2. ERDI AROA
Hasiera, inperioak eta herriak
Erromatar inperioaren amaiera
Germaniar herriak
Bizantziar Inperioa
Islam inperioa
3. ERROMATAR INPERIOAREN AMAIERA
Erromatar Inperioaren amaierak, K.o.
476.urtean Aro baten amaiera eta
beste baten hasiera ekarri zuen,
baina...
Nola eta zergatik bukatu zen inperioa? Hori
azaltzen duen komiki bat egin dezakezu. Hona
hemen ideia batzuk:
- Teodosioren erabakia
- Germaniar Inbasioak
- Odoacro eta Romulo Augustulo
4. GERMANIAR HERRIAK
Baina, nortzuk ziren herri inbaditzaile hauek? Zeintzuk
ziren euren ezaugarriak erromatarrekin elkarbizi
aurretik eta ostean?
Germaniarren ezaugarriak
azaltzen duen komiki bat egin dezakezu. Edota
germaniar mitologiaren legendetako bat komiki
batean irudikatzea bikaina litzateke!!
5. BIZANTZIAR INPERIOA
Antzinako Erromatar Inperioko
ekialdean, ordea, Erdi Aroko Inperiorik
boteretsuenetarikoa garatu zen,
Bizantziar Inperioa.
Inperioa goren aldira Justiniano Ia eta
Teodora enperadoreek eraman zuten K.o.
VI. mendean. Justinianoren ekintzei buruzko
edo Teodoraren bizitzari buruzko komikia
egingo al zenuke?
6. ISLAM INPERIOA
Zergatik ez duzu islamaren sorrerari buruzko
komiki bat egiten? Bertan Mahomaren bizitza
azaldu dezakezu.
Era berean, Erdi Aroan zehar, Europan, germaniar erresumekin
eta Bizantziar Inperioarekin borrokan eta elkarbiziz, Islam Inperia
ezagutu dugu. Mahomak sorturikoa.
8. FEUDALISMOA: BASAILUTZA SISTEMA
Feudalismoaren oinarrietako bat basailutza
sistema izan zen, hau da, nobleen arteko
fideltasun ituna.
Sistema horrek zertan datzan azaldu dezakezu,
omenaldi zeremonia irudikatuz eta basailuak zein
jaunak itunean eskeintzen dutena azalduz
9. FEUDALISMOA: FEUDOA
Baina feudalismoaren oinarri nagusia feudoa edo
jaurerria zen. Bertan gizarte mailaketa argia zen, eta
jaunak bere lege eta justizia aplikatzen zuen.
Zergatik ez duzu feudo baten atalak eta
ezaugarriak komiki batean irudikatzen?
10. FEUDALISMOA: GIZARE ESTAMENTALA
Era berean, Erdi Aroko gizartea estamentutan banatuta zegoen,
pribilegiatu (noble eta kleriko) eta ez pribilegiatuen (burgesak,
nekazariak eta baztertuak) artean banatuz.
Erdi Aroan girotutako historio bat asmatu dezakezu,
zeinetan estamentu bakoitzaren ezaugarri eta
pribilegioak argi ikusten diren.
11. ELIZAREN BOTEREA: INKISIZIOA
Pribilegiatuen artean Elizak botere izugarria zuen Erdi
Aroko Europako gizartearengan, eguneroko bizitza,
pentsamendua eta politikan eragin eta kontrolatzera
arte.
Elizaren boterearen tresnetako bat Erdi Aroko Inkisizioa izan zen,
XII. mendean sortua. Sorgintzat salatutako emakume bati
egindako epaiketa kontatu dezakezu, adibidez
12. ERDI AROA
Goren aldia eta krisia
XIII. mendeko oparotasun ekonomikoa
Hirien pizkundea eta eskulangintzaren garapena
Monarkiaren indartze aldia
Artea
Izurrite beltza
13. XIII. mendeko oparotasun ekonomikoa
Dakizunez, feudalismoaren sistema
Behe Erdi Aroaren lehenengo aldian
ailegatu zen goren aldira,
ekonomiaren oparotasuna eman
zelako bereziki XIII. mendean.
Oparotasun hori ekarri zuen kausa -
ondorio katea, edo bere ataletako bat,
grafikoki azaltzea oso interesgarria izango
litzateke!
14. HIRIEN PIZKUNDEA eta
ESKULANGINTZAREN GARAPENA
Oparotasun garai honetan, hirien
pizkundea oso esanguratsua izan
zen, eta horrekin batera
eskulangintzaren garapena.
Edozein ogibideren ikastun baten historioa aitzakitzat
hartuta Erdi Aro Klasikoko hiri baten bizmodua eta etxe -
tailer baten funtzionamendua nolakoa zen azaldu
dezakezu: azokak, higienea, katedralaren eraikuntza...
15. MONARKIAREN INDARTZE ALDIA
Eta garai honetan errege - erreginek eskuratu zuten
boterea? Parlamentua eta askatasun eta pribilegioen
gutunen bitartez adibidez, edota honek eragin zituen
gerrak...
Ez al da komiki baterako gai bikaina
Ehun Urtetako guda edota Joana
D'Arc-en historia?!
16. ERDI AROKO ARTEA
Bestalde, Erdi Aroan zehar hainbat arte
garatu ziren Europan zehar.
Mendebaldean zehatz-mehatz,
Erromanikoa eta Gotikoa dira aipagarri.
Lenguako ikasgaian "la Catedral"
irakurri duzuela aprobetxatuz,
zergatik ez dituzu irudikatzen
katedral baten eraikuntzaren
nondik norakoak?
17. HERIOTZA BELTZA
Baina gutxinaka feudalismoak aldaketa
sakonegiak bizitzen hasi zituen eta beste
sistema berri batean bihurtzen hasi zen.
Aldaketa prozesu hau XIV. mendean Europatik
hedatu zen Izurrite Beltzak eragin zuen. Kontatu
haren historia!
19. INPRENTA MODERNOA: GÜTEMBERG
Feudalismoaren krisiarekin batera, hainbat gertakarik Erdi
Aroari amaiera emango zioten. Horien artean Gütemberg
alemaniarrak sortutako inprenta modernoa.
Inprenta honen asmakuntzaren eta ekarri
zituen aldaketen historia zure komikiaren
gaia izan daiteke.
20. AMERIKAKO AURKIKUNTZA: KOLON
Inprentaz gain, 1492ko Amerikako aurkikuntzak ere
Europa aro berri batean sartu zuen. Kolonek, Gaztela eta
Aragoiko Erresumen izenean Amerikara arte hainbat bidai
egin zituen, baina kontinente berri bat aurkitu zuela jakin
barik hil egin zen
Zergatik ez duzu Kolonen historia kontatzen? Edota bere
lehenengo bidaiarena? Amerikako indigenek ere
konkistarekin sufritu zutena irudikatu dezakezu.
22. MONARKIA AUTORITARIOA: JUANA EROA
Aro Modernoko Antzin Erregimenaren hasierako
monarkia autoritarioa zen. Hau da, ia botere guztiak
bere esku zituen monarkia bat zen.
Monarkia mota honen adibide Gaztela eta
Aragoiko erresumako erregina, Juana Eroa,
izan zen. Baina zoratuta al zegoen egiatan?
Bere historia margoztu!
23. HIRI - ESTATUAK: PAZZI KONSPIRAZIOA
Antzin Erregimenean ere, hirien eta burgesen boterea oso handia zen.
Batzuk hiri - estatu bihurtzera ailegatu ziren, eta noble bihurtutako bankari
eta merkatari handien konspirazioak boterea eskuratzearren oso ezagunak
izan ziren.
Pazzi familiarena, Florentziako Medicci-
tarren aurka, adibidez, oso famatua bihurtu
zen. Gai izango zinateke irudiekin
kontatzeko?
24. ARO MODERNOA
Humanismoa, Errenazimendua eta
erreforma protestantea
Galileo - Galilei
Ghiberti eta Paradisuko ateak
Michel Angelo eta Kapera Sixtina
Leonardo Da Vinci
Lutero
25. HUMANISMOA: GALILEO - GALILEI
Aro Modernoan Europako mentalitatea aldatzen hasi zen,
humanista bihurtuz, pentsamenduaren zentrutzat gizakia, eta ez
jainkoa, zeukana. Horrela zientziak garatzen hasi ziren.
Horren adibide Galileo - Galilei da,
errenazimenduko gizona, bere ikerketa
astronomikoengatik Inkisizioagatik jazarria izan
zena.
26. ERRENAZIMENDUA: PARADISUKO ATEAK
Humanismoak eragin handia izan zuen Aro
Modernoko hasierako artean: Errenazimendua. Antzin
Aro klasikoko ezaugarriak berreskuratu nahi izango
zituena, gizakiaren figura zentrutzat hartuta.
Lehenengo eskultore errenazentistetako bat Ghiberti izan zen,
Brunelleschirekin Florentziako bataiategiko ateak egitearren
lehiatu zena. Nork irabazi zuen? Kontaiguzu!
27. ERRENAZIMENDUA: KAPERA SIXTINA
Errenazimenduko artisten artean Michel
Angelo bikainenetarikoa izan zen. Arkitekto,
eskultore eta margolaria izan zen, besteak-
beste, eta bere obrarik ezagunena
Vatikanoko Kapera Sixtina da.
Hau margozteko oztopo ikaragarriak izan omen zituen,
eta zoratu ere egin zela esaten da. Aparteko historia
komiki batentzako.
28. ERRENAZIMENDUA: LEONARDO DA VINCI
Baina "errenazimenduko gizonik" badago, hori
Leonardo Da Vinci izan zen. Asmatzaile,
matematikalari, zientzilari, biologo, eskultore,
margolari... eta abar izan zen.
Bizitzari loturiko edozein gaiarekiko interes
harrigarria zuen eta ikerketa mota asko egin
zituen. Margoztuko zenuke?
29. ERREFORMA PROTESTANTEA: LUTERO
Azkenik, XVI. mendean erlijioari loturiko berebiziko gertakaria
eman zen. lutero izeneko erlijioso alemaniarra, Erromako Eliza
katolikoaren ustelkeri eta gehigikeriak salatu zituen, eta
mugimendu protestantea martxan jarri zuen.
Herejetzat hartua izan zen, eta zaldunaz
mozorroturik izkutatu egin behar izan zen
atxilotua ez izateko. Animatu eta margoztu
erlijio protestantearen hastapenak!