2. Ağrı
♦ Potansiyel doku hasarı ile seyreden duyusal
ve emosyonel hoş olmayan ve yanı sıra,
zararlı bir uyarıdan otomatik olarak geri
çekilmeyi sağlayarak koruyucu bir
fonksiyon gösteren subjektif bir
duygu!!!!!!!!!!!!
3. Somatik Duyular
Özellikleri: Somatik duyular vücuttan duyusal enformasyon toplayan
sinirsel mekanizmalardır. Özel duyulardan (görme, işitme,
koku, tat, denge) farklıdır. Fizyolojik olarak üç tipi vardır:
Somatik Duyu Algılanan Duyular
Tipleri
1)Mekanoreseptör Doku veya organların mekanik yer değiştirmesi ile uyarılır.
somatik duyular * Taktil duyular (Dokunma, basınç, vibrasyon)
* Kinestetik duyular (Vücut kısımlarının birbirine göre
durumları ve hareket hızları)
2)Termoreseptör Sıcak ve soğuk algılanması
somatik duyular
3)Nosiseptif Dokulara zarar veren bir uyarı ile algılanan ağrı duyusu
somatik duyular
4. Somatik Duyu İletimi
A. Vücudun somatik segmentlerinden gelen duyusal enformasyon
Özellikleri: B. Omurilik arka köklerinden giriş ve ayrışma
C. Somatik duyu sinirleri üç demet olarak ve iki sistem içinde omurilikten
kortekse doğru uzanır.
Somatik Duyu Somatik Duyu İletim Tipleri
Tipleri
1. Arka kordon Ventral spinotalamik demetler (ß A telleri, kalın duyusal) arka
sistemi kökten girip arka kordona geçerek omurilik boyunca yukarı çıkar.
Talamusa uzanır. Taktil duyuyu taşırlar.
2. Spinotalamik * İki demet halindedir. C ve δ A tipi ince duyu telleri ve kollateralleridir.
• Arka boynuzdan girerler. Kontralateral tarafa geçerek ön ve yan kordon
sistem
olarak omurilik boyunca talamus ve kortekse ulaşırlar.
i) Neospinotalamik yolak (Lateral) - Direkt yol ağrı ve ısı telleridir.
ii) Spinoretikülodiensefalik polisinaptik yolak - İndirekt yol ağrı C telleridir.
Bulbus ve mezensefalonun retiküler formasyonunda sonlanırlar.
5. Somatik İleti Yolları ve Duyu
Tipleri
Somatik İleti Yolları İletilen Duyular
1. Arka kordon sistemi 1. Uyarının ileri derecede lokalizasyonu gerektiren
(Ventral spinotalamik dokunma duyuları
2. İnce şiddet derecelendirilmesini gerektiren dokunma
demet)
duyuları
3. Titreşim gibi fazik duyular
4. Deri üzerinde onu etkileyen hareketi bildiren duyular
5. Kinestetik duyular
6. Basınç şiddetinin ince farklarıyla ilgili duyular
2. Spinotalamik sistem 1. Ağrı
* Neospinotalamik yolak, 2. Sıcak ve soğuk ısı duyuları
3. Vücut yüzeyinde çok az lokalize edilen ve şiddet
* Spinoretikülodiensefalik
farklarını çok az ayırabilen kaba dokunma ve basınç
polisinaptik yolak duyuları
4. Gıdıklanma ve kaşıntı duyuları
5. Cinsel duyular
6. Ağrı İletiminin Mekanizması:
Asendan (Çıkan) Ağrı yolları-ı
Duyusal Yol İleti
A. Direkt duyusal yol
(Neospinotalamik yolak) 1. Ağrılı uyaran δ A ve C telleri aracılığıyla arka kökten girer (1.
duyusal nöron)
2. Spinal gangliyonda substantia gelatinosa (SP) 2. duyusal
Bu yol ağrının yer, şiddet, nöron ile sinaps yapar.
zaman gibi diskriminatif 3. Kontralateral çaprazlaşma ile omurilik ön, yan kordonunu
boyutlarıyla algılanmasını oluşturur.
sağlar. 4. Talamusun spesifik çekirdeklerine çıkar.
5. Somestetik kortekse (postsentral girus) diffüze olur.
B. İndirekt duyusal yol
(Spinoretiküler yolak) 1. C telleri SP’de sinaps yapar
2. Çaprazlaşarak ön, yan kordunu oluşturur
Bu yol hipotalamus, medyan ön
3. Mezensafalik retiküler formasyonda sonlanırlar.
beyin demeti üzerinden limbik
4. Nonspesifik talamik çekirdeklerden korteksin her tarafına
sistem ve ön beyni uyarır. Ağrı
diffüze olur.
ile ilgili emosyonel ve otonomik
cevapların oluşmasını sağlar.
7. Ağrı iletiminin mekanizması:
Desandan (İnen) Ağrı Yolları-ıı
Duyusal Yol İleti
1. Periakvaduktal gri madde (PAG)’deki (Nucleus raphe magnus aksonları ve
(Mezansefalondaki sylvius kanal bölgesi) nöronlardan trigeminal sinir, arka boynuz boyunca
başlayan bulbus retiküler formasyonundaki raphe magnus uzanır. Serotoninerjik (5-HT) ve ß-
çekirdeğinde sinaps yapan yolak. endorfinerjik sistem)
2. Pons ve bulbustaki retiküler formasyonun medyan (Noradrenerjik olan lifler arka boynuza
kısmında bulunan NRGC (nucleus reticularis uzanır)
gigantocellularis) ve NRPC (nucleus reticularis
parvocellularis) den başlayan inici yolak.
3. Lokus korruleus noradrenerjik inici yolağı (µ1 reseptörleri-supraspinal analjezi)
8. Kaynaklarına Göre Ağrı
Örnekler
Yüzeysel
ağrı İlk ağrı İğne batması
Cilt Ezilme
İkinci ağrı Çimdik
Somatik
ağrı
Derin ağrı Kas
Bağ Dokusu Kas krampları
Eklemler Baş ağrısı
Kemik
Viseral Safra koliği
ağrı İç organlar
Ülser ağrısı
9. Nedenlerine Göre Ağrılar
Ağrı Tipi Klinik Sınıflandırma
* Baş ağrısı Etiyolojilerinde menenj gerilimi, abse, hematom, infeksiyon, kafa
a) İntrakraniyal başağrıları travmaları, anevrizmal yırtılma ve subaraknoidal kanama bulunur.
i) Migren baş ağrısı (vasküler tonüs ağrıları)
b) Ekstrakraniyal başağrıları ii) Gerilim (tansiyon) başağrısı
iii) Sinüs başağrısı
iv) Retro-orbital ağrılar (göz çevresi ve arkası)
v) Fasiyel (yüz) ağrılar
vi) Mandibular (çene kemiği) ağrıları
* Nevralji Duyu sinirleri (özellikle trigeminal sinir) boyunca oluşan ağrı
* İskelet-kas ağrıları i) Siyatik
ii) Lumbago (Bel ağrıları)
iii) Miyalji (İskemik kas ağrıları)
* Artraljiler i) Artrit (Sinovyal membran inflamasyonu)
ii) Bursit (Bursa inflamasyonu)
* Karın ağrıları Pernisiyöz anemi, hemolitik anemiler, hemorajik hastalıklar (örn., hemofili).
10. Menstrüel Siklus
♦ Kadının üretkenlik yıllarında, seks hormonlarının
sekresyon hızındaki aylık ritmik değişimlere
uygun olarak karakteristik bir biçimde overler ve
seksüel organlarda da değişimler görülmektedir.
Bu ritmik modele cinsel veya menstrüel siklus
denmektedir.
♦ Siklus süresi yaklaşık 28 gündür. Normal bir
kadında bu süre 20-45 gün arasında
değişebilmektedir.
11. Menstrüel Siklusun Evreleri
Overlerin durumuna Endometriumdaki
göre: değişikliklere göre:
1. Foliküler faz 1. Menstrüel faz
2. Luteal faz 2. Proliferatif faz
3. Sekretuvar faz
12. Menstrüel Siklusta Fazların Tanımı
Faz 1: 1 - 5. günler (Menstrüel faz)
Faz 2: 6 - 11. günler (Foliküler faz)
Faz 3: 12 - 16. günler (Periovulatuvar faz)
Faz 4: 17 - 23. günler (Luteal faz)
Faz 5: 24 - 28. günler (Premenstrüel faz)
13. İç ve dış çevresel uyarılar
Menstrüel Santral sinir sistemi
siklusta
karşılıklı Hipotalamus
etkileşim ve
GnRH
geri besleme
mekanizma
ları Ön hipofiz
FSH
LH
GnRH: Gonadotropin
Salıverici Hormon
Overler
Estrojen FSH: Folikül Stimüle
Progesteron edici Hormon
LH: Lüteinleştirici
Hormon
Primer yol
Uterus
Geri besleme devreleri
Menstruasyon
16. 25 ve 2. günler arası:
M. Smolensky Artirit, diyabet, sindirim kanalı bozuklukları, MENSTRÜEL
2000’den fibromiyalji, allerjik rinit, migren, tutarıklar ve deri ile
ilgili sorunlarda alevlenme
SİKLUS SAATİ
yeniden
düzenleme
N. Abacıoğlu
Kanama başlangıcı
Rahatsız
28.
uyku GÜN Ruhsal gerginlikte (Menstrüel faz
( 1-
azalma 5. Günler)
2 1
2 7 2
Su retansiyonı, kilo alma ve 3 (Foliküler faz 6-
6
göğüs duyarlılığı oluşması 2
5 Östrojen 11. Günler)
2 4 düzeylerinde
4 yükselme
Premenstrüel sendrom
Kan basıncında 2 5 (Periovulatuvar
artış başlangıcı
3 faz 12-16. Günler)
2
2
6
6-14. günler. Luteal faz 1-23.
Premenstrüel Premenapozal Günler)
21. disforik kadınlarda 7.
Progestron bozuklukta mamogram için en
piki GÜN başlangıç iyi günler
GÜN Premenstrual faz
24-28. Günler)
2
Vücut Ovülasyon oluşumu. 8
0 sıcaklığında Görme ve koku
15-21. günler. Meme kanseri artış almada keskinleşme 9
cerrahisi bakımından en iyi günler 1
9 Solunumda
1 rahatlık
1 0
Ağrıya toleransta 8
artış 1 1
Rüyalarda
7 1
pozitifleşme
1 1
Meme başı lekesi 6 2
1 1
Kendini beğenme Östrojen piki ve luteinleştirici
Östrojen piki ve
duygusunda artış
5 14. 3
hormon kabarması
hormon kabarması
Cinsel fantazi ve istekte pik.
GÜN
Gebe kalma
Organzım da şiddetlenme
17. Mestrüel siklusun özellikleri
1) Menstrual siklus genetik olarak sabit ve periyodik olarak
tekrarlayan bir fenomendir.
2) Hipotalamustan gonadotropin salgılanmasının karakteristik
episodik kalıbı (her 1-3 saatte bir 1-2 dak.) bulunmaktadır.
3) GnRH ile indüklenen ön hipofiz ve yumurtalıklardan steroid
hormon salgılanması, foliküler büyüme ve gelişme ile ve
oosit maturasyon ve ovülasyonu ile ilişkilidir.
4) Bu kalıp, bir zaman yapısı içerisinde ortaya çıkar ve siklusa
ilişkin parametreler de sirkaanual veya mevsimsel,
sirkadiyan, ultradiyan ve pulsatil ritim değişkenlikleri
sergiler.
18. Mestrüel siklus, ergenlik ve yetişkin
dönem
Ergenlik: Ergenliğe ulaşan genç kızlarda adetin
başlaması diğer mevsimlere oranla sonbaharda
daha sık görülmektedir.
Yetişkin kadınlar:Kadınların üreme yılları
içerisinde menstrüel sikluslar sirkatrijintan bir
ritim (mediyan 28 gün, 26-35 günler arasında)
sergiler.
19. Mestrüel siklik dönem karakteristikleri
1) Siklik dönemin belirgin karakteristiği, siklus ortasında hipofizden
LH salgılanmasının bir patlama biçiminde olmasıdır.
2) LH’ya ait bu pik bir zaman referans noktasıdır.
3) Overlerden steroidlerin salgılanması ve hipofizden de LH’nın
yanısıra ve FSH için bu hormonların tümünün salgılanmasının
zaman akış karakteristiğini belirler.
3) LH’nın pik yaptığı gün, 0. gün olarak kabul edilir. Alternatif olarak,
kanamanın ilk günü, siklusun ilk günü olarak da düşünülebilmektedir.
4) Normal bir siklusda, yeni folikül oluşma ve gelişmesi genellikle,
önceki siklusun geç luteal fazında başlar.
5) Siklusun foliküler fazı 1 ve 14. günler arasını kapsar. Veya bu
periyod, 0. günden önceki 14 ve/veya 15. günlerden başlayıp 0.
güne kadar süren süreci kapsar.
6) Luteal faz da 15. günden 28. güne kadar olan süre veya 0. günden
sonraki 14-15. günler olarak nitelenir.
20. Menstrual siklus döneminde
kadınlarda en sık görülen sorunlar
Kadınlarda en sık görülen Bu olguların karakteristik
sorunları: bulguları:
1) Premenstruel sendrom a) Anksiyete,
(PMS), b) Ağrı,
2) Menstrüel migren c) Göğüslerde gerginlik,
attakları, d) Ağlama isteği,
3) Tutarıklar ve e) Depresyon,
4) Endometriozis f) Yorgunluk,
g) İrritabilite,
h) Susama,
ı) İştah değişiklikleri,
i) Ödem
21. Herren RGH (1933) The effect of high and low female sex
hormone concentration on the two-point threshold of pain and
touch and upon tactile sensitivity. J Exp Psychol 16: 324-327
Amaç: Bu çalışmada, menstrüel siklusun basınç ağrı duyarlığına etkisi
araştırılmıştır.
Yöntem: Kol ön yüzüne basınç ağrısı uygulaması.
Veri toplama: Veriler, 11 menstrüel siklus boyunca ve her siklusun
üç fazı sırasında toplanmıştır.
Fazlar: 1) Premenstrüel (mensin başlangıcından 5 gün önce),
2) İntermenstrüel (mens başlamasını takip eden 3 gün
içinde) ve
3) Postmenstrüel (son mensin başlangıcından sonraki 2
haftayı takip eden gün) evreleri kapsamaktadr.
Sonuç: Kadınlarda düşük ağrı eşik düzeylerinin premenstrüel fazda
ortaya çıktığı gösterilmiştir.
22. Procacci P, Zoppi M, Maresca M and Romano S (1974) Studies on
the pain threshold in man. ın Bonica JJ (Eds), Advances in
Neurology, Vol 4, Raven press, New York, pp.107-113
Amaç: menstrüel siklus sırasında radyan ısı stimulasyonu sonrası
kütanöz batıcı (pricking) ağrı eşik düzeyindeki değişikliklerin
incelenmesi.
Yöntem: Normal menstruasyon gören sekiz kadında (yaş 15-20)
ağrı eşik düzeyleri 1 ay boyunca her gün veya her 3 günde bir
olarak kaydedilmiştir. Bu çalışmada uygulama tanımı olarak
menstrüel siklus fazının ne olduğu belirtilmemiştir ve sonuçlar, doğal
olarak tanımsal olarak verilmiştir.
Sonuç: 1) Ağrı eşiği siklik olarak değişiyor,
2) Düşük eşik düzeylerine menstruasyon başlangıcından 22 gün
sonra varılıyor,
3) Benzeri bir pik menstruasyon sırasında ortaya çıkıyor,
4) Bu araştırmacılar, ağrı eşiğindeki değişiklikleri “tahminen
diensefalik olan bir santral ritmik aktivite” olarak değerlendirmişler ve
her iki cinsiyette ortak olarak bulunduğunu, bunun kadınlarda menstrüel
siklus olarak karakterize edildiğini hipotez olarak ileri sürmüşlerdir.
23. Robinson JE and Short RV (1977) Changes in breast sensitivity at
puberty, during the menstrüel cycle, and at partiturition. Br Med
J 1: 1188-1191
Amaç: Göğüslerdeki duyarlılık değişikliğinin puberte, menstrüel
siklus doğumda incelenmesi.
Yöntem: Basınç ağrısı ve dokunmaya duyarlılık, sekiz menstrüel
siklus boyunca ve hiç doğum yapmamış (nulliparous), yaşları
20-22 arasında değişen altı kadının göğüslerindeki üç alan
üzerinde ölçülmüştür.
Sonuç: Analizler, sekiz menstrüel siklusdan yedisinde ağrı eşiğinde
anlamlı bir ritmin bulunduğunu ve kadınlarda göğüslerin
menstrüel siklus sırasında ritmik değişikliklere uğradığı
göstermiştir.
Göğüste oluşan değişiklikler içinde maksimal duyarlılığın siklus
ortasından hemen sonra ve bir de menstruasyon sırasında
geliştiği sonucuna varılmıştır
24. Tedford WH Jr, Warren DE and Flynn WE (1977) Alteration of
shock aversion thresholds during the menstrüel cycle. Percept
Psychophysiol 21: 193-196
Amaç: Psikoloji öğrencilerinde elektroşok Araştırıcıların yorumları:
eşik düzeylerinin menstrüel siklus
sırasında incelenmesi. 1) Sosyal koşullanma menstrüel
Yöntem: Normal olarak menstruasyon gören siklus sırasında kadınları ağrı
12 kadın, yaklaşık 5 hafta boyunca, oluşmasını beklemeye predispoze
haftada 3 kez olmak üzere teste tabi hale getirmektedir,
tutulmuşlardır.
Verilerin interpolasyonu: Elde edilen veriler
2) Aynı koşullanma gonadal
dört faza bloke edilmişlerdir. Bunlar: homonların siklik fluktuasyonunu
a) menstrüel (1-7. günler), belirleyen çevresel bir uyarıcı
b) Postmenstrüel (8-14. günler), görevini sağlamaktadır.
c) Ovulatuvar (15-21. günler) ve
d) Premenstrüel (21-28. günler) Bu çalışma ile ilgili potansiyel bir
dönemlerdir.
problem bulunmaktadır. Elektroşok
Sonuç: 1) Normal menstrüel periyod olan uygulamasının uyanıklık (canlılık,
kadınların ağrı eşiklerinde
vijilans) algılamasına sekonder olarak
anlamlı farklar var, huzursuzluk verici bir işlem olarak
2) Maksimum duyarlılık menstruasyonu tasarlanmış gibi görünmesidir ve bu da
takip eden hafta boyunca deneklerin zihnini ağrıdan başka tarafa
sürüyor, çeker gibi görünmektedir.
3) En düşük duyarlık düzeyi ovulasyon
sırasında ortaya çıkıyor.
25. Aberger E, Denney DR and Hutchings DF (1983) Pain sensitivity
and coping strategies among dysmenorrheic women: much ado
about nothing. Behav Res Ther 21: 119-127
Amaç: Psikoloji öğrencileri arasında menstrüel siklus
sırasındaki ağrı duyarlığı ve bununla ilgili başa çıkma
(coping) stratejilerinin araştırılması.
Yöntem: Ağrı eşiği ve toleransı kas iskemisi oluşturmak
suretiyle ölçülmüştür.
Evrelendirme: Menstrüel siklus fazları, sağlık anket
sorularındaki tek bir soruya dayanılarak pre-menstrüel,
menstrüel ve post- menstrüel olarak evrelendirilmiştir.
Aberger ve arkadaşları hangi günlerin her fazla ilgili operasyonel günler
olduğunu bildirmediklerinden dolayı sonuçlarının diğer çalışmalarla da
karşılaştırılması zordur.
Sonuç: Bu çalışma sonuçlarına göre premenstrüel fazda bulunan
deneklerin eşik ve tolerans zamanları menstrüel ve post-
menstrüel fazda bulunanlara göre relatif olarak anlamlı
büyük bulunmuştur.
26. Veith JL, Anderson J, Slade SA, Thompson P, Laugel GR and
Getzlaf S (1984) Plasma b-endorfin, pain thresholds and anxiety
levels across the human menstrüel cycle Physiol Behav 32: 31-34
Amaç: Menstrüel siklus sırasında elektrik şoku ve soğuk basınç uygulamasına karşı ağrı eşiği ve
anksiyete düzeylerinin araştırılması.
Yöntem:
1) Bu çalışmada yer alan denekler ortalama yaşı 26 olan ve normal
olarak siklus yaşayan dokuz gönüllü denekten oluşmuştur.
2) Gönüllü denekler menstrüel sikluslarıyla ilgili beş ayrı fazda denenmişlerdir. Bu siklus
fazları:
a) menstrüel (2-4. günler),
b) foliküler (8-10. günler),
c) ovulatuvar (bazal vücut ısısı kartlarına göre tanımlanmışlardır),
d) luteal (ovulasyondan sonraki 6-8. günler) ve
e) premenstrüel (ovulasyondan sonraki 11-13. günler) olarak tanımlanmıştır.
3) Normal menstruasyon gören gönüllü deneklerden plazma örnekleri ven ponksiyonu ile
toplanmış ve örnekler endorfin tayininde kullanılmıştır.
Sonuçlar: Menstrüel siklus sırasında ortalam endorfin düzeylerinin değil, varyanslarının anlamlı
olarak farklılaştığını göstermiştir. Özellikle büyük miktardaki varyansın ovulatuvar faz
sırasında saptandığı ve en az düzeydeki varyansında luteal fazda ortaya çıktığı sonuç
olarak rapor edilmiştir. Yanısıra menstrüel siklus fazları arasında gerek ağrı duyarlılığı
bakımından ve gerekse ağrı oluşturma yöntemleri bakımından anlamlı bir farkın
bulunmadığı da hesaplanmıştır.
27. Veith JL, Anderson J, Slade SA, Thompson P, Laugel GR and
Getzlaf S (1984) Plasma b-endorfin, pain thresholds and anxiety
levels across the human menstrüel cycle Physiol Behav 32: 31-34
Amaç: Menstrüel siklus sırasında elektrik şoku ve Sonuçlar:
soğuk basınç uygulamasına karşı ağrı eşiği ve
anksiyete düzeylerinin araştırılması. 1) Menstrüel siklus sırasında ortalama
Yöntem: endorfin düzeylerinin değil,
1) Bu çalışmada yer alan denekler ortalama varyanslarının anlamlı olarak
yaşı 26 olan ve normal
olarak siklus yaşayan dokuz gönüllü denekten farklılaştığını göstermiştir.
oluşmuştur. 2) Büyük varyans ovulatuvar faz
2) Gönüllü denekler menstrüel sikluslarıyla ilgili beş sırasında
ayrı fazda denenmişlerdir. Bu siklus fazları:
a) menstrüel (2-4. günler), 3) En az düzeydeki varyans da luteal
b) foliküler (8-10. günler), fazda ortaya çıkıyor.
c) ovulatuvar (bazal vücut ısısı kartlarına
göre tanımlanmışlardır),
4) Yanısıra menstrüel siklus fazları
d) luteal (ovulasyondan sonraki 6-8. günler) arasında gerek ağrı duyarlılığı
ve bakımından ve gerekse ağrı
e) premenstrüel (ovulasyondan sonraki 11- oluşturma yöntemleri bakımından
13. günler) olarak tanımlanmıştır.
anlamlı bir farkın bulunmadığı da
3) Normal menstruasyon gören gönüllü deneklerden
plazma örnekleri ven ponksiyonu ile hesaplanmıştır.
toplanmış ve örnekler endorfin tayininde
kullanılmıştır.
28. Termal aljezi ile indüklenen ağrı eşik
düzeylerindeki zamansal değişikliklere
menstrüel siklusun etkisi (I)
Amaç: Menstrüel siklus döneminde, kadınlarda termal aljeji yöntemiyle
ağrı indüksiyonunun sağlanması ile menstrüel faz dönemleri
bakımından ağrı eşik düzeyi değişikliklerinin gündüz-gece farkı
olarak saptanması.
Yöntem:
1) Ağrı eşik düzeyi ölçümü: Radyan (termal) ısı aljezi oluşturma
aygıtı.
2) Sağ-sol el işaret parmağına uygulama.
3) Refleks geri çekmeyi gecikme zamanı cinsinden değerlendirme.
4) Gönüllü 20-35 yaş arası kadın denekler.
29. Termal aljezi ile indüklenen ağrı eşik
düzeylerindeki zamansal değişikliklere
menstrüel siklusun etkisi (II)
Parametrik ölçümler:
1) Menstrüel faz dönemlerine ilişkin ölçüm takvimi
a. Menstrüel faz: 1-5∼7. Günler (Bütün günler)
b. Postmenstrüel faz:Menstrüel fazın bitiminden sonraki 3. gün (8-
14. günler arası)
c. Menstrüel faz başlangıcına göre ovulatuvar fazı vücut sıcaklığı ve
%90-%70 probabilite aralığında hesaplama (15-21. günler arası
olarak kestirim).
d.Premenstrüel faz: Menstrüel fazın başlangıcından önceki 3. Gün
(21-28. günler arası).
2) Bu takvime göre gündüz-gece ağrı eşik düzeyi ölçümleri
3) Kan basıncı, kalp atım saysı, kan şekeri, kolesterol ve trigliserit
ölçümleri
30. Termal aljezi ile indüklenen ağrı eşik
düzeylerindeki zamansal değişikliklere
menstrüel siklusun etkisi (III)
Gönüllü deneklerle ilgili anketler:
Gönüllülerin bireysel ve genel sağlık durumları ile ilgili bilgi kayıt
formlarını doldurmalarının yanısıra, gerek premens döneminde
ve gerekse sonrasında davranışsal ögelerindeki değişiklikleri
izleyebilmek amacıyla skorlama yapma olanağı bulunan beş
anket uygulanacaktır. Bunlar:
Premenstrual sendrom (PMS) anketi
Anksiyete anketi
Sosyal anksiyete anketi
Depresyon araştırma anketi
Uyku hijyeni anketi
31. Termal aljezi ile indüklenen ağrı eşik
düzeylerindeki zamansal değişikliklere
menstrüel siklusun etkisi (IV)
Değerlendirme ve istatistik:
Gönüllü deneklerin menstrual siklusunu takvimsel olarak
izleme, mens dönemini %90 ve %70 olasılık aralığı içerisinde
kestirme işlemleri Cyclic 2000® programı aracılığı ile
yapılacaktır.
Anket değerlendirmeleri Cyberia® anket programları
aracılığıyla yapılacaktır.
Ölçümlere ilişkin değerlendirmeler dönem içi ve mevsimsel
farklara iki yönlü varyans analizi ve post hoc testlerle aracılığı
ile çözümlenecektir.
Fizyopatolojik değişiklikler ile davranışsal ögeler arasındaki
ilişkiler için korelasyon analizi uygulanacaktır.
