Хэрэгтэй мэдээлэл байна. Баярлалаа

1. “АЛБАН БИЧГИЙН НАЙРУУЛГА”
ХИЧЭЭЛ

2. •Индекс: FS220
•Кредит цаг: 2
•Судлах улирал: Хавар
•Мэргэжил: Гэр бүл судлал

3. №
Хичээлийн сэдэв Цаг Х/х
1 Албан бичгийн тухай ойлголт 2 Лекц
2 Албан бичгийн стандарт, ангилал 2 Лекц
3 Албан бичиг хөтлөх үндсэн заавар 2 Лекц
4 Төрийн албан ёсны хэл 2 Лекц
5
Албан бичиг найруулга зүйн дүрэм баримтлан
боловсруулах арга зүй
2 Лекц
6
Баримт бичигтэй ажиллах ажлын зохион
байгуулалт
2 Лекц
7 Баримт бичиг хүлээн авах, явуулах журам 2 Лекц
8 Албан бичиг ба архив 2 Лекц
Хичээлийн сэдэвчилсэн
төлөвлөгөө:

4. Семинарын хичээлийн сэдэв
1 Албан бичгийн төрөл, ялгаа 2 Сем
2 Тушаал, тогтоол 2 Сем
3 Албан бичиг 2 Сем
4 Гэрээ 2 Сем
5 Дүгнэлт, дүрэм 2 Сем
6 Журам, зөвлөмж, заавар 2 Сем
7 Тэмдэглэл 2 Сем
8 Удирдамж, хөтөлбөр 2 Сем

5. Семинарын хичээлийн сэдэв
9 Ажлын төлөвлөгөө 2 Сем
10 Тайлан, мэдэгдэл 2 Сем
11 Албан шаардлага, мэдээлэл 2 Сем
12 Танилцуулга 2 Сем
13 Тодорхойлолт, захидал 2 Сем
14 Илтгэх хуудас 2 Сем
15 Өргөдөл, гомдол 2 Сем
16 Баримт бичгийн хадгалалт 2 Сем

6. Хөтөлбөрийн хүрээнд уншиж
судлах ном зохиол
•Мэндсайхан Л. Албан хэрэг хөтлөлт. УБ., 1999
•Болортогос Б. Албан хэрэг хөтлөлт. УБ., 2005
•Бигэрмаа Р. Албан бичиг боловсруулах арга зүй, түүний
найруулга УБ., 2009
•Оюундарь Т. Албан баримт бичиг УБ., 2010
•Мэндсайхан Л, Гантуул А. Төрийн албан хэрэг хөтлөлтийн
үндсэн заавар УБ., 2009
•Нямгэрэл Т, Бигэрмаа Р. Албан бичиг боловсруулалт, түүний
найруулга УБ., 2005
•Отголжий С. Төрийн албан бичгийн уламжлал, шинэчлэл УБ.,
2009

7. АЛБАН БИЧГИЙН
ТУХАЙ ОЙЛГОЛТ

8. Монголчууд албан бичгийн үүслийг маш
эртний уламжлалтай хэмээн үздэг. Эдүгээ
бидэнд мэдэгдэж буйгаар албан бичгийн
уламжлал нь албан захидлаас үүсэлтэй
бөгөөд тэдгээр нь бүрэн эхээрээ бидний
гар дээр уламжлагдан ирээгүй ч бусад эх
сурвалж, баримт хэрэглэгдэхүүнээс
үзэхэд, их бага хэмжээгээр хадгалагдан
үлдсэн нь тодорхой байдаг.

9. Бидний албан харилцаанд байнга
хэрэглэгдэж байдаг, стандартад заасан
тусгай бүрдлүүд бүхий баримтжуулсан
мэдээлэл буюу баримт бичгүүдийг
албан бичиг гэнэ.

10. Аливаа мэдээллийг стандартад заасны
дагуу зохих бүрдлүүдийг ашиглан,
зааврын дагуу боловсруулж, албан ёсны
Болгох явцад тэрхүү мэдээлэл нь албан
бичиг болон хувирдаг байна.

11. Албан бичиг нь тамга тэмдгээр
баталгаажсан байхаас гадна цаасан дээр
буулгасан, өөрөөр хэлбэл цаасан
суурьтай байдаг.

12. АЛБАН БИЧГИЙН
СТАНДАРТ, АНГИЛАЛ

13. Баримт бичгийн стандарт нь баримт
бичгүүд, тэдгээрийн нэр төрөл,
тодорхойлолт, бүтэц, загвар, бичвэрт тавих
ерөнхий шаардлагыг тусгаж, хуулийн
дагуу баталгаажуулж өгсөн чухал баримт
бичиг билээ.

14. Баримт бичгийг түүх, эрдэм
шинжилгээний болон лавлагааны
ач холбогдолоор, гарал үүслээр нь,
зохион үйлдсэн байдлаар, бэлтгэсэн
байдлаар, боловсруулалтын шатнаас
хамаарч, албан хэрэгтээ бүртгэх
байдлаар нь ангилан үздэг.

15. 29 нэр төрлийн баримт бичиг үүсдэг.
 Захирамжлалын 7
 Зохион байгуулалтын 15
 Мэдээлэл, лавлагааны 7

16. Захирамж-
лалын
баримт
бичиг
Тушаал
Албан
шаардлага
Албан
даалгавар
ТогтоолШийдвэр
Захирамж
Зарлиг

17. ТӨРИЙН АЛБАН
ЁСНЫ ХЭЛ

18. “Төрийн албан ёсны хэл” гэдэг нь
орчин цагийн утга зохиолын болон
аман ярианы хэлийг, төрийн албан
ёсны хэм хэмжээ гэж орчин цагийн
монгол утга зохиолын хэлний зүй тогтол,
хэл бичгийн дүрмийг ойлгоно.

19. Албан бичиг хөтлөлтөд төрийн албан
ёсны хэлийг хэрэглэнэ.
Баримт бичгийн хэл найруулга нь утга
төгөлдөр, товч тодорхой, засваргүй,
этгээд болон бүдүүлэг үг хэллэг
хэрэглэлгүй зөв бичих дүрмийн дагуу
бичигдсэн байна.

20. АЛБАН ХЭРЭГ
ХӨТЛӨЛТИЙН ҮНДСЭН
ЗААВАР

21. Албан хэрэг хөтлөхөд компьютер болон
орчин үеийн бусад техник хэрэгслийг
ашиглахад баримтлах зөвлөмж болон
зохион байгуулалт захирамжлалын барим
т бичгийн стандартыг мөрдөнө.

22. Баримт бичиг
бүрдлийг :
БҮРДЭЛ:
• Толгойн хэсэг
• Бичвэр хэсэг
• Баталгааны хэсэг

23. БАРИМТ БИЧГИЙН БҮРДЛҮҮД
01. Төрийн сүлд, соёмбо
02. Бэлгэдэл ба барааны тэмдэг
03. Байгууллагын нэр
04. Баримт бичгийн нэр
05. Байгууллагын хаяг
06. Улсын бүртгэлийн дугаар
07. Огноо

24. 08. Баримт бичгийн бүртгэлийн дугаар
09. Баримт бичиг үйлдсэн газрын нэр
10. Хариутай бичгийн огноо, дугаарын
тэмдэглэл
11. Баримт бичгийн нууцлалын тухай
тэмдэглэл
12. Харилцагч байгууллагын нэр, хаяг
13. Удирдлагын заалт
БАРИМТ БИЧГИЙН БҮРДЛҮҮД

25. 14. Тэргүү
15. Бичвэр
16. Хавсралтын тухай тэмдэглэл
17. Бичгийн хувийг илгээсэн тухай
тэмдэглэл
18. Гарын үсэг
19. Тамга, тэмдэг
20. Баталсан тэмдэглэл
21. Зөвшөөрсөн тэмдэглэл
БАРИМТ БИЧГИЙН БҮРДЛҮҮД

26. 22.Санал өгсөн тухай тэмдэглэл
23. Хуулбар үнэн болох тухай тэмдэглэл
24. Баримт бичиг боловсруулсан тухай т
эмдэглэл
25. Шийдвэрлэсэн баримт бичгийг
хөтлөх хэрэгт хадгалсан тухай
тэмдэглэл
26. Баримт бичгийг байгууллагад хүлээн
авсан тухай тэмдэглэл
27. Санамжид байгаа мэдээллийг эрж
хайх тэмдэглэл
БАРИМТ БИЧГИЙН БҮРДЛҮҮД

27. АЛБАН БИЧИГ НАЙРУУЛГА
ЗҮЙН ДҮРЭМ БАРИМТЛАН
БОЛОВСРУУЛАХ АРГА ЗҮЙ

28. Албан харилцааны үүрэг гүйцэтгэж
байгаа баримт бичгийн хэл найруулгыг
албан бичгийн найруулга гэнэ.

29. Албан бичгийн найруулгыг дотор нь:
•Албан баримтын найруулга
•Ердийн ажил хэргийн найруулга гэж
ангилна.
Баримт бичигтэй ажиллах ажлын
зохион байгуулалт

30. БАРИМТ БИЧИГТЭЙ АЖИЛЛАХ
АЖИЛ, ТҮҮНИЙГ ЗОХИОН
БАЙГУУЛАЛТ

33. Баримт бичигтэй ажиллах ажил, түүнийг
зохион байгуулах нь:
•Эргэлтийн хэмжээ
•Баримт бичгийн бүртгэл, хүлээн авах,
явуулах журам

34. Хөтлөх хэргийн нэрийн жагсаалт
•Хөтлөх хэргийн жагсаалтыг
боловсруулах арга зүй

35. БАРИМТ БИЧИГ
ХҮЛЭЭН АВАХ,
ЯВУУЛАХ ЖУРАМ

36. Албан бичиг хүлээж авах
Зөв
хаягласан
Бүрдэл
бүрэн
“Гарт нь”,
“Нууц” гэсэн
бичгийн дугтуйг
задлахгүй,
гаднах хаягаар
нь бүртгэж,
холбогдох хүнд
өгнө
шалгана

37. Албан бичгийг байгууллага, түүний
зохион байгуулалтын нэгж, албан
тушаалтан болон хувь хүмүүсийн нэр дээр
хаяглаж явуулна.
Албан бичгийг байгууллагад хаяглахдаа
түүний албан ёсны нэрийг бүтнээр бичнэ.

38. Ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг, хэд
хэдэн байгууллагад нэг утгатай албан бичгийг
илгээхдээ байгууллагын нэрийг ерөнхий
байдлаар бичиж болно. Жишээ нь:
АЙМГУУДЫН ЗАСАГ ДАРГА НАРТ
Хэрэв албан бичгийг 4-өөс дээш байгууллагад
илгээх бол явуулах бичиг бүрт зөвхөн тухайн
харилцагчийн нэрийг бичнэ. Тэдгээр
байгууллагын нэрсийн жагсаалтыг тусад нь үйл
дэж, үлдэх хувьд хавсаргана.

39. Албан бичиг ба орчин үе
•Албан хэрэг хөтлөлтийн ажилд
компьютер ашиглах
•Факсын машин, түүнийг хэрэглэх

40. АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨЛТИЙН
ҮНДСЭН ЗААВАР
Цаасны хэмжээ А4, А5
Дээд захаас 20 мм-ээс доошгүй
Доод захаас 20 мм-ээс доошгүй
Зүүн захаас 30 мм
Баруун захаас 15 мм-ээс доошгүй

43. Цаасны үндсэн тохиргоо

45. АЛБАН БИЧИН БА АРХИВ

46. •Архивын баримтын хадгалалт,
хамгаалалтын тухай ойлголт
•Архивын тухай Монгол Улсын хууль
•Архивын баримтын ашиглалт

47. Архивын тухай
Монгол Улсын хууль
НЭГДҮГЭЭР БҮЛЭГ
НИЙТЛЭГ ҮНДЭСЛЭЛ
•Хуулийн зорилт
•Архивын тухай хууль тогтоомж
•Архивын баримт, түүний ангилал
•Архивын хөмрөг
•Архив
•Үндэсний архивын сан хөмрөг, түүний
бүрэлдэхүүн
•Архивын баримтыг өмчлөх эрх

48. ХОЁРДУГААР БҮЛЭГ
•Төрийн архивын үйл ажиллагааны
нийтлэг зарчим
•Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн талаарх
төрийн байгууллагын бүрэн эрх
•Төрийн архивын удирдлага
•Үндэсний архивын газрын чиг үүрэг
•Төрийн архивын тогтолцоо

49. •Үндэсний төв архив
•Үндэсний төв архивын салбар
•Төрийн архивын эрх, үүрэг
•Төрийн архивын удирдлагыг томилж,
чөлөөлөх
•Төрийн архивын санхүүжилт
•Төрийн бус архивт дэмжлэг үзүүлэх

50. ГУРАВДУГААР БҮЛЭГ
•Архивын баримтын хамгаалалт
•Архивын баримтын хадгалалт
•Архивын нөхөн бүрдүүлэлт
•Төрийн албан хэрэг хөтлөлт

51. •Төрийн архивын сан хөмрөгийн
баримтыг байгууллагын архивт
хадгалах хугацаа
•Архивын баримтын тоо бүртгэл
•Архивын баримтын ашиглалт
•Архивын баримтыг гадаадад гаргах
ДӨРӨВДҮГЭЭР БҮЛЭГ
•Хууль тогтоомж зөрчигчдөд
хүлээлгэх хариуцлага

52. ТӨР ЗАХИРГААНЫ БАЙГУУЛЛАГА,
ТӨРИЙН ӨМЧИЙН АЖ АХУЙН НЭГЖ,
БАЙГУУЛЛАГЫН АРХИВЫН АЖЛЫН
ҮНДСЭН ЗААВАР
•Нийтлэг үндэслэл
•Байгууллагын архив
•Баримт нягтлан шалгах
•Хадгаламжийн нэгж бүрдүүлэх, данс,
бүртгэл үйлдэх

53. •Баримтын тоо бүртгэл
•Эрдэм шинжилгээний лавлах
•Баримтын хадгалалт
•Баримтын ашиглалт
•Баримтыг төрийн архивт шилжүүлэх

54. АРХИВ, АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨЛТИЙН
УЛСЫН ХЯНАЛТЫН ДҮРЭМ
•Нийтлэг үндэслэл
•Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн улсын
хяналтын чиглэл
•Улсын байцаагчийн үүрэг, эрх
•Бусад асуудал