Prof. Dr. Ali Osman ÖNCEL

1. -76- MİMAR VE MÜHENDİS DERGİSİ
MESLEK ODALARI
MÜLAKAT: PROF. DR. ALİ OSMAN ÖNCEL
Röportajımıza başlarken bize SSA
Derneği ile bağlantınızı ve orga-
nizasyona nasıl dahil olduğunuz-
dan bahseder misiniz?
2001 yılında Kanada’ya doktora
sonrası çalışmalarımı yapmak için
ilk gittiğimden beri SSA Derneği’ne
üyeyim. Kanada’nın Viktoria şehrin-
de düzenlenmiş olan SSA toplantıla-
rından birinde tez danışmanım (John
Adams) sismoloji alanında yapmış
olduğum çalışmaları paylaşmam
için destek verdi, bu toplantıdan
sonra da SSA üyeliğim devam etti.
Deprem Bilimi Sismoloji alanında
yaşanan en temel zorluklar nelerdir?
Yüzey görüntülemede kullanılan
sensörler ile kısa zaman içinde kü-
çük depremler hakkında bilgi top-
lamak karşılaşılan en büyük zor-
luklardan birisidir. Kuyu içi sismik
görüntüleme ile toplanan sismik
verilerin kalitesi artmakta ve en az
150 metre derinliğe yerleştirilen
sismometreler ile daha küçük bü-
yüklükteki depremler de rahatlıkla
tespit edebilmektedirler. Fay zonla-
rındaki dayanımlı asperite alanları-
nın tespiti için sismik veri toplama
zamanı kolaylaşmış ve hızlanmış
olsa da dünya çapında toplanılan ve-
rilerin paylaşılması ve iş birliği ge-
rekmektedir. Örnek verilecek olursa
Marmara Denizi ile ilgili olarak çık-
mış olan ve GJI’da basılan bir yayı-
nım için veri toplama süresi on yıl-
dan fazla sürmüştür. Yıllar geçtikçe
küçük ölçekli depremlere ait sismik
verilerin toplanması; kırılma işle-
yiş mekanizmalarının anlaşılmasını
ya da gelecekte deprem üretebile-
cek olası yüksek dayanımlı asperite
alanlarının yerlerinin saptanmasını
sağlamaktadır. Bu yüzden ben kendi
açımdan daha kısa sürelerde kaliteli
sismik veriler toplanması için kuyu
içi sismik izlemenin daha yaygınlaş-
ması gerektiğine inanmaktayım.
Sismoloji alanında mı çalışıyorsunuz?
Aslında son yıllar da çalışmış olduğum
Kanada ve Sudi Arabistan’daki bölümler
arama sismolojisi sahasında çalışmala-
ra öncelik verdiği için arama sismolojisi
alanı üzerinde çalışmaktayım. Tem-
muz 2011‘de İstanbul Üniversitesi’ne
geri döndükten sonra çalışmalarımı
deprem sismolojisi alanında yoğun-
laştırmaya karar verdim. Bu günlerde
üniversite kampüsümüz içine geniş
bantlı sismometre yerleştirilmesi hak-
kında çalışmaktayım. Yerleştirilecek
olan bu sismometrenin hem eğitim
amaçlı hem de global sismoloji çalış-
malarını destekleyici nitelikte kullanıl-
masını planlamaktayım. Ayrıca çalışma
grubum ile artçı şokların izlenmesi ve
kabukta sismik tomografi gibi birbiri
ile ilişkili iki konu hakkında çalışmalar
yapmak istiyorum. Bölgesel ölçekte ka-
buk kalınlığının derinlikle değişiminin
AMERİKA DEPREM ODASI
SEISMOLOLOGICAL
SOCIETY OF AMERICA
Çeviren: Seda Temel

2. DOSYARÖPORTAJ
-77- OCAK - ŞUBAT 2016
bilinmemesi depremlerin ne kadar hassasiyet
ile izlendiğini belirlememiz hususunda engel
teşkil etmektedir.
Sizce 5-10 yıllık süreç içerisinde hangi
konular çok daha dikkat çekici oldu? Ya
da hangi konular önem kazanacak?
Bence büyük Japonya depreminde insan
ölümlerinin azaltılmasında en önem-
li unsur deprem erken uyarı sistemidir.
Sanırım erken uyarı sistemi hakkında iyi
araştırma raporları bulunmaktadır. Böl-
genin deprem riskine göre sismik istas-
yon sayısının artırılması gerekmektedir.
Sismologlar için artçı şokların tahmini
hem zaman hem de büyük artçı şokların
yerlerinin tespiti açısından zorluklar içer-
mektedir.
Bu konuları önümüzdeki 3-5 sene içeri-
sinde SSA kurumunun nasıl ele alacağını
düşünmektesiniz?
Bence SSA iyi kalitede yayınları ve geleneksel
yıllık toplantıları ile destek verecektir.
Önümüzdeki yıllarda SSA’in ne tür
başarılara imza atmasını istersiniz? Bu
başarıları gerçekleştirmenin önündeki
engeller ne olabilir?
SSA’in başarılı olması çok önemlidir. Çünkü
BSSA dergisi SSA kurumunun çok önemli bir
koludur. Bu dergide yayınlanan kaliteli sismik
araştırmalar dünya çapında paylaşılmaktadır.
Sismologlar için SSA’in toplantıları, yaptık-
ları araştırmaları paylaşabilmeleri açısından
büyük önem taşımaktadır. Ayrıca SSA gös-
terim videoları toplantılara henüz katılma-
mış olanlar ile iyi bir iletişim sağlanmasına
yardımcı olmaktadır. Bu başarılı girişimlerin
sonucu SSA’in sismoloji eğitiminin kalitesini
artırması için MIT’deki gibi açık olarak verilen
derslerin web üzerinden yayınlamasını bekle-
mekteyim.
Önümüzdeki 5 yıl içerisinde SSA’in başarı
çizgisini korumak için farklı faaliyetlerde
bulunması gerekli midir?
Aslında SSA Kurumu SSA yayınlarında kul-
lanılmış veriler ve yazılımlarından oluşan bir
havuz oluşturabilir. Bu tür paylaşımlar başa-
rılı işlerin ortaya çıkmasına vesile olur ve bu
materyaller eğitimde kullanılabilir.
SSA’in gelecekte hangi alt disiplinler ile
bağlantılı olması gerekmektedir?
Jeofizik aramalarda mikro sismisite yeni bir
konu olarak yer almaktadır. Ayrıca maden
sahalarında güvenlik ya da jeotermal alanlar-
da insanların neden olduğu sismik tehlikeyi
azaltmak için mikro sismisiteden yararlanıl-
maktadır. Bu yüzden sismik aktivite jeofizik
aramalarda ve sismik görüntülemede çok
önemli bir konudur. Yasal olmayan insan
yapımı sismik aktivitelerin tespitinde Adli
sismoloji yeni iş olanakları sağlayacaktır. SSA
makalelerini tararken adli sismoloji ile ilgili
yayınlara erişemedim. Bence adli sismoloji
gelecekte önem kazanacak sismoloji dalların-
dan birisidir.
SSA üye sayısını artırmak ve yeni
üyeler kazanmak için yayınlarından ve
iletişim kanallarında nasıl değişiklikler
yapmalıdır?
Büyük bölgesel depremlerin sonucu orta-
ya çıkan konular üye sayısını artırmada
yardımcı olabilir. Çünkü İzmit depremi
hakkında ben de SSA’de yayın yaptım.
SSA üyesi olmasaydınız
ne kaybederdiniz?
Eğer SSA üyesi olmasaydım son sismolojik
çalışmalar hakkında bilgi sahibi olmazdım.
Bütün zaman aralıklarındaki yayınların
üyelerin erişimine açık olduğunu bilmem
kişisel olarak beni mutlu etmekte.
Amerika dışından üyelerin SSA’e katıl-
ması hakkında ne düşünüyorsunuz?
Amerika dışındaki üyeler ile SSA Dünya
Çapında Sismoloji birliği haline gelmiştir.
Dünyanın diğer bölgelerindeki yayınlar
desteklenmektedir. Özellikle SSA’in Ame-
rika dışındaki üyelerine yazım destek
merkezi kurması gerekmektedir. Şunu da
belirtmek gerekir ki Amerika dışındaki
üyelerin yazma becerileri SSA’in oluştur-
duğu yazım destekleme birimi tarafından
değerlendirilirse onların vereceği tavsi-
yeler ile yazma becerileri daha da ilerle-
yecektir. Ayrıca kurum SSA makaleleri
yazma hakkında bazı kurslar da açabilir.
Amerika dışındaki bilim adamları ile
SSA nasıl irtibata geçebilir?
SSA eğer diğer bölgesel çapta profesyonel
jeofizik kurumları ile bağlantıda olursa ve
onların bölgesel jeofizik toplantılarında
SSA oturumları yapılırsa katılan bütün
araştırmacılar da SSA özel oturumuna ka-
tılırsa güzel yayınlar ortaya çıkabilir. Ör-
neğin SSA, Türkiye Jeofizikçiler birliği ile
bağlantıya geçip SSA-Van Depremi Tür-
kiye bölümü olacağını ve burada yapılan
sunumların BSSA’in özel sayısında basıla-
cağı şeklinde teşvik edici reklam yapılabi-
lir. Bu tür katılımlar dışarıda bulunan bi-
lim adamlarını da destekler nitelikte olur.
Jeofizik aramalarda
mikro sismisite yeni
bir konu olarak yer
almaktadır. Ayrıca maden
sahalarında güvenlik ya
da jeotermal alanlarda
insanların neden olduğu
sismik tehlikeyi azaltmak
için mikro sismisiteden
yararlanılmaktadır. Bu
yüzden sismik aktivite
jeofizik aramalarda ve
sismik görüntülemede
çok önemli bir konudur.
Yasal olmayan insan
yapımı sismik aktivitelerin
tespitinde Adli sismoloji
yeni iş olanakları
sağlayacaktır. SSA
makalelerini tararken
adli sismoloji ile ilgili
yayınlara erişemedim.
Bence adli sismoloji
gelecekte önem
kazanacak sismoloji
dallarından birisidir.

3. -78- MİMAR VE MÜHENDİS DERGİSİ
MESLEK ODALARI
Daha çok Amerika dışındaki bilim
adamlarının ilgilenmesini ve SSA’ye
katılmasını nasıl sağlarız?
SSA’in bölgesel jeofizik toplantılarında
birlikte çalışacağı yeni bilim adamları ile
ilgilenmesi önemlidir. Çünkü SSA toplan-
tılarına katılım bizim gibi Amerika dı-
şında olan bilim adamları için pahalıdır.
Birçoğumuz için de katılım için dış destek
bulmak zordur.
Üye olmayı kolaylaştırmak ve ilgi çeki-
ci hale getirmek nasıl yapılabilir?
Aslında SSA ulusal jeofizik toplantılarda
SSA özel bölümlerinin yapılmasını des-
teklemek amaçlı planlar yapmalıdır.
SSA Amerika dışında hem bilimsel
üyeler ve potansiyel üyeler açısından
hem de diğer ilgili kuruluşlar ve on-
ların liderleri tarafından nasıl algılan-
maktadır?
Dışarıdaki bilim adamları tarafından SSA
akademik kariyer açısından kendini gös-
termek demektir. Kariyerlerini tamam-
lamış iseler SSA aktivitelerine katılma
durumları düşmektedir. Potansiyel üyeler
olarak öğrencileri anlamaktayım. SSA öğ-
rencilerin yaptığı araştırmalar için çok iyi
kaynaklar sunmaktadır. İlgili organizas-
yonlar için SSA sismoloji alanı hakkında
iyi materyaller sağlamaktadır.
Sizin gibi Amerika dışında bulunan
araştırmacılara nasıl olanaklar ya da
servisler sağlanmasını istersiniz?
Özel bölümler hakkında hazırlanmış vi-
deoları izlerken hem eğleniyorum hem
de sismoloji alanında ilgimi çeken ilginç
tartışmaları takip etmemi sağlıyor.
Gelişmekte olan ülkelerde olan üyelik
programlarını biliyor musunuz? Eğer
öyleyse onların değerleri ve nasıl
daha dikkat çekici olacakları hakkında
neler düşünüyorsunuz?
Bence gelişmekte olan ülkelerde yaşayan
insanların daha çok uğraş vermeleri gerek-
tiğini göz önüne alınarak SSA organizas-
yonlarında bu ülkelerden gelen araştırma-
cılara daha çok yardımcı olunmalıdır.
SSA Amerika’nın dışında bölgesel
bölümler yaratmalı mıdır?
Diğer ülkeler için bölgesel bölümler oluş-
turulması fikrini doğru buluyorum. Böy-
lece ulusal jeofizik toplantılar ile bağlantı
kurulmuş olunmaktadır. Ya da SSA serbest
bölümler oluşturabilir. Bizim ülkemizde
sismologların sayısı diğer ülkelerle kıyasla-
namaz ölçüde azdır. Örneğin gelecek sene
SSA toplantısının Şarköy’de yapılmasını
teklif ettim. Şarköy Marmara Bölgesi’nin
batı kısmında bulunmaktadır ve bu bölgede
100 sene önce büyük bir deprem meydana
gelmiştir. SSA 1906 Parkfield depremi ile il-
gili özel bölüm yarattığında aynı konseptin
diğer global depremler içinde oluşturulabi-
leceğini düşündüm.
SSA liderlerine gelecek için planlarını
yaparken nasıl bir tavsiye vermek
istersiniz?
SSA’e Türkiye’nin kuzeybatısında meyda-
na gelen 1912 Şarköy depreminin 100.
yılı için dışarıdan bir bölüm oluşturması-
nı tavsiye ederim. Ayrıca SSA yönetim ku-
rullarına ve BSSA’in yönetici editörlerinin
seçimlerine Amerika dışından da üyelerin
dahil edilmesini öneriyorum.
Bölgesel jeofizik toplantılarda SSA bö-
lümlerinin oluşturulmasına bu toplantı-
ları düzenleyen yöneticiler nasıl bakar?
Yöneticiler olumsuz yaklaşırlarsa onlara
nasıl kabul ettirilebilir? Amerika dışın-
daki bilim adamlarının SSA bölümlerine
ilgisi nasıl çekilebilir?
Bence sizin yaklaşımınızın pozitif açıdan
iki türlü geri dönüşü olur. Örneğin Türki-
ye’deki jeofizik birliği geçen yıl meydana
gelen iki deprem hakkında bölüm hazır-
lamak istiyor. SSA toplantılarının sunum
dilinin İngilizce olma zorunluluğu bu
toplantılara katılımı güçleştirmektedir.
Bölgesel toplantılarda yapılan toplantı-
lar konuşmacının ana dilidir. Bu sorunu
çözmek için İngilizce dilinde yapılmayan
SSA bölümleri olabilir. Ben gönüllü ola-
rak TMMOB Türkiye Jeofizikçiler Odası
12. Dönem İstanbul Şube Yönetim Kurulu
Başkanı olarak böyle bir SSA oturumuna
katılımı desteklerim. SSA ile bölgesel jeo-
fizik kuruluşlarının ortaklaşa çalışmasını
başlatmak için bunun iyi bir yol olduğunu
düşünmekteyim.
BSSA ne anlama gelmektedir?
Bence BSSA 100 yılı aşan birikimi ile sis-
molojiye ait bütün kaynakları içeren sis-
molojinin köklerinden birisidir.
SSA’in yeni, geleneksel olmayan
üstlenmesi gerektiğini düşündüğünüz
ürünler ya da servisler hakkında roller
var mıdır? Ya da nasıl çalıştığını düşü-
nüyorsunuz?
USGS’in haftalık seminerlerinin formatı-
nı beğeniyorum. ITUNE altından onların
podcast’lerine abone oldum ve seminer
derslerimde USGS seminerlerini kullanma-
ya başladım. Benzer olarak SSA’de bazı söz-
lü sunumlarını ITUNE altından indirilerek
dinlenmesini sağlayabilir. SSA’in kendi üye-
lerine benzer seminer programları düzenle-
meye başladığını biliyorum ama bu konuş-
maları indirme seçeneği ITUNE üzerinden
sağlanabilir bizde eğitim materyallerinden
biri olarak kullanabiliriz.
SSA yönetim bölümünde birden fazla
Amerika dışından yönetici olması
gerektiğini mi düşünüyorsunuz?
Ben SSA yönetim kurulunda birden fazla
Amerika dışından üyenin olması gerektiği
kanaatindeyim.
Dışarıdaki bilim adamları
tarafından SSA akademik
kariyer açısından
kendini göstermek
demektir. Kariyerlerini
tamamlamış iseler SSA
aktivitelerine katılma
durumları düşmektedir.
Potansiyel üyeler
olarak öğrencileri
anlamaktayım. SSA
öğrencilerin yaptığı
araştırmalar için çok iyi
kaynaklar sunmaktadır.
İlgili organizasyonlar
için SSA sismoloji alanı
hakkında iyi materyaller
sağlamaktadır.