Nutrition is a critical part of health and development. Better nutrition is related to improved infant, child and maternal health, stronger immune systems, safer pregnancy and childbirth, lower risk of non-communicable diseases (such as diabetes and cardiovascular disease), and longevity. Healthy children learn better.

1. ପ ୋଷଣ

2. ପ ୋଷଣ
•ଶରୀରର ଵୃଦ୍ଧି ଓ ବିକୋଶ ୋଇଁ ଆବଶୟକ ପେଉଥିବୋ
ବିଭିନ୍ନ ଖୋଦ୍ୟ ଦ୍ୋର୍ଥ ଗ୍ରେଣ କରିବୋ ତର୍ୋ ଏେି ଖୋଦ୍ୟର
ୋଚନ ଏବଂ ଆତ୍ମିକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟୋକୁ ପ ୋଷଣ କୁେୋଯୋଏ |
• ଆପେ ଖୋଉଥିବୋ ଖୋଦ୍ୟର ଉ ୋଦ୍ୋନ ଗୁଡିକୁ ପେେୋନଙ୍କ
କୋଯଥୟ ଅନୁେୋପର େୁଖୟତଃ 6 ଭୋଗପର ବିଭକ୍ତ
କରୋଯୋଇଛି |

3. ଖୋଦ୍ୟର ପ୍ରକୋରପେଦ୍
ପେତସୋର
ୁଷ୍ଟିସୋର
ପେହସୋର
ଧୋତୁ ସୋର
େିଟୋମିନ
ଜଳ

4. ପେତସୋର
• ପେତେୋରର
ୁ ଆପେ ପ୍ରଚ
ୁ ର ରିେୋଣପର ଶକ୍ତି
ୋଉ|
• ଏେୋର ବିଭିନ୍ନ ର
ୂ ଅଛି |
• ଆଳୁ, ଭୋତ, ର
ୁ ଟି ଆଦ୍ିପର ପ୍ରଚ
ୁ ର ରିେୋଣପର
ମଣ୍ଡଦ୍ ର୍ୋଏ |
• ଚିନି, ଗୁଡ ଆଦ୍ିପର ସୁପରୋଜ ର୍ୋଏ |
• ଫଳ ରେ ନି ରିବୋ ଆଦ୍ି ପର ଗ୍ଲ ୁପକୋଜ ର୍ୋଏ |
• 1 ଗ୍ରୋେ ପେତେୋର ର
ୁ 16 କିପ ୋ ଜୁ ଶକ୍ତି େିପଳ
|

5. ୁଷ୍ଟିସୋର
• ଶରୀରର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ନୂତନ ପକୋଷ ଓ ତନ୍ତୁର
ଗଠନ ୋଇଁ ୁଷ୍ଟିେୋର ଏକୋନ୍ତ ଆବଶୟକ|
• ଏେୀପନୋ ଅେଳ ର ଶୃଙ୍ଖଳ ଦ୍ୱୋରୋ ପପ୍ରୋଟିନ ଗଠିତ
• ରି ୋକ ପେପ ଏେୋ ଏେୀନୋ ଅେଳ ପର
ରିଣତ ପେୋଇ ବିଭିନ୍ନ ପକୋଷ ନିକଟପର
େପେ |
• େୁଖୟତଃ େୋଛ, େୋଂେ, ଅଣ୍ଡୋର ଧଳୋ ଅଂଶ,
ପଛନୋ ଓ କ୍ଷୀର ରି ପ୍ରୋଣୀଜ ଦ୍ରବୟ ଏବଂ ଡୋ ି
ଜୋତୀୟ ଶେୟ, ପେୋୟୋବିନ ଆଦ୍ିର
ୁ ଆପେ
ୁଷ୍ଟିେୋର ୋଇର୍ୋଉ |

6. ପେହସୋର
• ପକୋଷ ଝିଲ୍ଲୀ ତିଆରିପର ଏେୋର ପ୍ରେୁଖ ଭ
ୂ େିକୋ ରେିଛି
|
• ଶରୀରପର ପେେେୋର ଚବି ଆକୋରପର େଂଚିତ
ପେୋଇ ରପେ ଓ ଆବଶୟକ େେୟପର ଶରୀରକୁ ଶକ୍ତି
ପଯୋଗୋଏ |
• ଚେଥ ତପଳ ଥିବୋ ଚବିର ଆସ୍ତରଣ ଶରୀରର
ତୋ େୋତ୍ରୋ କୁ ବୋେୋରକୁ ଯିବୋକୁ ଦ୍ିଏନି |
• େୋଂେ, କ୍ଷୀର,ପଛନୋ, େୁଣୀ, ଅଣ୍ଡୋ ର େଳଦ୍ିଆ ଅଂଶ
ଓ ପତ , ଘିଅ ଇତୟୋଦ୍ି ପେେେୋର ଜୋତୀୟ ଖୋଦ୍ୟ
ଅପଟ |

7. ଧୋତୁ େୋର
• ଶରୀରର ଗଠନ ୋଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଧୋରଣ ଧୋତୁ େୋର
ଯର୍ୋ – ପ ୌେ, କୟୋ େିୟେ, ଆପୟୋଡିନ,
ଫେଫରେ, ପେୋଡିୟେ, ପ ୋଟୋେିୟେ ଆଦ୍ି
ଆବଶୟକ |
• ଦ୍ୋନ୍ତ ଓ େୋଡ ରୋ ଗଠନ ୋଇଁ କୟୋ େିୟେ
ଆବଶୟକ
• ପ ୋେିତ ରକ୍ତ କଣିକୋପର ଥିବୋ େିପେୋପଗଲୋବିନର
ଗଠନ ୋଇଁ ପ ୌେ ଆବଶୟକ ପେୋଇର୍ୋଏ |
• ଏେୋଛଡୋ ଶରୀରର ଅୟନ େନ୍ତୁଳନ (ionic
balance) ରକ୍ଷୋ କରିବୋପର ଧୋତୁ େୋରର ପ୍ରେୁଖ
ଭ
ୂ େିକୋ ରେିଛି |

8. େିଟୋମିନ
• ଭିଟୋେିନର ଉ ସ୍ଥିତିପର ପକୋଷର ବିଭିନ୍ନ
ରୋେୋୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟୋ େୁଚୋର
ୁ ର
ୂ ପ େମ୍ପୋଦ୍ିତ
ପେୋଇ ର୍ୋଏ |
• ଭିଟୋେିନର ଅଭୋବର
ୁ ଶରୀରପର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକୋର
ପରୋଗ ପେୋଇ ର୍ୋଏ |
• ଜଳପର ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟୋେିନ ଶୋଗ, ନି ରିବୋ ଓ
ଫଳ ଆଦ୍ିର
ୁ େିଳିର୍ୋଏ |
• ଚବି ବୋ ପତ ପର ଦ୍ରବଣୀୟ ଭିଟୋେିନ ଉଦ୍ଭିଦ୍ଜୋତ
ପତ ଓ ପ୍ରୋଣୀଜ ଚବିର
ୁ େିଳିର୍ୋଏ |

9. ଜଳ
• ପକୋଷପର ଥିବୋ ପକୋଷରେ ବୋ ପକୋଷ
ଜୀବକର ପ୍ରୋୟ 70-90 ଭୋଗ ଜଳ |
• ପକୋଷ ର ସ୍ଥିତି ଓ ଏଥିପର ପେଉଥିବୋ
ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ୋଇଁ ଜଳ ନିତୋନ୍ତ
ଆବଶୟକ |
• ଝୋଳ, ରିଶ୍ରୋ, ଓ ନିେୋେପର ଶରୀରର
ୁ
ଜଳ କ୍ଷୟ ପେୋଇର୍ୋଏ | ପତଣୁ ଏେୋର
ଭରଣୋ ୋଇଁ ପ୍ରତିଦ୍ିନ 3-4 ିଟର ୋଣି
ିଇବୋ ଉଚିତ |

24. ଘରକୋମ

25. ପ ୋଷଣର ପ୍ରକୋରପଭଦ୍
ପ ୋଷଣ
ପେପଭୋଜୀ ପ ୋଷଣ ରପଭୋଜୀ ପ ୋଷଣ
େୃପତୋ ଜୀବୀୟ
ପ ୋଷଣ
ରଜୀବୀୟ
ପ ୋଷଣ
େେଜିବୀୟ
ପ ୋଷଣ
ପ୍ରୋଣୀେେ
ପ ୋଷଣ

26. ସ୍ଵପେୋଜୀ ପ ୋଷଣ
• ପଯଉଁ ଜୀବ େୋପନ ନିଜ ଖୋଦ୍ୟ ନିପଜ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ୋରନ୍ତି ପେେୋନଙ୍କୁ ପେପଭୋଜୀ କୁେୋଯୋଏ..
• ତ୍ରେରିତ (Chlorophyll) ଥିବୋ େେସ୍ତ ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଏବଂ ନୀଳ େରିତ ପଶୈବୋଳ ପେଉଛନ୍ତି
ପେପଭୋଜୀ |
• ଏେୋପନ େବୁଜ କଣୋର ଉ ସ୍ଥିତିପର ଅଙ୍ଗୋରକୋେଳ ଓ ଜଳ େଧ୍ୟପର େଂପଯୋଗ ଘଟୋଇ
ପେତେୋର ଜୋତୀୟ ଖୋଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିର୍ୋନ୍ତି | ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋକୁ ଆପ ୋକପେଲଷଣ ଏବଂ ଏ
ପ୍ରକୋର ପ ୋଷଣକୁ େପଭୋଜୀ ପ ୋଷଣ କୁେୋଯୋଏ |
• ନୋଇପେଟ ପ୍ରସ୍ତୁତକୋରୀ ବୟୋପକେରିଆ, ଗନ୍ଧକ ବୟୋପକେରିଆ ଭଳି ଜୀବ ଏକ ବିପଶଷ ଅପଜୈବ
ରୋେୋୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ର
ୁ େିଳୁଥିବୋ େିଳୁଥିବୋ ରୋେୋୟନିକ ଶକ୍ତି ଆେରଣ କରିର୍ୋନ୍ତି | ଏେୋକୁ
ରୋେୋୟପେଲେଣ କୁେୋଯୋଏ |

27. ରପେୋଜୀ ପ ୋଷଣ
• ପଯଉଁ ଜୀବେୋପନ ନିଜ ଖୋଦ୍ୟ ନିପଜ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ନ ୋରି ପ ୋଷଣ ୋଇଁ ଅନୟ ପ୍ରୋଣୀ ଵୋ ଉଦ୍ଭିଦ୍
ଉ ପର ନିଭଥର କରନ୍ତି ପେେୋନଙ୍କୁ ରପଭୋଜୀ କୁେୋଯୋଏ |
• ରପଭୋଜୀ ପ ୋଷଣ େୁଖୟତଃ ଚୋରି ପ୍ରକୋରର
1) ପ୍ରୋଣୀେେ ପ ୋଷଣ
2) େୃତ ୋଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ
3) ରଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ
4) େେଜିବୀୟ ପ ୋଷଣ

28. ପ୍ରୋଣୀସମ ପ ୋଷଣ
• ଏେି ପ୍ରଣୋଳୀପର ଅନୟ ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଵୋ ପ୍ରୋଣୀଙ୍କୁ
େମ୍ପୂଣଥ ଅର୍ବୋ ଆଂଶିକ ଭୋବପର
ଖୋଦ୍ୟର
ୂ ପ ଗ୍ରେଣ କରନ୍ତି |
• ରଜୀବୀ ପ୍ରୋଣୀଙ୍କୁ ଛୋଡି ଅନୟ େେସ୍ତ
ପ୍ରୋଣୀ ଏେି ପ୍ରଣୋଳୀପର ପ ୋଷଣ କରନ୍ତି |
• ରି ୋକ ପର େରଳୀକୃତ ଖୋଦ୍ୟର
ଆତ୍ମିକରଣ ଵୋ ଅନ୍ତଗ୍ରଥେଣ ପେୋଇ ର୍ୋଏ |

29. େୃପତୋ ଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ
• ପଯଉଁ ରପଭୋଜୀ, େୃତ, ଗଳିତ, ଚୋେଢୋ ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଵୋ ପ୍ରୋଣୀର
ୁ ନିଜ ୁଷ୍ଟି େୋଧନ କରିର୍ୋନ୍ତି
ପେେୋନଙ୍କୁ େୃତପ ୋଜିବୀ କୁେୋଯୋଏ | ଏବଂ ପେେୋନଙ୍କ ପ ୋଷଣକୁ େୃପତୋ ଜୀଵୀୟ ପ ୋଷଣ
କୁେୋଯୋଏ |
• ଖୋଦ୍ୟ ଗ୍ରେଣ ପବପଳ ଏେୋପନ ନିଜ ଶରୀରର
ୁ ୋଚକ ରେ କ୍ଷରଣ କରି ଶରୀର ବୋେୋପର େିଁ
ଜଟିଳ ଖୋଦ୍ୟ କୁ େରଳ ଖୋଦ୍ୟପର ରିଣତ କରିନିଅନ୍ତି | ପର େରଳୀକୃତ ଖୋଦ୍ୟକୁ ଶରୀର
େଧ୍ୟକୁ ପଶୋଷଣ କରିନିଅନ୍ତି |
• ଛତୁ ଜୋତୀୟ କବକ, ଇଷ୍ଟ, ବୟୋପକେରିଆ ଆଦ୍ି ଜୀବେୋନଙ୍କଠୋପର ଏେି ପ ୋଷଣ ପଦ୍ଖୋଯୋଏ

30. ରଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ
• ପଯଉଁ ଜୀବେୋପନ ଅନୟ ଜୀବନ୍ତ ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଵୋ ପ୍ରୋଣୀଙ୍କ ଶରୀର ଭିତପର ଵୋ ବୋେୋପର ରେି
ପେେୋନଙ୍କ ଠୋର
ୁ ଖୋଦ୍ୟ େଂଗ୍ରେ କରନ୍ତି ପେେୋନଙ୍କୁ ରଜୀବୀ କୁେୋଯୋଏ |
• ଏେୋପନ ପଭୋଜଦ୍ୋତୋ (host) ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଵୋ ପ୍ରୋଣୀଙ୍କ ଠୋର
ୁ େରଳୀକୃତ ଖୋଦ୍ୟ େିଧୋେଳଖ
ଗ୍ରେଣକରି ନିଜର ୁଷ୍ଟି େୋଧନ କରିର୍ୋନ୍ତି ଏବଂ େୋଧୋରଣତଃ ପଭୋଜଦ୍ୋତୋର ଅନିଷ୍ଟ େୋଧନ
କରିର୍ୋନ୍ତି |
• ଏେୋନଙ୍କ େଧ୍ୟର
ୁ କିଛି ପଭୋଜଦ୍ୋତୋର ଶରୀର ଭିତପର ଅନ୍ତଃ ରଜୀବୀ (Endoparasite)
ଭୋପବ ଏବଂ ପକପତକ ଶରୀର ବୋେୋପର ବୋେୟ ରଜୀବୀ (Ectoparasite) ଆକୋରପର
ରେିର୍ୋନ୍ତି |
• େ ୋଙ୍ଗ, ନିେଥୁଳି, ରୋ ା଼ ିଲେିଆ, ଆଦ୍ି ଉଦ୍ଭିଦ୍ ପ୍ଳୋେପେୋଡ଼ିୟେ, ଉକୁଣୀ, ପଜୋକ, କୃେି ରି ପ୍ରୋଣୀ
ରଜୀବୀ |

31. େେଜିବୀୟ ପ ୋଷଣ
• ପବପଳପବପଳ ଦ୍ୁଇଟି େମ୍ପୂଣଥ ଭିନ୍ନ ଜୋତିର ପ୍ରୋଣୀ, ଅର୍ବୋ ‘ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଓ ପ୍ରୋଣୀ’ ଵୋ ‘ ପ୍ରୋଣୀ ଓ ଅଣୁଜୀବ’ ଵୋ
‘ଉଦ୍ଭିଦ୍ ଓ ଅଣୁଜୀବ’ ଏକୋଠି ବୋେ କର
ୁ ଥିବୋ ପଦ୍ଖୋଯୋଏ |ଏେୋକୁ େେଜୀବିତୋ କୁେୋଯୋଏ |
• ଏଥିପର ପକେି କୋେୋର କ୍ଷତି କରନ୍ତି ନୋେିଁ, ବରଂ ପେେୋନଙ୍କ େଧ୍ୟପର ପ ୋଷଣର ଆଦ୍ୋନ ପ୍ରଦ୍ୋନ େଧ୍ୟ
ପେୋଇର୍ୋଏ |
• ଉଦ୍ୋେରଣ େର
ୂ ଆେ ଅନ୍ତନଳୀପର ଥିବୋ ଇେପଚରିଚିଆ କ ୋଈ (Escherichia Coli) ନୋେକ
ବୟୋପକେରିଆ ନିଜ ଶରୀରପର ଭିଟୋେିନ B12 ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଆେକୁ ପଯୋଗୋଇ ର୍ୋଏ | ଏେୋର ରିବପତଥ ପେ
ଆେ ଅନ୍ତନୋଳୀର େରଳୀକୃତ ଖୋଦ୍ୟ ଦ୍ୱୋରୋ ନିଜର ପ ୋଷଣ କରିର୍ୋଏ |
• ଯବକ୍ଷୋରଜୋନ ବିବନ୍ଧକ ବୟୋପକେରିଆ େୋେୋଜୀବିତୋ ର ଅନୟ ଏକ ଉଦ୍ୋେରଣ |

60. ଘରକୋମ
1. ରଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ ଓଡିଆ ସହଜୀବୀୟ ପ ୋଷଣ
କଣ? ଉଦ୍ୋହରଣ ସହ ବୁଝୋଇ ପେଖ | 4
2.ସ୍ଵପେୋଜୀ ପ ୋଷଣ କଣ ବୁଝୋଅ | 3

61. ଆପେୋକପେଷଣ
• େବୁଜ ଉଦ୍ଭିଦ୍େୋପନ ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ଖୋଦ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିର୍ୋନ୍ତି |ଏବଂ େେସ୍ତ ଜୀବଜଗତ ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋର
ୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ
ଖୋଦ୍ୟ ଉ ପର ନିଭଥର କରନ୍ତି |
• ରବଟଥ େି 1937 େେିେୋପର ଗପବଷଣୋ କରି ଦ୍ଶଥୋଇ ଥିପ ପଯ ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ପଗୋଟିଏ ଶକଥରୋ ଅଣୁ
ପ୍ରସ୍ତୁତ ପେବୋ ୋଇଁ 6ଟି ଅଙ୍ଗୋରକୋେଳ ଓ 12ଟି ଜଳ ଅଣୁ େଧ୍ୟପର ରୋେୋୟନିକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟୋ ଘଟିର୍ୋଏ |
• ଫଳପର 6ଟି ଅେଳଜୋନ ଅଣୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ପେୋଇର୍ୋଏ |
• ଏେି ପ୍ରତିକ୍ରିୟୋର େେୀକରଣଟି ପେଉଛି

62. ଆପେୋକପେଷଣ
• 1905 େେିେୋପର ଇଂ ଣତର ପବୈଜ୍ଞୋନିକ ବଲୋକପେନ ଆପ ୋକପେଷଣକୁ େୂଖୟତଃ ଦ୍ୁଇଟି
ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ବିଭକ୍ତ କରିଥିପ ଯର୍ୋ –
• 1. ଆପ ୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ (light reaction) / ଆପ ୋକ ରୋେୋୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ
(photochemicalreaction)
• 2. ଅନ୍ଧକୋର ପ୍ରକ୍ରିୟୋ (dark reaction) /ପଜୈବ ରୋେୋୟନିକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ (biochemical
reaction )

63. ଆପେୋକପେଷଣ
• ଏେି ଦ୍ୁଇଟି ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ତ୍ରପର ଥିବୋ ପକଲୋପରୋ ଲୋଷ୍ଟପର ପେୋଇର୍ୋଏ |
• ପକଲୋପରୋ ଲୋଷ୍ଟ ଭିତପର ର୍ୋଇ ୋକଏଡ଼ ଗୁଡିକ ରସ୍ପର ଉ ପର ର୍ୋକ ର୍ୋକ ପେୋଇ ରେିର୍ୋନ୍ତି |
ଏେି ର୍ୋଇ ୋକୋଏଡ଼ ର୍ୋକ ଗୁଡୋକୁ ଗ୍ରୋନୋ କୁେୋଯୋଏ |
• ଏେି ର୍ୋକ ଗୁଡୋକ ରସ୍ପର େେ େର
ୁ ପକୋଷ ଝିଲ୍ଲୀ ଭଳି ଦ୍ୋର୍ଥ ଦ୍ୱୋରୋ ପଯୋଡି ପେୋଇ ରେିର୍ୋଏ|
ଏଥିପର ପକଲୋପରୋଫି ର୍ୋଏ |
• ପକଲୋପରୋ ଲୋଷ୍ଟପର ଥିବୋ ପଜ ଭଳି ଦ୍ରଵ ଵୋ ରେକୁ ପରୋେୋ କୁେୋଯୋଏ |

64. ଆପେୋକପେଷଣ
ଆପ ୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ -
• ପକଲୋପରୋରଫି ଅଣୁଗୁଡିକ ଦ୍ୃଶୟେୋନ ଆପ ୋକ ରଶମୀକୁ ପଶୋଷଣ କରି ପକଲୋପରୋଫି ଅଣୁକୁ
ଅଧିକ ଶକ୍ତି େମ୍ପନ୍ନ କରି ଏଥିର
ୁ ପଗୋଟିଏ ଇପ କପେୋନ ବୋେୋର କରନ୍ତି |
• ଏେି ଇପ କେନ ର୍ୋଇ ୋକଏଡ଼ ଝିଲ୍ଲୀପର ପ୍ରବୋେ ପେବୋ ଫଳପର ର୍ୋଇ ୋକଏଡ଼ ଭିତରକୁ
ଉଦ୍ଜୋନ ଅୟନ ପ୍ରବୋେିତ େୁଏ |
• ଏେି ଉଦ୍ଜୋନ ଅୟନ NADP+ କୁ NADPH ପର ରିଣତ କରୋଏ |
• ୁନଃଶ୍ଚ ର୍ୋଇ ୋକଏଡ଼ ଝିଲ୍ଲୀପର ଥିବୋ ADP ATP ପର ରିଣତ େୁଏ |
• ଏେି ADP ଓ NADPH ଅନ୍ଧକୋର ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ବୟବେୋର ପେୋଇ ADP ଓ NADP+ ପର
ରିଣତ ପେୋଇର୍ଏ |

65. ଆପେୋକପେଷଣ
ଅନ୍ଧକୋର ପ୍ରକ୍ରିୟୋ –
• ଏେୋକୁ ପକ ଭିନ ଚକ୍ର େଧ୍ୟ କୁେୋଯୋଏ | ଏେୋ ଏକ ଏଞ୍ଜୋଇେ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ |
• ଆପ ୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ଉତ୍ପନ୍ନ ଆପ ୋକପେଲଷଣ ଶକ୍ତି ଅନ୍ଧକୋର ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ବୟବେୃତ ପେୋଇ ଅଙ୍ଗୋରକୋେଳ କୁ
ଗଲ ୁପକୋଜ ର
ୂ କ ଶକଥରୋପର ରିଣତ କରୋଏ |
• ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ଆପ ୋକ ପ୍ରକ୍ରିୟୋର କିଛି େେୟ ପର ଆରମ୍ଭ େୁଏ ଓ ଏେୋ େେ ଚୋ ିର୍ୋଏ ଏବଂ ଆପ ୋକ
ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ପଶଷ ପେବୋର କିଛି େେୟ ପର ପଶଷ ପେୋଇ ର୍ୋଏ |
• ଏେି ପ୍ରକ୍ରିୟୋପର ଅପନକ ଗୁଡିଏ ଏଞ୍ଜୋଇେ ଅଂଶ ଗ୍ରେଣ କରିର୍ୋନ୍ତି | ପେେୋନଙ୍କ େଧ୍ୟପର ର
ୁ ବିପକୋ ଗୁର
ୁ ତ୍ୱ ୂଣଥ
• ର
ୁ ବିପକୋ େୋେୋଯୟପର ପ୍ରର୍ପେ CO2 ପଜୈବ ଦ୍ୋର୍ଥପର ବିବନ୍ଧିତ ପେୋଇ ଗଲ ୁପକୋଜପର ରିଣତ ପେୋଇର୍ୋଏ |
• ପର ଗଲ ୁପକୋଜ ତ୍ରର ସ୍ପଂଜି ପରନକୋଇେୋ ପର େଣ୍ଡଦ୍ ଆକୋରପର ଗଛିତ ପେୋଇ ରପେ |

67. ଆପେୋକପେଷଣ
• ଆପ ୋକପେଲଷଣ ପ୍ରକ୍ରିୟୋ ଚୋପରୋଟି ପେୋ ୋନ ପଦ୍ଇ ଗତି କପର
|
1. େରିତ ବକପର ଥିବୋ ପକଲୋପରୋଫି ଦ୍ୱୋରୋ ଆପ ୋକ
ପଶୋଷଣ ଓ ତଜ୍ଜନିତ ଇପ କେନ ଉପଷେ ଣ |
2. ଇପ କେନ ପ୍ରବୋେଦ୍ୱୋରୋ ଆପ ୋକଶକ୍ତିର ରୋେୋୟନିକ
ଶକ୍ତିପର ରିବର୍ତ୍ଥନ |
3. ଜଳ ଅଣୁର ବିଘଟନ ଘଟି ଉଦ୍ଜୋନ ଅୟନ ଓ ଅେଳଜୋନର
େୃଷ୍ଟି |
4. ରୋେୋୟନିକ ଶକ୍ତି ବୟବେୃତ ପେୋଇ CO2 ର ଶକଥରୋପର
ରିବର୍ତ୍ଥନ |

80. ଘରକୋମ
1. ଆପେୋକପେଷଣର ଆପେୋକ ପ୍ରରିୟୋର ପକୌଶଳ ସମବନ୍ଧପର
ଆପେୋଚନୋ କର | 4
2. ଆପେୋକ ପ୍ରରିୟୋର ପସୋ ୋନ ଗ୍ୁଡିକ ପେଖ | 3

81. ମଣିଷର ୋକତନ୍ତ୍ର
ଜଟିଳ ଖୋଦ୍ୟ ଆେ ୋକନଳୀ ପର
ୋଚକ ରେ ଦ୍ୱୋରୋ େରଳ ଓ ପଶୋଷଣ
ଉ ପଯୋଗୀ ଖୋଦ୍ୟପର ରିଣତ
ପେୋଇର୍ୋଏ |

82. ୋକନଳୀ ଓ ୋକଗ୍ରନ୍ଥୀ
• ୋକନଳୀ ୋଟିର
ୁ ଆରମ୍ଭ ପେୋଇ େଳଦ୍ୱୋରପର
ପଶଷ େୁଏ | ଏକ ବୟଃପ୍ରୋପ୍ତ ବୟକ୍ତିପର ଏେୋର
େବ 6 ର
ୁ 9 େିଟର |
• ୋକନଳୀ ର ଗଠନ ଓ କୋଯଥୟକୁ ଆଧୋର କରି
ଏେୋକୁ ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶ ପର ରିଣତ କରୋଯୋଇଛି|
1. େୁଖଗେବର
2. ଗ୍ରେନୀ
3. ଗ୍ରୋେନଳୀ
4. ୋକସ୍ଥଳୀ
5. କ୍ଷୁଦ୍ରୋନ୍ତ୍ର
6. ବୃେଦ୍ନ୍ତ୍ର
7. େଳୋଶୟ
8. େଳଦ୍ୱୋର

83. ୋଟି ଓ ମୁଖଗ୍ହବର
• ୋଟିକୁ ପଘରି ରେିଛି ଉ ର ଓ ତଳ ଓଠ | ୋଟି ଭିତରକୁ ରେିଛିେୁଖ ଗେବର
|େୁଖଗେବର ର ଦ୍ୁଇ କପଡ ରେିଛି ଗୋ , ଉ ପର ତୋଳୁ ଓ ତପଳ ଜିଭ |
•ତଳ ଓ ଉ ର େୋଢିପର 16ଟି ପ ଖୋଏଁ ଦ୍ୋନ୍ତ ଅଛି| ପ୍ରତି େୋଢିପର 4ଟି କର୍ତ୍ଥନଦ୍ୋନ୍ତ,
2ଟି ପଛଦ୍କ ଵୋ େବନଦ୍ୋନ୍ତ, 4ଟି ଚବଥଣ ଦ୍ନ୍ତ ଓ 6ଟି ପ ଶଣ ଦ୍ୋନ୍ତ ରେିଛି |
•ଚବଥଣ ପବପଳ ଖୋଦ୍ୟକୁ ଦ୍ନ୍ତ ନିକଟପର େପେଇବୋ, ଖୋଦ୍ୟର େୋଦ୍ ବୋରିବୋ ଏବଂ
କର୍ୋ କେିବୋପର େୋେୋଯୟ କରିବୋ ଜିଭର କୋେ |
•ଆେର 3 ପଯୋଡ଼ୋ ୋଳଗ୍ରନ୍ଥୀ ଅଛିଯୋେୋର ବୋେିକୋ େୁଖ ଗେବର େଧ୍ୟକୁ ପଖୋ ିଚି |
ୋଳପର ଥିବୋ ଟୋୟୋ ିନ ନୋେକ ଏଞ୍ଜୋଇେ ଜଟିଳ ପେତେୋର ଜୋତୀୟ ଖୋଦ୍ୟ କୁ
େୋ ପଟୋଜପର ରିଣତ କପର |

85. ଗ୍ରୋସନୀ ଓ ଗ୍ରୋସନଳୀ
•େୁଖଗେବର ଛକୁ ରେିଛି ଗ୍ରୋେନୀ | ଏେୋର
ପଶଷ େୁଣ୍ଡପର ରେିଛିଦ୍ୁଇଟି ଦ୍ୱୋର |
ପଗୋଟିଏ ଦ୍ୱୋର ମ୍ବିଛି େୋେନଳୀ ଭିତରକୁ
ଅନୟଟି ମ୍ବିଛି ଗ୍ରୋେନଳୀ ଭିତରକୁ |
•ଖୋଦ୍ୟକୁ ଖୋଦ୍ୟନଳୀ େଧ୍ୟକୁ ଏବଂ ବନକୁ
େୋେନଳୀ େଧ୍ୟକୁ ପନବୋ ୋଇଁ ରେିଛି
ଅଧିଜିେବୋ
•ଗ୍ରୋେନଳୀର େବୋ 22ର
ୁ 25 ପେଣ୍ଟିେିଟର |
ଖୋଦ୍ୟନଳୀ ଭିତପର ଖୋଦ୍ୟ ଶିବୋ ପର
ଖୋଦ୍ୟର ଯୋତ୍ରୋ ଆ ଣୋଛୋଏଁ ପେୋଇର୍ୋଏ |

86. ୋକସ୍ଥଳୀ
• ୋକସ୍ଥଳିର ଉ ର ଅଂଶ େୃତ ିଣ୍ଡ ନିକଟପର ଥିବୋର
ୁ
ଏେି ଭୋଗକୁ କୋଡିଆକ ପଷ୍ଟୋେୋକ ଏବଂ ତଳ ଅଂଶକୁ
ୋଇପ ୋରିକ ପଷ୍ଟୋେୋକ କୁେୋଯୋଏ |
• ୋଇପ ୋରିକ ପଷ୍ଟୋେୋକର ପଶଷ ଭୋଗପର ଥିବୋ
ଅବପରୋଧର େଂପକୋଚନ ଓ ପ୍ରେୋରଣ ପଯୋଗଁୁ ଖୋଦ୍ୟ
ୋକସ୍ଥଳୀର
ୁ କ୍ଷୁଦ୍ରୋନ୍ତ୍ର େଧ୍ୟକୁ ପ୍ରପବଶ କପର |
• ୋକସ୍ଥଳୀପର ଭିତପର ଥିବୋ ଅପନକ ଗ୍ରନ୍ଥିର
ୁ
ୋଚକରେ ଏବଂ HCl କ୍ଷରଣ େୁଏ |
• HCl ଖୋଦ୍ୟପର ଥିବୋ ବୟୋପକେରିଆ ଗୁଡିକୁ େୋପର
ଏବଂ ୋଚକ ରେପର ଥିବୋ ପ ିେିନ ଏଞ୍ଜୋଇେ
ୁଷ୍ଟିେୋର ଜୋତୀୟ ଖୋଦ୍ୟକୁ େରଳ ପପ୍ରୋଟିଓଜ ଓ
ପ ଟନପର ରିଣତ କରୋଏ

87. କ୍ଷୁଦ୍ରୋନ୍ତ୍ର ଓ ବୃହଦ୍ନ୍ତ୍ର

88. କ୍ଷୁଦ୍ରୋନ୍ତ୍ର
•ଏେୋର ତିପନୋଟି ଅଂଶ ଅଛି |
•ଏେୋର ପ୍ରର୍େ ଅଂଶ ଗ୍ରେଣୀପର ଅଗ୍ନୋଶୟର
ୁ କ୍ଷରିତ ଅଗ୍ନୋଶୟ ରେ ଏବଂ ଯକୃତର
ୁ
କ୍ଷରିତ ିର୍ତ୍ ଆେି ଖୋଦ୍ୟ େେ େିପଶ |
• ିର୍ତ୍ପର ପକୌଣେି ଏଞ୍ଜୋଇେ ନର୍ୋଏ କିନ୍ତୁ ଏେୋ ପେେେୋର ଜୋତୀୟ ଖୋଦ୍ୟର
ଅବଦ୍ରବିକରଣ ଵୋ Emulsification କରୋଏ |
•ଅଗ୍ନୋଶୟ ରେପର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକୋର ଏଞ୍ଜୋଇେ ଏବଂ NaHCO3 ଜୋତୀୟ କ୍ଷୋର ରେିଛି|
ଏେୋ ୋକସ୍ଥଳୀର
ୁ ଆେୁଥିବୋ ଅେଳୀୟ ଖୋଦ୍ୟକୁ େୋେୋନୟ କ୍ଷୋର କରିଦ୍ିଏ |
•ଗ୍ରେଣୀର ରବର୍ତ୍ଥୀ ଅଂଶ ଯଯୁନେ ଏବଂ ପଶଷ ଅଂଶ ଇ ିୟେ ପର ୋକକ୍ରିୟୋ େମ୍ପୂଣଥ
ପେବୋେେ େରଳୀକୃତ ଖୋଦ୍ୟର ଅବପଶୋଷଣ ପେୋଇ ଶରୀରର ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶପର
େପେ | ପ୍ରକ୍ରିୟୋକୁ ଆତ୍ମିକରଣ କୁେୋଯୋଏ |

89. ବୃହଦ୍ନ୍ତ୍ର
•ଏଠୋପର ପଶୋଷଣ ପର ଖୋଦ୍ୟ େଣ୍ଡଦ୍ପର ଥିବୋ ବଳକୋ ଜଳ ଓ ଜୀର୍ଣ୍ଥ ପେୋଇନଥିବୋ
ଖୋଦ୍ୟର କିଛି ଅଂଶ ୁନଃପଶୋଷିତ ପେୋଇର୍ୋଏ |
•ବୃେଦ୍ନ୍ତ୍ରପର ଥିବୋ କିଛି େେଜୀବୀ ବୀଜୋଣୁ ଵୋ ବୟୋପକେରିଆ ଜୀର୍ଣ୍ଥ ପେୋଇନଥିବୋ
ଖୋଦ୍ୟକୁ େଳପର ରିଣତ କରିର୍ୋନ୍ତି
•େଳ କିଛି େେୟ େଳୋଶୟପର ରପେ ଏବଂ ପର େଳ ଦ୍ୱୋର ବୋପଟ ନିଷ୍କାୋେିତ
ପେୋଇଯୋଏ |

120. ଘରକୋମ