อ.ประไพศรี นิลวงศ์ วิทยาลัยเทคโนโลยีสยามธุรก

1. การใช้เครื่ องใช้สานักงาน
จุดประสงค์รายวิชา
1. มีความเข้าใจเกี่ยวกับเครื่องใช้สานักงานชนิ ดต่าง ๆ อ.ประไพศรี นิลวงศ์
ั ี ้
2. มีทกษะในการพิมพ์ดดแบบสัมผัส พิมพ์งานขันผลิตและแก้ไขข้อผิดพลาดในการพิมพ์
3. มีทกษะในการแก้ไขปัญหาอย่างง่าย สามารถบารุงรักษาเครื่องใช้สานักงาน
ั
4. มีเจตคติและกิจนิ สยที่ดีในการพิมพ์
ั
มาตรฐานรายวิชา
1. ปฏิบตเิ ครื่องใช้สำนักงำนชนิดต่ำง ๆ
ั
2. พิมพ์ดดแบบสัมผัส พิมพ์งำนขันผลิต และแก้ไขข้อผิดพลำดในกำรพิมพ์
ี ้
3. บำรุงรักษำเครื่องใช้สำนักงำนชนิดต่ำง ๆ
คาอธิบายรายวิชา
ศึกษาและปฏิบตเิ กี่ยวกับเครื่องใช้สานักงานชนิ ดต่าง ๆ การพิมพ์สมผัสเพือเพิมทักษะความเร็ว ความแม่นยา
ั ั ่ ่
้
ทังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ วิธคานวณคา การผลิตเอกสารประเภทต่าง ๆ การแก้ไขข้อผิดพลาดในการพิมพ์
ี
การบารุงรักษาเครื่องใช้สานักงาน ตลอดจนมีเทคนิ คในการผลิต

2. การใช้ เครื่องใช้ สานักงาน
Office Equipment
O F F I C E เ ป็ น ศู น ย์ ข อ ง ก า ร ป ฏิ บั ติ ก า ร เ ป็ น ส ถ า น ที่ ใ ช้ ดา เ นิ น ง า น ห นั ง สื อ P A P E R W O R K
O F F I C E W O R K เ ป็ น ง า น อา น ว ย ค ว า ม ส ะ ด ว ก ( F A C I L I T A T I N G F U N C T I O N ) เ น้ น บ ริ ก า ร
(SERVICE WORK)
A D M I N I S T R A T I O N O R M A N A G E M E N T ก า ร บ ริ ห า ร สา นั ก ง า น เ ป็ น ก ร ะ บ ว น ก า ร บ ริ ห า ร
สา นั ก ง า น ซึ ง ป ร ะ ก อ บ ด้ ว ย
การวางแผน (PLANNING)
 ก า ร จั ด อ ง ค์ ก า ร ( O R G A N I Z I N G )
 ก า ร โ น้ ม น้ า ว แ ล ะ จู ง ใ จ ( L E A D I N G )
 ก า ร ป ร ะ เ มิ น ผ ล ( E V A L U A T I O N )

3. วิศวกรชาวอังกฤษ Henry Mill จดทะเบียนสิ ทธิบัตรเครื่องพิมพ์ดีดเครื่องแรกของโลกชื่อว่ า
Writing Machine ปี พ.ศ. 2370 Progin ชาวฝรั่งเศสได้ ประดิษฐ์ เครื่องเขียนหนังสื อสาหรับคนตาบอด ซึ่ง
ประกอบด้ วยทีรวมของแปนอักษร ซึ่งเป็ นต้ นแบบของเครื่องพิมพ์ ดดในปัจจุบัน
่ ้ ี
เครื่องพิมพ์ ดดเรมิงตันได้ ชื่อว่ าเป็ นเครื่องพิมพ์ ดดทีสมบูรณ์ แบบเครื่องแรกซึ่งสามารถพิมพ์ สัมผัส
ี ี ่
ได้ ปี พ.ศ.2419 Frank E. Mcugurrin เป็ นเสมียนของสานักทนายความ รัฐมิซิแกน ได้ คดวิธีพมพ์สัมผัส ิ ิ
ขึนมาเป็ นคนแรก ภายใน 2 ปี เขาสามารถพิมพ์ได้ เร็วถึง 90 คาต่ อนาที
้
อามาตย์ เอกพระอาจวิทยาคม หรือยอร์ ช บี แมคฟาร์ แลนด์ ชาวอเมริกน ได้ เลือกเครื่องพิมพ์ดด
ั ี
ของโรงงานสมิทพรีเมียร์ มาดัดแปลงเป็ นเครื่องพิม์ดดไทยและได้ เข้ าเฝ้ าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้ า
ี
เจ้ าอยู่หัว ต่ อมาได้ โปรดเกล้ าฯ สั่ งเครื่องพิมพ์ ดดไทยเข้ ามาใช้
ี
ระหว่ างปี พ.ศ.2470 พระอาจวิทยาคมได้ เปิ ดโรงเรียนฝึ กสอนขึนชื่อบริษัทแมคฟาร์ แลนด์ โดยมี
้
ครู สุวรรณประเสร็จ (กิมเฮง) เกษมณี เป็ นผู้แต่ งตารา และทาการฝึ กสอน โดยใช้ วธีพมพ์ สัมผัสซึ่งเป็ นแบบ
ิ ิ
ทีใช้ ทุกวันนี้
่
การดูแลรักษาขณะใช้ งาน กระดาษต้ องไม่ บางเกินไป ควรมีกระดาษรองพิมพ์ ทุกครั้ง เพือปองกันมิให้ อกษรถูก
่ ้ ั
ลูกยาง ในการพิมพ์ สัมผัสควรพิมพ์ อย่ างสมาเสมอ ไม่ พมพ์ ร่ ุนแรงจะทาให้ ตวอักษรหัก ใช้ ผ้าสะอาดเช็ด
่ ิ ั
ภายนอก ห้ ามนานามันหรือสารที่อาจกัดสี มาใช้ เพราะจะทาให้ สีซีด
้

4. ประเภทเครื่องพิมพ์ดีด
• เครื่องพิมพ์ดดธรรมดา (Manual Typewriter) ใช้ นิวสั มผัสแป้ นพิมพ์ โดยไม่ มีกลไก
ี ้
อัตโนมัติ มีขนาดตัวอักษร 2 ขนาด คือ ขนาดตัวเล็ก (Elite) บรรจุอกษร ใน 1 นิว ขนาด
ั ้
ตัวใหญ่ (Pica) บรรจุตวอักษร 10 นิวใน 1 นิว ไม่ มีหน่ วยความจา ไม่ สามารถตรวจงาน
ั ้ ้
ก่ อนพิมพ์
• เครื่องพิมพ์ดดไฟฟ้ า (Electric Typewriter) ไม่ ต้องออกแรงพิมพ์มาก สามารถลบคาผิด
ี
ได้ โดยอัตโนมัติ ไม่ มีปัญหาเรื่องขาอักษรขัดกัน และแคร่ ด้ านเครื่องไม่ มีการเคลือนไหว
่
ทาให้ เห็นการทางานของหัวพิมพ์ สามารถพิมพ์ได้ 2 ภาษา โดยการเปลียนหัวพิมพ์ แบบ
่
จาน (Daisy Wheel) จะนิยมมากกว่ าแบบหัวกลมเหมือนลูกกอล์ ฟ เหมาะกับงานธรรมดา
สานักงานขนาดเล็ก
• เครื่องพิมพ์ดดอิเล็กทรอนิกส์ พัฒนาจากพิมพ์ดดไฟฟาคือมีส่วนความจา มี
ี ี ้
ความสามารถสู งเท่ ากับเครื่องประมวลคา และสามารถพ่ วงกับเครื่องคอมพิวเตอร์ ได้
กาหนดแบบฟอร์ มตาแหน่ งหยุด

5. การพิมพ์ดวยโปรแกรมจัดพิมพ์
้
ในเครื่องคอมพิวเตอร์
• อานวนความสะดวกในการจัดรู ปแบบงานพิมพ์
• ช่วยพิมพ์เอกสารได้รวดเร็ ว เป็ นระเบียบเรี ยบร้อย สะอาด
• สามารถสังตัวพิมพ์พเิ ศษ เช่นตัวหนา ตัวเอน ขีดเส้นใต้ 1 หรื อ 2 เส้น ตัวใหญ่ ยกกาลัง สัญลักาณ์
่
ทางวิทยาศาสตร์ ย้ายย่อหน้าสามารถแก้ไข เพิมเติม ตัดออกมาทางเครื่ องพิมพ์
่
• เก็บข้อมูลไว้ในหน่วยความจาในปริ มาณไม่จากัด พร้อมจะเรี ยกมาใช้ได้ตลอดเวลา
• จอภาพของคอมพิวเตอร์ทาให้สามารถตรวจดูตนฉบับได้คราวละมาก ๆ
้
• เหมาะสาหรับงานงานค่อนข้างยาก และต้องมีการปรับปรุ งแก้ไข เช่น จดหมาย รายงาน งานวิจย ั
เป็ นต้น

6. เครื่ องคานวณเครื่ องแรกของโลกคือ ลูกคิด (Abacus or Soroban) ปี ค.ศ. 1822 (พ.ศ.2365)
Charles Babbage ศาสตราจารย์คณิ ตศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยเคมบริ ดจ์ของอังกฤษได้ประดิษฐ์เครื่ อง
คานวณเครื่ องหาผลต่างใช้เวลาคิด 10 ปี สามารถหาค่าฟังก์ชนโพลิโนเมียล สร้างเครื่ องวิเคราะห์ โดย
ั
ใช้พลังงานไอน้ าในการหมุนฟันเฟื อง สามารถคานวณหาค่าฟังก์ชนต่าง ๆ ทางคณิ ตศาสตร์ พิมพ์ตาราง
ั
ค่าของตรี โกณมิติ รวมทั้งสมการของเลขยกกาลัง และสมการต่างโดยมีส่วนความจา หน่วยคานวณและ
สามารถทาตามคาสังจนได้ผลลัพธ์เป็ นเครื่ องคานวณเครื่ องแรกที่มีระบบการทางานคล้ายกับระบบการ
่
ทางานของคอมพิวเตอร์ในปัจจุบน คือแบ่งการทางานเป็ น 3 ส่ วน คือ ส่ วนเก็บข้อมูล ส่ วนควบคุมและ
ั
ส่ วนคารนวน แต่เทคโนโลยีในขณะนั้นยังไม่เอื้อานวย แนวคิดและหลักการความคิดของ Babbageได้
กลายมาเป็ นต้นแบบของคอมพิวเตอร์ที่ใช้ในปัจจุบน ทาให้ได้รับการยกย่องว่าเป็ นบิดาของเครื่ อง
ั
คอมพิวเตอร์

7. ประเภทเครื่องคำนวณเลข

8. การใช้ ส่วนต่าง ๆ ของเครื่องคานวณ
C ล ้ำงคำสังทังหมด
่ ้
CE
ล ้ำงข้อมูล
 รวมสะสม
== รวม ยอด คูณ หำร
* รวมยอดสุดท้ำย

10. รหัสแท่ง (BAR CODE)
รหัสแท่ง เป็ นเครื่องหมำยประจำตัวสินค้ำมีลกษณะเป็ นเส้นแถบสีดำสลับขำวมีควำมหนำบำงไม่เท่ำกัน กำรอ่ำน
ั
รหัสแท่งทำได้โดยนำแถบสัญลักษณ์ผ่ำนเครื่องอ่ำนบำร์โค้ดเรียกว่ำเครื่องกรำดตรวจเลเซอร์ (Scanner)
ปี พ.ศ. 2513 ประเทศสหรัฐอเมริ กาได้คิดค้นรหัสแท่งให้เป็ นมาตรฐาน เพื่อเป็ นประโยชน์แก่ธุรกิจ
การค้าและอุตสาหกรรม
ประโยชน์ของรหัสแท่ง
ลดขึ้นตอนประหยัดเวลำในกำรกดหลำยเลขสินค้ำทำให้ผูบริโภคได้รบบริกำรทีรวดเร็ว
้ ั ่
ลดควำมผิดพลำดในเรื่องรำคำสินค้ำ ระบุแหล่งผลิตของผลิตแต่ละรำย
เพิมประสิทธิภำพในกำรบริหำรกำรขำย ข้อมูลจำกรหัสแท่งจะช่วยให้ผูประกอบกำร
่ ้
ตัดสินใจงำนด้ำนกำรผลิต กำรจัดซื้อ และกำรตลำดได้อย่ำงรวดเร็ว

11. อุปกรณ์ผลิตสาเนา
(Reproduction Equipment)
1. เครื่ องอัดสาเนาระบบลูกโม่ใช้ได้ท้ งไฟฟ้ าและมือ
ั
หมุน (stencil duplicator)
2. เครื่ องพิมพ์สาเนาระบบดิจิตอล(Digital Printer)
3. เครื่ องพิมพ์ออฟเซ็ท (Offset Duplication)
4 เครื่ องถ่ายเอกสาร Copying Machine

12. Stencil Duplication
เครื่องอัดสำเนำระบบลูกโม่ใช้ได้ทงไฟฟ้ ำและมือหมุน ซึงต้องใช้
ั้ ่
กระดำษไข ค่าใช้จ่ายต่อหน่วยต่ามาก ไม่เลือกคุณภาพกระดาษที่
ใช้ สามารถใช้ได้ครวละมาก ๆ ในเวลาอันสั้น มีขอจากัดเรื่ อง
้
ความสะดวกในการใช้ง่าน เนื่อจากต้องมีการเตรี ยมกระดาษ
ไขขื้นมาก่อน โดยอาจพิมพ์จากเครื่ องพิมพ์ดีด ใช้ปากกาเขียนไข
หรื อถ้ามีรูปภาพต้องใช้เครื่ องปรุ ไข ต้องอาศยผูที่คุนเคยกับการใช้
้ ้
เครื่ องมาก่อนจึงสามารถใช้งานได้

13. . เครื่องพิมพืสำเนำระบบดิจตอล มีระบบสังงานได้คราวละมาก ๆ มี
ิ ่
ต้นทุนต่ากว่าเครื่ องถ่ายเอกสารถึง 10 เท่า มีความทนทาน ใช้งานไม่
ซับซ้อน คุณภาพทางสาเนาสะอาด และชัดเจนเรี ยบร้อยเหมือน
ต้นฉบับ สามารถเปลี่ยนสี ได้จึงพิมพ์ได้ท้ ีงสี และขาว – ดา สามารถภ
พิมพ์กระดาษได้ทุกแบบตั้งแต่ตนฉบั้บขนาดเล็กเท่านามบัตร ถึง
้
กระดาษขนาดใหญ่ และมีระบบย่อ – ขยาย เหมือนเครื่ องถ่ารยเอกสาร
ด้วยการใช้เทคโนโลยีระบบดิจิตอล เครื่ องพิมพ์สาเนาระบบดิจิตอล
เครื่ องแรกคือ Digital Duplicator ภายใต้เครื่ องหมาย (Risograph)

14. Offset Duplication
• เครื่ องพิมพ์ออฟเซ็ท (Offset Duplication) 200 ปี มาแล้ว อลัวส์ เซเนเฟล
เดอร์ ได้ใช้แท่งไขมันเขียนลงบนแผ่นหิ นขัดเรี ยบแล้วใช้น้ าบาง ๆ หรื อ
ความเปี ยกชื้นไปคลุมพื้นที่ซ่ ึ งไม่ตองการให้เกิดภาพแล้วคลึงหมึกตาม
้
ลงไป ไขมันที่เขียนเป็ นภาพจะรับหมึกและผลักดันน้ า ในขณะเดียวกัน
น้ าก้ผลักดันหมึกให้ปนกัน เมื่อนากระดาษไปทาบและใช้น้ าหนักกด
พิมพ์พอควร กระดาษนั้นจะรับหมึกที่แผ่นภาพจากแผ่นหิ น ปั จจุบนได้ ั
พัฒนาให้เล็กและนามาใช้ในสานักงาน การใช้งานง่ายและสะดวก
ผลงานประณี ต ค่าใช้จ่ายสูงกว่าระบบดิจิตอล

15. Copying Machine
(Copying Machine)เครื่องถ่ายเอกสาร สำหรับทำสำเนำทีนิยมมำกทีสุด เนื่องจำกทำสำเนำ
่ ่
ได้เหมือนต้นฉบับทุกประกำร มีวธกำรผลิตง่ำย สะดวก รวดเร็ว เหมำะสำหรับงำนเร่งด่วน
ิี
สำมำรถถ่ำยได้ทงรูปภำพ ข้อควำมทีพมพ์หรือเขียน จัดทำสำเนำได้จำนวนไม่จำกัดโดยมี
ั้ ่ ิ
ขันตอนง่ำย ปัจจุบนสำมำรถเป็ นทังเครื่องถ่ำยเอกสำร พรินเตอร์ สแกนเนอร์ และโทรสำร
้ ั ้
ในเครื่องเดียวกันซึงเรียกว่ำมัลติฟงก์ชน
่ ั ั
กำรใช้เครื่องไม่ควรถ่ำยสำเนำครังละมำก ๆ เพรำะเครื่องอำจร้อนจัดทำให้เกิดปัญหำ
้
ขัดข้องหรือกระดำษติด ให้ค่อย ๆ ดึงกระดำษออกอย่ำง หรือกระชำกอย่ำงรวดเร็วหรือรุ่น
แรง จะทำให้ลูกยำงของเครื่องเสีย หำกเครื่องชำรุดควรเรียกช่ำงซ่อมอย่ำแก้ไขด้วยตนเอง
เมือเลิกใช้เครื่องควรรอให้เครื่องคลำยควำมร้อนก่อนจึงถอดปลั ๊กแล ้วใช้ผำ้ คลุมเครื่องเพือ
่ ่
ป้ องกันฝุ่น

16. พั ฒ นาการเครื่ อ งถ่ า ยเอกสาร

17. การใช้เครื่ องคอมพิวกำ Computer
เตอร์
Computer แปลว่านักคานวณ เป็ นสมองอิเล็กทรอนิคที่สามารถรับคาสัง ข่าวสาร หรื อข้อมูล
่
ที่เก็บไว้ ในหน่วยความจา ตลอดจนปรับปรุ งข้อมูลทั้งที่เป็ นตัวเลขและข้อความด้วยความรวดเร็ วและ
ความถูกต้อง ช่วยทางานที่สลับซ้ าซ้อนหรื องานที่มีปริ มาณมาก ๆ ให้เสร็ จด้วยความถูกต้องด้วยเวลา
อันรวดเร็ ว
็
วัตถุประสงค์หลักของการนาเอาคอมพิวเตอร์มาใช้กคือการเก็บข้อมูลและนาออกมาใช้ใน
การตัดสิ นใจได้อย่างมีประสิ ทธิ ภาพ
ระบบ
Input unit Processing
Unit Output Unit
Memory Unit

18. ส่ วนประกอบพื้นฐานของเครื่ องคอมพิวเตอร์
Hardware
1. MONITOR ทาหน้าที่เสมื่อนสื่ อกลางที่เชื่อมระห่างผูใช้กบคอมพิวเตอร์
้ ั
2. KEYBOARD แผงแป้ นพิมพ์เป็ นอุปกรณ์สาหรับป้ อนข้อมูลเข้าเครื่ องคอมพิวเตอร์
3.MOUSE เป็ นอุปกรณ์ที่ใช้ในการบังคับทิศทางหรื อเคลื่อนย้ายตาแหน่งของตัวชี้ (CURSOR)ไปในทิศทางที่
ต้องการ
4.CPU (CENTRAL PROCESSING UNIT) เป็ นสมองสาหรับควบคุมอุปกรณ์อื่น ๆ ในระบบอาจเรี ยกว่า
MICRO PROCESSOR
5.RAM (RANDOM ACCESS MEMORY) หน่วยความจาชัวคราว ่
6. OPERATING SYSTEM เป็ นโปรแกรมที่ช่วยติดต่อสื่ อสารกับคอมพิวเตอร์
7. MAIN BOARD เป็ นเสมือนกล่องดวงใจ มีช่องสาหรับเสี ยบหรื อติดตั้งวงจรไว้
8. PRINTER อุปกรณ์แสดงผลข้อมูลลงบนกระดาษ
9.MODEM (MODULATION DEMOULATION) อุปกรณ์ต่อพ่วงคอมพิวเตอร์เข้ากับเครื่ องโทรศัพท์ทา
หน้าที่ส่งรับข้อมูล
10. SCANNER อุปกรณ์เสริ มของคอมพิวเตอร์ช่วยจัดการเอกสารภายในสานักงาน ช่วยจับภาพส่ งเก็บใน
ไฟล์ ในคอมพิวเตอร์

19. Software
Programmer ทำหน้ำทีเ่ ขียนคำสัง่ สำมำรถวิเครำะห์ปญหำ มีควำมคิดริเริ่ม
ั
System Software or System Program ทำหน้ำทีช่วยเหลือผูใ้ ห้สงงำนคอมพิวเตอร์ได้สะดวก
่ ั่
Application Software ทำงำนเฉพำะอย่ำงตำมควำมต้องกำร
- User’s Written Program เขียนไว้เพือธุรกิจ เช่น โปรแกรมเงินเดือน ภำษี ระบบบัญชี ฯลฯ
่
ประเภทของซอฟต์แวร์
Public Domain or Free-Ware
CU Writer
Commercial Software
Shareware
Modem (Modulation Demodulationใช้ต่อพ่วงระหว่างคอมฯ กับโทรศัพท์
Scanner ต่อพ่วงกับคอมพิวเตอร์ ช่วยให้กำรจับภำพ ตัวอักษร หรือสัญลักษณ์ใด

20. อุ ป กรณ์ ติ ด ต่ อ สื่ อสาร
โทรสำร Fax (Facsimile) ใช้ส่งเอกสำรต้นฉบับไปยังบุคคลหรือสถำบันทีอยู่ห่ำงไกลในเวลำอันรวดเร็ว
่
โดยเริ่มต้นจำกประเทศอุตสำหกรรม เช่น สหรัฐ ฯ ญี่ป่ น ยุโรป พ.ศ.2524 โทรสำรได้เป็ นสินค้ำมำตรฐำนสำกลขึ้น แต่ไม่ประสบ
ุ
ควำมสำเร็จ ต่อมำได้เกิดองค์กำรระหว่ำงประเทศ (C.C.I.T.T. The Consultative Committee
for international) ทำหน้ำหำข้อกำหนดมำตรฐำนสำกล ช่วยผลักดันให้ค่ำใช้จ่ำยในกำรใช้โทรสำรถูก
โทรศัพท์ ศำสตรำจำรย์อำเล็กซำนเดอร์ เกรเฮม เบลล์ ชำวสก๊อต ผูประสบควำมสำเร็จในกำรประดิษฐ์กระแสไฟฟ้ ำส่งและ
้
รับเสียงเป็ นครังแรกเมือ 10 เมย.2419 ในประเทศสมัยรัชกำลที่ 5 กรมกลำโหม ได้ทดลองนำเครื่องโทรศัพท์มำติดตังใน กรุงเทศ
้ ่ ้
และจังหวัดสมุดปรำกำร
ควำมจำเป็ นในกำรใช้โทรศัพท์ในสำนักงำน (Meeting the public by telephone)กำร
พบปะผูคนทำงโทรศัพท์
้