1. ( บ้ านจ๊ างนัก บ้ านถวาย บ้ านเหมืองกุง ) ถอดบทเรียน
บ้ านจ๊ างนัก
ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2528 โดย สล่าเพชร วิริยะซึ่งได้
รวบรวมเพื่อนฝูง ตลอดจนลูกศิษย์ลกหา ช่างแกะสลัก
ู
ฝี มือดีและมีความรักในศิลปะการแกะสลัก ไม้แบบล้านนา
มารวมตัวกันจัดตั้ง กลุ่มแกะสลักขึ้นมา
บ้านจ๊างนัก ได้มการพัฒนารู ปแบบการแกะสลัก
ี
ช้าง จากเดิมที่ช่างแกะจะมีการแกะสลักแบบ ตายตัว
รู ปแบบจะซ้ ากัน มาเป็ นการแกะสลักช้างที่ดูมีชีวิตชีวา มี
ท่าทางท่วงทานองที่เหมือน ช้างจริ ง ๆ ซึ่งนับเป็ นแห่งแรกที่มีการแกะสลักช้าง รู ปแบบนี้
บ้านจ๊างนักยังเป็ นแห่งแรกที่มการทดลองนาวัสดุใหม่ๆ ที่หาได้ในท้องถินมาทดแทนวัสดุเดิม ที่
ี ่
นับวันมีแต่จะหายากมากขึ้น เช่น มีการนาเอาไม้ข้ ีเหล็กมาทดแทนไม้สก ซึ่งประโยชน์เพียงอย่างเดียวของไม้
ั
ขี้เหล็ก ในสมัยก่อน คือนามาทาเป็ นเชื้อเพลิงเท่านั้น และผลที่ได้จากการนามาแกะสลักพบว่า ไม้ข้ ีเหล็กเป็ น
ไม้เนื้อแข็งมากการแกะค่อน ข้างยากกว่าไม้สก แต่ผลงานที่ออกมาจะสวยงาม และสีเป็ นธรรมชาติ
ั
นอกจากการทดลองเรื่ องของไม้
แล้ว ยังมีการนาเอาภูมิปัญญาชาวบ้านที่
สืบทอด กันมามาประยุกต์ใช้ กับงาน
แกะสลัก นันก็คือ นาเอาลูกมะเกลือที่ใช้
่
ในการย้อมผ้า มาย้อมสีไม้ซ่ ึงก็ให้สีที่เป็ น
ธรรมชาติและ ไม่มีสารพิษตกค้างเป็ น
อันตราย ต่อมนุษย์ และสิ่งแวดล้อม

2. - สล่าเพชร วิริยะ –
ศิลปิ นดีเด่นจังหวัดเชียงใหม่ ประจาปี 2543
สาขาทัศนศิลป์ ด้านประติมากรรม
ประวัติ
สล่า เพชร วิริยะ เกิดเมื่อวันที่ 8 มีนาคม พ.ศ. 2498 สถานที่
เกิด บ้านบวกค้าง อาเภอสันกาแพง จังหวัดเชียงใหม่ เป็ นบุตรของ
นายสิ งห์ วิริยะ และ นางบัวจีน วิริยะ
ผลงานที่ผ่านมา
พ.ศ. 2515-2519 เรี ยนแกะสลักไม้กบครู อาย เดชดวงตา จากนั้นได้
ั ้
รับจ้างแกะสลักตามร้าน
พ.ศ. 2526 ได้รับราชการเป็ นวิทยากรฝึ กอบรมอาชีพแกะสลักไม้
ประจากรมส่ งเสริ มอุตสาหกรรม กรุ งเทพฯ 2 ปี จึงลาออกมาทางานที่
บ้าน
พ.ศ. 2530 ศึกษาเกี่ยวกับเรื่ องช้าง สามารถถ่ายทอดเป็ นผลงานแกสะ
ลักช้างได้หลายรู ปแบบ กลายเป็ นช่างฝี มือและประกอบอาชีพ
แกะสลักไม้จนถึงปัจจุบน และได้ฝึกสอนเยาวชนในหมู่บาน
ั ้
แนวความคิด ภาคภูมิใจอ่างยิงที่ได้ทางานที่รักและชอบ ถือ
่
เป็ นหน้าที่ช่วงหนึ่งที่ได้รับการถ่ายทอดจากบรมครู คาอ้าย เดช
ดวงตา แล้วพัฒนาฝี มือและรู ปแบงานและได้ถ่ายทอดสั่งสอน
ศิลปะวิชาช่างแจนงนี้ให้อยูยนยาวต่อไป และช้าง คือความ
่ื
ยิงใหญ่ในตานาน เรื่ องราว รู ปแบบและตัวตน
่
ร่ วมแสดงงานศิลปะกับศิลปิ นกลุ่มลานนามาตลอด
ปี 2535 นาทีมงานกลุ่มสล่าบ้านจ๊างนัก จัดนิทรรศการคาราวานช้างไม้ ๑ ที่จงหวัดภูเก็ต
ั
ปี 2536 ร่ วมแสดงงานมหกรรมประติมากรรม 93 ร้อยปี ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี ณ พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หอศิลป
ถนนเจ้าฟ้ าฯ กรุ งเทพฯ

3. ปี 2537 นาทีมงานกลุ่มสล่าบ้านจ๊างนัก จัดนิทรรศการ
คาราวานช้างไม้ ๒ ณ ศูนย์การแพทย์โรงพยาบาล
เทพธาริ นทร์ กรุ งเทพฯ
ปี 2541 นาทีมงานกลุ่มสล่าบ้านจ๊างนัก จัดนิทรรศการ
คาราวานช้างไม้ ๓ ณ ศูนย์การค้าโอเรี ยนเตลเพลส
กรุ งเทพฯ
ปี 2542 นาทีมงานกลุ่มสล่าบ้านจ๊างนัก จัดนิทรรศการ
คาราวานช้างไม้ ๔ ณ โรงแรมรอยัลการ์ เด้นรี สอร์
ทพัทยา จังหวัดชลบุรี
ปี 2542 ร่ วมนิทรรศการศิลปกรรมศิลปิ นภาคเหนือ เทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูหว มหามงคลเฉลิมพระ
่ ั
ชนมพรรษา 6 รอบ ณ หอนิทรรศการศิลปะวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ปี 2543 ร่ วมแสดงนิทรรศการ ศิลปกรรมของศิลปิ นล้านนา “จิตวิญญาณล้านนา ๗ คนเมือง”
ปี 2543 คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ โดยสภาวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ มองโล่เชิดชูเกียรติ เป็ นศิลปิ นดีเด่น จังหวัด
เชียงใหม่ สาขาทัศนศิลป์ ประจาปี 2543
ปี 2545 ร่ วมแสดงนิทรรศการ “ต๋ ามฮีตโตยฮอยสล่าเมือง ๑” ณ หอนิทรรศการศิลปะวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ปี 2545 นาทีมงานสล่า “บ้านจ๊างนัก” จัดนิทรรศการงานแกะสลักไม้ชุดคชธาตุ
4 ดิน น้ า ลม ไฟ ณ Motion Hall ชั้น G ดิเอ็มโพเรี ยม ช็อปปิ้ ง คอมเพล็กซ์
กรุ งเทพฯ
ปี 2546 ร่ วมแสดงงานนิทรรศการ “ต๊ามฮีตโตยฮอยสล่าเมือง ๒” ณ
หอนิรรศการศิลปะวัฒนธรรม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

4. ศูนย์หตถกรรมแกะสลัก
ั บ้ านถวาย
ที่ต้ ง 90 หมู่ที่ 2 บ้านถวาย ต.ขุนคง อ.หางดง จ.เชียงใหม่ 50230
ั
จุดเด่น เรื่ องฝี มือด้านงานแกะสลักไม้ โดยผูคนใน
้
หมู่บานจะยึดอาชีพ เกี่ยวกับงานไม้ มานานกว่า 30-40 ปี แล้ว
้
บ้านถวาย เป็ นแหล่งผลิตสิ นค้าหัตถกรรมแหล่งใหญ่ของ
เชียงใหม่ ที่มีความ โดดเด่นด้านงานแกะสลักไม้ โดยผูคนใน
้
หมู่บานจะยึดอาชีพ เกี่ยวกับงานไม้ มานานกว่า 30-40 ปี แล้ว
้
งานแกะสลักไม้ รูปมังกร
มังกรลักษณะนูนต่า ด้ านหลังไม่ได้ แกะ พื ้นเรี ยบ ทา
จากไม้ สกทอง ใช้ ไม้ ชิ ้นเดียวกันในการแกะสลักรูปมังกรนี ้ สีไม้
ั
สักธรรมชาติ ยังไม่ได้ ลงสีใดๆ
ขนาด : กว้ าง 29 ซม. สูง 79 ซม.
ราคา : 18000 บาท
การใช้ งานในด้ านภูมิทศน์
ั
ใช้ ประดับตกแต่งผนัง ให้ ความสวยงาม และดูมีมิติ
เนื่องจากเป็ นงานแหะสลักนูนต่า ข้ อควรระวังคือ ไม่ควรจะน ้าไป
ประดับตกแต่งสาหรับงานกลางแจ้ งเพราะจะทาให้ ไม้ สซีด ปลวก
ี
ขึ ้น หรือ ถ้ าโดนความชื ้นก็จะขึ ้นรา หรือผุได้
และตามความเชื่อที่ว่า การที่ผ้ ใดมีมงกรไว้ ครอบครอง
ู ั
จะทาให้ ประสบความสาเร็จ ทั ้งในด้ านหน้ าที่การงาน และ ด้ าน
ครอบครัว

5. บ้ านเหมืองกุง
บ้านเหมืองกุงได้รับเลือกจากพัฒนาชุมชน อ.หางดง และการ
ท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ให้เป็ นหมู่บานโอท็อปเพื่อการท่องเที่ยวเมื่อ
้
หลายปี ก่อน เพราะเป็ นหมู่บานผลิตเครื่ องปั้นดินเผาที่มีเรื่ องราว
้
ประวัติศาสตร์ วิถวฒนธรรมที่สามารถร้อยเรี ยงเชื่อมโยงได้อย่าง
ีั
กลมกลืนกับการท่องเที่ยว
จากคาบอกเล่าของผูอาวุโสในหมู่บานเหมืองกุงที่ได้รับคาบอก
้ ้
เล่าต่อกันมาจากบรรพบุรุษที่มาตั้งรกรากอยูบานเหมืองกุง เป็ นคนไทที่
่ ้
ถูกกวาดต้อนมาจากเมืองปุ เมืองสาด รัฐเชียงตุง ซึ่ งปัจจุบนอยูในเขตรัฐ
ั ่
ฉานประเทศพม่า แต่ก่อนหน้าที่จะมาอยูในพม่า บรรพบุรุษของที่นี่น่าจะเคยอยูที่แคว้นสิ บสองปันนาทางตอนใต้ของจีนมา
่ ่
ก่อน จึงคาดว่าวิชาชีพด้านช่างเครื่ องปั้นดินเผาของบ้านเหมืองกุงน่ าจะสื บทอดมาจากสิ บสองปันนา โดยมีหตถกรรมที่เป็ น
ั
มรดกชินสาคัญคือ “น้ าต้น” หรื อ “คนโท” และ “หม้อน้ า” ที่เป็ นเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของล้านนา
้
แจกันลายดอกไม้
เป็ นแจกันดินเผาเพ้นลายดอกไม้สวยงาม
ขนาด : กว้าง 30 ซม. ยาว 37.5 ซม.
ราคา : ขายส่ ง 300 บาท
ขายปลีก 350 บาท
การใช้ งานในด้ านภูมิทศน์
ั
ใช้ประดับตกแต่งบ้าน อาคาร หรื อ ในสวน เนื่องจากคงทนต่อ
แดด ลม และฝน อีกทั้งมีสีสันสวยงาม สามารถเป็ นจุดเด่น และมีมิติข้ ึนมา
นางสาวขวัญจิรา ปัญญาสิ ทธิ์ 5219101303