1. Masterclasses stomen top organisatie klaar voor toekomst
Data nieuwe ‘berg met goud’
‘Onze overheid reageert vaak te laat op
technologische ontwikkelingen als robots,
zelfsturende auto's of Uber, ​waarschuwt
het CPB. Straks missen we nog de ICT­boot’,
stond onlangs in het AD. De gemeente
Utrecht is zich al een tijd bewust van deze
ontwikkelingen en de steeds grotere impact
ervan op de samenleving en daarmee ook
de rol van de overheid. Speciaal voor
directieraad, IRM’ers (Directeuren),
concernmanagers en hoofden van Interne
Bedrijven is er een intensief
masterclassprogramma opgesteld beter in
te kunnen spelen op technologische
ontwikkelingen en zelf optimaal in te zetten op de mogelijkheden ervan voor de stad en
organisatie. Op 12 september staat alweer de vierde masterclass op het programma. Robbert
Meijers is strategisch adviseur bedrijfsvoering bij BCS/CIPM en verantwoordelijk voor het
inhoudelijke programma van de masterclasses ‘Innovatie met Informatie’. Hij werd onlangs zelfs
door de Engelse equivalent van de VNG uitgenodigd om op het landelijke jaarcongres in
Bournemouth te praten over ‘The Utrecht way to deal with disruptive technologies’. Aan hem
dus de vraag waarom deze masterclasses zo belangrijk zijn. En wat, hij hoopt dat, de managers
daar nou leren.
‘Berg met goud’
Robbert: “Zoals Maarten Schurink al eens zei: je kunt waarde in een organisatie uitdrukken in geld
en in menskracht, maar ook in informatie; in data. Met name dat laatste heeft op dit moment de
meest duurzame waarde. We zitten als organisatie op een potentiële ‘berg met goud’ die we nog
niet helemaal kennen. Maarten wilde het kennisniveau over de waarde van informatie binnen de
organisatie brengen van relatief ‘onbewust onbekwaam’ naar ‘bewust onbekwaam’, met de
masterclasses willen we het kennisniveau een stap verder brengen, naar ‘bewust bekwaam’. De
vragen die centraal staan zijn; hoe kunnen we disruptieve ontwikkelingen, waaronder bijvoorbeeld
big data, innovatief inzetten voor de stad en organisatie en moeten we bijvoorbeeld nog veel
meer inzetten op de digitale samenleving? Het gaat dan echt om het genereren van publieke
waarde metinformatie. Met de masterclasses proberen we alvast vooruit te kijken naar de
ontwikkelingen in de toekomst. Welke rol spelen we als overheid bijvoorbeeld in 2030 en welke
ethische vraagstukken kom je hierbij tegen.“
Mooie voorbeelden van innovatie
De technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en lijken niet meer te stoppen. Met de ene
uitvinding wordt een volgende uitgevonden. Robbert: “Wat denk je bijvoorbeeld van de
mogelijkheden van robots en kunstmatige intelligentie voor de zorgsector, of de
blockchaintechnologie waarmee je al het werk dat bij ingewikkelde formele transacties hoort,
kunt automatiseren zonder dat er partijen, zoals banken, notarissen of gemeenten, nodig zijn om
het te valideren en administreren. Ik zie genoeg kansen voor de stad en de organisatie. We
hebben al aardig wat mooie ​voorbeelden en ideeën van innovatie, zoals je voor de zomer
bijvoorbeeld kon zien bij de ​building blocks​. En wist je dat er ruim dertig pilots lopen op het gebied
van datagedreven sturing en open data?”
1

2.
“Sprekers van wereldformaat”
“Het idee voor de
masterclasses voor directie en
hoger management is ontstaan
tijdens een gesprek met
Maarten Schurink die de
waarde van informatie al vroeg
zag”, vertelt Robbert. In totaal
hebben we er zes ontwikkeld
waarbij we de top van de
organisatie meenemen in de
wereld van innovatie en
technologie, met ​sprekers van
wereldformaat. Tijdens de
eerste zijn we ingegaan op
algemene trends en
ontwikkelingen en hebben
tijdens de tweede en derde masterclass ingezoomd op succesvolle voorbeelden en organisaties.
De komende sessie belooft ook erg interessant te worden als professor Albert Meijer, van de
Universiteit van Utrecht, ingaat op hoe je ook verhalen en emoties, kunt vangen in data. Daarna
volgt nog een belangrijke sessie over ethiek, privacy en Informatiebeveiliging. Het uiteindelijke
doel is dat de deelnemers de opgedane kennis en vaardigheden structureel meenemen in hun
werk.”
Positief klimaat
Robbert ziet binnen de gemeente een positief klimaat dat bij kan dragen aan succes. “Binnen de
organisatie zijn al veel energieke mensen die innovatief gedreven zijn. Dat bleek uit de immens
goed bezochte bioscoopsessies. Ook het bestuur ziet het belang van het investeren in informatie
om publieke waarde te genereren. Verder is de stad met veel startups een broeiplaats van
innovatie.” Volgens Robbert zijn er ook nog wel belemmeringen binnen de organisatie. “We doen
nog teveel met elkaar en kijken te weinig over de organisatie(grenzen) heen. De blik reikt nog niet
ver genoeg, wat mij betreft moeten we ons internationaal veel meer oriënteren; waarom
samenwerken met soortgelijken of achterblijvers en niet met andere zeer innovatieve gemeenten
in Scandinavische landen of het bedrijfsleven in Canada. Innovatie vraagt om ruimte en flexibiliteit
terwijl veel medewerkers vol zitten met alledaagse werkzaamheden. Wat mij betreft zou elke
medewerker een dagdeel verplicht niet declarabel moeten zijn en hiermee de ruimte krijgen om
innovatie beet te pakken. Bij medewerkers zit nog veel potentie dat te weinig wordt benut.”
“Ik lig er ook wel eens van wakker”
De ontwikkelingen zorgen bij Robbert ook wel eens voor hoofdbrekens. “Ik lig er ook wel eens van
wakker. Met name van de opkomende ‘deep learning’ technologie, waarbij computers zichzelf
programmeren en zichzelf continu verbeteren door te leren, eigenlijk zoals een mens leert. Ze
verwachten dat in 2030 computers even slim (IQ) en emotioneel vaardig (EQ) zijn als mensen en
daarna streven ze ons voorbij; simpelweg omdat onze neocortex te klein is en wij biologisch gezien
niet meer echt slimmer worden. De denkkracht van computers daarentegen kun je blijven
uitbreiden(Wet van Moore die na 50 jaar nog steeds klopt; elke 2 jaar verdubbelt rekenkracht van
computers). Wat gebeurt er dan, in dit tijdperk van superintelligentie? Ik vraag mij bijvoorbeeld
ook af wat mijn dochter van twee straks moet gaan studeren, welke beroepen zijn er dan nog;
bestaat er straks nog ‘werk’? En heeft zij straks nog wel een rijbewijs nodig als er alleen nog
2

3. zelfrijdende auto’s zijn? Wat betekent dit voor vervoer en mobiliteit? In veel opzichten is het dus
belangrijk om ons te richten op de toekomst. We lopen anders hopeloos achter de feiten aan.”
2