Tim me 607

TÒM MEÅ 1
http://www.ebooks.vdcmedia.com
Muåc luåc
Tòm meå ....................................................................................................... 2
Vuå kiïån chêu chêëu.................................................................................. 24
Lúä Duyïn.................................................................................................. 32

TÒM MEÅ 2
Tòm meå
Ngaây xûa, úã möåt laâng nhoã, miïìn nam nûúác Viïåt Nam, coá möåt
ngûúâi meå. Ngûúâi meå nuöi hai àûáa con. Àûáa nhúán laâ thùçng Nhaâ lïn
nùm. Àûáa nhoã laâ con Gaåo lïn ba.
Khi àeã àûáa con nhúán, ngûúâi böë noái:
- Mònh laâm ùn suöët ngaây suöët thaáng maâ caái nhaâ cuäng khöng coá
maâ úã. Thöi, àùåt tïn cho noá laâ Nhaâ àïí sau naây noá coá caái nhaâ truá mûa
truá nùæng. Ngûúâi meå noái:
- Thïë thò àùåt tïn cho noá laâ thùçng Nhaâ.
Vûâa noái vûâa ûáa nûúác mùæt.
Khi àeã àûáa con gaái, ngûúâi böë noái:
- Mònh laâm ùn suöët ngaây suöët thaáng, maâ gaåo chùèng coá maâ ùn.
Thöi, àùåt tïn cho noá laâ Gaåo àïí sau naây noá coân coá höåt gaåo ùn.
Ngûúâi meå noái:
- Thïë thò àùåt tïn cho noá laâ con Gaåo.
- Vûâa noái vûâa ûáa nûúác mùæt.
*
Hai vúå chöìng ra sûác laâm ùn quanh nùm suöët thaáng. Laâm ngaây
khöng àuã phaãi laâm caã àïm. Ngûúâi böë ngaây thò ài laâm ruöång, àïm thò
ài sùn. Nhûng luáa gùåt àûúåc bao nhiïu phaãi nöåp cho Chuáa laâng bêëy
nhiïu. Hûúu nai bùæn àûúåc con naâo phaãi nöåp cho Chuáa laâng con êëy.

TÒM MEÅ 3
Ngûúâi meå thò ài moâ cua bùæt öëc. Cua öëc kiïëm àûúåc cuäng phaãi nöåp cho
Chuáa laâng.
Möîi khi Chuáa laâng noái thò moåi ngûúâi trong laâng phaãi cuái àêìu
khöng àûúåc noái. Chuáa laâng àoâi gò laâ moåi ngûúâi phaãi rùm rùæp tuên
theo.
Ngûúâi böë noái:
- Thïë naây thò thùçng Nhaâ chùèng bao giúâ coá nhaâ, con Gaåo chùèng
bao giúâ coá gaåo.
Ngûúâi meå nhòn hai àûáa con, ûáa nûúác mùæt. Ngûúâi böë noái:
- Mònh khöng coá, coân chõu àûúåc. Nhûng chuáng noá khöng coá nhaâ,
khöng coá gaåo thò chõu sao nöíi. Phaãi cöë cho con noá coá gaåo maâ ùn, coá
nhaâ maâ truá mûa truá nùæng.
Hai vúå chöìng caâng ra sûác laâm ùn quanh nùm suöët thaáng, ngaây
laâm khöng àuã phaãi laâm caã àïm. Chuáa laâng bùæt nöåp hïët luáa, nöåp hïët
hûúu nai, nöåp hïët cua öëc.
Möåt höm thùçng Nhaâ khoác tñm ngûúâi vò reát, con Gaåo khoác lõm ài
vò àoái. Ngûúâi böë àïën laåy Chuáa laâng:
- Xin Chuáa laâng ruã loâng thûúng cho con mang vïì möåt nùæm luáa.
Chuáa laâng trúån mùæt, chó tay lïn cêy, laåi chó tay xuöëng àêët, noái:
- Tûâ ngoån laá trïn cêy àïën hoân soãi dûúái àêët, caái gò cuäng laâ cuãa
tao. Tao cho gò àûúåc nêëy, ai xui maây àïën trûúác mùåt tao noái caân noái
bêåy?
Chuáa laâng quaát:
- Cuát ài!
- Vaâ Chuáa laâng cûúäi ngûåa trùæng ài chúi, tiïëng nhaåc rung lïn
nhû tiïëng vaâng tiïëng ngoåc. Chuáa laâng chúåt nghô:
- Noá àaä daám hoãi thò röìi noá cuäng daám ùn cùæp.
Chuáa laâng quay ngûåa laåi, doåc àûúâng gùåp ngûúâi böë àang luãi thuãi
vïì. Chuáa laâng àêm ngûúâi böë, hêët xaác xuöëng khe sêu. Chuáa laâng cho

TÒM MEÅ 4
laâ khöng ai biïët viïåc naây. Nhûng dûúái khe sêu, ngûúâi böë kïu thï
thaãm:
Chuáa laâng giïët töi röìi! Vaâ laá rûâng rò raâo: Chuáa laâng giïët ngûúâi!
Nuái thò thêìm: Chuáa laâng giïët ngûúâi! Khe sêu roác raách: Chuáa laâng
giïët ngûúâi!
Chuáa laâng nghô:
- Thïë naâo vúå con noá cuäng biïët.
Chuáa laâng phi ngûåa ài tòm giïët ba meå con.
***
Trïn nuái, dûúái möåt cêy cöí thuå, ngûúâi meå öm hai con. Thùçng
Nhaâ khoác tñm ngûúâi vò reát. Con Gaåo khoác lõm ài vò àoái. Ngûúâi meå
böîng thêëy ruöåt mònh nhû coá ai àêm. Ngûúâi meå noái:
- Caác con àûâng khoác nûäa. Ruöåt meå àau quaá. Caác con nñn ài, böë
cuäng sùæp vïì.
Thùçng Nhaâ, con Gaåo thiu thiu nguã. Thónh thoaãng chuáng noá giêåt
mònh cûåa quêåy vò rêån cùæn. Con rêån trong manh aáo raách cuãa ngûúâi meå
cùæn nhû àöët vaâo da. Àïí khoãi àöång àïën giêëc nguã cuãa hai àûáa con,
ngûúâi meå kheä baão rêån:
- Rêån úi? Àöët tao chûá àûâng àöët con tao.
Àaân rêån noái:
- Chuáa laâng sai chuáng tao àïën huát maáu vúå chöìng con caái maây.
Nay hïët maáu röìi, chuáng tao cuäng ài àêy.
Noái xong, àaân rêån keáo nhau ài. Coân möåt con rêån con quay laåi
thêëy mùåt ngûúâi meå voä vaâng, noá duâng dùçng khöng núä ài. Sau noá noái:
- Tònh caãnh chõ thêåt àaáng thûúng. Töi ài maâ khöng núä. Töi baáo
cho chõ caái tin naây. Chuáa laâng àaä giïët chöìng chõ röìi. Chuáa laâng àang
phi ngûåa ài tòm giïët nöët ba meå con chõ àêëy. Tröën ài. Nhaåc ngûåa Chuáa
laâng àaä gêìn röìi.
***

TÒM MEÅ 5
Nhûäng ngöi sao trïn trúâi roã nûúác mùæt xung quanh ba meå con.
Dûúái chên nuái, nhaåc ngûåa cuãa Chuáa laâng vang vang, voá ngûåa nïån
trïn àaá löåp cöåp.
Ngûúâi meå àaánh thûác thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo. Ngûúâi meå coäng
Nhaâ trïn lûng, ùém Gaåo trong tay, nhùçm nuái cao maâ treâo. Thùçng Nhaâ
hoãi:
- Meå úi, àïm khuya meå coäng con ài àêu, con reát lùæm. Böë àêu?
Con Gaåo hoãi:
- Meå úi, àïm khuya meå öm con ài àêu, con àoái lùæm. Böë àêu?
Ngûúâi meå noái:
- Lïn nuái thêåt cao keão Chuáa laâng àïën bùæt. Caác con àûâng noái to,
Chuáa laâng nghe roä.
Ngûúâi meå laåi lo: lïn nuái cao, Chuáa laâng khöng bùæt àûúåc nhûng
lêëy gò nuöi thùçng Nhaâ, con Gaåo?
Con rêån con coân úã laåi trong manh aáo raách ngûúâi meå, noái:
- Chaåy vaâi bûúác nûäa thò àïën hang öng laäo Àaá. Öng laäo Àaá coá
möåt gioã gaåo àêìy. Xin öng laäo Àaá möåt nûãa.
Ngûúâi meå qua hang öng laäo Àaá. Ngûúâi meå khöng daám hoãi. Öng
laäo Àaá noái:
- Cêìm lêëy nûãa gioã gaåo maâ nuöi con.
Noái xong, öng laäo Àaá àûa caã gioã gaåo cho ngûúâi meå.
Ngûúâi meå chûa kõp àúä thò nhaåc ngûåa Chuáa laâng laåi vang lïn rêët
gêëp. Öng laäo Àaá chaåy theo ngûúâi meå, àûa gioã gaåo vaâ giuåc ài mau.
Ngûúâi meå coäng thùçng Nhaâ trïn lûng, ùém con Gaåo trong tay, caái
gioã gaåo bïn mònh, treâo hïët nuái naây àïën nuái khaác. Tay chên ngûúâi meå
àaä naát toaåc vò gai vaâ àaá nhoån. Giúâi àaä saáng. Ngûúâi meå àûáng trïn cao
nhòn xuöëng ruöång, búâ ruöång chó beá nhû caái ngoán tay. Tiïëng nhaåc
ngûåa khöng nghe thêëy nûäa. Ngûúâi meå noái vúái thùçng Nhaâ:
- Àêy cao lùæm röìi. Chuáa laâng khöng lïn àûúåc.

TÒM MEÅ 6
Thùçng Nhaâ noái:
- Ngûúâi nhaâ Chuáa laâng coá àûáa lïn àûúåc.
- Sao con biïët?
- Höm noå con theo öng laäo Àaá lïn àêy, kiïëm göî àeäo bùæp caây.
Ngûúâi nhaâ Chuáa laâng àïën cûúáp bùæp caây.
Ngûúâi meå nghe noái, höët hoaãng:
- Ta phaãi lïn cao nûäa.
- Meå àïí con xuöëng, con nhúán röìi.
Thùçng Nhaâ chaåy lïn trûúác. Ngûúâi meå laåi treâo, coäng con Gaåo
trïn lûng, caái gioã bïn mònh. Lïn möåt àónh nuái cao, nhòn xuöëng ruöång,
búâ ruöång beá nhû súåi chó. Ngûúâi meå noái vúái thùçng Nhaâ:
- Con coá biïët nuái naây khöng?
- Con biïët.
- Sao con biïët.
- Höm noå con theo öng laäo Àaá lïn àêy bûát mêy.
- Ngûúâi nhaâ Chuáa laâng coá lïn àûúåc àêy khöng?
- Ngûúâi nhaâ Chuáa laâng lïn àûúåc, cûúáp mêy cuãa öng laäo Àaá.
Ngûúâi meå nghe noái, höët hoaãng:
- Ta phaãi lïn cao nûäa.
Con Gaåo noái:
- Meå àïí con xuöëng, con nhúán röìi.
Thùçng Nhaâ dùæt con Gaåo chaåy lïn trûúác. Ngûúâi meå laåi treâo, caái
gioã bïn mònh. Lïn möåt àónh nuái cao lùæm, nhòn xuöëng, khöng thêëy gò,
chó toaân laâ mêy trùæng. Gioá thöíi maånh àïën nöîi thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo

TÒM MEÅ 7
phaãi öm lêëy chên ngûúâi meå. Ngûúâi meå phaãi öm chùåt lêëy möåt moãm àaá.
Ngûúâi meå hoãi thùçng Nhaâ:
- Con coá biïët nuái naây khöng?
- Con khöng biïët.
Ngûúâi meå nghô:
- Thïë thò Chuáa laâng khöng lïn àûúåc, ngûúâi nhaâ Chuáa laâng
khöng lïn àûúåc. Chuáa laâng khöng giïët àûúåc meå con ta.
Hai àûáa beá àaä thiu thiu nguã. Ngûúâi meå àïí möîi con nùçm trïn
möåt àuâi, möîi tay öm möåt àûáa.
***
Ngûúâi meå nghô:
- Chuáa laâng khöng lïn àûúåc, nhûng ta úã àêy thò ùn hïët gaåo cuãa
hai con. Phaãi xuöëng nuái kiïëm thïm gaåo cho chuáng noá.
Ngûúâi meå haát cho thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo nguã say, röìi àûáng dêåy.
Ngûúâi meå laåi nghô: Phaãi treo gioã gaåo lïn cao àïí con noá ùn dêìn, treo
thêëp thò con noá ùn möåt luác hïët ngay, noá khöng chúâ àûúåc meå vïì, noá
khoác hïët húi. Ngûúâi meå treâo lïn möåt cêy gaåo rêët cao, caânh laá trú truåi,
vaâ treo caái gioã gaåo lïn ngoån cêy. Ngûúâi meå treâo xuöëng nhòn hai àûáa
con àang nguã say, haát cho chuáng noá nguã say hún nûäa. Ngûúâi meå beã
möåt saâo truác daâi dûåa vaâo göëc cêy àïí thùçng Nhaâ con Gaåo choåc gioã lêëy
gaåo ùn. Cuöëi cuâng, ngûúâi meå cúãi manh aáo raách àùæp cho hai con.
Con rêån con khöng ài vúái ngûúâi meå. Noá úã laåi trong manh aáo
raách ngûúâi meå àaä cúãi àùæp cho hai con. Ngûúâi meå bûúác ài möåt bûúác laåi
quay nhòn hai con, ûáa nûúác mùæt ài khöng àaânh. Con rêån con boâ ra
khoãi manh aáo raách, boâ lïn möåt caânh cêy ngang vai ngûúâi meå. Ngûúâi
meå vêîn quay nhòn hai con, ûáa nûúác mùæt ài khöng àaânh. Con rêån con
àaä boâ lïn ngang tai ngûúâi meå, noái nhoã:
- Chõ ài ài, ài tòm gaåo cho thùçng Nhaâ, con Gaåo.
Ngûúâi meå ûáa nûúác mùæt. Con rêån con laåi noái:

TÒM MEÅ 8
- Chõ ài nhanh lïn. Doåc àûúâng coá gùåp Chuáa laâng thò nhùçm rûâng
mêy maâ chaåy vaâo. Rûâng mêy chõ chaåy àûúåc, Chuáa laâng cûúäi ngûåa
khöng chaåy lïn àûúåc.
Ngûúâi meå hoãi:
- Liïåu Chuáa laâng coá lïn àêy khöng?
- Chuáa laâng gùåp chõ, àuöíi theo chõ, thò khöng lïn àêy nûäa.
- Chuáa laâng cûá lïn thò laâm sao?
- Thò àaä coá töi.
Ngûúâi meå gaåt nûúác mùæt xuöëng nuái. Möåt luác nghe vùng vùèng
tiïëng nhaåc ngûåa cuãa Chuáa laâng. Ngûúâi meå chaåy xuöëng àïën lûng
chûâng nuái thò nhaåc ngûåa cuãa Chuáa laâng cuäng vang lïn úã lûng chûâng
nuái. Ngûúâi meå thêëy ngûåa Chuáa laâng trûúác mùåt, kïu lïn möåt tiïëng vaâ
chaåy reä vaâo rûâng mêy. Chuáa laâng nghe tiïëng ngûúâi meå kïu, phi ngûåa
àuöíi theo vaâo rûâng mêy. Dêy mêy chùçng chõt, ngûåa Chuáa laâng vûúáng
mêy khöng chaåy àûúåc, Chuáa laâng nhaãy xuöëng ngûåa, àuöíi theo ngûúâi
meå. Mêy reä ra cho ngûúâi meå chaåy. Gai mêy àêm vaâo tay, vaâo chên,
vaâo mùåt Chuáa laâng. Chên noá, tay noá, mùåt noá chaãy maáu. Chuáa laâng
phaãi chaåy trúã ra, àûáng ngoaâi rûâng mêy nhòn vaâo, gêìm theát. Ngûúâi meå
ra sûác chaåy cho xa, cho thêåt xa tiïëng gêìm theát cuãa Chuáa laâng. Ngûúâi
meå laåc mêët àûúâng vïì. Chuáa laâng gêìm theát khaãn caã cöí, maâ vêîn khöng
thêëy ngûúâi meå ra. Chuáa laâng lïn ngûåa. Gai mêy àêm vaâo chên, maáu
chaãy ra àaä khö. Gai mêy àêm vaâo tay, maáu chaãy ra àaä khö. Gai mêy
àêm vaâo mùåt, maáu chaãy ra àaä khö. Maáu khö laâm thaânh nhûäng àûúâng
vùçn vïån trïn chên, trïn tay, trïn mùåt Chuáa laâng. Mùåt Chuáa laâng
caâng thïm hung aác.
***
Trïn nuái, thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo àaä thûác dêåy. Hai àûáa quúâ tay
khöng thêëy meå, ruåi mùæt nhòn chung quanh cuäng khöng thêëy meå àêu.
Con Gaåo khoác, thùçng Nhaâ noái:
- Chuáng ta huá to lïn thò meå vïì.
Chuáng noá huá to. Tiïëng vang cuäng huá, con rêån con nghe tiïëng
huá, noá bùæt chûúác tiïëng ngûúâi meå huá, huá lïn. Thùçng Nhaâ noái:

TÒM MEÅ 9
- Meå nghe tiïëng chuáng ta huá röìi. Meå sùæp vïì àêëy.
Thùçng Nhaâ dùæt con Gaåo ra göëc cêy gaåo, thêëy gioã gaåo treo trïn
ngoån cêy. Thùçng Nhaâ thêëy caái saâo truác, noái:
- Meå treo cao àïí chuáng ta ùn deâ àêy.
Noá lêëy caái saâo choåc vaâo gioã gaåo, mêëy haåt gaåo rúi xuöëng. Hai anh
em cuái xuöëng nhùåt ùn. Ùn xong, hai àûáa treã nhòn xuöëng dûúái nuái,
chuáng noá choáng mùåt, laåi öm nhau, lêëy manh aáo raách cuãa ngûúâi meå
àùæp, röìi laåi nguã thiïëp ài. Con rêån con vêîn huá àïìu àïìu, ru nguã hai àûáa
treã.
***
Chuáa laâng mùåt maây vùçn vïån, cûúäi ngûåa ra khoãi rûâng mêy, àang
àõnh vïì thò nghe tiïëng huá trïn nuái. Chuáa laâng phi ngûåa lïn. Rêån con
nghe tiïëng nhaåc ngûåa, vöåi vaä boâ xuöëng nuái àoán Chuáa laâng. Chuáa laâng
phi ngûåa lïn túái chöî coá tiïëng huá, chó thêëy möåt con rêån con, quaát:
- Coá ba meå con chaåy qua àêy khöng?
Chuáa laâng hoãi ba lêìn. Ba lêìn, con rêån con traã lúâi khöng biïët.
Chuáa laâng tûác giêån àuâng àuâng, bùæt con rêån con boã vaâo möìm cùæn, nuöët
chûãng, con rêån con noái:
- Chuáa laâng giïët ngûúâi, ùn rêån, khöng àûúåc laâm ngûúâi nûäa.
Chuáa laâng seä biïën thaânh con höí.
Con rêån con noái xong thò Chuáa laâng biïën thaânh con höí, mùåt
maây vùçn vïån rêët hung aác. Con höí chaåy vaâo hang trong rûâng. Doåc
àûúâng noá gùåp möåt ngûúâi con gaái ài kiïëm cuãi. Con höí gêìm lïn möåt
tiïëng, nhaãy túái vöì ngûúâi con gaái, bùæt vïì hang. Ngûúâi con gaái khoác loác.
Con höí àõnh ùn ngûúâi con gaái, nhûng noá thêëy ngûúâi con gaái mùæt saáng
nhû sao, tay deão nhû mêy, noá noái:
- Tao tha chïët cho maây, nhûng tao lêëy maây laâm vúå.
Ngûúâi con gaái khoác loác, giaäy giuåa. Vïì àïën hang, con höí giam
ngûúâi con gaái vaâo möåt ngùn bïn. Noá chêët àaá chung quanh. Noá chêët
nhûäng taãng àaá to nhêët, nùång nhêët chung quanh ngûúâi con gaái.

TÒM MEÅ 10
Tûâ khi Chuáa laâng biïën thaânh höí, dên laâng laâm ùn àaä dïî chõu
hún trûúác. Nhûng con höí laåi bùæt dên laâng möîi ngaây phaãi nöåp cho noá
möåt buöìng gan, gan trêu hay gan lúån. Nïëu khöng nöåp thò noá seä bùæt
ngûúâi. Dên laâng rêët cùm con höí, nhûng khiïëp oai noá, nïn ngaây ngaây
phaãi giïët trêu, giïët lúån, cùæt lêëy buöìng gan àem ra búâ suöëi. Ngaây ngaây
höí ra àêëy lêëy gan ùn.
Dên laâng vêîn tòm caách trûâ con höí ài, nhûng chûa coá dõp.
Thùçng Nhaâ, con Gaåo ùn hïët gioã gaåo thò vûâa troân möåt thaáng.
Ngûúâi meå vêîn chûa vïì. Con Gaåo khoác. Thùçng Nhaâ noái:
- Chuáng ta phaãi ài tòm meå chûá khoác meå cuäng chùèng vïì.
Thùçng Nhaâ coäng con Gaåo xuöëng nuái. Buöíi chiïìu, hai anh em túái
möåt búâ suöëi. Con Gaåo vûâa khoác vûâa noái:
- Sao maäi meå chùèng vïì.
Gaåo kïu àoái, Gaåo khoác àoâi ùn. Thùçng Nhaâ cuäng àoái lùæm, nhûng
noá khöng khoác, noá noái:
- Meå thïë naâo cuäng vïì.
Thùçng Nhaâ tröng trûúác tröng sau, thêëy bïn búâ suöëi coá möåt
buöìng gan lúån. Noá àõnh nhaãy ra lêëy thò con höí vûâa túái. Thùçng Nhaâ
giêëu con Gaåo vaâo möåt buåi kñn. Hai àûáa treã nhòn ra. Con höí ùn gan
xong, vûún mònh vùçn möåt caái röìi biïën vaâo rûâng. Hai anh em phaãi bõt
muäi vò muâi höi tanh cuãa con höí. Ngaây höm sau, gêìn vïì chiïìu, thùçng
Nhaâ vaâ con Gaåo nuáp trong buåi kñn, thêëy möåt öng cuå giaâ àem möåt
buöìng gan àïën àùåt bïn búâ suöëi, cuäng vêîn chöî höm qua. Öng cuå lêëm
leát nhòn xung quanh röìi ài. Xêm xêím töëi, con höí túái ùn gan xong, noá
vûún mònh vùçn möåt caái röìi biïën vaâo rûâng. Hai anh em phaãi bõt muäi vò
muâi höi tanh cuãa con höí. Ngaây höm sau nûäa, gêìn vïì chiïìu, thùçng
Nhaâ vaâ con Gaåo nuáp trong buåi kñn, thêëy möåt baâ laäo àem möåt buöìng
gan àïën àùåt úã búâ suöëi, cuäng vêîn chöî höm qua. Baâ laäo lêëm leát nhòn
chung quanh röìi ài. Àúåi baâ laäo ài khoãi, Nhaâ nhaãy ra. Gaåo giûä laåi, noái:
- Àûâng ra, höí cùæn chïët.

TÒM MEÅ 11
- Höí chûa túái. Anh ra lêëy gan vïì cho em ùn àúä àoái.
Noái xong, thùçng Nhaâ chaåy rêët nhanh ra búâ suöëi, lêëy buöìng gan
trúã vïì. Con Gaåo nhaãy ra khoãi buåi, tñu tñt noái:
- Nhanh lïn, nhanh lïn, höí sùæp túái àêy.
Thùçng Nhaâ möåt tay cêìm buöìng gan, möåt tay dùæt Gaåo, noái:
- Vaâo sêu trong rûâng keão höí vaâo bùæt àûúåc.
Hai àûáa vaâo sêu trong rûâng. Thùçng Nhaâ nhúá höìi ài vúái öng laäo
Àaá. Öng laäo Àaá daåy noá caách àêåp àaá lêëy lûãa. Noá àêåp àaá, lûãa toáe ra.
Hai àûáa chêët cuãi khö laâm bïëp nûúáng gan, nûúáng chñn àïën àêu ùn àïën
àêëy.
Con höí àïën búâ suöëi nhû moåi khi. Khöng thêëy buöìng gan , noá
gêìm lïn möåt tiïëng.
Con Gaåo öm chêìm lêëy anh, noái:
- Chaåy ài khöng höí bùæt.
- Khöng súå. Noá khöng vaâo àêy àûúåc.
Con höí suåc saåo chung quanh möåt höìi lêu. Noá ài àïën àêu thò àaá
bùng cêy àöí àïën àêëy, nhûng noá khöng vaâo àûúåc chöî thùçng Nhaâ vaâ con
Gaåo. Ngaây höm sau cuäng thïë. Ngaây höm sau nûäa cuäng thïë. Con höí
suåc saåo chung quanh möåt höìi lêu. Noá ài àïën àêu thò àaá bùng cêy àöí
àïën àêëy, nhûng noá vêîn khöng vaâo àûúåc chöî thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo.
Noá gêìm lïn, tiïëng gêìm lay rûâng chuyïín nuái. Cuöëi cuâng noá löìng löån ra
vïì. Thùçng Nhaâ, con Gaåo laåi nûúáng gan, chñn àïën àêu ùn àïën àêëy. Con
Gaåo noái:
- Àïí daânh cho meå möåt miïëng gan keão meå àoái.
***
Con höí vïì hang, gêìm theát dûä túån. Vúå höí súå khiïëp, chaåy sang
ngùn bïn, öm mùåt khoác. Ngaây höm sau, con höí ra búâ suöëi rêët súám. Noá
nêëp sau möåt buåi lau. Buöíi chiïìu, noá thêëy möåt öng laäo mang buöìng
gan àùåt bïn búâ suöëi, lêëm leát nhòn chung quanh röìi ài. Öng laäo vûâa ài

TÒM MEÅ 12
thò coá möåt thùçng beá chaåy túái xaách buöìng gan chaåy vuåt vaâo rûâng sêu.
Con höí gêìm lïn:
- Thùçng beá höîn laáo, muöën söëng thò àïí buöìng gan àêëy.
Noá nhe nanh, vïính rêu, nhaãy nhûäng bûúác nhanh nhû gioá, àuöíi
theo thùçng Nhaâ. Noá àûáng xa, thêëy möåt àöëng lûãa to, hai àûáa treã ngöìi
nûúáng gan, muâi thúm phûng phûác. Con höí theâm roã möåt baäi nûúác boåt
tanh tûúãi. Noá nhaãy xöì vaâo, nhûng àaá bùng cêy àöí, noá khöng vaâo àûúåc
chöî thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo. Noá gêìm lïn nhûäng tiïëng lay rûâng chuyïín
nuái. Noá àiïn cuöìng, löìng löån ra vïì.
Vïì àïën hang, con höí gêìm theát dûä túån. Vúå höí súå khiïëp nùçm trong
ngùn bïn, öm mùåt khoác. Con höí quaát:
- Coá hai àûáa treã cuâng giöëng ngûúâi vúái maây, daám caã gan lêëy gan
cuãa tao ùn. Maây vaâo rûâng sêu, chöî naâo coá lûãa laâ chöî chuáng noá nêëp, döî
àem chuáng noá vïì àêy.
Vúå höí noái:
- Höí coân khöng àem vïì àûúåc, töi àem thïë naâo àûúåc?
Con höí haá röång möìm, nhe nanh nhoån hoùæt, mùæt àoã ngêìu nhû
miïëng tiïët. Noá laåi gêìm:
- Khöng àem àûúåc hai àûáa treã vïì àêy, thò tao bùæt hïët dên laâng
ùn gan. Vúå höí nghe noá doåa bùæt hïët dên laâng ùn gan, lo súå quaá àaânh
phaãi ài. Nhûng vûâa ài, vúå höí vûâa khoác. Vúå höí àïën chöî hai anh em
Nhaâ vaâ Gaåo. Hai àûáa àang nguã, aánh lûãa ûãng höìng trïn traán thùçng
Nhaâ trïn traán con Gaåo. Vúå höí nhòn hai àûáa treã caâng thûúng, nûúác
mùæt chaãy roâng roâng. Nûúác mùæt chaãy trïn traán cuãa Nhaâ, trïn maá cuãa
Gaåo. Thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo choaâng tónh dêåy. Chuáng noá ruåi mùæt,
thêëy trûúác mùåt laâ möåt ngûúâi con gaái xinh àeåp, nhûng mùåt buöìn buöìn
nhû mùåt ngûúâi meå. Thùçng Nhaâ ngöìi dêåy, hoãi:
- Chõ laâ ai?
Con Gaåo cuäng ngöìi dêåy, chaåy àïën nùæm tay vúå höí, hoãi:
- Chõ úã àêu àïën àêy?

TÒM MEÅ 13
Vúå höí khöng traã lúâi àûúåc, àûáng khoác. Con Gaåo chaåy àïën öm
chên vúå höí. Thùçng Nhaâ cuäng chaåy àïën cêìm tay vúå höí. Thùçng Nhaâ
hoãi:
- Chõ laâ ai maâ laåi khoác?
Con Gaåo cuäng hoãi:
- Chõ úã àêu àïën àêy maâ cûá khoác maäi thïë?
Vúå höí ngheån ngaâo noái:
- Thöi, hai em àûâng hoãi nûäa. Hai em cûá ài theo chõ àêy, chõ seä
noái cho hai em hiïíu.
Thùçng Nhaâ hoãi:
- Ài vúái chõ aâ? Ài àêu?
Con Gaåo cuäng hoãi:
- Ài vúái chõ aâ? Chõ àûa em àïën vúái meå em nheá.
Mùåt vúå höí cuäng buöìn nhû mùåt ngûúâi meå. Tiïëng noái cuãa vúå höí
cuäng ïm dõu nhû tiïëng noái cuãa ngûúâi meå. Con Gaåo bùçng loâng ài vúái vúå
höí. Thùçng Nhaâ cuäng bùçng loâng.
Hai anh em giuåc vúå höí ài, vúå höí laåi khöng ài, àûáng nguyïn möåt
chöî, nûúác mùæt chaãy roâng roâng. Vúå höí nghô:
- Khöng leä àem hai em vïì cho höí ùn gan.
Con Gaåo noáng loâng tòm meå, giuåc vúå höí ài. Thùçng Nhaâ cuäng giuåc.
Vúå höí vêîn chûa chõu ài. Chúåt vúå höí nghô ra möåt caách, baão hai em chui
vaâo vaáy, röìi tiïën vïì hang.
Höí thêëy vúå vïì, hoãi:
- Coá tòm thêëy chuáng noá khöng?
Vúå höí noái:
- Chó thêëy nuái bùng cêy àöí, àöëng lûãa vêîn chaáy, hai àûáa treã ài
röìi.

TÒM MEÅ 14
Höí gêìm lïn möåt tiïëng lay rûâng chuyïín nuái. Vúå höí súå khiïëp. Con
Gaåo baám chùåt lêëy thùçng Nhaâ. Höí nhòn vaáy vúå thêëy luâng thuâng hoãi:
- Sao to thïë kia?
Vúå höí noái:
- Sùæp àeã, laâm buöìng cho töi àeã.
Höí chó vaâo ngùn riïng cuãa vúå höí, baão:
- Cûá vaâo àoá maâ àeã ài.
Vúå höí noái:
- Phaãi tha thïm àaá vaâo.
Höí beân ài tha àaá chêët àêìy chung quanh ngùn cuãa vúå höí. Vúå höí
vaâo ngùn, caâi cûãa àaá laåi. Trong ngùn àaá dêìy, con Gaåo khoác suåt suâi.
Thùçng Nhaâ hoãi vúå höí:
- Sao chõ laåi lûâa chuáng töi vïì àêy cho höí ùn thõt chuáng töi?
Vúå höí laåi khoác, cuái xuöëng chuåm àêìu vaâo hai àûáa treã, kïí laåi vò
sao vúå höí bùæt buöåc phaãi àûa Nhaâ vaâ Gaåo vïì àêy. Cuöëi cuâng, vúå höí noái:
- Chõ khöng àûa hai em vïì àêy thò höí ùn thõt hïët dên laâng. Chõ
àem hai em vïì àêy, hai em tröën trong naây vúái chõ àïí tòm mûu giïët höí.
Mùåt vúå höí buöìn nhû mùåt ngûúâi meå. Tiïëng noái cuãa vúå höí ïm dõu
nhû tiïëng noái ngûúâi meå. Nhaâ vaâ Gaåo bùçng loâng tröën trong ngùn àaá
vúái vúå höí.
Höí ài rûâng vïì, nhòn vaâo phña ngùn àaá, gêìm lïn, hoãi:
- Àeã chûa?
Vúå höí chûa kõp traã lúâi, noá àaä phöìng muäi lïn. Noá ngûãi thêëy húi
treã con, noá gêìm:
- Àeã ngûúâi aâ? Mêëy àûáa? Àem ra àêy.
Vúå höí traã lúâi:
- Hai àûáa, khöng àem ra àûúåc. Noá nhoã, ra gioá noá chïët.

TÒM MEÅ 15
- Khöng àem ra thò múã cûãa tao vaâo.
- Vaâo khöng àûúåc, noá nhoã, noá thêëy böë höí, noá súå noá chïët.
- Noá nhoã, gan noá to chûâng naâo?
- Noá nhoã, gan noá bùçng àöët tay.
Höí liïëm meáp boã ài, nghe xa xa coá tiïëng àaá bùng, cêy àöí. Vúå höí
kïí laåi chuyïån bõ höí bùæt eáp laâm vúå nhû thïë naâo cho hai àûáa treã nghe.
Thùçng Nhaâ cuäng kïí tònh caãnh nhaâ mònh cho vúå höí nghe. Con Gaåo öm
chùåt lêëy thùçng Nhaâ, thùçng Nhaâ öm chùåt lêëy vúå höí, vúå höí öm chùåt lêëy
hai em. Tûâ àöi mùæt vúå höí saáng nhû sao, hai doâng nûúác mùæt chaãy ra
trong nhû nûúác suöëi, rúi xuöëng baân tay nhoã cuãa con Gaåo vaâ thùçng
Nhaâ. Con Gaåo hoãi:
- Meå em àêu?
Vúå höí noái:
- Caác em thïë naâo cuäng tòm thêëy meå. Chõ thïë naâo cuäng thêëy
nhaâ.
Vúå höí leãn ra, vaâo rûâng traãy muöîm vïì cuâng hai em ùn. Ùn xong
hai àûáa treã nguã. Vúå höí ngöìi nhòn hai em, thêëy chuáng noá hiïìn laânh,
thûúng chuáng noá bú vú, vúå höí laåi khoác. Vúå höí cêët tiïëng ïm aái ru cho
hai em nguã say.
***
Höm sau höí laåi hoãi:
- Àaä nhúán chûa? Àem möåt àûáa ra àêy tao ùn gan.
Vúå höí noái:
- Coân beá lùæm. Chûa nhúán àûúåc laâ bao. Ùn bêy giúâ chùèng boä.
Ngaây höm sau, höí laåi hoãi. Vúå höí laåi traã lúâi nhû thïë. Höí gêìm lïn,
laâm cho caã hang àaá rung lïn nhû sêëm àöång. Höí noái:
- Maây khöng àûúåc noái quanh. Tao heån möåt ngaây nûäa. Ngaây mai,
maây khöng àûa möåt àûáa ra thò tao seä phaá cûãa vaâo löi caã ba àûáa chuáng
maây ra ùn möåt luác.

TÒM MEÅ 16
Noái xong höí ra ài, nghe xa xa àaá bùng cêy àöí êìm êìm. Ba ngûúâi
trong hang öm nhau khoác. Con Gaåo noái:
- Meå úã àêu, meå vïì àoán con, höí noá sùæp ùn gan con röìi.
Luác naây ngûúâi meå thêëy nhoái àau trong ruöåt. Ngûúâi meå àaä ài
luâng hïët rûâng nuái, àêìu söng ngoån nguöìn àïí tòm con, nhûng khöng
gùåp. Ngaây àïm ngûúâi meå chó khoác, mùæt ngûúâi meå àaä múâ ài.
Thùçng Nhaâ lêëy tay gaåt nûúác mùæt, noái vúái vúå höí:
- Chõ ra cùæt lêëy möåt miïëng gan úã búâ suöëi vïì, ngaây mai höí hoãi thò
àûa ra cho noá, baão rùçng gan ngûúâi beá hún gan trêu.
Vúå höí ra búâ suöëi cùæt lêëy möåt miïëng gan trêu àem vïì. Thùçng
Nhaâ noái:
- Chõ lêëy ba gai mêy nheát kñn vaâo trong miïëng gan, höí ùn gan,
gai mêy seä àêm thuãng ruöåt höí.
Ngaây höm sau, höí gêìm:
- Àem möåt àûáa ra àêy àïí tao ùn gan.
Vúå höí noái:
- Töi giïët möåt àûáa röìi. Àêy àaä sùén buöìng gan cuãa noá àïí böë höí
ùn.
Höí cûúâi, mùåt höí cûúâi laåi caâng xêëu xñ, dûä túån. Höí khen vúå höí töët.
Vúå höí àûa miïëng gan cho höí. Höí hoãi:
- Sao gan khöng tûúi?
Vúå höí noái:
- Gan ngûúâi khöng tûúi bùçng gan trêu, gan lúån, nhûng böí hún
gan trêu, gan lúån.
Höí laåi hoãi:
- Sao gan ngûúâi coá caái gò vûúng vûúáng khoá ùn?
Vúå höí noái:

TÒM MEÅ 17
- Gan ngûúâi khöng mïìm bùçng gan trêu, gan lúån, nhûng gan
ngûúâi böí hún gan trêu, gan lúån.
Höí ùn xong thò lûúäi höí toáe maáu, toaåc ra laâm àöi, ruöåt höí àau
nhû kim àêm. Vúå höí caâi cûãa àaá laåi thêåt cêín thêån. Höí gêìm, höí quaát,
höí kïu. Höí goåi vúå höí ra àêëm lûng cho höí. Vúå höí khöng ra, höí noái:
- Maây phaãn tao, tao biïët röìi.
Noá gêìm lïn möåt tiïëng, àaá trong hang lúã êìm êìm. Noá huác vaâo
ngùn bïn, àaá vúä toaác ra. Noá tröng thêëy vúå àang öm hai àûáa treã. Noá
laách vaâo, nhûng àaá àaä keåp lêëy àêìu con höí, àêìu con höí vúä toaác ra.
Thùçng Nhaâ, con Gaåo vaâ vúå höí phaãi àûa tay lïn bõt muäi vò muâi tanh
höi cuãa con höí.
- Höí chïët röìi. Phaãi àem chön höí ngoaâi hang.
Ba ngûúâi àaâo möåt caái höë sêu, vûát xaác höí xuöëng, lêëp àêët lïn.
***
Con Gaåo àem manh aáo raách cuãa ngûúâi meå ra phúi. Nhúá meå, Gaåo
khoác, nûúác mùæt cuãa Gaåo rúi xuöëng àêët. Thùçng Nhaâ vûâa nhúá meå vûâa
thûúng em, cuäng khoác, nûúác mùæt cuãa Nhaâ rúi xuöëng àêët. Ngûúâi con
gaái vûâa nhúá nhaâ vûâa thûúng hai àûáa treã bú vú, cuäng khoác, nûúác mùæt
cuãa ngûúâi con gaái rúi xuöëng àêët. Thùçng Nhaâ vaâo trong ngùn lêëy ra
möåt höåt muöîm àem vuâi xuöëng àêët. Noá noái:
- Muöîm úi, maây moåc lïn cho chuáng tao khuêy khoãa chuát naâo.
Saáng höm sau, ba ngûúâi chaåy ra, thêëy muöîm àaä moåc mêìm. Gaåo
khöng khoác nûäa. Ngûúâi con gaái cuäng vui lïn. Buöíi trûa, ba ngûúâi
chaåy ra, thêëy muöîm àaä cao bùçng àêìu ngûúâi con gaái. Ba ngûúâi vöî tay
cûúâi. Buöíi chiïìu, ba ngûúâi chaåy ra, thêëy muöîm àaä cao vuát túái mêy,
caânh laá rûúâm raâ nhû möåt caái taán lúán múã ra rúåp caã möåt vuâng. Ba
ngûúâi àûáng dûúái göëc muöîm nhaãy nhoát. Saáng höm sau, muöîm chi chñt
nhûäng quaã laâ quaã.
Ngûúâi con gaái traãy ba quaã muöîm vûâa ngoåt vûâa thúm. Ba ngûúâi
ùn vaâo maát loâng maát daå. Chim rûâng nghe tin höí chïët, trûúác hang höí

TÒM MEÅ 18
laåi coá cêy muöîm to boáng rêm rêët maát, quaã vûâa thúm vûâa ngoåt. Chuáng
noá rñu rñt ca, ruã nhau bay àïën cêy muöîm.
Àêìu tiïn laâ chim chaâo maâo. Thùçng Nhaâ ngöìi dûúái göëc muöîm vúái
con Gaåo vaâ ngûúâi con gaái, thêëy chaâo maâo nghiïng maâo ùn muöîm, beân
hoãi:
- Chaâo maâo coá biïët meå töi úã àêu khöng?
Chaâo maâo hoãi:
- Ngûúâi thïë naâo?
- Giöëng töi nhû àuác.
- Thïë thò khöng biïët.
- Chaâo maâo khöng biïët thò khöng cho chaâo maâo ùn.
Thùçng Nhaâ xua con chaâo maâo. Chaâo maâo vûâa bay ài thò möåt con
saáo àïën. Thùçng Nhaâ ngöìi dûúái göëc cêy muöîm vúái con Gaåo vaâ ngûúâi
con gaái, thêëy saáo àang lêëy moã ngùæt róa möåt quaã muöîm, beân hoãi:
- Saáo coá biïët meå töi úã àêu khöng?
- Ngûúâi thïë naâo?
- Giöëng töi nhû àuác.
- Thïë thò khöng biïët.
- Saáo khöng biïët thò khöng cho saáo ùn.
Thùçng Nhaâ xua con saáo. Saáo vûâa bay ài thò möåt con àaåi baâng
àïën. Àaåi baâng maâo àoã moã vaâng, löng cöí oáng aánh nùm mêìu, hai caánh
xoâe ra rúåp caã hang höí. Thùçng Nhaâ ngöìi dûúái göëc cêy muöîm vúái con
Gaåo vaâ ngûúâi con gaái, thêëy àaåi baâng ùn quaã, beân hoãi:
- Àaåi baâng coá biïët meå töi úã àêu khöng?
Àaåi baâng nhòn thùçng Nhaâ, nhòn con Gaåo möåt luác lêu laåi nhòn
ngûúâi con gaái.
Àaåi baâng noái:

TÒM MEÅ 19
- Àaåi baâng coá biïët möåt baâ giöëng hai em nhû àuác, baâ coá möåt trai
tïn laâ Nhaâ, möåt gaái tïn laâ Gaåo, baâ vêîn nhùæc hai con, nhûng khöng
biïët àûúâng vïì.
- Thïë thò àuáng laâ meå chuáng töi röìi. Meå töi úã àêu, àaåi baâng?
- Phaãi ài qua ba rûâng, böën söng, baãy nuái, röìi àïën möåt bïën söng,
nûúác trong nhû gûúng, bïën coá möåt cêy àa um tuâm maát rûúåi. Meå caác
em thûúâng hay àïën àêëy tùæm rûãa.
- Àaåi baâng dêîn chuáng töi ài tòm meå nheá.
- Àïí àaåi baâng ùn no thò àaåi baâng dêîn caác em ài tòm meå.
- Thïë thò àaåi baâng ùn ài, ùn nhanh lïn röìi àûa chuáng töi ài tòm
meå.
Àaåi baâng ùn xong, noái:
- Hai em treâo lïn mònh àaåi baâng, mònh àaåi baâng ïm nhû böng,
êëm nhû nùæng, àaåi baâng seä dêîn hai em ài tòm meå.
***
Thùçng Nhaâ àúä con Gaåo lïn mònh àaåi baâng, röìi bûúác lïn ngöìi
àùçng sau àûáa em. Hai anh em quay laåi thêëy ngûúâi con gaái àûáng trûúác
cûãa hang, mùåt buöìn buöìn nhû mùåt ngûúâi meå . Ngûúâi con gaái noái:
- Hai em ài tòm meå, chõ thò bao giúâ tòm thêëy nhaâ?
Ngûúâi con gaái sa nûúác mùæt, nûúác mùæt trong nhû nûúác suöëi.
- Àaåi baâng úi, àaåi baâng coá giuáp cho chõ töi tòm àûúåc nhaâ khöng?
- Ra búâ suöëi, ài vaâo con àûúâng àaá, àïën tòm öng laäo Àaá öng laäo
Àaá seä chó àûúâng cho chõ vïì nhaâ.
Ngûúâi con gaái noái:
- Laâm sao maâ tòm àïën àûúåc nhaâ öng laäo Àaá?

TÒM MEÅ 20
- Àaåi baâng seä thaã laá muöîm úã doåc àûúâng, chöî naâo coá laá muöîm thò
ài, chõ seä tòm àûúåc nhaâ öng laäo Àaá.
Ngûúâi con gaái noái vúái hai àûáa beá:
- Hai em tòm àûúåc meå röìi thò vïì chöî öng laäo Àaá cho chõ àûúåc
gùåp, keão chõ nhúá hai em.
- Duâ xa, duâ khoá chuáng em cuäng tòm gùåp chõ.
Ngûúâi con gaái àûáng trûúác cûãa hang, nhòn hai àûáa treã gêåt gêåt
àêìu. Con Gaåo giûä chùåt manh aáo raách cuãa meå. Thùçng Nhaâ möåt tay giûä
Gaåo, möåt tay nùæm löng cöí àaåi baâng. Àaåi baâng cêët tiïëng hoát nhû tiïëng
saáo, xoâe hai caánh biïëc nhû mêy xanh, bay böíng lïn giúâi. Hai anh em
quay laåi thêëy ngûúâi con gaái vêîn àûáng trûúác cûãa hang gêåt gêåt àêìu. Àaåi
baâng thónh thoaãng laåi nhaã xuöëng möåt laá muöîm.
***
Àaåi baâng bay qua rûâng, bay qua nuái, mònh àaåi baâng ïm nhû
böng, êëm nhû nùæng, tiïëng àaåi baâng kïu nhû tiïëng saáo. Àaåi baâng bay
qua möåt con söng, thùçng Nhaâ giêåt löng cöí àaåi baâng, hoãi:
- Àêy röìi phaãi khöng, àaåi baâng?
- Chûa phaãi. Bïën söng meå em hay túái trong chûá khöng àuåc.
Thónh thoaãng con Gaåo noái:
- Àaåi baâng úi, àaåi baâng thaã laá muöîm xuöëng keão chõ töi laåc löëi.
Àaåi baâng bay qua rûâng, bay qua nuái, mònh àaåi baâng ïm nhû
böng, êëm nhû nùæng, tiïëng àaåi baâng kïu nhû tiïëng saáo. Àaåi baâng bay
qua möåt con söng, coá bïën um tuâm.
Thùçng Nhaâ giêåt löng cöí àaåi baâng, noái:
- Àêy röìi phaãi khöng àaåi baâng?

TÒM MEÅ 21
- Chûa phaãi. Bïën söng meå em hay túái laâ bïën cêy àa, khöng phaãi
bïën cêy si.
Con Gaåo chûåc khoác. Noá noái:
- Coá gùåp meå thêåt khöng?
- Gaåo àûâng söët ruöåt. Phaãi bay qua àuã ba rûâng, böën söng, baãy
nuái múái tòm thêëy meå.
Àaåi baâng bay hïët ba rûâng, böën söng, baãy nuái, mònh àaåi baâng ïm
nhû böng, êëm nhû nùæng, tiïëng àaåi baâng kïu nhû tiïëng saáo. Túái möåt
bïën söng, coá möåt cêy àa cöí thuå um tuâm, àaåi baâng tûâ tûâ àöî xuöëng. Luác
êëy vaâo giûäa trûa. Àaåi baâng noái:
- Meå hai em úã àêy.
Thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo nhaãy xuöëng àêët vöî tay cûúâi. Thùçng Nhaâ
öm lêëy cöí àaåi baâng noái:
- Àaåi baâng töët lùæm. Bêy giúâ àaåi baâng chó cho töi àïën chöî meå töi.
- Caác em treâo lïn cêy àa, túái caái caânh chôa ngang mùåt nûúác. Caác
em nhòn xuöëng söng. Laát nûäa, baâ con ài kiïëm cuãi qua àêy, thûúâng
hay xuöëng rûãa mùåt. Caác em thêëy trïn mùåt nûúác, ai giöëng mùåt hai em,
thò àêëy chñnh laâ meå caác em.
Noái xong, con àaåi baâng maâo àoã, moã vaâng, löng cöí oáng aánh nùm
mêìu, mònh ïm nhû böng, êëm nhû nùæng, xoâe caánh to röång, vöî caánh
bay cao, tiïëng kïu ïm aái nhû tiïëng saáo.
Thùçng Nhaâ àúä con Gaåo treâo lïn cêy àa. Hai anh em baám trïn
caái caânh cao moåc chôa ra ngang mùåt nûúác. Chuáng noá soi mùåt trïn
doâng söng trong vùæt, mùåt hai àûáa nöíi trïn mùåt nûúác, giöëng nhau nhû
àuác.
Nhûäng ngûúâi àaân baâ ài kiïëm cuãi vïì, buöíi trûa oi bûác, ai nêëy àïìu
àùåt gaánh cuãi dûúái göëc àa, röìi xuöëng bïën rûãa mùåt lau mònh. Thùçng
Nhaâ vaâ con Gaåo nhòn xuöëng mùåt söng. Mùåt chuáng noá hiïån lïn rêët roä,

TÒM MEÅ 22
nhûng hai àûáa khöng thêëy mùåt ai giöëng nhû mùåt chuáng noá. Àaám
ngûúâi rûãa mùåt lau mònh xong, laåi cêët gaánh ài. Àaám ngûúâi khaác àïën.
Thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo laåi nhòn xuöëng mùåt söng nhûng khöng thêëy
mùåt ai giöëng nhû mùåt chuáng noá. Con Gaåo khoác, thùçng Nhaâ noái:
- Em Gaåo àûâng khoác, àaåi baâng khöng noái döëi àêu.
Àaám ngûúâi rûãa mùåt lau mònh xong, laåi cêët gaánh ài. Àaám ngûúâi
khaác àïën. Thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo nhòn xuöëng mùåt söng, mùåt chuáng
noá hiïån lïn rêët roä, giöëng nhau nhû àuác. Böîng chuáng noá thêëy hiïån
trïn mùåt nûúác trong, mùåt möåt ngûúâi àaân baâ giöëng mùåt chuáng noá nhû
àuác. Ngûúâi àaân baâ àang rûãa mùåt, cuäng thêëy hiïån trïn mùåt nûúác trong
mùåt hai àûáa treã giöëng mùåt mònh nhû àuác. Nûúác mùæt cuãa ngûúâi àaân
baâ roã xuöëng doâng söng. Nûúác mùæt cuãa thùçng Nhaâ, nûúác mùæt cuãa con
Gaåo cuäng roã xuöëng doâng söng. Doâng nûúác tröi, nûúác söng trong vùæt,
ba khuön mùåt giöëng nhau nhû àuác, chuåm vaâo nhau röìi laåi toãa ra, toãa
ra röìi laåi chuåm vaâo nhau.
Con Gaåo giú manh aáo raách vêîy . Noá noái:
- Meå úi!
Thùçng Nhaâ cuäng noái:
- Meå úi!
Ngûúâi àaân baâ giú tay ra àoán hai àûáa treã. Mùåt ngûúâi meå khöng
buöìn nûäa, mùæt ngûúâi meå khöng múâ nûäa. Tiïëng noái ïm nhû ru cêët lïn:
- Laåi àêy con.
Thùçng Nhaâ vaâ con Gaåo öm chùåt lêëy ngûúâi meå, ngûúâi meå öm
chùåt lêëy hai con. Ngûúâi meå noái:
- Meå ài kiïëm ùn, mong cho Nhaâ coá nhaâ, Gaåo coá gaåo, khöng ngúâ
laåc àûúâng, àïí àïën nöîi hai con khöí súã.
Vûâa noái vûâa vuöët toác röëi buâ cuãa con giai, lau nûúác mùæt cho con
gaái. Tiïëng ngûúâi meå ïm hún tiïëng saáo cuãa àaåi baâng, ïm hún tiïëng
ngûúâi con gaái trong hang höí. Tay ngûúâi meå ïm hún böng, êëm hún
nùæng. Thùçng Nhaâ bùæt àêìu kïí cho meå nghe nhûäng chuyïån chuáng noá
gùåp úã doåc àûúâng. Ngûúâi meå noái:

TÒM MEÅ 23
- Chuáa laâng chïët röìi, höí cuäng khöng coân. Meå con ta gùåp nhau,
thïë naâo Nhaâ cuäng coá nhaâ, Gaåo cuäng coá gaåo.
Ngûúâi meå cêët tiïëng haát ru cho hai con nguã, vaâ noái:
- Caác con nguã ài cho àúä mïåt. Töåi tònh caác con vêët vaã. Chöëc nûäa
meå seä mua quaâ cho caác con ùn.
Trong tay ngûúâi meå, hai anh em àaánh möåt giêëc nguã ngon.
Ngûúâi meå nhòn con, khi thò móm cûúâi, khi laåi ûáa nûúác mùæt. Ngûúâi meå
haát:
- Trúã vïì laâng tûâ nay coá nhaâ, coá gaåo, coá meå coá con. Con úi con nguã
cho ngoan...
(Theo möåt chuyïån cöí tñch Têy Nguyïn)

TÒM MEÅ 24
Vuå kiïån chêu chêëu
Ngaây êëy coá möåt con chêu chêëu maãi mï kiïëm ùn laåc mêët àûúâng
vïì. Töëi àïën, trúâi reát laåi mûa rúi raã rñch, laâm cho chêëu ta run rêíy. Noá
muöën tòm möåt chöî nguã, nhûng boáng àen daây àùåc chùèng biïët àûúâng
naâo maâ lêìn. - "Ta cûá boâ liïìu may gùåp chöî naâo khoãi ûúát thò nùçm taåm
möåt àïm". Nghô vêåy, chêëu ta cûá löìm cöìm boâ maäi trïn möåt caânh cêy
múái baám àûúåc. Cuöëi cuâng, khöng ngúâ noá laåi loåt àûúåc vaâo nhaâ chim ri.
Àïën àêy, chêu chêëu thêëy êëm aáp dïî chõu. Nhûng möåt tiïëng hoãi cêët lïn:
- Àïm höm khuya khoùæt, ai vaâo nhaâ töi àoá? Kheáo keão àaåp lïn
mêëy àûáa con töi!
Thêëy chim ri meå àûáng lïn hoãi thïë, chêëu rïn ró àaáp khöng ra húi:
- Töi laâ chêëu àêy!... Àïm laånh quaá... Laâm ún cho nguã nhúâ möåt
àïm, saáng dêåy ài ngay.
- Nhaâ raách naát laåi chêåt chöåi, mêëy meå con nùçm khöng àuã. Thöi
chuá ài tòm núi khaác ài!
Nhûng chêëu vêîn kïu naâi:
- Cho gheá lûng nùçm möåt tñ phña ngoaâi naây cuäng àûúåc, keão töi
laånh coáng khöng thïí bûúác ài àêu àûúåc nûäa.
Nghe noái, chim ri meå thûúng haåi, beân àaáp:
- Thöi àûúåc, cho chuá maây nùçm gheá bïn kia, nhûng phaãi co cùèng
keão àaåp vaâo mêëy àûáa con ta.
Thïë laâ chêëu xïëp hai caâng vaâo buång, àùåt lûng ngay bïn caånh
mêëy con beá cuãa chim ri. Chó möåt chöëc sau, chêëu cuäng nhû chim ri ai
nêëy àïìu ngon giêëc.

TÒM MEÅ 25
Àang nguã say sûa, böîng nhiïn möåt tiïëng nai kïu "taác" bïn caånh
nhaâ. Tiïëng kïu quaá to laâm cho chêu chêëu giêåt mònh tónh dêåy. Chêëu
vûún vai röìi quïn mêët lúâi chim ri dùån, duöîi thùèng àöi cùèng daâi thûúåt
cuãa noá. Nhaâ chim ri vöën àùåt lú lûãng trïn möåt caânh na, nhaâ quaá raách
naát vò gioá àaánh taã túi lêu ngaây chûa kõp chûäa. Chêu chêëu duöîi maånh
àöi caâng laâm cho caã möåt chöî nùçm kïu rùng rùæc:
- Öi chao! Àöí mêët, àöí mêët.
Chim ri meå kïu tûúáng lïn. Quaã nhiïn caái duöîi chên cuãa chêëu àaä
laâm haåi noá. Mêëy con chim con bõ àaåp döìn vïì möåt phña, caái nhaâ
nghiïng hùèn, chó möåt chöëc rúâi khoãi caânh na, möåt con chim non coân
nguã say cuäng lùn theo vaâ rúi toäm xuöëng söng. Meå con chim bay loaån
xaå ài tòm thò noá àaä bõ nûúác cuöën ài mêët.
Tûác giêån vò chêu chêëu tûå dûng vö cúá àïën gêy tai hoåa cho nhaâ
mònh, saáng höm sau meå con chim ri beân ài kiïån vúái Buåt. Nghe
nguyïn caáo trònh baây àêìu àuöi, Buåt liïìn theo àïën têån núi xem xeát röìi
goåi chêu chêëu àïën hoãi:
- Taåi sao nhaâ ngûúi àïm höm àïën laâm haåi nhaâ ngûúâi ta?
Chêu chêëu cuái àêìu nhêån rùçng quaã noá coá gêy tang toác cho nhaâ
chim ri, nhûng noá cuäng cho Buåt biïët rùçng noá vöën khöng coá aác yá:
- Töi khöng phaãi laâ keã vö ún baåc nghôa àêu. Vò con nai tûå dûng úã
àêu àïën kïu theát vaâo tai laâm cho töi giêåt naãy mònh. Chñnh vò thïë maâ
töi duöîi chên theo thoái quen nïn múái ra nöng nöîi.
Thêëy chêu chêëu tònh thûåc nïn Buåt cuäng thûúng haåi, beân cho goåi
nai àïën, kïí cho nai biïët àêìu àuöi sûå viïåc xaãy ra, röìi baão:
- Nhaâ àöí, con chïët, roä raâng laâ taåi tiïëng kïu theát cuãa nhaâ ngûúi.
Taåi sao nhaâ ngûúi àïm höm khuya khoùæt àïën àêy kïu röëng lïn laâm gò
àïí gêy nïn tai vaå?
Nai vöåi vaâng traã lúâi:
- Oan töi quaá! Luác êëy töi cuäng àang lim dim àöi mùæt. Tûå nhiïn
möåt quaã na xanh rúi xuöëng truáng vaâo mùåt laâm cho töi toaáng àaãm kïu
lïn. Vêåy laâ taåi quaã na chûá khöng phaãi taåi töi.

TÒM MEÅ 26
Nghe nai baây toã coá lyá, Buåt laåi quay sang hoãi cêy na:
- Vò sao ngûúi laåi àïí cho quaã xanh rúi truáng vaâo mùåt con nai,
laâm cho noá heát tûúáng lïn, gêy tai vaå cho nhaâ ngûúâi ta. Ngûúi àaä biïët
töåi chûa?
Na àúåi Buåt buöåc töåi xong, lêåp tûác traã lúâi:
- Bêím ngaâi. Töi àêu coá muöën quaã xanh cuãa töi rúi. Vò con sêu
noá laâm haåi töi, noá cùæn cuöëng quaã xanh, cho nïn quaã múái ruång àêëy aå!
Àïën lûúåt sêu àûúåc Buåt sai goåi àïën kïí cho nghe sûå tònh röìi kïët
töåi:
- Nhaâ ngûúi àaä thêëy roä chûa? Nïëu nhaâ ngûúi khöng cùæn quaã na
xanh thò laâm gò coá tai vaå xaãy àïën cho nhaâ chim ri. Vêåy ngûúi khöng
traánh àûúåc töåi löîi.
Nhûng Buåt khöng ngúâ sêu cuäng khöng nhêån töåi. Sêu àaáp:
- Bêím ngaâi, töi vöën söëng yïn úã trong àaám laá khö dûúái kia. úã àoá
töi coá nhiïìu thûác ùn ngon laânh. Nhûng mêëy höm nay coá con gaâ úã àêu
àïën suåc saåo tòm giïët caã hoå nhaâ töi rêët laâ kinh khuãng. May mùæn laâm
sao, töi ba chên böën cùèng boâ àûúåc lïn àêy. Chùèng coá gò nheát vaâo buång
nïn töi phaãi gùåm chuát voã quaã na xanh cho àúä àoái. Nïëu coá rúi truáng
vaâo nai hay laâ con gò khaác thò àiïìu àoá khöng phaãi taåi töi maâ laâ taåi con
gaâ kia.
Laåi àïën lûúåt gaâ àûúåc goåi àïën àöëi chêët. Gaâ vöën khöng phaãi quï
taåi khu vûåc naây. Noá coá möåt àaân con. Meå con thûúâng dêîn nhau ài kiïëm
ùn. Nhûng thûác ùn ngaây möåt hiïëm. Ngaây höm kia, meå gaâ nhúâ àûúåc
võt, chöî quen biïët chúã qua söng hûáa seä xin êëp trûáng võt àïí àïìn ún. Vò
thïë mêëy höm nay gaâ àûúåc no buång. Nhûng khi nghe Buåt buöåc töåi vò
àaä gêy tai vaå cho chim ri, gaâ àúá ngûúâi khöng biïët tòm cêu gò àïí chöëng
chïë vò khu vûåc naây khöng phaãi laâ quï quaán cuãa mònh. Hoãi àïën ba lêìn,
gaâ khöng traã lúâi àûúåc, nïn bõ Buåt sai giam laåi.
Bêìy con cuãa gaâ coá böën con maái, möåt con tröëng. Khi nghe võt cho
biïët laâ meå mònh bõ giam úã bïn kia söng thò chuáng noá hïët sûác höët
hoaãng. Chuáng khêín khoaãn nhúâ võt chúã qua thùm meå. Böën con gaâ maái
nhúá thûúng meå quaá, tranh ài trûúác. Chuáng noá chó biïët kiïëm sêu tòm

TÒM MEÅ 27
dïë nuöi meå maâ khöng biïët kïu van vúái Buåt àïí meå àûúåc tha nïn cuöëi
cuâng laåi vïì khöng. Höm sau àïën lûúåt con tröëng con ài thùm meå noá.
Khi nghe meå noá kïí àêìu àuöi sûå tònh vò sao bõ Buåt bùæt giam, gaâ tröëng
con beân ài tòm Buåt röìi phên trêìn:
- Bêím ngaâi, ngaâi bùæt giam meå con thêåt quaã oan ûác.
Buåt chau maây hoãi:
- Laåi coân oan nöîi gò. Nïëu meå maây cûá kiïëm ùn úã bïn kia söng
àûâng qua bïn naây, thò laâm gò coá chuyïån con sêu boâ lïn cùæn quaã na
xanh, laâm gò coá chuyïån quaã na xanh êëy àûát cuöëng rúi vaâo mùåt con nai
àïí con nai kïu theát lïn, röìi laâm gò coá chuyïån con chêu chêëu giêåt mònh
duöîi chên àaåp àöí nhaâ chim ri vaâ laâm cho con noá chïët. Chñnh thuã
phaåm laâ meå maây, maây coân kïu oan nöîi gò.
Gaâ tröëng con lïî pheáp thûa:
- Bêím ngaâi, chñnh vò thïë maâ con phaãi kïu oan cho meå con, vò roä
raâng trong luåc suác saáu loaâi, loaâi naâo loaâi êëy khi sinh con àeã caái àïìu
àûúåc trúâi cho coá sûäa nuöi con. Riïng loaâi gaâ chuáng con thò tuyïåt nhiïn
khöng coá lêëy möåt gioåt sûäa. Vò thïë gaâ phaãi chaåy vaåy têìn taão nuöi con.
Meå con phaãi vêët vaã ài caác núi kiïëm thûác ùn laâ vêåy. Bïn kia ngûúâi
khön cuãa khoá nïn phaãi lêìn moâ sang bïn naây. Tònh caãnh khoá khùn
buöåc phaãi thïë, àêu coá phaãi laâ töåi taåi meå con!
Buåt thêëy gaâ tröëng con caäi cho meå coá lyá coá leä, àaânh phaãi thaã cho
meå noá vïì.
Thêëy gaâ tröëng beá ngûúâi maâ khön ngoan, ai nêëy àïìu khen ngúåi.
Tûâ àoá möîi lêìn coá kiïån tuång viïåc gò, ngûúâi ta thûúâng mang gaâ tröëng
theo, hy voång nhúâ sûå coá mùåt cuãa noá múái thùæng kiïån. Coân gaâ thò phaãi
êëp trûáng võt àïí traã ún, doâng doäi cuãa noá sau naây vêîn thïë (1).
(1) Theo lúâi kïí cuãa ngûúâi Cao Bùçng.

TÒM MEÅ 28
KHAÃO DÕ
Àöìng baâo Taây, Viïåt Bùæc coá truyïån tûúng tûå:
Taåi sao buång con ve khöng coá ruöåt?
Xûa, chim chñch kïët baån vúái caâo caâo, hai con chúi vúái nhau rêët
thên thiïët. Möåt höm ài laâm vïì bõ mûa to, caâo caâo xin nghó úã nhaâ baån
möåt àïm. Nhaâ chim chñch chó coá hai meå con chêåt chöåi, coân caâo caâo
chên daâi: mònh nùçm trong nhaâ nhûng chên laåi thoâ ra ngoaâi sên.
Nghe lúâi baån, caâo caâo co chên laåi vaâ cûá thïë àaánh möåt giêëc ngon laânh.
Cuäng nhû truyïån cuãa ta, nûãa àïm nghe tiïëng hûúu kïu, caâo caâo giêåt
mònh duöîi chên, khöng phaãi àaåp àöí nhaâ maâ àaåp phaãi buång con cuãa
baån, loâi ruöåt ra. Chim chñch kïu kiïån úã xaä trûúãng laâ keá àoåt - giöëng
chim lúán hún chim chñch. Keá àoåt khöng xûã àûúåc. Nöåi vuå àûa lïn cai
töíng laâ bòm bõp. Bòm bõp tra vêën caâo caâo. Caâo caâo àöí löîi cho hûúu.
Àïën àêy truyïån bùæt àêìu khaác vúái cuãa ta. Hûúu bõ àoâi àïën laåi àöí löîi
cho soác: - "Vò con soác neám quaã xuöëng àêìu töi". Soác àïën lûúåt bõ àoâi àïën
àöëi chêët laåi àöí löîi cho ve: - "Vò con ve noá kïu nïn töi súå töi phaãi vïì, vöåi
vaâng àaánh rúi haåt gieã". Laåi àïën lûúåt ve bõ àoâi àïën, traã lúâi: - "Vò mûa
taånh, maát trúâi nïn töi kïu chúi". Bòm bõp liïìn kïët töåi ve laâ thuã phaåm,
bùæt ve moi ruöåt gan àïí àïìn cho con cuãa chim chñch. Vò thïë ngaây nay
loaâi ve khöng coá ruöåt maâ haâng ngaây kïu chùèng coá giúâ giêëc gò caã
(2). Theo Truyïån cöí Viïåt Bùæc, têåp I, Nhaâ xuêët baãn Viïåt Bùæc,
1973.

TÒM MEÅ 29
Ngûúâi Thaái cuäng coá truyïån:
Taåi sao ve (maânh khùèm) khöng coá ruöåt? coá khaác vúái truyïån cuãa
ngûúâi Taây:
Möåt höm Trúâi (Then) phaái ve xuöëng trêìn àïí laâm nhiïåm vuå haâng
ngaây baáo tin mùåt trúâi sùæp lùån cho moåi giöëng vêåt súám tòm àûúâng vïì
hang öí. Vûâa xuöëng, lêåp tûác ve cêët gioång kïu thûã. Khöng ngúâ tiïëng
kïu laâm cho moåi giöëng vêåt höët hoaãng. Gêëu àang kiïëm ùn gêìn àêëy liïìn
chaåy nhanh vïì. Vöåi quaá, gêëu va phaãi bñ. Bñ àûát cuöëng lùn xuöëng va
phaãi göëc vûâng. Vûâng bõ lay, haåt nûát neã vùng vaâo mùæt gaâ àang kiïëm
ùn gêìn àoá. Gaâ mùæt nhùæm mùæt múã möí nhêìm phaãi töí kiïën vaâng. Kiïën
vaâng boâ taán loaån àöët phaãi chên soác. Soác àau nhûác, chaåy lung tung
àaåp phaãi cêy cuân ngûáa. Quaã cuân ngûáa (vöën àuång àêu laâm ngûáa àoá)
rúi, khöng may ruång àuáng lûng trêu. Trêu ngûáa quaá chaåy tòm ao àïí
dêìm mònh, khöng ngúâ àaåp phaãi mö àêët. Mö àêët lùn xuöëng ao àeâ beåp
ruöåt noâng noåc. Noâng noåc beân bùæt àïìn mö àêët; mö àêët àöí taåi trêu; trêu
àöí cho cuân ngûáa; cuân ngûáa àöí cho soác; soác àöí cho kiïën vaâng; kiïën
vaâng àöí cho gaâ, gaâ àöí cho vûâng; vûâng àöí cho bñ; bñ àöí cho gêëu; gêëu
cuöëi cuâng àöí taåi ve. Ve àöí vêëy cho "Then". Noâng noåc beân kiïån lïn
Then. Then phaán: - "Chûa töëi maâ àaä kïu thïë laâ chñnh lïånh bêët nhêët.
Vêåy ve phaãi ruát ruöåt àïìn cho noâng noåc?". Búãi vêåy ngaây nay buång con
noâng noåc thò to, coân ve laåi khöng coá ruöåt (3).

TÒM MEÅ 30
Theo Truyïån cöí Haâ Sún Bònh.
úã truyïån ngûúâi Dao thò ve sêìu cuäng àûúåc trúâi giao nhiïåm vuå
nhû trïn, tûác laâ baáo tin trúâi sùæp töëi cho moåi giöëng vêåt biïët. Nhûng úã
àêy lyá do sinh ra vuå kiïån laâ vò höm êëy ve lûúâi khöng chõu ài kiïëm ùn.
Àoái buång ve cêët tiïëng kïu aão naäo khöng àuáng luác. Caác thuá vêåt nghe
tiïëng ve, nhû thûúâng lïå, vöåi vaä chaåy vïì. Soác chaåy vöåi va vaâo cêy chiïu
cö piïëu (loaåi cêy coá quaã to bùçng quaã bûúãi coá cuâi daây ùn àûúåc). Quaã
chiïu cö piïëu ruång, rúi àuáng xuöëng lûng nai. Nai giêåt mònh chaåy, vö
tònh giêîm phaãi ruâa laâm cho mai ruâa bõ raån. Ruâa bõ thûúng nùång kiïån
lïn trúâi. Trúâi goåi nai àïën. Nai àöí cho chiïu cö piïëu. Chiïu cö piïëu àöí
cho soác. Soác cuöëi cuâng quy töåi cho ve. Thïë laâ ve ta bõ Trúâi haânh töåi
bùçng caách ruát ruöåt. Tûâ àêëy ve kïu khöng àuáng giúâ giêëc, tiïëng kïu ai
oaán nïn goåi laâ ve sêìu. Coân ruâa thò àûúåc Trúâi chûäa cho laânh, nhûng
mai coân mang dêëu vïët raån nûát, cho àïën con chaáu ngaây nay vêîn coân
(4).
Chuöåt con phaá ngö bõ ngûúâi àaánh àau. Chuöåt giaâ múâi ve sêìu
laâm thêìy cuáng, nhûng ve vùæng nhaâ, chêëu ài thay. Chêëu àaä khöng biïët
cuáng, laåi giúã lúâi àaåo àûác khuyïn chuöåt laâm ùn lûúng thiïån, nïn chêëu
bõ chuöåt àaánh àuöíi chaåy túái nhaâ chim àang êëp trûáng, xin nguã nhúâ
möåt àïm vò chên àau. Thûúng haåi, chim cho nùçm gheá. Cuäng nhû
truyïån cuãa ta, nûãa àïm coá tiïëng hoùéng kïu to, chêëu giêåt mònh àaåp
tung, trûáng rúi vúä hïët. Chim kiïån chêëu úã Trúâi. Chêëu luác àêìu àöí cho
hoùéng. Hoùéng àöí cho cêy àöí àeâ lïn mònh. Cêy àöí cho gaâ búái ruöîng
göëc. úã àêy gaâ tûå mònh biïån baåch vò phaãi nuöi bêìy con àöng laåi khöng
coá vuá, hún nûäa chó ùn sêu chûá khöng gùåm göî. Trúâi àang luáng tuáng
khöng biïët xûã ra sao, thò chêëu lêìn naây laåi kïí töåi chuöåt cùæn phaá cuãa
ngûúâi. Chêëu kïí àuáng bïånh cuãa chuöåt, nhûng chuöåt laåi àuöíi àaánh noá
nïn noá phaãi xin nguã nhúâ. Caác con vêåt luác naây àïìu àöìng thanh àöí cho
chuöåt xêëu nïët. Trúâi beân phaåt chuöåt, bùæt chuöåt phaãi beá ngûúâi laåi.

TÒM MEÅ 31
Möåt truyïån cuãa Viïåt Nam: Chiïìn chiïån vaâ öng sû kïët húåp giûäa
möåt söë tònh tiïët cuãa truyïån Sûå tñch chim tu huá vúái Vuå kiïån chêu
chêëu:
Coá hai vúå chöìng con chiïìn chiïån (5) laâm töí bïn tai öng sû àeã
àûúåc möåt con. Möåt höm chim vúå ài kiïëm ùn khöng àûúåc gò laåi bõ hoa
sen cuåp laåi nhöët úã trong khöng vïì àûúåc. úã nhaâ chim chöìng coá möåt con
caâo vaâo nguã, nhûng vò chên daâi vö yá nïn noá àeâ gaäy chên chim con.
Saáng dêåy chim vúå vïì, chim chöìng àaánh ghen quaát thaáo om soâm. Chim
vúå chûãi caâo caâo àaä khöng nhêån löîi thò chúá, laåi to tiïëng chöëi phùæt laâm
êìm yä àiïëc caã tai. Öng sû tûác mònh vûát caái töí xuöëng. Vò thïë maâ sû ta
khöng àûúåc àùæc àaåo (6).
(5) Chiïìn chiïån: úã àêy laâ möåt loaâi chuöìn chuöìn caánh vaâng (theo
lúâi ngûúâi kïí).
(6) Theo Nguyïîn Vùn Ngoåc. Truyïån cöí nûúác Nam, B-Muöng
chim

TÒM MEÅ 32
Lúä Duyïn
Linh Baão
Taåi sao cö Sêu Chiïëu khöng bùçng loâng kïët hön vúái cêåu Truân, vaâ
taåi sao cêåu Truân khöng chõu cûúái cö Chiïëu, chim Hoåa Mi biïët rêët roä
raâng. Möåt höm chim Hoåa Mi vui chuyïån kïí laåi nhû sau:
“ Ngaây xûa, dûúái möåt taãng àaá kia coá möåt cö sêu Chiïëu rêët xinh
àeåp. Cö nöíi tiïëng thñch laâm daáng nhêët trong vuâng. Cö thûúâng giaãi trñ
bùçng caách ngùæm nghña nhûäng baãn chên nhoã cuãa mònh khöng bao giúâ
chaán mùæt. Cö coá àuáng 1000 baân chên, nïn cö bùæt àêìu ngùæm tûâ taãng
saáng, maäi cho àïën hoaâng hön ngaây höm sau múái xong cuöåc “ triïín
laäm” chên naâyå Nïëu coá ngûúâi lúä vö yá àaåp nhùçm möåt trong nhûäng baân
chên cuãa cö, cö seä giêån döîi cuöën mònh laåi thêåt chùåt vaâ nùçm vaå haâng
nûãa ngaây chùèng theâm noái nùng gò vúái ai caã.
Caách nhaâ cö khöng xa, coá möåt cêåu Truân rêët siïng nùng cêìn
mêîn. Cêåu àaâo àêët suöët ngaây vaâ xêy rêët nhiïìu àûúâng hêìm phûác taåp
ùn thöng vúái nhauå Cêåu söëng bònh yïn, thanh nhaân vaâ rêët maän
nguyïån trong toâa lêu àaâi àöì söå chñnh tay cêåu kiïën truác.
Suöët ngaây cêåu Truân söëng vaâ laâm viïåc dûúái àêët nïn thên hònh
rêët boáng, daâi vaâ mïìm maåõ Cêåu nöíi tiïëng laâ àeåp trai vaâ giaâu coá nhêët
vuâng, vò thïë nïn laâng trong xoám ngoaâi, nhûäng cö Truân chûa chöìng
àöi khi vêîn mûúån cúá trúâi nùæng, taåt vaâo nhaâ cêåu xin húáp nûúác, nghó
chên möåt luác, cöët àïí gùåp cêåu taán chuyïån vúá vêín, mong cêåu chuá yá àïën
mònh, nhûng cêåu vêîn chûa hïì yïu aõ
Möåt höm, sau möåt cún mûa, cêåu lïn mùåt àêët hoáng maát, tònh cúâ
ài ngang qua nhaâ cö Chiïëuå Cêåu vûâa gùåp cö liïìn caãm thêëy yïu cö
ngay, vaâ cö Chiïëu cuäng thïë, cö thêëy hònh nhû linh höìn àaä bõ cêåu Truân

TÒM MEÅ 33
thu huát mêët. Caã hai cuâng bõ “ tiïëng seát cuãa tònh yïu “ àaánh ngay möåt
luác.
Ngay höm êëy, cêåu Truân ài tòm baâ Dïë Meân nhúâ baâ laâm möëi
giuâm. Baâ Dïë Meân rêët söët sùæng, lêåp tûác àïën nhaâ cha meå cö Chiïëu laâm
quen. Baâ taán rêët kheáo, naâo laâ cêåu Truân àeåp trai, thöng minh, siïng
nùng, thêåt thaâ, trung hêåu, Cêu Truân coá möåt têëm thên mïìm maåi khoãe
maånh, coá möåt sûác laâm viïåc bïìn bó kiïn nhêîn, coá nhûäng toâa lêu àaâi àöì
söå mïnh möng v.v... Cha meå cö Chiïëu nghe thïë vui mûâng bùçng loâng
gaã cö ngay lêåp tûác.
Khi têët caã hoå haâng Truân biïët tin cêåu Truân sùæp cûúái cö Chiïëu
àïìu vùån mònh than thúã vaâ toã loâng thûúng haåi cêåu Truân.
Möåt söë baån thên cuãa cêåu baão:
- Thïë thò chó coá nûúác chïët! Caác anh thûã nghô xem, cö Chiïëu coá
nhûäng 1000 baân chên. Anh Truân röìi àêy laâm viïåc suöët àúâi cuäng traã
khöng xong nhûäng moán núå giêìy cuãa cö ta!
Cö Chiïëu àaä nöíi tiïëng laâm daáng nhêët vuâng, cö ta suöët ngaây
chùèng chõu laâm gò ngoaâi viïåc ngùæm chên, ài àoáng giêìy múái, nghô caác
kiïíu giêìy xuên, haå, thu, àöng. Möîi nùm chùæc cö ta phaãi thay àïën mêëy
lûúåt giêìyå Cûá tñnh in ñt thöi, chó 500 àöi giêìy thûúâng, 500 àöi ài chúi
phöë daåo maát, 500 àöi ài mûa, vaâ 500 àöi giêìy da rùæn àïí ài dûå tiïåc laâ
cêåu Truân nhaâ ta àuã phaá saãn!
Vïì phêìn caác baån cuãa cö Chiïëu cuäng phaãn àöëi khöng keám. Möåt
cö noái:
- Cêåu Truân thò coá gò àaáng cho chõ yïu chûá! Ngûúâi ngúåm gò maâ tûâ
àêìu àïën àuöi chó möåt baân chên cuäng khöng coá. Thêåt laâ möåt con quaái
vêåt!
Möåt cö khaác thïm:
- Cûá tûúãng tûúång phaãi cùæt may vaâ giùåt aáo quêìn cho möåt con
ngûúâi vûâa daâi thûúân thûúåt vûâa xêëu xñ nhû cêåu êëy thò chùèng thaâ chïët
ài cho xong! Thêt laâ phñ caã cöng trang àiïím!
Nhûäng cö khaác cuäng kinh ngaåc:

TÒM MEÅ 34
- Töåi nghiïåp cö Chiïëu, tûâ nay cö êëy seä chùèng bao giúâ àûúåc nghó
ngúi nûäa! Cö seä phaãi lau queát nhaâ cûãa vaâ giùåt aáo quêìn cho Truân suöët
ngaâyå Caác chõ phaãi biïët rùçng giöëng Truân söëng dûúái àêët bêín thóu lùæm
nheá. Möîi ngaây phaãi thay àïën 10 lêìn aáo laâ ñt:
Böå thïë gian hïët sêu Chiïëu hay sao maâ laåi ài yïu giöëng Truân!
Cö Chiïëu rêët yïu cêåu Truân nïn nghe caác baån noái thïë thò khöí têm vö
cuâng, vaâ cö cuäng khöng thïí khöng do dûå suy nghô.
Trong luác cêåu Truân àang ra sûác xêy dûång möåt cùn nhaâ múái àeåp
àeä röång raäi àïí laâm lïî cûúái, thò cö Chiïëu àùæn ào lo àïën cuöåc söëng vaâ
traách nhiïåm cuãa cö seä phaãi gaánh viïåc mai sauå Cö tûúãng tûúång sau
naây cö seä may nhûäng caái aáo daâi thûúân thûúåt cho chöìng, laåi coân suöët
ngaây phaãi giùåt, laâ, nhûäng böå quêìn aáo bêín chaâng thay raå Cö nghô àïën
cö phaãi lo sùn soác trong nhaâ, laâm cho gia àònh àûúåc ngùn nùæp saåch seä
vaâ thoaáng khñ, vò cö khöng quen úã dûúái àêët.
Suöët ngaây cö seä phaãi laâm quêìn quêåt, lau chuâi, queát doån nhûäng
toâa nhaâ vô àaåi, àöì söå doåc ngang cuãa cêåu Truân àaä xêy, àang xêy vaâ coân
xêy thïm nûäa . . . Chao úi, thïë thò boã cöng trang àiïím thûåc! . . . Coân
gò laâ cuöåc àúâi nûäa! Cö seä biïën thaânh möåt tïn nö lïå bêín thóu, suöët àúâi
bõ nhöët dûúñ hêìm, khöng coân àûúåc thêëy aánh mùåt trúâi, khöng coân àûúåc
thúã laân khöng khñ trong saåch, thanh khiïët, khöng coân tûå do ca haát
vui àuâa, vaâ nhêët laâ khöng coân thong thaã raãnh rang àïí ngùæm nghña
1000 baân chên xinh xùæn cuãa mònh nûäa!
Cö Chiïëu nùçm dûúái hang trong keåt àaá ngêîm nghó suöët möåt ngaây
möåt àïm. Cuöëi cuâng cö nhêët àõnh tûâ hön, mùåc dêìu loâng cö rêët yïu cêåu
Truân.
Khi cö Chiïëu vûâa quyïët àõnh xong chûa kõp tuyïn böë, thò coá keã
àaä maách trûúác vúái cêåu Truân.
Cêåu Truân nghe tin cöë Chiïëu xinh àeåp khöng bùçng loâng kïët hön
vúái mònh, ban àêìu cêåu rêët àau khöí. Cêåu thê't voång tûúãng chûâng nhû
coá thïí chïët ngay àûúåc. Cêåu quùçn quaåi dûúái àêët,nûúác mùæt chaãy ûúát caã
möåt gian phoâng cêåu àang xêyå Nïëu khöng cûúái àûúåc cö Chiïëu thò nhaâ
to cûãa lúán àöëi vúái cêåu cuäng chùèng coân yá nghôa gò nûäa! Cêåu coân xêy
dûång laâm gò vaâ àïí cho ai úã chûá! Cêåu nhû ngûúâi mêët höìn, khöng coân
thiïët tha àïën laâm viïåc hay ùn uöëng àïën mêëy ngaâyå Trong luác nùçm lõm

TÒM MEÅ 35
ài trong àau thûúng, cêåu suy nghô vaâ dêìn dêìn nhúá àïën nhûäng lúâi caác
baån àaä noái vïì cö Chiïëuå Cêåu nghô thêìm: Thêåt ra thò mònh chó coá möåt
caái xaác nhaâ khöng chûá laâm gò coá tiïìn àïí mua cho cö êëy haâng nghòn
àöi giêìy kia chûá! Mònh trêìn thên truåi nhû mònh maâ daám cûúái cö êëy
thò cuäng . . . maåo hiïím thûåc! Chiïëm àûúåc möåt ngûúâi khöng khoá, caái
khoá laâ laâm sao giûä àûúåc têm höìn ngûúâi êëy, laâm sao cho ngûúâi êëy yïu
mònh trung thaânh vaâ vônh viïîn. . . cêåu thêëy ngay möåt sûå thêåt phuã
phaâng laâ cêåu khöng àuã àiïìu kiïån àïí laâm chöìng möåt cö Chiïëu xinh
àeåp vaâ xa hoa! Cêåu tûúãng tûúång nïëu cö Chiïëu bùçng loâng lêëy cêåu thò
cuöåc söëng mai àêy seä nhû thïë naâoå Sûå sung sûúáng àûúåc söëng chung
vúái ngûúâi yïu coá buâ àûúåc caái khöí cuãa ngûúâi yïu àem àïën khöng.
Ngûúâi àaân baâ seä gêy haånh phuác cho cêåu hay laâm khöí cêåuå Möåt keã
ngheâo naân nhû cêåu liïåu sùæm àûúåc bao nhiïu àöi giêìy cho vúå! . . .
Nghô àïën àêëy, cêåu tónh hùèn ngûúâi, vaâ thûã laâm möåt baâi tñnh giaá
tiïìn 500 àöi giêìy thûúâng. Chó múái tñnh tiïìn giêìy ài thûúâng thöi cêåu
àaä phaát hoaãng lïn, cuöån troân caã ngûúâi laåõ Luác cêåu tñnh àïën söë tiïìn
500 àöi giêìy da rùæn àïí cö Chiïëu ài dûå tiïåc, cêåu gêìn chïët ngêët àõ Cêåu
vùån ngûúâi kïu lïn:
- “ Trúâi àêët úi! Haâng nghòn àö giêìy thò chöî àêu maâ àïí! Laåi coân
luác cö Chiïëu mang 500 àöi guöëc ài laåi trong nhaâ laâm viïåc thò gian nhaâ
seä nhû thïë naâoã” Cêåu àiïëc tai lïn maâ chïët. Cêåu àaä quen söëng yïn tônh,
laâm viïåc möåt caách êm thêìm dûúái àêët, cêåu khöng chõu àûúåc möåt tiïëng
àöång êìm yä naâo . . . Laåi coân nhûäng chuã tiïåm giêìy suöët ngaây ra vaâo têëp
nêåp, naâo laâ ào chên, thûã giêìy, mang giêìy àïën, àoâi tiïìn giêìy v. v. . . vaâ
nïëu cö Chiïëu coá baâ con hay beâ baån àïën chúi nûäa thò öi thöi! Haâng
mêëy nghòn àöi giêìy, guöëc keáo leåt xeåt, loác coác, laách caách vang döåi êìm yä,
lêu àaâi cuãa cêåu seä giöëng nhû möåt caái chúå caá töm . . .
Múái nghô àïën àêy cêåu àaä thêëy mònh laâ möåt ngûúâi àaáng thûúng
nêët trïn àúâi! Nhûng may maâ cêåu chûa cûúái cö Chiïëu vïì laâm vúå! Cêåu
sûåc nhúá ra mònh vêîn coân àûúåc quyïìn söëng yïn tônh nhû moåi baån
Truân khaác, cêåu thúã daâi möåt caái, nheå hùèn ngûúâõ Sung sûúáng nhû vûâa
traãi qua möåt cún aác möång, cêåu vöåi vaâng viïët thû cho cö Chiïëu möåt bûác
thû tûâ hön.
Cuöåc hön nhên cuãa hai ngûúâi thïë laâ tan vúä! Caã hai laåi
tiïëp tuåc söëng theo súã thñch cuãa mònh. Cêåu Truân vêîn úã trong toâa lêu

TÒM MEÅ 36
àaâi mïnh möng, vêîn yïu êm thêìm, vêîn cö àöåc. Cö Chiïëu vêîn an nhaân
söëng duúái hang àaá laånh leäo, ngaây ngaây ngùæm nhûäng baân chên beá nhoã
xinh xùæn cuãa mònh àïí giaãi trñ. Thónh thoaãng nhúá àïën cêåu Truân, cö
khöng biïët nïn mûâng hay tiïëc cho möëi tònh dúã dang. . .
Thûåc ra cêåu Truân khöng hiïíu rùçng mùåt dêìu cö Chiïëu coá àïën
haâng ngaân baân chên, nhûng cö chó ài chên khöng, chùèng bao giúâ phaãi
cêìn àïën giêìy caã. Vaâ cö Chiïëu cuäng khöng hïì biïët rùçng tuy cêåu Truân
laâm viïåc suöët ngaây dûúái àêët, cêåu chó mùåc àöåc möåt böå aáo quêìn vaâ suöët
àúâi khöng hïì bêín.
Cuäng nhû nhûäng ngûúâi nöng nöíi nheå daå chó nhùæm mùæt tin theo
nhûäng lúâi phï bònh vö töåi vaå cuãa keã khaác, hoå àaä àïí lúä mêët haånh phuác
suöët àúâi cuãa mònh, nhûng vêîn khöng biïët àaä mêët maát nhûäng gò àïí maâ
tiïëc thûúng!

Tim me 607

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (14)

Similar to Tim me 607

Similar to Tim me 607 (11)

Tim me 607