫محمد‬95537179
‫ا‬‫منصور‬ ‫دکتر‬ ‫آقای‬ ‫جناب‬ : ‫ستاد‬
‫عاملي‬ ‫مهندس‬ ‫خانم‬ ‫سرکار‬ : ‫يار‬ ‫تدريس‬

2. ‫فهرست‬
....................................................................................................................... ‫چکیده‬..................................................................3
‫توسعه‬ ‫متعالی‬ ‫اهداف‬..................................................................................................................... ‫پایدار‬..............................3
................................................................ ‫پایدار‬ ‫و‬ ‫سنتی‬ ‫مفهوم‬ ‫در‬ ‫توسعه‬ ‫تفاوت‬...............................................................3
‫اول‬ ‫بخش‬
1-................................................................................................... ‫مقدمه‬......................................................................6
1-1-‫طرح‬.................................................................................. ‫مسئله‬............................................................................6
1-2-.......................................................................... ‫ضرورت‬ ‫و‬ ‫اهمیت‬..........................................................................6
1-3-................................................................................................ ‫اهداف‬........................................................................7
2-‫روش‬..................................................................................................... ‫تحقیق‬...............................................................7
3-.................................................................. ‫پژوهش‬ ‫نظری‬ ‫مبانی‬...................................................................................7
3-1-....................................................................................... ‫شهری‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬...........................................................7
3-2-‫توسعه‬............................................................................................. ‫شهری‬ ‫پایدار‬...............................................11
4-.................................................................................... ‫تحقیق‬ ‫های‬ ‫یافته‬...................................................................11
4-1-...................................................................................... ‫شهری‬ ‫سبز‬ ‫فضاهای‬ ‫انواع‬...........................................11
4-2-... ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫کارکرد‬...............................................................................................................11
4-3-................................................................................ ‫شهرها‬ ‫در‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫اثرات‬ ‫مهمترین‬.............................11
4-4-............................................................. ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫فرهنگی‬ ‫اجتماعی‬ ‫کارکرد‬................................................11
4-5-.................... ‫شهری‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫بر‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫روانی‬ ‫روحی‬ ‫اثرات‬........................................................11
4-6-.................................................... ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫اقتصادی‬ ‫کارکرد‬........................................................................12
4-7-.................................................................. ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫ترافیکی‬ ‫کارکرد‬.............................................................13
4-8-.................... ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫زیباشناسی‬ ‫و‬ ‫بصری‬ ‫کارکرد‬.....................................................................................13
4-9-‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫بصری‬ ‫مزایای‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫ویژگی‬..............................................................................................................14
4-11-.................... ‫شهری‬ ‫سبز‬ ‫فضاهای‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫ارکان‬ ‫ارتباط‬.....................................................................15

3. 4-11-‫ه‬ ‫مولفه‬..................................................... ‫ایران‬ ‫در‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬ ‫با‬ ‫ارتباط‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫ای‬......................16
5-........... ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬ ‫بر‬ ‫گیاهان‬ ‫اثرات‬ ‫بررسی‬............................................................................................17
5-1-................................................ ‫ها‬ ‫آالینده‬ ‫انواع‬......................................................................................................21
5-2-............. ‫گیاهان‬ ‫بر‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫اثرات‬..................................................................................................................31
5-3-.................... ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬ ‫بر‬ ‫گیاهان‬ ‫تاثیر‬.........................................................................................34
5-3-1‫گونه‬ ‫معرفی‬‫گیاهی‬ ‫های‬‫پژوهش‬ ‫مورد‬.............................................................................................37
5-4-.................................................................................... .... ‫ها‬ ‫روش‬ ‫و‬ ‫مواد‬...........................................................43
5-5-................................................................. ‫تشریحی‬ ‫بررسی‬.................................................................................51
‫دوم‬ ‫بخش‬
........................................ ‫سبز‬ ‫های‬ ‫بام‬ ‫توسعه‬....................................................................................................................51
....................... ‫سبز‬ ‫های‬ ‫سامانه‬ ‫و‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫های‬ ‫ریشه‬............................................................................................52
‫های‬ ‫مؤلفه‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫بام‬‫سبز‬‫در‬‫ایران‬...............................................................................................52
‫ارتباط‬‫ارکان‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫و‬‫سامانه‬‫بام‬‫سبز‬..................................................................................................................57
‫سامانه‬‫بام‬‫سبز‬‫در‬‫قالب‬‫اصول‬‫طراحی‬‫پایدار‬................................................................................................................64
‫سوم‬ ‫بخش‬
‫گیری‬ ‫نتیجه‬ ‫و‬ ‫بحث‬............................................................................................................................................................66
................................................ ‫منابع‬.......................................................................................................................................73

4. ‫چکيده‬:
‫به‬ ‫شهرگرایی‬ ،‫تجارت‬ ،‫شدن‬ ‫صنعتی‬ ‫حاکمیت‬ ‫قرن‬ ‫یک‬ ‫گذشت‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫طبیعت‬ ‫به‬ ‫بازگشت‬ ‫معنی‬ ‫به‬ ،‫پایدار‬ ‫توسعه‬
‫شاخص‬ ‫عنوان‬‫واژه‬ ‫دو‬ ‫از‬ ‫ترکیبی‬ ،‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫بنابراین‬ .‫است‬ ‫ملی‬ ‫پیشرفت‬ ‫های‬"‫پایداری‬ ‫و‬ ‫توسعه‬"‫جنبه‬ ‫دو‬ ‫با‬
‫اقتصادی‬ ‫پیشرفت‬ ‫یعنی‬ .‫است‬ ‫متحد‬ ‫نماد‬ ‫یک‬ ‫در‬ ‫متفاوت‬-‫مفهوم‬ ‫گستره‬ ‫که‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫کیفیت‬ ‫و‬ ‫صنعتی‬
.‫دارد‬ ‫هم‬ ‫اجتماع‬ ‫به‬ ‫پایداربستگی‬
‫ب‬ ‫سه‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫گردیده‬ ‫سعی‬ ‫پروژه‬ ‫این‬ ‫در‬‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ،‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫اصلی‬ ‫عد‬
‫و‬ ‫گیاهان‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫روی‬ ‫بر‬ ‫تحقیقات‬ ‫تا‬ ‫شد‬ ‫آن‬ ‫بر‬ ‫نتیجه‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫بودن‬ ‫وسیع‬ ‫به‬ ‫توجه‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫گردند‬ ‫بررسی‬
.‫پذیرد‬ ‫انجام‬ ‫بعد‬ ‫سه‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫بررسی‬ ‫و‬ ‫بهتر‬ ‫ی‬ ‫نتیجه‬ ‫به‬ ‫رسید‬ ‫برای‬ ‫سبز‬ ‫بام‬ ‫فضای‬
‫پايدار‬ ‫توسعه‬ ‫متعالي‬ ‫اهداف‬
‫حفظ‬‫پویا‬ ‫و‬ ‫زنده‬ ،‫باز‬ ‫سیستمی‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ‫اکوسیستم‬
‫طبیعت‬ ‫های‬ ‫گونه‬ ‫همه‬ ‫حیات‬ ‫مرمت‬ ‫حفظ‬
‫آینده‬ ‫و‬ ‫امروز‬ ‫های‬ ‫نسل‬ ‫بین‬ ‫عدالت‬ ‫برقراری‬
‫جهان‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫حفاظت‬
‫پايدار‬ ‫و‬ ‫سنتي‬ ‫مفهوم‬ ‫در‬ ‫توسعه‬ ‫تفاوت‬
.‫دهد‬ ‫می‬ ‫اهمیت‬ ،‫محدودیت‬ ‫نخستین‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ ‫پایه‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫مالحظه‬ ‫به‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬‫خالف‬ ‫بر‬
.‫گرفت‬ ‫می‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ‫محدودیت‬ ‫اولین‬ ‫را‬ ‫آن‬ ‫به‬ ‫دسترسی‬ ‫قابلیت‬ ‫و‬ ‫سرمایه‬ ‫که‬ ‫سنتی‬ ‫توسعه‬
‫شدیدا‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫بعدی‬ ‫های‬ ‫نسل‬ ‫برای‬ ‫ما‬ ‫با‬ ‫مساوی‬ ‫حداقل‬ ‫استفاده‬ ‫امکان‬ ‫حفظ‬ ‫اخالقی‬ ‫سیاست‬
.‫است‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫نظر‬ ‫مد‬
‫اجتماعی‬ ‫های‬ ‫هزینه‬ ‫و‬ ‫منافع‬ ‫تمام‬ ‫ارزش‬ ،‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫در‬،‫توسعه‬ ‫نقش‬ ‫تعیین‬ ‫برای‬ )‫منابع‬ ‫کاهش‬ ‫(مثل‬
‫توسعه‬ ‫از‬ ‫موردنظر‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫شود‬ ‫می‬ ‫انجام‬ ‫که‬ ‫ای‬ ‫هزینه‬ ‫آیا‬ ‫یعنی‬ ‫شود‬ ‫منظور‬ ‫حسابداری‬ ‫سیستم‬ ‫در‬ ‫باید‬
‫(مثال‬ ‫نه‬ ‫یا‬ ‫دارد‬ ‫سازش‬)‫قیمت‬ ‫چه‬ ‫به‬ ‫جنگل‬ ‫تخریب‬

5. ‫رشداقتص‬ ‫در‬ ‫محدودیت‬ ‫یک‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫اصلی‬ ‫کارکرد‬ ،‫تولید‬ ‫ضایعات‬ ‫جذب‬ ، ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫در‬‫ادی‬
.‫است‬ ‫نظر‬ ‫مد‬ ‫بیشتر‬ ... ‫و‬ ‫اجتماعی‬ ‫عدالت‬ ‫بسط‬ ،‫فرهنگی‬ ‫های‬ ‫جنبه‬ ‫ضمنا‬ ،‫شود‬ ‫می‬ ‫محسوب‬
‫اقتصادی‬ ‫هدف‬
)‫اقتصادی‬ ‫کارایی‬ ‫افزایش‬ ‫و‬ ‫(پیشرفت‬
-‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫ارزیابی‬-‫درآمد‬ ‫توزیع‬
-‫ارزشگذاری‬-‫اشتغال‬
-‫کردن‬ ‫درونی‬-‫هدفمند‬ ‫های‬ ‫کمک‬
‫هدف‬‫اجتماعی‬ ‫هدف‬
)‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫(حفظ‬-،‫مردمی‬ ‫مشارکت‬-،‫گرایی‬ ‫کثرت‬-)‫برابری‬ ‫ایجاد‬ ‫و‬ ‫فقر‬ ‫(کاهش‬ ‫اجتماعی‬ ‫های‬ ‫گروه‬ ‫با‬ ‫مشاوره‬
‫توسع‬ ‫مثلث‬ ‫قطب‬ ‫سه‬ ‫به‬ ‫معتقد‬ ‫دانشمندان‬ ‫های‬ ‫دیدگاه‬:‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ،‫پایدار‬ ‫ه‬
‫و‬ ‫سرمایه‬ ‫های‬ ‫محدودیت‬ ‫بطن‬ ‫در‬ ‫انسانی‬ ‫رفاه‬ ‫کردن‬ ‫حداکثر‬ ‫بر‬ ‫مبتنی‬ ‫های‬ ‫روش‬ ‫با‬ :‫ها‬ ‫دان‬ ‫اقتصاد‬
‫تکنولوژی‬
‫طبیعی‬ ‫حیات‬ ‫های‬ ‫سیستم‬ ‫خرده‬ ‫با‬ ‫مجموعه‬ ‫زیر‬ ‫تمامیت‬ ‫حفظ‬ :‫ها‬ ‫اکولوژیست‬
.‫هستند‬ ‫توسعه‬ ‫اصلی‬ ‫بازیگران‬ ‫ها‬ ‫انسان‬ :‫شناسان‬ ‫جامعه‬

6. ‫پای‬ ‫توسعه‬ ‫مفهومی‬ ‫مدل‬‫و‬ ‫الذکر‬ ‫فوق‬ ‫دیدگاه‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫بیشتر‬ ‫همگرایی‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫بدون‬ ‫که‬ ‫دارد‬ ‫تاکید‬ ‫اینکه‬ ‫بر‬ ‫دار‬
.‫است‬ ‫شکست‬ ‫به‬ ‫محکوم‬ ‫توسعه‬ ‫مدیریت‬ ،‫آنها‬ ‫تلفیق‬
‫اول‬ ‫بخش‬
1-‫مقدمه‬
5-5-‫طرح‬‫مساله‬
‫فضای‬‫سبزبخشی‬‫ازگستره‬‫فیزیکی‬‫شهراست‬‫که‬‫می‬‫تواند‬‫عملکردهای‬‫معینی‬‫داشته‬‫باشدد‬.‫فضدای‬‫سدبز‬‫دربرخدی‬
‫مواقع‬‫نقش‬‫تزئینی‬)‫زیباسازی‬‫شهری‬ ‫سیمای‬(‫وگاهی‬‫نقش‬‫تفریحی‬)‫تفرجگداهی‬(‫رابده‬‫خدود‬‫پذیرفتده‬،‫اسدت‬‫ولدی‬
‫باتوسعه‬‫روزافزون‬‫مناطق‬‫شهری‬‫دردهه‬‫های‬‫اخیر‬‫و‬‫پیشی‬‫شهرنشینی‬ ‫گرفتن‬‫شهرسازی‬ ‫بر‬‫که‬‫با‬‫معضالت‬‫عدیدده‬
‫ای‬‫مانند‬‫افزایش‬‫بی‬‫رویه‬،‫جمعیت‬‫توسعه‬‫غیر‬‫هدفمند‬‫کالبدی‬‫شهرها‬‫و‬‫افزایش‬‫آلودگی‬‫های‬‫زیست‬‫محیطی‬‫همراه‬
،‫بوده‬‫این‬‫فضاهای‬‫شهری‬ ‫سبز‬‫نقش‬‫مهمی‬‫درحفظ‬‫و‬‫تعادل‬‫محیط‬‫زیست‬‫شهری‬‫و‬‫تعدیل‬‫آلدودگی‬‫هدوا‬‫پیدداکرده‬
‫اند‬.‫مفهوم‬ ‫امروزه‬‫شهرها‬‫بدون‬‫فضای‬‫سبز‬‫موثر‬‫در‬‫اشکال‬‫گوناگون‬‫آن‬‫دیگر‬‫قابل‬‫تصور‬‫نیست‬.‫پیامددهای‬‫توسدعه‬
‫شهری‬‫و‬‫پیچیدگی‬‫های‬‫معضالت‬‫محیطی‬ ‫زیست‬‫آنها‬‫موجودیت‬‫فضای‬‫سبز‬‫و‬‫گسترش‬‫آن‬‫برای‬‫همیشده‬‫اجتنداب‬
‫ناپذیر‬‫کرده‬‫اند‬.‫توجه‬‫به‬‫سبز‬ ‫فضای‬‫به‬‫طور‬‫عام‬‫به‬‫عنوان‬‫ریه‬‫های‬‫شهرها‬ ‫تنفسی‬‫تعریف‬‫اغراق‬‫آمیزی‬‫از‬‫کارکرد‬‫آن‬
‫نیست‬.‫این‬ ‫بلکه‬‫شبیه‬‫بیان‬‫کننده‬‫حداقل‬‫کارکرد‬‫آن‬‫در‬‫مفهوم‬‫اکولوژیک‬‫شهرها‬‫به‬‫شمار‬‫میرود‬.‫فضاها‬ ‫این‬‫هم‬‫از‬
‫دیدگاه‬‫تامین‬‫نیاز‬‫های‬‫زیست‬‫محیطی‬‫شهرنشینان‬‫و‬‫هم‬‫از‬‫نظر‬‫تامین‬‫فضداهای‬‫فراغتدی‬‫و‬‫بسدتر‬‫ارتبداط‬‫و‬‫تعامدل‬
‫اجتماعی‬‫آن‬‫جایگاهی‬‫در‬‫خور‬‫اهمیت‬‫دارد‬.‫آلودگی‬‫های‬‫ناشی‬‫صنایع‬ ‫از‬‫و‬‫تکنولوژی‬‫شهر‬‫ها‬‫را‬‫به‬‫جهنمدی‬‫بدرای‬
‫ساکنان‬‫آن‬‫تبدیل‬‫کرده‬‫است‬.‫همچنین‬‫بی‬ ‫توسعه‬‫رویه‬‫شهر‬‫ها‬‫به‬‫صورت‬‫افقی‬‫و‬‫عمودی‬‫باعث‬‫تخریدب‬‫طبیعدت‬
‫شده‬‫است‬.‫طبیعت‬‫و‬‫فضای‬‫سبز‬‫که‬‫که‬‫سال‬‫ها‬‫به‬‫عنوان‬‫قلب‬‫تپنده‬‫ی‬‫زیست‬‫گاه‬‫های‬‫بشری‬‫ایفای‬‫نقش‬‫می‬‫کرد‬
‫و‬‫بهترین‬‫محل‬‫و‬‫موقعیت‬‫ایجاد‬‫شهر‬‫های‬‫نخستین‬‫بود‬.‫با‬‫بی‬‫توجهی‬‫به‬‫ساکنان‬‫شهر‬‫رو‬‫افول‬ ‫به‬‫و‬‫نابودی‬‫گذاشته‬
‫است‬.‫با‬‫توجه‬‫به‬‫این‬‫بحران‬‫ها‬‫که‬‫روز‬‫به‬‫روز‬‫شهر‬‫ها‬‫را‬‫تهدید‬‫می‬‫کند‬‫مانند‬‫الودگی‬‫های‬‫صدوتی‬،‫الدودگی‬‫هدا‬‫ی‬
‫هوایی‬،‫و‬‫فشاهای‬‫روانی‬‫که‬‫در‬‫نتیجه‬‫زندگی‬‫در‬‫میان‬‫ازدحام‬‫ساختمان‬‫های‬‫سنگی‬‫و‬‫ترافیک‬‫های‬‫شددید‬‫و‬‫تدردد‬
‫انواع‬‫وسایل‬‫حمل‬‫و‬‫نقل‬‫لزوم‬‫توجه‬‫به‬‫نیاز‬‫های‬‫این‬‫جمعیت‬‫عظیم‬‫شهری‬‫احساس‬‫می‬.‫گردد‬
5-2-‫اهميت‬‫و‬‫ضرورت‬
‫در‬‫عصر‬‫کنونی‬‫افزایش‬‫شتاب‬‫زندگی‬‫مدرن‬‫شهری‬‫و‬‫فرهنگ‬)‫بی‬‫تفداوتی‬‫مددرن‬‫شهرنشدینان‬(‫منجدر‬‫بده‬‫کداهش‬
‫تعامالت‬‫اجتماعی‬‫شهروندان‬‫و‬‫غفلت‬‫از‬‫اهمیت‬‫فضاهای‬‫عمومی‬‫بسترساز‬‫برای‬‫این‬‫تعامالت‬‫اجتمداعی‬‫شدده‬‫اسدت‬
‫بنابراین‬‫اهمیت‬‫فضای‬‫سبز‬‫شهری‬‫حیات‬ ‫در‬‫و‬‫پایداری‬‫آن‬‫و‬‫تاثیرات‬‫فیزیکی‬‫و‬‫طبیعی‬‫و‬‫اجتمداعی‬‫آن‬‫در‬‫سیسدتم‬

7. ‫شهری‬‫امکان‬‫ناپذیراست،به‬‫همین‬‫علت‬‫وجود‬‫کاربری‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫شهرها‬‫و‬‫توزیع‬‫متناسدب‬‫آن‬‫یکدی‬‫از‬‫مباحدث‬
‫اساسی‬‫در‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫و‬‫مدیریت‬‫شهری‬‫تلقی‬‫می‬‫شود‬.‫از‬‫موارد‬‫دیگری‬‫که‬‫بر‬‫اهمیت‬‫کاربری‬‫سبز‬ ‫فضای‬‫در‬‫شهرها‬
‫می‬،‫افزاید‬‫موضوعچندکارکردی‬)‫طبیعی،زیباشناختی،اجتماعی‬‫و‬...(‫بودن‬‫این‬‫کاربری‬‫است‬‫که‬‫پرداختن‬‫بده‬‫ایدن‬
‫مساله‬‫را‬‫در‬‫حوزه‬‫شهری‬‫تبدیل‬‫به‬‫موضوعی‬‫مهم‬‫می‬‫کند‬.‫افزایش‬‫جمعیت‬‫و‬‫تمرکز‬‫آن‬‫در‬‫سطح‬‫منطقه‬‫ای‬‫اثدرات‬
‫مستقیم‬‫بر‬‫کیفیت‬‫محیط‬‫زیست‬‫دارد‬.‫بطوریکه‬‫رشد‬‫جمعیت‬،‫فقر‬‫و‬‫فرسایش‬‫محیط‬‫زیست‬‫در‬‫کشور‬‫های‬‫رو‬‫بده‬
‫رشددوری‬‫باطل‬‫را‬‫ایجاد‬‫کرده‬‫است‬.‫ایندور‬‫باطل‬‫کیفیت‬‫زندگی‬‫مردم‬‫را‬‫به‬‫شدت‬‫تحت‬‫تداثیر‬‫قدرار‬‫داده‬‫و‬‫تدالش‬
‫های‬‫کشور‬‫های‬‫جهان‬‫سوم‬‫را‬‫برای‬‫دستیابی‬‫به‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫بی‬‫نتیجه‬‫گذارده‬‫است‬.‫یک‬‫از‬‫راه‬‫هدای‬‫رسدیدن‬‫بده‬
‫توسعه‬‫پایدار‬‫داشتن‬‫رفاه‬‫و‬‫اسایش‬‫در‬‫زندگی‬‫جامعه‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫امروزه‬‫تالش‬‫همه‬‫مسدوولین‬‫و‬‫دسدت‬‫انددرکاران‬
‫امور‬‫جامعه‬‫تامین‬‫رفاه‬‫و‬‫آسایش‬‫مردم‬‫می‬‫باشد‬.‫آسایش‬‫و‬‫رفاه‬‫زندگی‬‫به‬‫دو‬‫قسدمت‬‫مدادی‬‫و‬‫معندوی‬‫یدا‬‫روحدی‬
‫تقسیم‬‫می‬‫شود‬.‫که‬‫آسایش‬‫روحی‬‫و‬‫معنوی‬‫مهمتر‬‫از‬‫بقیه‬‫عوامل‬‫می‬‫باشد‬‫یکی‬‫از‬‫عوامل‬‫بیرونی‬‫تامین‬‫اسدایش‬‫و‬
‫رفاه‬‫در‬‫فضاهای‬‫پرازدحام‬‫شهری‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫می‬‫باشد‬‫که‬‫تا‬‫به‬‫حال‬‫پژوهشهای‬‫زیدادی‬‫تداثیر‬‫ان‬‫را‬‫بدرای‬
‫آسایش‬‫شهروندان‬‫به‬‫اثبات‬‫رسانده‬‫است‬.‫از‬‫این‬‫رو‬‫امروزه‬‫بر‬‫نقش‬‫حساس‬‫و‬‫تعیین‬‫کننده‬‫طراحی‬‫و‬‫برنامده‬‫ریدزی‬
‫شهری‬‫در‬‫جهت‬‫حفظ‬‫ارتباط‬‫و‬‫محیط‬‫های‬‫شهری‬‫با‬‫فضای‬‫سبز‬‫و‬‫طبیعت‬‫تاکید‬‫می‬‫شود‬.
5-7-‫اهداف‬
‫از‬‫آنجا‬‫که‬‫هدف‬‫اصلی‬‫برنامه‬‫ریزی‬‫شهری‬‫و‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫تامین‬‫رفاه‬‫و‬‫آسایش‬‫مردم‬‫د،به‬‫ویژه‬‫آسایش‬‫روحی‬‫و‬
‫معنوی‬‫می‬‫باشد‬‫توجه‬‫به‬‫فضای‬‫سبز‬‫شهری‬‫به‬‫عنوان‬‫یکی‬‫از‬‫آسایش‬ ‫عوامل‬‫و‬‫رفاه‬‫سهم‬‫زیادی‬‫در‬‫مطلوبیت‬‫و‬
‫مطبوعیت‬‫فضا‬‫از‬‫نظر‬‫شهروندان‬‫دارد‬.‫بنابراین‬‫هدف‬‫نهایی‬‫از‬‫این‬‫پژوهش‬‫به‬‫قرار‬‫زیر‬‫است‬:
‫بررسی‬‫و‬‫شناخت‬‫اهمیت‬‫و‬‫نقش‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫در‬‫جهت‬‫نیل‬‫به‬‫اهداف‬‫پایدار‬ ‫توسعه‬‫شهری‬
2-‫روش‬‫تحقيق‬
‫روش‬‫تحقیق‬‫حاضر‬‫توصیفی‬‫تحلیلی‬،‫است‬‫مبانی‬‫تئوریک‬‫آن‬‫بر‬‫اساس‬‫جمع‬‫آوری‬‫بخشی‬‫از‬‫داده‬‫های‬‫پژوهش‬‫به‬
‫روش‬‫اسنادی‬‫و‬‫با‬‫استفاده‬‫از‬،‫کتب‬-
،‫اسناد‬‫مقاالت‬‫و‬‫نشریات‬‫در‬‫زمینه‬‫توسعه‬‫شهری‬‫و‬‫پایداری‬‫زیست‬‫و‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫محیطی‬‫انجام‬‫گرفته‬
‫است‬.
،‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫بعد‬ ‫سه‬ ‫در‬ ‫پایدار‬ ‫توسعه‬ ‫در‬ ‫گیاهی‬ ‫پوشش‬ ‫از‬ ‫استفاده‬ ‫ابعاد‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫این‬ ‫بر‬ ‫سعی‬ ‫پروژه‬ ‫این‬ ‫در‬
‫استفاده‬ ‫با‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫گیاهی‬ ‫های‬ ‫پوشش‬ ‫بررسی‬ ‫با‬ ‫اقتصادی‬ ‫و‬ ‫اجتماعی‬‫های‬ ‫بام‬ ‫و‬ ‫شهر‬ ‫سطح‬ ‫گیاهان‬ ‫بررسی‬ ‫از‬
.‫گردد‬ ‫می‬ ‫بررسی‬ ‫جداگانه‬ ‫سبز‬
7-‫مباني‬‫نظری‬‫پژوهش‬
7-5-‫فضای‬‫سبز‬‫شهری‬

8. ‫امروزه‬‫مفهوم‬‫شهرها‬‫بدون‬‫وجود‬‫فضای‬‫سبز‬‫مؤثر‬‫در‬‫اشکال‬‫گوناگون‬‫آن‬‫دیگر‬‫قابل‬‫تصور‬‫نیست‬.‫پیامدهای‬‫توسعه‬
‫شهری‬‫و‬‫پیچیدگی‬‫ها‬‫معضالت‬‫زیست‬‫محیطی‬‫آنها‬‫موجودیت‬‫فضای‬‫سبز‬‫و‬‫گسترش‬‫آنها‬‫را‬‫برای‬‫همیشه‬‫اجتناب‬
‫ناپذیر‬‫کرده‬‫اند‬‫اندیشه‬‫ایجاد‬‫فضای‬‫سبز‬‫د‬‫رداخل‬‫یک‬‫شهر‬‫ایده‬‫ای‬‫قدیمی‬‫است‬‫که‬‫از‬‫قرن‬‫پانزدهم‬‫وجود‬‫داشته‬
‫است‬،‫درمجموع‬‫از‬‫قرن‬11‫به‬‫بعد‬‫طراحی‬‫باغ‬‫در‬‫جهان‬‫و‬‫مکانی‬‫مقدس‬‫در‬‫طراحی‬‫فضای‬‫سبز‬‫موردنیاز‬‫روزانه‬
‫مردم‬‫پذیرفته‬‫شد‬‫و‬‫اندیشه‬‫ها‬‫و‬‫باورهای‬‫گوناگون‬‫پیرامون‬‫آن‬‫شکل‬‫گرفت‬‫در‬‫ایران،معماری‬‫فضای‬‫سبز‬‫بخصوص‬
‫هنر‬‫باغ‬‫سازی‬‫سابقه‬‫ای‬‫بس‬‫طوالنی‬،‫دارد‬‫به‬‫نحوی‬‫که‬‫در‬‫منابع‬‫معتبر‬‫علمی‬‫از‬‫هنر‬‫باغ‬‫سازی‬‫ایرانی‬‫به‬‫عنوان‬‫یکی‬
‫از‬‫سبک‬‫های‬‫کالسیک‬‫یاد‬‫شده‬‫است‬‫و‬‫از‬‫این‬‫رو‬‫ایران‬‫درشمار‬‫کشورهای‬‫صاحب‬‫سبک‬‫به‬‫حساب‬‫می‬.‫آید‬
7-2-‫توسعه‬‫پايدار‬‫شهری‬
‫مبانی‬‫نظری‬‫برنامه‬‫ریزی‬"‫شهرپایدار‬"‫مبتنی‬‫بر‬‫حفاظت‬‫از‬‫اراضی‬،‫الگوی‬‫توسعه‬‫ی‬‫شهری‬ ‫پایدار‬،‫زیربنای‬‫مفید‬،
‫تجدیدنظر‬‫درشکل‬‫شهرها‬،‫کنترل‬‫رشد‬،‫صرفه‬‫جویی‬‫در‬‫انرژی‬‫ساختمانی‬،‫تراکم‬‫متعادل‬،‫تغییر‬‫در‬‫کاربری‬‫ها‬،
‫حفظ‬‫فرهنگ‬‫و‬‫سنت‬‫و‬‫ارزشها‬،‫آوری‬ ‫روی‬‫به‬‫مصالح‬‫و‬‫هنرهای‬‫بومی‬،‫طراحی‬‫برمبنای‬‫عابرپیاده‬،‫استفاده‬‫از‬
‫دوچرخه‬،‫استفاده‬‫کاراتر‬‫از‬‫زمین‬،‫استفاده‬‫ی‬‫بیشتر‬‫از‬‫اراضی‬‫درون‬‫شهر‬‫و‬‫بافتهای‬‫خالی‬،‫استفاده‬‫جدید‬‫از‬‫بناهای‬
‫قدیمی‬،‫احیاء‬‫اراضی‬‫تخریب‬‫شده‬،‫دوری‬‫از‬‫مکانهای‬‫دارای‬‫آسیب‬‫از‬‫قبیل‬‫مسیلها‬‫و‬‫فرسایش‬‫و‬‫لغزش‬‫و‬‫گسل‬،...،
‫پایداری‬‫مسکن‬،‫توجه‬‫به‬‫شبکه‬‫ای‬‫پیوسته‬‫از‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫محله‬‫ای‬‫و‬‫ناحیه‬‫ای‬‫درشهر‬‫و‬‫ایجاد‬‫باغچه‬‫های‬‫شهری‬
‫است‬.‫این‬‫نظریه‬‫تلفیقی‬‫مکتب‬ ‫از‬‫طبیعت‬‫گرایی‬‫و‬‫توسعه‬‫ی‬‫پایدار‬‫و‬‫مهم‬‫ترین‬‫تعریفی‬‫که‬‫از‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫در‬،
‫فرهنگ‬‫گرائی‬‫با‬‫استحکام‬‫مبتنی‬‫بر‬‫تکنولوژی‬‫و‬‫سازه‬‫های‬‫قوی‬‫را‬‫پیشنهاد‬‫می‬.‫کند‬‫اجالس‬‫ریو‬‫از‬‫آن‬‫ارائه‬،‫شده‬‫به‬
‫این‬‫قرار‬‫است‬:"‫توسعه‬‫ای‬‫که‬‫نیازهای‬‫کنونی‬‫بشر‬‫را‬‫بدون‬‫مخاطره‬‫نیاز‬ ‫افکندن‬‫نسل‬‫های‬،‫آینده‬‫برآورده‬‫ساخته‬‫و‬
‫در‬‫آن‬‫به‬‫محیط‬‫زیست‬‫و‬‫نسل‬‫های‬‫فردا‬‫نیز‬‫توجه‬‫شود‬."‫هرچند‬‫تا‬‫کنون‬‫تعاریف‬‫زیادی‬‫از‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫ارائه‬‫شده‬
‫ولی‬‫محور‬‫تمامی‬‫تعاریف،نسل‬‫های‬‫بعدی‬‫و‬‫نیز‬‫توجه‬‫به‬‫آینده‬‫بوده‬‫و‬‫در‬‫تمامی‬‫تعاریف‬‫توجه‬‫به‬‫محیط‬‫زیست‬‫و‬
‫حفاظت‬‫از‬‫محیط‬‫زیست‬،‫جهانی‬‫مد‬‫نظر‬‫بوده‬‫است‬.
‫می‬‫توان‬‫گفت‬‫که‬‫اصول‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫به‬‫طور‬‫خالصه‬‫شامل‬‫موارد‬‫زیر‬‫است‬:
1)‫توجه‬‫به‬‫استفاده‬‫از‬‫منابع‬‫تجدیدپذیر‬‫مثل‬‫انرژی‬‫خورشید‬‫و‬‫باد‬.
2)‫استفاده‬‫کم‬‫تر‬‫از‬‫انرژی‬‫های‬‫تجدیدناپذیر‬‫و‬‫آلوده‬‫کننده‬‫مثل‬‫سوخت‬‫های‬‫فسیلی‬.
3)‫توجه‬‫به‬‫نسل‬‫های‬‫آینده‬.
4)‫توجه‬‫به‬‫محیط‬‫زیست‬‫و‬‫کاهش‬‫آلودگی‬‫آن‬‫و‬‫نیز‬‫توجه‬‫به‬‫چرخه‬‫های‬‫زیست‬‫محیطی‬.

9. 9-‫يافته‬‫های‬‫تحقيق‬
9-5-‫انواع‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬
‫انواع‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫را‬‫می‬‫توان‬‫به‬‫چهار‬‫دسته‬‫کلی‬‫تقسیم‬‫کرد‬.
1)‫فضای‬‫سبز‬‫عمومی‬:‫اینها‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫و‬‫پارکها‬‫هستند‬‫که‬‫عملکرد‬‫اجتماعی‬ ‫های‬‫دارند‬.‫این‬
‫فضاها‬‫برای‬‫عموم‬‫مردم‬‫در‬‫گذران‬
‫اوقات‬‫فراغت‬‫تفریح‬‫گردهمایی‬‫های‬‫اجتماعی‬‫و‬‫فرهنگی‬‫مورد‬‫استفاده‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬.
2)‫فضای‬‫سبز‬‫نیمه‬‫نیمه‬:‫این‬‫فضاها‬‫نسبت‬‫به‬‫فضاهای‬‫عمومی‬‫محدودترند‬.‫مانند‬‫های‬ ‫محوطه‬‫باز‬
‫بیمارستان‬‫ها‬،‫تدارات‬‫دولت‬‫و‬‫نظایر‬‫می‬ ‫آن‬‫باشند‬.
3)‫فضای‬‫سبز‬‫معابر‬‫و‬‫خیابان‬‫ها‬:‫از‬‫جمله‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫اند‬‫که‬‫به‬‫طور‬‫درختکاری‬ ‫معمول‬‫حاشیه‬
‫باریکی‬‫از‬‫حد‬‫فاصل‬‫پیاده‬‫رو‬‫سواره‬ ‫و‬‫را‬‫تشکیل‬‫می‬‫دهد‬
4)‫فضای‬‫سبز‬‫خصوصی‬:‫شامل‬‫کلیه‬‫فضاها‬‫از‬‫جمله‬‫باغچه‬‫ها‬‫و‬‫باغهای‬‫موجود‬‫در‬‫شهر‬‫است‬‫که‬‫استفاده‬‫آن‬
‫محدود‬‫به‬‫مالکان‬‫آن‬‫باشد‬ ‫می‬.
9-2-‫کارکرد‬‫زيست‬‫محيطي‬‫فضای‬‫سبز‬
‫مهمترین‬‫اثرات‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫شهرها‬,‫کارکردهای‬‫زیست‬‫محیطی‬‫آنها‬‫است‬‫که‬‫شهرها‬‫را‬‫عنوان‬ ‫به‬‫محیط‬‫زیست‬
‫جامعه‬‫انسانی‬‫معنی‬‫دار‬‫کرده‬‫است‬‫و‬‫با‬‫آثار‬‫سوء‬‫گسترش‬‫صنعت‬‫کاربری‬ ‫و‬‫نادرست‬‫تکنولوژی‬‫مقابله‬‫نموده‬,‫سبب‬
‫افزایش‬‫کیفیت‬‫زیستی‬‫شهرها‬‫می‬‫شوند‬.‫در‬‫زمان‬‫حاضر‬‫شهرسازی‬‫از‬‫بعد‬‫اهمیت‬‫محیط‬‫زیست‬‫شهری‬‫اهمیت‬
‫بسزایی‬‫یافته‬‫و‬‫به‬‫عنوان‬‫ضروری‬‫عنصر‬ ‫ترین‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫مطرح‬‫می‬‫باشد‬.‫افزایش‬‫روزافزون‬‫جمعیت‬‫باعث‬‫تخریب‬
‫منابع‬‫طبیعی‬,‫زیست‬ ‫محیط‬‫و‬‫باعث‬‫آلودگی‬‫هوا‬‫گردیده‬‫است‬‫و‬‫این‬‫در‬‫حالی‬‫است‬‫که‬‫حفظ‬‫محیط‬‫زیست‬‫اصل‬ ‫در‬
101‫قانون‬‫اساسی‬‫وظیفه‬‫همگان‬‫تلقی‬‫می‬‫شود‬.

10. 9-7-‫مهمترين‬‫اثرات‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫شهرها‬
‫کاهش‬‫آلودگی‬‫هوا‬,‫کاهش‬‫آلودگی‬‫صوتی‬,‫تعدیل‬‫دما‬,‫افزایش‬‫رطوبت‬‫نسبی‬,‫تلطیف‬‫هوا‬‫و‬‫جذب‬‫گرد‬‫و‬‫غبار‬
‫است‬.‫سایر‬‫اثرات‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫شهرها‬‫نسبی‬‫هستند‬‫ولی‬‫مجموعه‬‫اثرات‬‫فضای‬‫سبز‬‫حضور‬‫آنها‬‫را‬‫در‬‫شهرها‬
‫اجتناب‬‫ناپذیر‬‫می‬‫کند‬.‫به‬‫طوری‬‫که‬‫بدون‬‫وجود‬‫آن‬‫ممکن‬‫نیست‬‫شهرها‬‫پایدار‬‫بمانند‬.‫بنابراین‬‫اگر‬‫فضای‬‫سبز‬‫به‬
‫عنوان‬‫جزیی‬‫از‬‫بافت‬‫شهرها‬‫و‬‫نیز‬‫بخشی‬‫از‬‫خدمات‬‫شهری‬‫ضرورت‬‫یافته‬‫باشد‬,‫نمی‬‫تواند‬‫جدا‬‫از‬‫نیازهای‬‫جامعه‬
‫شهری‬‫باشد‬,‫از‬‫این‬‫رو‬,‫فضای‬‫سبز‬‫باید‬‫از‬‫نظر‬‫کمی‬‫و‬‫کیفی‬‫متناسب‬‫با‬‫حجم‬‫فیزیکی‬‫شهر‬,‫ساختمانها‬,‫با‬‫توجه‬‫به‬
‫شرایط‬‫خیابان‬‫ها‬‫و‬‫جاده‬‫ها‬‫و‬‫نیاز‬‫های‬‫جامعه‬‫از‬‫لحاظ‬‫روانی‬,‫گذران‬‫اوقات‬‫فراقت‬‫و‬‫نیازهای‬‫بهداشتی‬.‫اکولوژیکی‬
‫شهر‬‫ساخته‬‫شود‬,‫تا‬‫بتواند‬‫به‬‫عنوان‬‫فضای‬‫سبز‬‫فعال‬,‫بازدهی‬‫زیست‬‫محیطی‬‫مستمری‬‫داشته‬‫باشد‬.
9-9-‫کارکرد‬‫اجتماعي‬,‫فرهنگي‬‫فضای‬‫سبز‬
‫این‬‫فضاها‬‫هم‬‫از‬‫دیدگاه‬‫تامین‬‫نیاز‬‫های‬‫زیست‬‫محیطی‬‫شهرنشینان‬‫و‬‫هم‬‫از‬‫نظر‬‫تامین‬‫فضاهای‬‫فراغتی‬‫و‬‫بستر‬
‫ارتباط‬‫و‬‫تعامل‬‫اجتماعی‬‫آن‬‫جایگاهی‬‫در‬‫خور‬‫اهمیت‬‫دارد‬.‫در‬‫اینجا‬‫به‬‫مهمترین‬‫کارکرد‬‫های‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫در‬‫شهر‬
‫ها‬‫اشاره‬‫می‬‫شود‬.
1)‫کارکرد‬‫تفریحی‬:‫پارک‬‫ها‬‫بهترین‬‫محل‬‫برای‬‫آرامش‬‫و‬‫رفع‬‫خستگی‬‫هستند‬.‫امروزه‬‫کارکرد‬‫تفریحی‬‫پارک‬
‫ها‬‫و‬‫فضای‬‫سبز‬‫جایگزین‬‫بخشی‬‫از‬‫کارکردهای‬‫تفریحی‬‫خانواده‬‫روابط‬‫همسایگی‬‫و‬‫محلی‬،‫بازار‬‫و‬...‫شده‬
‫است‬.
2)‫کارکرد‬‫بهداشتی‬:‫پارک‬‫ها‬‫و‬‫فضای‬‫سبز‬‫را‬‫می‬‫توان‬‫در‬‫زمره‬‫مراکز‬‫تامین‬‫کننده‬‫بهداشت‬‫و‬‫جان‬‫و‬‫روان‬
‫افراد‬‫دانست‬.‫نقش‬‫گسترده‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫تمرکز‬‫اعصاب‬‫بر‬‫کسی‬‫پوشیده‬‫است‬.
3)‫کارکرد‬‫ارتباطی‬:‫پارکها‬‫زمینه‬‫ساز‬‫روابط‬‫نانوشته‬‫سازمان‬‫یافته‬‫ای‬‫هستند‬‫که‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫نیاز‬‫های‬‫اقشار‬
‫مختلف‬‫اجتماعی‬‫شکل‬‫میگیرد‬‫و‬‫دوام‬‫می‬‫یابد‬.

11. 4)‫کارکرد‬‫آموزشی‬:‫بازی‬‫و‬‫سرگرمی‬‫در‬‫آموزش‬‫و‬‫پرورش‬‫جسم‬‫و‬‫ذهن‬‫کودکان‬‫سهم‬‫موثری‬‫دارد‬.‫پارکها‬
‫هرچند‬‫وسایل‬‫بازی‬‫اندکی‬‫دارند‬،‫زمینه‬‫کسب‬‫مهارت‬‫و‬‫خالقیت‬‫را‬‫برای‬‫کودکان‬‫فراهم‬‫می‬‫سازند‬.
5)‫کارکرد‬‫خرید‬‫و‬‫فروش‬:‫به‬‫رغم‬‫اینکه‬‫پارکها‬‫جایگاه‬‫گردش‬‫و‬‫آرامش‬‫هستند‬‫به‬‫دلیل‬‫حضور‬‫گسترده‬‫مردم‬
‫در‬‫آنها‬‫جای‬‫مناسب‬‫و‬‫پررونقی‬‫برای‬‫عرضه‬‫کاالهای‬‫مختلف‬‫مورد‬‫نیاز‬‫گردشگران‬‫هستند‬.
‫در‬‫یک‬‫تقسیم‬‫بندی‬‫کلی‬‫می‬‫توان‬‫آثار‬‫اجتماعی‬‫ناشی‬‫از‬‫ایجاد‬‫و‬‫گسترش‬‫فضای‬‫سبز‬‫شهر‬‫را‬‫به‬‫صورت‬‫زیر‬‫ارائه‬
‫کرد‬:
1)‫آثار‬‫جامعه‬‫شناختی‬
2)‫آثارفرهنگی‬:
3)‫آثار‬‫روانشناختی‬(‫روحی‬‫روانی‬)
9-1-‫اثرات‬‫روحي‬‫و‬‫رواني‬‫فضای‬‫سبز‬‫بر‬‫کيفيت‬‫زندگي‬‫شهری‬
‫فطرت‬‫انسان‬‫به‬‫گونه‬‫ای‬‫آفریده‬‫شده‬‫است‬‫که‬‫توانایی‬‫های‬‫بسیارس‬‫دارد‬‫و‬‫این‬‫توانایی‬‫بدون‬ ‫ها‬‫ارتباط‬‫با‬‫زیبایی‬
‫های‬‫طبیعی‬‫که‬‫در‬‫زندگی‬‫شهری‬‫که‬‫همان‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫می‬‫باشند‬‫به‬‫افسردگی‬‫و‬‫خمودی‬‫می‬‫گراید‬‫و‬‫بالطبع‬‫در‬
‫پرتو‬‫بهره‬‫مندی‬‫از‬‫فضای‬‫سبز‬‫خالقیت‬‫های‬‫شکوفه‬ ‫انسان‬‫می‬‫گردد‬.‫و‬‫انسان‬‫راه‬‫تکامل‬‫را‬‫در‬‫زندگی‬‫خود‬‫می‬
‫پیماید‬.‫اگرچه‬‫بیشتر‬‫شهروندان‬‫مقیم‬‫شهر‬‫از‬‫مزایا‬‫و‬‫تاثیرات‬‫غیر‬‫مستقیم‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫بر‬‫زندگی‬‫خود‬‫آگاه‬‫نیستند‬
‫اما‬‫تاثیر‬ ‫این‬‫و‬‫کنش‬‫متقابل‬‫میان‬‫برخورداری‬‫از‬‫فضای‬‫سبز‬‫و‬‫عدم‬‫بر‬‫خورداری‬‫از‬‫آن‬‫بر‬‫زندگی‬‫آنها‬‫توسط‬‫پژوهش‬
‫های‬‫گوناگونی‬‫به‬‫اثبات‬‫رسیده‬‫می‬‫باشد‬.‫به‬‫عنوان‬‫مثال‬‫در‬‫میان‬‫نوشته‬‫های‬‫علما‬‫و‬‫احادیث‬‫و‬‫قرآن‬‫کریم‬‫نیز‬‫به‬‫این‬
‫موضوع‬‫اشاره‬‫شده‬‫است‬‫از‬‫مجموعه‬‫آیات‬‫و‬‫احادیث‬
‫چنین‬‫به‬‫دست‬‫می‬‫آید‬‫که‬:

12. 1)‫نگاه‬‫به‬‫فضای‬‫سبز‬‫غم‬‫های‬‫انسان‬‫را‬‫نی‬‫زداید‬.‫به‬‫او‬‫آرامش‬‫بخشیده‬‫و‬‫اورا‬‫شاد‬‫وخوشحال‬‫می‬‫کند‬.
2)‫بهره‬‫مندی‬‫از‬‫فضای‬‫سبز‬‫حالت‬‫یاس‬‫و‬‫نومیدی‬‫را‬‫از‬‫انسان‬‫دور‬‫کرده‬‫و‬‫شور‬‫و‬‫امیدی‬‫در‬‫او‬‫ایجاد‬‫و‬‫یا‬‫تقویت‬
‫می‬‫کند‬.
3)‫فضای‬‫سبز‬‫تاثیری‬‫قابل‬‫توجه‬‫در‬‫درمان‬‫بیماری‬‫های‬‫روحی‬‫و‬‫روانی‬‫دارد‬‫به‬‫طوری‬‫که‬‫این‬‫مشکالت‬‫با‬‫نگاه‬
‫کردن‬‫به‬‫فضا‬‫و‬‫سرسبز‬ ‫مناظر‬‫و‬‫قدم‬‫زدن‬‫و‬‫نفس‬‫کشیدن‬‫در‬‫فضای‬‫سبز‬‫از‬‫میان‬‫می‬‫رود‬.
4)‫ارتباط‬‫با‬‫فضای‬‫سبز‬‫موجب‬‫نشاط‬‫و‬‫موجد‬‫انگیزه‬‫برای‬‫حرکت‬‫به‬‫سوی‬‫تعالی‬‫و‬‫تکامل‬‫است‬.
9-6-‫کارکرد‬‫اقتصادی‬‫فضای‬‫سبز‬
‫کارکرد‬‫درست‬‫فضای‬‫سبز‬‫تاثیرهای‬‫مثبت‬‫زیادی‬‫در‬‫اقتصاد‬‫کشورها‬‫میگزارد‬‫ما‬‫در‬‫اینجا‬‫به‬‫ذکر‬‫چند‬‫مورد‬‫می‬
‫پردازیم‬.
‫فضای‬‫سبز‬‫به‬‫ویژه‬‫کاشت‬‫صحیح‬‫درختان‬‫میتواند‬‫بر‬‫روی‬‫انرژی‬ ‫مصرف‬‫در‬‫ساختمان‬‫ها‬‫تاثیر‬‫قابل‬‫مالحظه‬‫ای‬
‫بگذارد‬.‫هزینه‬‫گرم‬‫کردن‬‫یا‬‫خنک‬‫کردن‬‫ساختمانها‬‫در‬‫صورت‬‫کاربرد‬‫درست‬‫درختان‬‫کاهش‬‫می‬‫یابد‬.‫درختان‬
‫باعث‬‫جذب‬10‫درصد‬‫انرژی‬‫در‬ ‫خورشیدی‬‫تابستان‬‫شده‬‫و‬‫گرمای‬‫داخلی‬‫ساختمانها‬‫را‬‫می‬‫توانند‬‫کاهش‬‫دهند‬.‫اگر‬
‫درختان‬‫در‬‫نقاط‬‫مناسبی‬‫کاشته‬‫شوند‬‫که‬‫سایه‬‫انداز‬‫آنها‬‫نقاط‬‫معینی‬‫از‬‫ساختمان‬‫ها‬‫را‬‫بپوشاند‬‫به‬‫صرفه‬‫جویی‬
‫چشمگیری‬‫در‬‫مصرف‬‫سوخت‬‫می‬‫انجامد‬.‫به‬‫عنوان‬‫مثال‬‫امریکایی‬‫ها‬‫با‬‫کاشت‬‫درختان‬‫در‬‫خاص‬ ‫نقاط‬‫و‬‫استراتژیک‬
‫در‬‫اطراف‬‫منازل‬‫وساختمانهای‬‫مسکونی‬‫ساالنه‬‫دو‬‫میلیون‬‫دالر‬‫صرفه‬‫می‬ ‫جویی‬‫کنند‬.‫در‬‫اماکن‬‫مسکونی‬‫که‬‫در‬
‫مناطق‬‫بادگیر‬‫قرار‬‫دارند‬,‫کاشت‬‫درختان‬‫به‬‫صورت‬‫می‬ ‫بادشکن‬‫تواند‬‫هزینه‬‫گرم‬‫کردن‬‫ساختمان‬‫ها‬‫را‬‫کاهش‬
‫دهد‬.‫عالوه‬‫بر‬‫صرفه‬‫جویی‬‫انرژی‬‫به‬‫کارکرد‬ ‫وسیله‬‫مناسب‬‫فضای‬‫سبز‬‫میتوان‬‫با‬‫طراحی‬‫منحصر‬‫به‬‫فرد‬‫فضای‬‫سبز‬
‫همراه‬‫با‬‫تاثیر‬‫اقلیم‬‫در‬‫فضاهای‬ ‫ایجاد‬‫توریستی‬‫مناسب‬‫با‬‫جذب‬‫توریست‬‫داخلی‬‫و‬‫خارجی‬‫به‬‫اقتصاد‬‫کشور‬‫کمک‬
‫کرد‬.

13. 9-3-‫کارکرد‬‫ترافيکي‬‫فضای‬‫سبز‬
‫فضای‬‫سبز‬‫معابر‬
‫این‬‫فضا‬‫پیوسته‬‫در‬‫سمتی‬‫از‬‫عرض‬‫معابر‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬‫که‬‫در‬‫اثر‬‫رشد‬‫گیاه‬,‫آسیبی‬‫ساختمان‬ ‫به‬‫ها‬,‫پیاده‬
‫روها‬,‫سواره‬‫روها‬,‫نهرها‬‫و‬‫جوی‬‫ها‬‫وارد‬‫نشود‬‫و‬‫افزون‬‫بر‬‫آن‬,‫سایه‬‫ی‬‫ساختمان‬‫ها‬‫کنترل‬‫شود‬.‫فضای‬‫سبز‬‫معابر‬‫به‬
‫انواع‬‫زیر‬‫تقسیم‬‫می‬‫شوند‬:
‫فضای‬‫سبز‬‫دسترسی‬‫های‬‫کند‬‫رو‬,‫هدف‬‫از‬‫استقرار‬‫آنها‬,‫بیشتر‬‫از‬‫کنترل‬‫صدا‬‫و‬‫نور‬‫ترافیک‬‫خیابان‬‫هاست‬.
‫فضای‬‫سبز‬‫دسترسی‬‫های‬‫تند‬‫رو‬,‫بافت‬‫حاشیه‬‫ای‬‫آنها‬‫به‬‫منظور‬‫زیبایی‬‫محیط‬,‫کنترل‬‫صدا‬,‫دگرگونی‬‫خیابان‬‫هایی‬
‫است‬‫که‬‫در‬‫همسایگی‬‫ساختمان‬‫قرار‬‫دارند‬.
‫فضای‬‫سبز‬‫دسترسی‬‫های‬‫خیلی‬‫تند‬‫رو‬,‫بافت‬‫حاشیه‬‫ای‬‫آنها‬‫به‬‫منظور‬‫زیبایی‬‫محیط‬,‫کنترل‬‫صدا‬‫و‬‫نورهای‬‫مزاحم‬
‫ناشی‬‫از‬‫ترافیک‬‫و‬‫نیز‬‫پیشگیری‬‫از‬‫آلودگی‬‫فضا‬,‫ایجاد‬‫می‬‫شود‬.
‫فضای‬‫سبز‬‫رفوژها‬,‫رفوژها‬‫به‬‫فضاهای‬‫سبزی‬‫گفته‬‫می‬‫شود‬‫که‬‫در‬‫وسط‬‫و‬‫طول‬‫مسیر‬‫راه‬‫ها‬,‫برای‬‫پیشگیری‬‫از‬
‫آسیب‬‫نور‬‫مقابل‬‫و‬‫زیباسازی‬‫مسیر‬‫ساخته‬‫می‬‫شوند‬.‫این‬‫فضاها‬,‫در‬‫مقطعی‬‫از‬‫عرض‬‫راه‬‫به‬‫منظور‬‫جداسازی‬‫حرکت‬
‫اتومبیل‬‫هااز‬‫دو‬‫باند‬‫نیز‬‫ایجاد‬‫می‬‫شوند‬.‫شکل‬‫نواری‬ ‫رفوژها‬‫بوده‬‫و‬‫عرض‬‫آن‬‫حداقل‬111‫سانتیمتر‬‫است‬.‫استفاده‬
‫از‬‫درختان‬‫ساقه‬‫بلند‬‫در‬‫رفوژ‬

14. ‫دسترسی‬‫تندرو‬‫و‬‫نیز‬‫استفاده‬‫از‬‫درختچه‬‫ها‬‫و‬‫بوته‬‫های‬‫گیاهان‬‫با‬‫ارتفاع‬‫کم‬‫در‬‫دسترسی‬ ‫رفوژ‬‫خیلی‬،‫تندرو‬‫الزامی‬
‫است‬.
9-8-‫کارکرد‬‫بصری‬‫و‬‫زيباشناختي‬‫فضای‬‫سبز‬
‫زینت‬‫شهرها‬‫و‬‫مطلوبیت‬‫آنها‬‫برای‬‫زیست‬,‫مدیون‬‫زیبایی‬‫آفرینی‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫اشکال‬‫خود‬ ‫متنوع‬‫است‬.‫فضای‬‫سبز‬
‫بخش‬‫عمده‬‫ی‬‫نازیبایی‬‫های‬‫شهرها‬‫را‬‫به‬‫عنوان‬‫پدیده‬‫انسان‬‫ساخت‬‫در‬‫برابر‬‫سیستم‬‫های‬‫طبیعی‬‫تا‬‫حدی‬‫متعادل‬
‫میکند‬.
"‫فلسفه‬‫فکری‬‫زیبایی‬‫و‬‫شهر‬‫از‬‫قرن‬110‫آغاز‬‫شد‬‫و‬‫امروز‬‫به‬‫مفهوم‬‫یادمان‬‫سازی‬‫و‬‫نمودن‬ ‫زیبا‬‫فضای‬‫شهر‬‫به‬‫کار‬
‫می‬‫رود‬. "‫جنبش‬‫زیبایی‬‫شناسی‬‫شهری‬"‫رویکرد‬‫پیشرفته‬‫ای‬‫است‬‫که‬‫نه‬‫تنها‬‫به‬‫خاطر‬‫زیبا‬‫نمودن‬‫بلکه‬‫به‬‫معنای‬
‫ابزار‬‫کنترل‬‫اجتماعی‬‫از‬‫طریق‬‫راضی‬‫نگه‬‫مردم‬ ‫داشتن‬‫و‬‫پاسخگویی‬‫به‬‫نیاز‬‫آنها‬‫مورد‬‫مطالعه‬‫قرار‬‫می‬‫گیرد‬.‫عملیات‬
‫زیباسازی‬‫فرایندی‬‫است‬‫توسعه‬ ‫که‬‫کیفی‬‫فضای‬‫شهر‬‫و‬‫ارتقای‬‫کیفیت‬‫زندگی‬‫شهری‬‫می‬‫پردازد‬‫تا‬‫به‬‫شکل‬‫گیری‬
‫شهر‬‫فرهنگی‬ ،‫سالم‬‫و‬‫انسان‬‫مدار‬‫برسد‬.‫شهری‬‫زیباست‬‫که‬‫بر‬‫اساس‬‫شرایط‬‫محیطی‬‫و‬‫نیازهای‬‫انسانی‬‫صورت‬ ‫به‬
‫منطقی‬‫و‬‫متناسب‬‫شکل‬‫گرفته‬‫باشد‬.‫شهری‬‫که‬‫به‬‫کیفیت‬‫زندگی‬‫و‬‫روح‬‫و‬‫روان‬‫انسان‬‫احترام‬‫بگذارد‬.‫اهداف‬
‫عملیاتی‬‫زیباسازی‬‫بر‬‫اساس‬‫تفکر‬‫شهر‬‫انسان‬‫مدار‬‫و‬‫فلسفه‬‫زیبایی‬:‫عملکرد‬ ‫بهبود‬‫و‬‫کیفیت‬،‫بصری‬‫ایجاد‬‫جلوه‬‫های‬
،‫ویژه‬‫گسترش‬‫فضای‬‫پیاده‬،‫آثار‬‫هنری‬‫شهری‬‫بخش‬ ‫سه‬‫اصلی‬‫فعالیت‬‫های‬‫زیباسازی‬:1-‫طراحی‬،‫شهری‬‫طراحی‬
‫محیط‬‫و‬‫نمای‬‫شهر‬(‫سیما‬‫و‬)‫منظر‬2-‫مبلمان‬،‫شهری‬3-‫هنرهای‬‫شهری‬
‫کیفیت‬‫بصری‬‫می‬‫بایستی‬‫با‬‫سایر‬‫عوامل‬‫محیط‬‫به‬‫رقابت‬‫بپردازد‬‫تا‬‫بتواند‬‫زیبایی‬‫خود‬‫نشان‬ ‫را‬‫دهد‬‫و‬‫حتی‬‫برتر‬‫از‬
‫آنها‬‫باشد‬.‫بخشی‬‫از‬‫سالمت‬‫و‬‫شادی‬‫انسان‬‫ها‬‫در‬‫گرو‬‫کیفیت‬،‫شهری‬ ‫فضاهای‬‫تعامل‬‫و‬‫ارتباطات‬‫اجتماعی‬-‫روانی‬
‫ناشی‬‫از‬‫تأثیرات‬‫زیباشناختی‬‫است‬.‫هر‬‫چند‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫هر‬‫مقیاس‬‫و‬‫از‬‫هر‬‫نوع‬‫به‬‫خودی‬‫خود‬‫چشم‬‫نواز‬،‫است‬
‫لیکن‬‫توجه‬‫به‬‫اصول‬‫نقش‬ ،‫طراحی‬‫این‬‫کارکرد‬‫را‬‫دو‬‫چندان‬‫می‬‫نمایید‬.
9-9-‫ويژگي‬‫ها‬‫و‬‫مزايای‬‫بصری‬‫فضای‬‫سبز‬
‫درمورد‬‫فضای‬‫سبز‬‫و‬‫نقشی‬‫که‬‫در‬‫کیفیت‬‫ادراک‬‫انسان‬‫دارد‬‫می‬‫توان‬‫به‬‫اهمیت‬‫منظر‬‫سازی‬‫در‬‫فضای‬‫شهری‬‫اشاره‬
‫کرد‬،‫عبارت‬‫است‬‫از‬‫کاربرد‬‫گیاهان‬‫در‬‫طراحی‬‫به‬‫گونه‬‫و‬‫شکلی‬‫که‬‫موجبات‬‫ارتقای‬‫جلوه‬"‫زمین‬‫آرایی‬"
‫منظرسازی‬‫یا‬‫به‬‫عبارت‬‫بهتر‬‫های‬‫دیداری‬‫محیط‬‫است‬.‫گیاهان‬‫از‬ ‫یکی‬‫اصلی‬‫ترین‬‫ارکان‬‫فضای‬‫سبز‬‫می‬‫باشند‬‫که‬
‫عادات‬‫رشدی‬،‫فرم‬‫بافت‬،‫رنگ‬‫و‬‫اندازه‬‫عوامل‬‫مهم‬‫مورد‬‫توجه‬‫در‬‫انتخاب‬‫گیاهان‬‫به‬‫منظور‬‫تصویری‬ ‫ایجاد‬‫با‬‫زیبایی‬
‫ماندگار‬‫می‬‫باشد‬.‫از‬‫گیاهان‬‫می‬‫توان‬‫در‬‫جهت‬‫هدایت‬‫افراد‬‫پیاده‬،‫تشویق‬‫ها‬ ‫آن‬‫برای‬‫گذ‬‫راندن‬‫وقت‬‫در‬‫فضا‬‫های‬

15. ‫باز‬‫عمومی‬،‫افزایش‬‫تعامالت‬،‫اجتماعی‬‫ایجاد‬‫سرزندگی‬‫و‬‫حس‬‫خاطره‬‫انگیزی‬‫در‬‫محیط‬‫،ایجاد‬‫همبستگی‬‫در‬
‫مناظر‬‫بی‬‫نظم‬‫بصری‬‫استفاده‬‫نمود‬.
9-51-‫ارتباط‬‫ارکان‬‫توسعه‬‫پايدار‬‫و‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬
‫توسعه‬‫پایدار‬‫دارای‬‫سه‬‫اصل‬‫پایداری‬‫محیط‬،‫زیست‬‫پایداری‬‫اقتصادی‬‫و‬‫پایداری‬‫اجتماعی‬‫است‬
‫پايداری‬‫اقتصادی‬:
‫پایداری‬‫اقتصادی‬‫به‬‫معنای‬‫حفظ‬‫و‬‫ارتقای‬‫وضعیت‬‫فعلی‬‫اقتصادی‬‫است‬‫بدون‬‫آن‬‫که‬‫منابع‬‫طبیعی‬‫دچار‬‫تخریب‬
‫شود‬‫که‬‫در‬‫این‬‫راستا‬‫فعالیتهای‬‫اقتصادی‬‫باید‬‫موجب‬‫رشد‬‫جامعه‬‫شده‬‫و‬‫با‬‫عدالت‬‫و‬‫کارآیی‬‫همراه‬‫باشند‬.
‫پايداری‬‫اجتماعي‬:
‫انسان‬‫و‬‫جوامع‬‫انسانی‬‫محور‬‫اصلی‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫هستند‬.‫همان‬‫گونه‬‫که‬،‫شد‬ ‫گفته‬‫هدف‬‫توسعه‬،‫پایدار‬‫توسعه‬‫همه‬
‫جانبه‬‫است‬‫و‬‫توسعه‬‫همه‬‫جانبه‬‫بدون‬‫توسعه‬‫اجتماعی‬‫ممکن‬‫نخواهد‬‫بود‬.‫در‬‫توسعه‬‫اجتماعی‬‫بر‬‫اهدافی‬‫نظیر‬
‫هویت‬،‫فرهنگی‬‫همبستگی‬‫توسعه‬ ‫اجتماعی‬،‫تشکیالتی‬‫مشارکت‬،‫شهروندان‬‫توانمندسازی‬‫انسانها‬‫و‬‫امکان‬‫جابجایی‬
‫اجتماعی‬‫تأکید‬‫پس‬ ‫میشود‬‫به‬‫طور‬‫کلی‬‫میتوان‬‫گفت‬‫که‬‫هدف‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫دستیابی‬‫به‬‫جامعه‬‫ای‬‫پویا‬‫و‬‫ماندگار‬
‫است‬‫که‬‫این‬‫امر‬‫جز‬‫با‬‫حفظ‬‫محیط‬‫زیست‬‫ممکن‬‫نخواهد‬.‫شد‬
‫پايداری‬‫زيست‬‫محيطي‬:
‫پایداری‬‫زیست‬‫محیطی‬‫بر‬‫کاهش‬‫استفاده‬‫از‬‫منابع‬‫طبیعی‬‫و‬‫انرژیهای‬،‫تجدیدناپذیر‬‫جلوگیری‬‫از‬‫اتالف‬‫منابع‬،‫انرژی‬
‫کاهش‬‫تولید‬‫پسماندها‬‫و‬‫تأکید‬‫بر‬‫استفاده‬‫مجدد‬‫و‬‫بازیافت‬،‫پسماندها‬‫استفاده‬‫از‬‫مواد‬‫قابل‬‫بازگشت‬‫به‬‫طبیعت‬‫و‬
‫کاهش‬‫تولید‬‫آلودگیها‬‫در‬‫و‬ ‫صنایع‬‫کشاورزی‬‫تأکید‬‫میکند‬.‫در‬‫راستای‬‫تحقق‬‫اهداف‬‫توسعه‬‫پایدار‬))‫پایداری‬
‫محیطی‬((‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫معماری‬‫اهمیت‬‫زیادی‬‫دارد‬‫و‬‫معماران‬‫را‬‫به‬‫چاره‬‫اندیشی‬‫واداشته‬‫توجه‬ ‫با‬ ‫است‬‫به‬‫استفاده‬
‫از‬‫منابع‬‫تجدیدپذیر‬‫مثل‬‫انرژی‬‫خورشید‬‫و‬، ‫باد‬‫استفاده‬‫کمتر‬‫از‬‫انرژی‬‫های‬‫تجدیدناپذیر‬‫آالینده‬ ‫و‬‫مثل‬‫سوختهای‬
،‫فسیلی‬‫توجه‬‫به‬‫نسلهای‬،‫آینده‬‫توجه‬‫به‬‫محیط‬‫زیست‬‫و‬‫کاهش‬‫آلودگی‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫این‬،‫اصول‬‫معماران‬‫و‬
‫شهرسازان‬‫در‬‫صدد‬‫تعریف‬‫معماری‬‫و‬‫شهرسازی‬‫پایدار‬‫اند‬ ‫شده‬‫که‬‫در‬‫این‬،‫راستا‬‫تعریف‬‫های‬‫زیادی‬‫از‬‫معماری‬‫و‬
‫شهرسازی‬‫پایدار‬‫به‬‫عمل‬‫آمده‬‫که‬‫در‬‫اکثر‬‫آن‬،‫ها‬‫توجه‬‫به‬‫محیط‬‫زیست‬،‫شهری‬‫ایجاد‬‫شهرهای‬‫سالم‬‫و‬‫اکولوژیک‬‫و‬
‫آلودگی‬‫کمتر‬،‫شهرها‬‫اهمیت‬‫ویژه‬‫ای‬‫داشته‬‫است‬.‫شهری‬‫سالم‬‫خواهد‬‫بود‬‫که‬‫فض‬‫اهای‬‫قابل‬‫توجهی‬‫آن‬ ‫از‬‫به‬
‫پارک‬‫ها‬‫و‬‫فضاهای‬،‫سبز‬‫اختصاص‬‫داده‬‫شود‬‫و‬‫در‬‫آن‬‫به‬‫محیط‬،‫زیست‬‫پاکیزگی‬‫اکوسیستم‬ ،‫هوا‬‫ها‬‫و‬‫چرخه‬‫های‬
‫زیستی‬‫موجودات‬‫دیگر‬‫اهمیت‬‫داده‬‫شده‬‫باشد‬.‫ایجاد‬‫پارک‬‫ها‬‫و‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫وسیع‬‫در‬،‫شهرها‬‫عالوه‬‫بر‬‫حفظ‬
،‫پاکیزگی‬‫بر‬‫زیبایی‬‫وطراوت‬‫آنها‬‫نیز‬‫افزوده‬‫زمینه‬ ‫و‬‫زندگی‬‫انواع‬‫جانداران‬‫زیست‬‫محیطی‬‫را‬‫نیز‬‫در‬‫شهر‬‫فراهم‬
‫میآورد‬.

16. 9-55-‫مؤلفه‬‫های‬‫توسعه‬‫پايدار‬‫در‬‫ارتباط‬‫با‬‫فضای‬‫سبز‬‫در‬‫ايران‬
‫برای‬‫شناخت‬‫اهمیت‬‫فضای‬‫سبز‬‫باید‬‫ابتدا‬‫مؤلفه‬‫های‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫را‬،‫شناخت‬‫سپس‬‫را‬ ‫آنها‬ ‫نقش‬‫در‬‫ایجاد‬‫فضای‬
‫سبز‬‫و‬‫نوع‬‫ارتباط‬‫با‬‫آن‬‫را‬‫در‬‫ایران‬‫تحلیل‬‫نمود‬.‫در‬‫جدول‬1‫به‬‫طور‬‫خالصه‬‫مولفه‬‫های‬‫توسعه‬‫پایدار‬‫و‬‫نوع‬‫ارتباط‬
‫آنها‬‫را‬‫مشاهده‬‫می‬‫نمایید‬.
‫جدول‬‫شماره‬5-‫پايدار‬ ‫توسعه‬ ‫های‬ ‫مولفه‬
‫ها‬ ‫مولفه‬‫پایدار‬ ‫توسعه‬‫شهری‬ ‫سبز‬ ‫فضای‬
1‫انسان‬‫به‬ ‫محوری‬ ‫انسان‬‫محوری‬ ‫صنعت‬ ‫جای‬‫در‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫سالم‬ ‫محیط‬ ‫ایجاد‬
‫شهری‬ ‫کالن‬ ‫سطح‬
‫افزایش‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫زندگی‬ ‫کیفیت‬ ‫بهبود‬
‫کمیت‬
‫ایجاد‬‫محیط‬‫با‬‫مناسب‬ ‫کیفیت‬‫برای‬
‫شهروندان‬
2‫جوانان‬ ‫و‬ ‫کودکان‬‫توجه‬‫به‬‫کودکان‬‫و‬‫جوانان‬‫و‬‫رشد‬‫آنان‬‫در‬
‫محیط‬‫سالم‬‫با‬‫توجه‬‫به‬‫نقش‬‫سازندگی‬
‫آنان‬‫در‬‫آینده‬
‫ایجاد‬‫فضای‬‫مناسب‬‫تفریحی‬‫برای‬‫کودکان‬
‫و‬‫جوانان‬‫و‬‫رشد‬‫آنان‬‫در‬‫محیط‬‫باز‬‫همراه‬
‫یا‬‫طبیعت‬
3‫زنان‬‫توجه‬‫به‬‫حقوق‬‫زنان‬‫ایجاد‬‫فضاهای‬‫مناسب‬‫آسایش‬‫مخصوص‬
‫بانوان‬ ‫مشارکت‬‫بیشتر‬‫زنان‬
4‫اکولوژی‬‫معیار‬‫بودن‬‫اکولوژیکی‬ ‫اصول‬‫حفظ‬‫معیارهای‬‫اکولوژیکی‬
‫توسعه‬‫فضای‬‫سبز‬‫افزایش‬‫سرانه‬‫فضای‬‫سبز‬
5‫فرهنگ‬‫مبارزه‬‫با‬‫غربی‬‫شدن‬‫همراه‬‫با‬‫واردات‬
‫تکنولوژی‬
‫پذیرش‬‫فضاهای‬‫سبز‬‫شهری‬‫توسط‬‫جامعه‬
‫با‬‫بومی‬‫ساختن‬‫آن‬
‫بومی‬‫کردن‬‫تکنولوژی‬‫و‬‫توجه‬‫به‬‫مولفه‬
‫های‬‫فرهنگی‬
6‫آموزش‬‫سطوح‬
‫تحصیلی‬‫تخصیص‬‫منابع‬‫مالی‬‫برای‬‫همه‬
‫ایجاد‬
‫پل‬‫بین‬‫کالس‬،‫درس‬‫اجتماع‬‫و‬‫بازار‬
‫تعلیم‬‫وتربیت‬‫مهمترین‬‫عامل‬‫در‬‫نگرش‬‫و‬
‫رفتار‬‫بشری‬
‫محیط‬
‫مناسب‬‫برای‬‫تقویت‬‫اندیشه‬‫در‬‫فضای‬‫باز‬‫و‬
‫متفاوت‬
7‫علم‬‫آگاهی‬
‫از‬‫دانش‬‫و‬‫تکنولوژی‬‫بومی‬
‫سنگینی‬
‫ترازوی‬‫دانش‬‫و‬‫تکنولوژی‬‫در‬‫کشور‬
‫توزیع‬‫برابر‬‫علم‬‫و‬‫تکنولوژی‬‫در‬‫کشور‬‫استفاده‬

17. ‫از‬‫ابزارهای‬‫نوین‬‫در‬‫مواجه‬‫با‬‫چالشهای‬
‫آینده‬
11‫اخالق‬‫توسعه‬
‫پایدار‬‫توجه‬‫به‬‫عنصر‬‫اخالق‬‫و‬‫معنویات‬‫در‬
‫مطالعات‬‫به‬
‫عنوان‬‫ضرورتی‬‫غیرقابل‬‫انکار‬
‫ایجاد‬‫فضا‬‫برای‬‫ظهور‬‫معنویات‬‫به‬‫کمک‬
‫جاذبه‬‫های‬‫بام‬‫سبز‬‫و‬
‫بومی‬‫سازی‬‫آن‬‫متناسب‬‫با‬‫فرهنگ‬‫و‬
‫معنویات‬
11‫امنیت‬‫استراتژی‬‫امنیت‬‫جهانی‬‫مبارزه‬‫با‬‫توسعه‬،‫نیافتگی‬‫توزیع‬‫نابرابر‬
،‫ثروت‬‫نابودی‬‫منابع‬‫آسیب‬ ‫و‬‫های‬‫زیست‬
‫محیطی‬
‫ایجاد‬‫صلح‬‫بر‬‫اساس‬‫بنیادهای‬‫عادالنه‬
11‫مشارکت‬‫مشارکت‬‫و‬‫نقش‬‫آفرینی‬‫مردم‬‫در‬‫اجتماع‬‫بستری‬‫مناسب‬‫برای‬‫حضور‬‫مردم‬‫در‬‫کنار‬
‫یکدیگر‬
‫هوشیاری‬‫عمومی‬‫و‬‫تفاهم‬‫مشارکت‬‫فعال‬‫آنان‬‫در‬‫ایجاد‬‫فضاهای‬‫سبز‬
‫شهری‬
1-‫گياهان‬ ‫اثرات‬ ‫بررسي‬‫زيست‬ ‫محيط‬ ‫آلودگي‬ ‫بر‬
،‫ما‬ ‫کشور‬ ‫در‬ ‫متاسفانه‬،‫ایران‬‫بسدیار‬ ‫اقدامات‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬ ‫زمینة‬ ‫در‬ ‫اندکی‬ ‫بسیار‬ ‫تحقیقات‬ ‫و‬ ‫مطالعات‬
‫کده‬ ‫است‬ ‫حالی‬ ‫در‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫آن‬ ‫افزایش‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫حداقل‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫آلودگی‬ ‫کاهش‬ ‫جهت‬ ‫در‬ ‫کمتری‬
‫آلوده‬ ‫از‬ ‫یکی‬.‫است‬ ‫آن‬ ‫در‬ ‫جهان‬ ‫شهرهای‬ ‫ترین‬‫را‬ ‫تهدران‬ ‫شدهر‬ ‫هدوای‬ ‫آلدودگی‬ ،‫شدده‬ ‫ارائده‬ ‫آمارهای‬311-211
‫کرده‬ ‫برآورد‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫میکروگرم‬،‫اسدت‬ ‫جهدانی‬ ‫مجداز‬ ‫اسدتانداردهای‬ ‫آلدودگی‬ ‫میدزان‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫که‬ ‫اند‬‫در‬
‫جهدانی‬ ‫مجداز‬ ‫اسدتانداردهای‬ ‫از‬ ‫کمتدر‬ ‫جهدان‬ ‫صنعتی‬ ‫و‬ ‫بزرگ‬ ‫شهرهای‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫میزان‬ ‫حالیکه‬
‫می‬‫چن‬ ،‫باشد‬،‫لندن‬ ‫شهر‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫میزان‬ ‫انکه‬51.‫است‬ ‫شده‬ ‫گزارش‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ ‫هر‬ ‫در‬ ‫میکروگرم‬
‫حدود‬ ‫ساالنه‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫حاکی‬ ‫رسمی‬ ‫آمارهای‬ ‫همچنین‬7111‫آلدودگی‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫خود‬ ‫جان‬ ‫تهران‬ ‫در‬ ‫نفر‬
‫می‬ ‫دست‬ ‫از‬ ‫هوا‬‫پژوهش‬ ‫انجام‬ ‫ضرورت‬ ،‫آن‬ ‫منفی‬ ‫اثرات‬ ‫وخامت‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬ ‫میزان‬ ‫چنین‬ ‫با‬ .‫دهند‬‫های‬
‫ایدن‬ ‫شددن‬ ‫حدادتر‬ ‫بدا‬ ‫مقابلده‬ ‫بدرای‬ ‫راهکارهایی‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫جهت‬ ‫جدی‬ ‫تالش‬ ‫و‬ ‫زمینه‬ ‫این‬ ‫در‬ ‫وسیع‬ ‫و‬ ‫گسترده‬
،‫بحران‬‫آلوده‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫ما‬ ‫برای‬ ‫بخصوص‬‫می‬ ‫زندگی‬ ‫جهان‬ ‫شهر‬ ‫ترین‬‫بسدیار‬ ‫عدوارض‬ ‫تداثیر‬ ‫تحدت‬ ‫مسدتقیما‬ ‫و‬ ‫کنیم‬
‫بیماری‬ ،‫شدید‬‫آالینده‬ ‫انواع‬ ‫مرگبار‬ ‫و‬ ‫زا‬‫پ‬ ‫ناگفته‬ ،‫دادیم‬ ‫قرار‬ ‫ها‬.‫یداست‬

18. ‫اکوسیستم‬ ‫انواع‬ ‫و‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫اینکه‬ ‫بر‬ ‫منبی‬ ‫دارد‬ ‫وجود‬ ‫مستدلی‬ ‫شواهد‬‫در‬ ‫جهان‬ ‫شدن‬ ‫صنعتی‬ ‫آغاز‬ ‫زمان‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫سال‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫تغییرند‬ ‫حال‬11151‫شدامل‬ ‫عمددتا‬ ‫تغییدرات‬ ‫ایدن‬ .‫است‬ ‫یافته‬ ‫چشمگیری‬ ‫افزایش‬ ‫تغییرات‬ ‫این‬ ‫شدت‬ ،
‫فعالیت‬ ‫مهار‬‫گونه‬ ‫انواع‬ ‫زیستی‬ ‫های‬‫کاهش‬ ،‫زنده‬ ‫موجودات‬ ‫های‬‫تدوده‬ ‫زیسدت‬ ‫تولیدد‬ ‫کاهش‬ ‫و‬ ‫آنها‬ ‫زادآوری‬ ‫شدید‬
.‫اندد‬ ‫شده‬ ‫شناخته‬ ‫سالها‬ ‫طی‬ ‫در‬ ‫تدریج‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫گوناگون‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫اثرات‬ ‫انواع‬ .‫باشند‬ ‫می‬ )‫(بیوماس‬
،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬‫آالینده‬ ‫وجود‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫باران‬ ‫شدن‬ ‫اسیدی‬‫سدال‬ ‫در‬ ‫انسدانی‬ ‫فعالیتهدای‬ ‫از‬ ‫حاصدل‬ ‫هدای‬11172‫و‬ ،
‫سنگین‬ ‫فلزات‬ ‫افزایش‬‫سال‬ ‫از‬ ‫جنگلی‬ ‫مناطق‬ ‫بستر‬ ‫در‬ ‫سرب‬ ‫جمله‬ ‫از‬11166.‫قرارگرفدت‬ ‫وبررسدی‬ ‫توجده‬ ‫مدورد‬
‫بررسی‬، ‫گرفت‬ ‫انجام‬ ‫سالها‬ ‫این‬ ‫طی‬ ‫که‬ ‫گوناگونی‬ ‫فیزیکوشیمیایی‬ ‫و‬ ‫بیوشیمیایی‬ ،‫شیمیایی‬ ،‫زیستی‬ ‫مطالعات‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫آالینده‬ ‫انتشار‬ ‫گستردگی‬ ‫و‬ ‫مختلف‬ ‫ابعاد‬‫شدید‬ ‫و‬ ‫متعدد‬ ‫صدمات‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫خاک‬ ‫و‬ ‫ها‬ ‫آب‬ ،‫هوا‬ ‫در‬ ‫ها‬‫گیاهدان‬ ‫بدر‬ ‫را‬ ‫آنها‬
،‫بعد‬ ‫بخش‬ ‫در‬ .‫ساختند‬ ‫آشکارتر‬‫آالینده‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫تعدادی‬‫تفصدیل‬ ‫بده‬ ‫آنهدا‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫عوارض‬ ‫گستردگی‬ ‫و‬ ‫شدت‬ ‫و‬ ‫ها‬
.‫شد‬ ‫خواهند‬ ‫داده‬ ‫شرح‬
‫داده‬ ‫نشان‬ ‫تحقیقات‬‫آالینده‬ ‫ورود‬ ‫کاهش‬ ‫راستای‬ ‫در‬ ‫گرفته‬ ‫صورت‬ ‫اقدامات‬ ‫برخی‬ ‫علیرغم‬ ‫اند‬‫برخی‬ ‫در‬ ‫محیط‬ ‫به‬ ‫ها‬
‫آسیب‬ ، ‫جهان‬ ‫نقاط‬‫ه‬‫آلودگی‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫ای‬‫آالیندده‬ ‫بلندمددت‬ ‫اثدرات‬ ‫بروز‬ ‫نتیجة‬ ‫این‬ ‫و‬ ،‫دارند‬ ‫ادامه‬ ‫همچنان‬‫هدایی‬
‫غلظت‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫وسیع‬ ‫مقیاس‬ ‫به‬ ‫پیش‬ ‫قرن‬ ‫یک‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫است‬‫گردیده‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫وارد‬ ‫زیاد‬ ‫های‬.‫اند‬
،‫موثرترین‬ ‫از‬ ‫یکی‬ ‫اندکه‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫جهانی‬ ‫متعدد‬ ‫تحقیقات‬‫ارزان‬ ‫و‬ ‫پایدارترین‬‫راهکار‬ ‫تدرین‬‫محدیط‬ ‫تصدفیة‬ ‫هدای‬
‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫گیاهی‬ ‫تصفیة‬ ،‫آن‬ ‫آلودگی‬ ‫افزایش‬ ‫از‬ ‫جلوگیری‬ ‫و‬ ‫زیست‬(Phytoremediation)‫درمدان‬ .‫است‬
‫نقداط‬ ‫در‬ ‫امدروزه‬ ‫کده‬ ‫اسدت‬ ‫جدیدی‬ ‫زیستی‬ ‫فناوری‬ ،‫گیاهان‬ ‫توسط‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫بهبود‬ ‫یا‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫گیاهی‬
‫گ‬ ،‫روش‬ ‫این‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫گرفته‬ ‫قرار‬ ‫استقبال‬ ‫و‬ ‫توجه‬ ‫مورد‬ ‫جهان‬ ‫از‬ ‫مختلفی‬‫آالینده‬ ‫جذب‬ ‫قابلیت‬ ‫دارای‬ ‫یاهان‬‫بده‬ ‫ها‬
‫(گیاهان‬ ‫خود‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫انباشتن‬ ‫و‬ ‫زیاد‬ ‫مقدار‬Phytoremediator،)‫می‬ ‫کاشته‬ ‫آلوده‬ ‫مناطق‬ ‫در‬‫جدذب‬ ‫با‬ ‫و‬ ‫شوند‬
‫آالینده‬‫فرم‬ ‫به‬ ‫آنها‬ ‫تبدیل‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫بی‬ ‫های‬‫مدی‬ ‫وسدیع‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫پاالیش‬ ‫باعث‬ ،‫خطر‬‫از‬ ‫برخدی‬ .‫گردندد‬
‫گونه‬‫ط‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫گیاهی‬ ‫های‬‫و‬ ‫ژنتیدک‬ ‫مهندسدی‬ ‫روشدهای‬ ‫بدا‬ ‫دیگدر‬ ‫برخدی‬ ‫و‬ ‫هسدتند‬ ‫تواندایی‬ ‫ایدن‬ ‫دارای‬ ‫بیعدی‬

19. ‫می‬ ‫بدست‬ ‫را‬ ‫قابلیت‬ ‫این‬ ،‫گوناگون‬ ‫تیمارهای‬ ‫از‬ ‫پس‬ ‫و‬ ‫بیوتکنولوژی‬،‫اخیر‬ ‫روش‬ ‫البته‬ ‫که‬ ،‫آورند‬‫و‬ ‫پرهزینده‬ ‫روشی‬
‫می‬ ‫پیچیده‬ ‫و‬ ‫متعدد‬ ‫فرایندهای‬ ‫مستلزم‬‫دانشدم‬ ‫و‬ ‫اسدت‬ ‫توسدعه‬ ‫حال‬ ‫در‬ ‫همچنان‬ ‫جدید‬ ‫فناوری‬ ‫این‬ .‫باشد‬‫و‬ ‫ندان‬
‫روش‬ ‫به‬ ‫دستیابی‬ ‫برای‬ ‫تالش‬ ‫در‬ ‫محققان‬‫قیمت‬ ‫ارزان‬ ‫های‬‫می‬ ‫پایدارتر‬ ‫و‬ ‫تر‬.‫باشند‬
1-5-‫آالينده‬ ‫انواع‬‫ها‬
‫به‬ ‫قادر‬ ‫هوا‬ ) ‫اوال‬ ‫زیرا‬ ، ‫است‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫آلودگی‬ ‫زمینه‬ ‫در‬ ‫توجهی‬ ‫قابل‬ ‫و‬ ‫مهم‬ ‫بسیار‬ ‫مبحث‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫مساله‬
‫جابه‬‫آالینده‬ ‫انتشار‬ ‫و‬ ‫کردن‬ ‫جا‬‫و‬ ‫وسیع‬ ‫بسیار‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫ها‬‫آالینده‬ ‫از‬ ‫بسیاری‬ )‫ثانیا‬ ‫و‬ ‫است‬ ‫جهانی‬ ‫گاه‬‫و‬ ‫خاک‬ ‫های‬
‫محیط‬ ‫این‬ ‫به‬ ‫جوی‬ ‫نزوالت‬ ‫توسط‬ ‫سپس‬ ، ‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫هوا‬ ‫در‬ ‫ابتدا‬ ،‫آب‬‫می‬ ‫آنها‬ ‫آلودگی‬ ‫باعث‬ ‫و‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫وارد‬ ‫ها‬
.‫گردند‬
‫شیمیایی‬ ‫ماده‬ ‫به‬ ‫آالینده‬ ،‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬‫می‬ ‫گفته‬ ‫ای‬‫اندک‬ ‫مقادیر‬ .‫باشد‬ ‫داشته‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫اثرات‬ ‫که‬ ‫شود‬‫مدواد‬
‫آالینده‬ ‫جزء‬ ‫معموال‬ ‫باشند‬ ‫نداشته‬ ‫دنبال‬ ‫به‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫اثرات‬ ‫که‬ ‫شیمیایی‬‫نمی‬ ‫محسوب‬ ‫ها‬.‫گردند‬
:‫دارد‬ ‫بستگی‬ ‫عامل‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫شیمیایی‬ ‫مواد‬ ‫محیطی‬ ‫اثر‬
1‫محیط‬ ‫در‬ ‫آنها‬ ‫غلظت‬ )
2‫زنده‬ ‫موجود‬ ‫توسط‬ ‫آنها‬ ‫جذب‬ ‫یا‬ ‫دریافت‬ ‫میزان‬ )
‫آالینده‬ ‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫اثرات‬‫محدود‬ ‫وسعت‬ ‫حسب‬ ‫بر‬ ‫ها‬‫ه‬‫می‬ ‫اشغال‬ ‫که‬ ‫ای‬‫می‬ ‫قرار‬ ‫تأثیر‬ ‫تحت‬ ‫و‬ ‫کنند‬‫سه‬ ‫به‬ ‫دهند‬
‫می‬ ‫تقسیم‬ ‫دسته‬:‫شوند‬
1‫محلی‬ ‫اثرات‬ )(Local)‫به‬ ‫نزدیک‬ ‫و‬ ‫مجاور‬ ‫نواحی‬ ‫به‬ ‫منحصر‬ ‫و‬ ‫محدود‬ ‫بسیار‬ ‫آالینده‬ ‫محیطی‬ ‫اثر‬ ،‫مورد‬ ‫این‬ ‫در‬ :
‫می‬ ‫جاده‬ ‫یک‬ ‫درحد‬ ‫مثال‬ ، ‫آلودگی‬ ‫منبع‬.‫باشد‬

20. 2‫منطقه‬ ‫اثرات‬ )‫ای‬(Regional)‫جابه‬ ‫وسیع‬ ‫نسبتا‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫آالینده‬ :‫می‬ ‫جا‬‫گسترده‬ ‫محیطی‬ ‫اثرات‬ ‫و‬ ‫شود‬‫تری‬
.‫هستند‬ ‫دسته‬ ‫این‬ ‫های‬ ‫نمونه‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫تروپوسفری‬ ‫ازن‬ ‫و‬ ‫اسیدی‬ ‫باران‬ .‫دارد‬ ‫قبل‬ ‫گروه‬ ‫به‬ ‫نسبت‬
3‫جهانی‬ ‫اثرات‬ )(Universal)،‫حالت‬ ‫این‬ ‫در‬ :‫مدی‬ ‫قدرار‬ ‫تداثیر‬ ‫تحدت‬ ‫را‬ ‫جهدان‬ ‫کل‬ ‫آالینده‬،‫دهدد‬‫تجمدع‬ ‫مثدل‬
‫دی‬‫گلخانه‬ ‫گازهای‬ ‫سایر‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫اکسید‬‫الیة‬ ‫تغییرات‬ ‫اثر‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫زمین‬ ‫کرة‬ ‫جو‬ ‫در‬ ‫ای‬‫پرتوهدای‬ ‫تدابش‬ ‫میدزان‬ ‫بر‬ ‫ازن‬
.‫فرابنفش‬
‫آالینده‬‫زیاد‬ ‫مقادیر‬ ‫ناگهانی‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫نتیجة‬ ‫در‬ ‫اثرات‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ :‫متفاوتند‬ ‫نیز‬ ‫تأثیرگذاری‬ ‫زمان‬ ‫مدت‬ ‫نظر‬ ‫از‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫ایجاد‬ ‫آالینده‬‫ا‬ ‫موجب‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫که‬ ‫شوند‬‫بده‬ ،‫یافتده‬ ‫بهبدود‬ ‫تددریج‬ ‫به‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫مدت‬ ‫کوتاه‬ ‫و‬ ‫آنی‬ ‫ثری‬
،‫محیطی‬ ‫زیست‬ ‫اثرات‬ ‫از‬ ‫دیگر‬ ‫بعضی‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬ ،‫بازگردد‬ ‫اول‬ ‫حالت‬‫طور‬ ‫به‬ ‫آالینده‬ ‫از‬ ‫زیادی‬ ‫غلظت‬ ‫تجمع‬ ‫نتیجة‬
‫سال‬ ‫طی‬ ‫و‬ ‫تدریجی‬‫دهه‬ ‫حتی‬ ‫یا‬ ‫ها‬‫می‬ ‫ها‬.‫باشند‬
‫آالینده‬‫می‬ ‫ها‬‫حالت‬ ‫به‬ ‫توانند‬‫محیط‬ ‫در‬ ‫گاز‬ ‫و‬ ‫مایع‬ ،‫جامد‬ ‫های‬‫منشدأ‬ .‫شدوند‬ ‫آلودگی‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ،‫داشته‬ ‫وجود‬ ‫زیست‬
‫فعالیت‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫مواد‬ ‫این‬‫انسدانی‬ ‫یدا‬ ‫مصدنوعی‬ ‫آلودگی‬ ‫عمدة‬ ‫منابع‬ .‫باشد‬ )‫(انسانی‬ ‫مصنوعی‬ ‫یا‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬
‫سوخت‬ ‫احتراق‬ :‫از‬ ‫عبارتند‬‫فعالیت‬ ‫انواع‬ ،‫سنگ‬ ‫ذغال‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫فسیلی‬ ‫های‬‫در‬ .‫نقلیده‬ ‫وسدایل‬ ‫تردد‬ ‫و‬ ،‫صنعتی‬ ‫های‬
‫سوختن‬ ،‫میان‬ ‫این‬‫سال‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫تحقیقی‬ .‫است‬ ‫برخوردار‬ ‫بسزایی‬ ‫اهمیت‬ ‫از‬ ‫فسیلی‬ ‫مواد‬11177‫متحدده‬ ‫ایاالت‬ ‫در‬
،‫اسیدی‬ ‫جوی‬ ‫نزوالت‬ ‫بارش‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫مصنوعی‬ ‫آلودگیهای‬ ‫نقش‬ ، ‫گرفت‬ ‫انجام‬65‫کده‬ ‫داد‬ ‫نشان‬ %55‫در‬ ‫فقدط‬ ‫آن‬ %
‫آالینده‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ .‫بود‬ ‫سنگ‬ ‫زغال‬ ‫اثر‬‫فعالیت‬ ‫انواع‬ ‫شامل‬ ‫و‬ ‫متنوعند‬ ‫ها‬‫شناسی‬ ‫زمین‬ ‫های‬،‫آتشفشانها‬ ‫جمله‬ ‫از‬
‫آتش‬‫جنگل‬ ‫سوزی‬،‫ها‬‫میکروارگانیسم‬ ،‫گیاهان‬ ‫توسط‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ‫گازها‬ ‫انواع‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬،‫زندده‬ ‫موجدودات‬ ‫سدایر‬ ‫و‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫وغیره‬ ،‫بادی‬ ‫فرسایش‬‫طبیعدی‬ ‫فرآینددهای‬ ‫سدایر‬ ‫با‬ ‫مناسبی‬ ‫تعادل‬ ‫به‬ ‫که‬ ‫آنجا‬ ‫از‬ ‫طبیعی‬ ‫آالیندة‬ ‫مواد‬ .‫باشند‬
‫می‬‫چ‬ ‫منفی‬ ‫تاثیر‬ ،‫دراز‬ ‫سالیان‬ ‫طی‬ ‫رسند‬‫نگذاشته‬ ‫جای‬ ‫به‬ ‫اکوسیستم‬ ‫بر‬ ‫ندانی‬،‫بداال‬ ‫در‬ ‫مدذکور‬ ‫تحقیدق‬ ‫طبق‬ .‫اند‬
‫آالینده‬ ‫نقش‬‫فقط‬ ،‫اسیدی‬ ‫جوی‬ ‫نزوالت‬ ‫بارش‬ ‫در‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬11‫می‬ %‫و‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬ ‫اصلی‬ ‫عامل‬ ،‫درحقیقت‬ .‫باشد‬
‫میلیون‬ ‫شدن‬ ‫اضافه‬ ،‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫کل‬‫مدی‬ ‫محدیط‬ ‫ارد‬ ‫و‬ ‫انسدان‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫اضافی‬ ‫آالیندة‬ ‫مواد‬ ‫تن‬ ‫ها‬.‫شدود‬

21. ‫افزا‬‫دهه‬ ‫طی‬ ‫اتمسفر‬ ‫اسیدیتة‬ ‫میزان‬ ‫توجه‬ ‫قابل‬ ‫یش‬‫دی‬ ‫شددن‬ ‫آزاد‬ ‫اثدر‬ ‫در‬ ‫عمددتا‬ ،‫گذشته‬ ‫های‬‫و‬ ‫گدوگرد‬ ‫اکسدید‬
.‫است‬ ‫انسانی‬ ‫فعالیتهای‬ ‫از‬ ‫ناشی‬ ‫نیتروژن‬ ‫اکسیدهای‬
‫آالینده‬‫تقسیم‬ ‫دسته‬ ‫دو‬ ‫به‬ ‫کلی‬ ‫طور‬ ‫به‬ ‫هوا‬ ‫های‬‫می‬‫آالینده‬ :‫شوند‬‫آالینده‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫های‬‫آالیندده‬ ‫ثانویده‬ ‫هدای‬‫هدای‬
‫عبار‬ ‫اولیه‬‫فعالیت‬ ‫توسط‬ ‫که‬ ‫ی‬ ‫مواد‬ ‫از‬ ‫تند‬‫رهدا‬ ‫تروپوسفر‬ ‫به‬ ‫مستقیما‬ ‫و‬ ‫وسیع‬ ‫مقیاس‬ ‫در‬ ‫مصنوعی‬ ‫یا‬ ‫طبیعی‬ ‫های‬
‫آالینده‬ .‫شوند‬ ‫می‬‫آالینده‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫هستند‬ ‫موادی‬ ‫ثانویه‬ ‫های‬‫می‬ ‫منشأ‬ ‫تروپوسفر‬ ‫در‬ ‫اولیه‬ ‫های‬‫آالینده‬ .‫گیرند‬‫ثانویه‬ ‫ها‬
‫می‬ ‫هستند‬ ‫اتمسفری‬ ‫شیمی‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫که‬‫سمی‬ ‫اثرات‬ ‫تونند‬‫نسبت‬ ‫تری‬،‫ازن‬ .‫باشدند‬ ‫داشدته‬ ‫اولیه‬ ‫های‬ ‫آالینده‬ ‫به‬
‫نیترات‬ ‫استیل‬ ‫پراکسی‬(PAN)‫و‬ ‫آلدی‬ ‫اسدیدهای‬ ،‫سولفوریک‬ ‫اسید‬ ،‫نیتریک‬ ‫اسید‬ ،…‫آالیندده‬ ‫ایدن‬ ‫جملده‬ ‫از‬‫هدا‬
‫می‬ ‫که‬ ‫هستند‬‫زیست‬ ‫اثرات‬ ‫توانند‬‫آالینده‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫باشند‬ ‫داشته‬ ‫شدیدی‬ ‫محیطی‬‫اولیده‬ ‫های‬‫مثدل‬ ‫ای‬co, Hc, xNo‫و‬
2So‫می‬ ‫وجود‬ ‫به‬‫آالینده‬ .‫آیند‬‫و‬ ‫فسدیلی‬ ‫مدواد‬ ‫احتدراق‬ ‫راه‬ ‫از‬ ‫خصدوص‬ ‫بده‬ ( ‫دارند‬ ‫انسانی‬ ‫منشأ‬ ‫عمدتا‬ ‫اولیه‬ ‫های‬
‫اتومبیل‬ ‫سوخت‬‫آتش‬ ،‫زنده‬ ‫موجودات‬ ‫تالشی‬ ‫و‬ ‫تجزیه‬ ،‫گیاهان‬ ،‫زمین‬ ‫از‬ ‫همچنین‬ ‫مواد‬ ‫این‬ .)‫ها‬‫جنگل‬ ‫سوزی‬‫و‬ ‫هدا‬
‫برق‬ ‫و‬ ‫رعد‬ ‫توسط‬ ‫الکتریکی‬ ‫تخلیه‬‫رها‬ ‫شدید‬ ‫های‬‫مدی‬‫کودهدای‬ ‫از‬ ‫فزایندده‬ ‫اسدتفاده‬ ‫و‬ ‫کشداورزی‬ ‫توسدعه‬ .‫شدوند‬
‫داده‬ ‫تغییر‬ ‫را‬ ‫طبیعی‬ ‫یا‬ ‫زیستی‬ ‫منشأ‬ ‫با‬ ‫اولیه‬ ‫ترکیبات‬ ‫این‬ ‫از‬ ‫برخی‬ ‫طبیعی‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ،‫شیمیایی‬‫ترتیب‬ ‫بدین‬ ‫و‬ ‫اند‬
‫شدده‬ ‫نیدز‬ ‫اتمسفری‬ ‫ترکیب‬ ‫و‬ ‫ثانویه‬ ‫ترکیبات‬ ‫در‬ ‫تغییر‬ ‫باعث‬‫هیددروکربن‬ .‫اندد‬‫اشدعه‬ ‫و‬ ‫نیتدروژن‬ ‫اکسدیدهای‬ ،‫هدا‬
‫خورش‬‫اکسدیدانت‬ ‫از‬ ‫فراواندی‬ ‫مقدادیر‬ ‫بدا‬ ‫همدراه‬ ،‫فتوشدیمیایی‬ ‫دود‬ ‫مه‬ ‫تشکیل‬ ‫به‬ ‫منجر‬ ‫ید‬‫و‬ ‫ازن‬ ‫مثدل‬ ‫هدا‬PAN
‫می‬‫کده‬ ،‫ازن‬ ‫فدراوان‬ ‫مقدادیر‬ .‫دارندد‬ ‫نقدش‬ ‫تروپوسددددددفر‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫تشدیل‬ ‫در‬ ‫نیدز‬ ‫متان‬ ‫و‬ ‫کربن‬ ‫مونوکسید‬ .‫شوند‬
‫متح‬ ‫ایاالت‬ ،‫اروپا‬ ‫از‬ ‫وسیعی‬ ‫بسیار‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ ‫شوند‬ ‫می‬ ‫نامیده‬ ‫ازن‬ ‫اپیزودهای‬‫دیگدر‬ ‫کشورهای‬ ‫بسیاری‬ ‫و‬ ‫ژاپن‬ ،‫ده‬
. ‫تابسدتان‬ ‫اواخر‬ ‫و‬ ‫اواسط‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ، ‫شودند‬ ‫می‬ ‫موجب‬ ‫نیز‬ ‫را‬ ‫باال‬ ‫دماهای‬ ‫عوامل‬ ‫این‬ .‫است‬ ‫گردیده‬ ‫مشاهده‬
‫دروژن‬‫د‬‫نیتددددد‬ ‫ددیدهای‬‫د‬‫اکسددددد‬ ‫ددن‬‫د‬‫شددددد‬ ‫آزاد‬ xNo‫ددروکربن‬‫د‬‫هیددددد‬ ‫و‬‫دا‬‫د‬‫یددددد‬ ‫دزی‬‫د‬‫غیرفلددددد‬ ‫دای‬‫د‬‫هددددد‬
N.M.H.C(non metal hydrocarbons)‫اکسیدان‬ ‫و‬ ‫ازن‬ ‫غلظت‬ ،‫الیه‬ ‫در‬ ‫را‬ ‫ها‬‫(نزدیک‬ ‫اتمسفر‬ ‫پائینی‬ ‫های‬
‫داده‬ ‫افزایش‬ )‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫به‬‫می‬ ‫پایین‬ ‫سمت‬ ‫به‬ ‫استراتوسفر‬ ‫از‬ ‫ابتدا‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫معموال‬ .‫اند‬‫شدروع‬ ‫نقطده‬ ‫ومیتواند‬ ‫آید‬

22. ‫وسیلة‬ ‫به‬ ‫آن‬ ‫غلظت‬ ‫سپس‬ ‫و‬ ‫شود‬ ‫ازن‬ ‫اپیزود‬HC‫و‬xNo‫فدعالیت‬ ‫از‬ ‫حاصل‬‫انسانی‬ ‫های‬‫افدزایش‬ ،‫طبیعدی‬ ‫گداه‬ ‫و‬
.‫گردد‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫بر‬ ‫سوء‬ ‫عواقبی‬ ‫منشأ‬ ‫و‬ ‫یابد‬
‫آالینده‬ ‫افزایش‬‫آالینده‬ ‫چه‬ ،‫ها‬‫آالینده‬ ‫چه‬ ‫و‬ ‫اولیه‬ ‫های‬‫بده‬ ‫منجدر‬ ‫مجداز‬ ‫حد‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫افزایش‬ ‫صورت‬ ‫در‬ ،‫ثانویه‬ ‫های‬
‫حددود‬ ‫در‬ ‫غلظدتش‬ ‫صورتیکه‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ .‫شد‬ ‫خواهد‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫بر‬ ‫منفی‬ ‫اثرات‬ ‫و‬ ‫هوا‬ ‫آلودگی‬41
‫نمی‬ ‫محسوب‬ ‫آالینده‬ ‫باشد‬ ‫هوا‬ ‫مکعب‬ ‫متر‬ ‫در‬ ‫میکروگرم‬‫غلظت‬ ‫در‬ ‫حالیکه‬ ‫در‬ ‫شود‬‫هدوا‬ ‫آلدودگی‬ ‫باعدث‬ ‫باالتر‬ ‫های‬
‫می‬.‫گردد‬
‫آالینده‬ ‫انواع‬ ‫از‬ ‫وسیعی‬ ‫طیف‬ ،‫حاظر‬ ‫حال‬ ‫در‬‫آالینده‬ ‫شامل‬ ‫ها‬،‫فلوئور‬ ،‫ازن‬ ،‫نیتروژنی‬ ،‫گوگردی‬ ‫های‬PAN‫فلزات‬ ،
‫پراکنده‬ ‫زیست‬ ‫محیط‬ ‫در‬ ،‫غیره‬ ‫و‬ ‫سنگین‬‫ه‬ ،‫اند‬‫در‬ ‫حتدی‬ ،‫جهان‬ ‫سراسر‬ ‫در‬ ‫هگزان‬ ‫کلروسیکلو‬ ‫هگزا‬ ‫و‬ ‫گزاکلروبنزن‬
‫یافته‬ ‫انتشار‬ ،‫قطبی‬ ‫نواحی‬‫اند،وآالینده‬‫پیددا‬ ‫وسدیعی‬ ‫گسدترش‬ ،‫جدو‬ ‫در‬ ‫خصوص‬ ‫به‬ ‫انسانی‬ ‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫های‬
‫مهم‬ ‫از‬ ‫برخی‬ .‫اند‬ ‫کرده‬‫آالینده‬ ‫ترین‬‫می‬ ‫معرفی‬ ‫ذیل‬ ‫در‬ ‫هوا‬ ‫های‬.‫گردند‬
5-‫آالينده‬‫گوگردی‬ ‫های‬
‫حدود‬ ‫ساالنه‬6
11×51‫مدی‬ ‫وارد‬ ‫اتمسدفر‬ ‫به‬ ‫مصنوعی‬ ‫یا‬ ‫انسانی‬ ‫فعالیتهای‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫گوگرد‬ ‫تن‬‫هدای‬ ‫فعالیدت‬ .‫شدود‬
‫می‬ ‫اتمسفر‬ ‫به‬ ‫گوگرد‬ ‫شدن‬ ‫آزاد‬ ‫باعث‬ ‫که‬ ‫طبیعی‬‫فعالیت‬ ‫شامل‬ ‫شوند‬‫آب‬ ‫از‬ ‫گدوگرد‬ ‫شددن‬ ‫آزاد‬ ،‫آتشفشدانی‬ ‫هدای‬
‫میکروارگانیسدم‬ ‫حیداتی‬ ‫فعالیتهدای‬ ‫و‬ )‫اتمسدفر‬ ‫بده‬ ‫گدوگرد‬ ‫ذرات‬ ‫شدن‬ ‫پاشیده‬ ‫صورت‬ ‫به‬ ( ‫دریا‬‫و‬ ‫هدوازی‬ ‫هدای‬
‫بی‬‫قارچ‬ ‫و‬ ‫اکتینومایستها‬ ،‫باکتریها‬ ‫جمله‬ ‫از‬ ‫هوازی‬‫تجزیه‬ ‫های‬‫می‬ ‫کننده‬‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫حاصل‬ ‫گوگرد‬ ‫مجموع‬ .‫باشد‬‫های‬
‫حدود‬ ‫طبیعی‬133‫می‬ ‫زده‬ ‫تخمین‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫تن‬ ‫میلیون‬‫از‬ ‫بیش‬ ‫که‬ ‫شود‬5/2‫توسدط‬ ‫جو‬ ‫به‬ ‫شده‬ ‫رها‬ ‫گوگرد‬ ‫برابر‬
‫فعالیت‬.‫است‬ ‫انسانی‬ ‫های‬

23. 2-‫آالينده‬‫نيتروژ‬ ‫های‬‫ني‬
‫آالینده‬‫نیتروژن‬ ‫اکسیدهای‬ ،‫آمونیاک‬ :‫از‬ ‫عبارتند‬ ‫اتمسفر‬ ‫نیتروژنی‬ ‫اولیة‬ ‫های‬ xNo‫به‬ ‫ازت‬ ‫ورود‬ ‫منابع‬ .‫نیتراتها‬ ‫و‬
‫اکوسیسدتم‬ ‫از‬ ‫شددن‬ ‫رهدا‬ ، ‫شیمیایی‬ ‫کودهای‬ ،‫سنگ‬ ‫زغال‬ ‫سوخت‬ ‫و‬ ‫صنایع‬ ‫فعالیت‬ ‫از‬ ‫است‬ ‫عبارت‬ ‫اتمسفر‬‫هدای‬
‫در‬ ‫حیواندات‬ ‫حضدور‬ ،‫مثدال‬ ‫طور‬ ‫به‬ .)‫آنها‬ ‫فضوالت‬ ‫طریق‬ ‫(از‬ ‫اهلی‬ ‫و‬ ‫وحشی‬ ‫حیوانات‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫همچنین‬ ‫و‬ ‫طبیعی‬
‫می‬ ‫مرتع‬ ‫یک‬‫حدود‬ ‫شدن‬ ‫وارد‬ ‫باعث‬ ‫تواند‬111‫اتمسدفر‬ ‫بده‬ )‫آمونیدوم‬ ‫شدکل‬ ‫(به‬ ‫سال‬ ‫در‬ ‫هکتار‬ ‫در‬ ‫ازت‬ ‫کیلوگرم‬
‫می‬ ‫اتمسفر‬ ‫وارد‬ ‫مصنوعی‬ ‫فعالیتهای‬ ‫طریق‬ ‫از‬ ‫که‬ ‫ازتی‬ ‫مقدار‬ .‫شود‬‫حدود‬ ‫شود‬1112
×111‫تخمدین‬ ‫سدال‬ ‫در‬ ‫گرم‬
‫می‬ ‫زده‬،‫موجود‬ ‫محاسبات‬ ‫اساس‬ ‫بر‬ ‫و‬ ‫شود‬‫حدودا‬ ‫طبیعی‬ ‫منابع‬ ‫از‬ ‫شده‬ ‫آزاد‬ ‫نیتروژن‬‫بین‬15-5/4‫از‬ ‫بیشدتر‬ ‫برابر‬
‫ف‬‫عالیت‬.‫است‬ ‫مصنوعی‬ ‫های‬
7-‫ازن‬
‫حدود‬11‫تروپوسدفر‬ ‫ازن‬ ‫مقدار‬ .‫دارد‬ ‫قرار‬ ‫استراتوسفر‬ ‫در‬ ‫آن‬ ‫مابقی‬ ‫و‬ ‫تروپوسفر‬ ‫در‬ ،‫اتمسفر‬ ‫در‬ ‫موجود‬ ‫ازن‬ ‫درصد‬
‫واکنش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫تولید‬ ،‫تروپوسفر‬ ‫به‬ ‫استراتوسفر‬ ‫از‬ ‫ازن‬ ‫انتقال‬ ‫از‬ ‫متاثر‬‫مانند‬ ‫ترکیباتی‬ ‫فتوشیمیایی‬ ‫های‬ Co، 3CH ،
‫اک‬‫مدی‬ ‫فتوشدیمیایی‬ ‫تجزیة‬ ‫و‬ ‫رادیکالها‬ ‫بعضی‬ ‫با‬ ‫واکنش‬ ‫اثر‬ ‫در‬ ‫تخریب‬ ،‫غیره‬ ‫و‬ ‫سیژن‬‫طدور‬ ‫بده‬ ‫ازن‬ ‫غلظدت‬ .‫باشدد‬
‫حدود‬ ‫زمین‬ ‫سطح‬ ‫در‬ ‫طبیعی‬41-21 P.P.b (Part per billion) ‫مدی‬‫فراینددهای‬ ‫وقدوع‬ ‫شدرایط‬ ‫در‬ ‫و‬ ‫باشدد‬
‫تا‬ ‫است‬ ‫ممکن‬ ‫فتوشیمیایی‬311-151 P.P.b ‫طول‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫داده‬ ‫نشان‬ ‫اطالعات‬ ‫بررسی‬ .‫برسد‬ ‫هم‬111‫سال‬
‫افزایش‬ ‫عامل‬ ‫مهمترین‬ ،‫شهری‬ ‫مناطق‬ ‫در‬ .‫است‬ ‫شده‬ ‫برابر‬ ‫دو‬ ‫شمالی‬ ‫نیمکره‬ ‫مناطق‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫غلظت‬ ‫گذشته‬
‫هیدروکربن‬ ‫مانند‬ ‫آلی‬ ‫ترکیبات‬ ‫فعالیتها‬ ‫این‬ ‫نتیجة‬ ‫در‬ . ‫است‬ ‫کارخانجات‬ ‫و‬ ‫انسان‬ ‫فعالیتهای‬ ،‫ازن‬‫ی‬ ‫و‬ ‫آلدئیدها‬ ،‫ها‬‫ا‬
‫واکنش‬ ‫ایجاد‬ ‫سبب‬ ‫و‬ ‫شده‬ ‫رها‬ ‫تروپوسفر‬ ‫به‬ ‫کنند‬ ‫تولید‬ ‫پراکسی‬ ‫رادیکالهای‬ ‫قادرند‬ ‫که‬ ‫ترکیباتی‬‫می‬ ‫هایی‬‫که‬ ‫شوند‬
‫می‬ ‫ازن‬ ‫افزایش‬ ‫سبب‬ ‫ترتیب‬ ‫بدین‬ ‫و‬ ‫کرده‬ ‫ایجاد‬ ‫اختالل‬ ‫ازن‬ ‫طبیعی‬ ‫چرخة‬ ‫در‬‫از‬ ‫برخی‬ ‫در‬ ،‫مثال‬ ‫عنوان‬ ‫به‬ .‫شوند‬
‫تا‬ ‫هفتة‬ ‫آخر‬ ‫تعطیالت‬ ‫در‬ ‫که‬ ‫است‬ ‫شده‬ ‫مشاهده‬ ‫بزرگ‬ ‫شهرهای‬‫هفتده‬ ‫روزهدای‬ ‫سدایر‬ ‫از‬ ‫بیش‬ ‫ازن‬ ‫میزان‬ ‫بستانها‬
‫می‬ ‫نامیده‬ ‫هفته‬ ‫آخر‬ ‫اثر‬ ‫اصطالحا‬ ‫(که‬ ‫است‬‫می‬ ‫نقلیه‬ ‫وسایل‬ ‫تردد‬ ‫افزایش‬ ‫نتیجة‬ ‫در‬ ‫ازن‬ ‫افزایش‬ ‫این‬ ).‫شود‬‫باشد‬