1. LEX MARK ADVOCAT
Суғурта шартомасидан келиб чиқадиган
низоларни кўриш суд амалиёти
Директор, ю.ф.н., Президент Аппарати хузуридаги ЖКА “Бизнес
хукуки” кафедраси доценти Абдуллаева Н.Н.
нобрь 2013 йил
.

2. Режа
1. Суғурта қонунчилиги. Ўзбекистон
Республикаси Олий Хўжалик суди
томонидан суғурта шартномасидан келиб
чиқадиган низларни кўриш суд амалиётини
умумлаштириш натижалари бўйича
маълумотноманинг аҳамияти;
• Суғурта шартномасининг мазмуни;
• Суғурта шартномасини тузиш, ўзгартириш,
тугатиш ва ҳақиқий эмас деб топиш тартиби.
2

3. Статистика маълумотлар бўйича
хўжалик судларида кўриладиган
ишлардан атига 75 таси суғуртага
тегишли. Бу хамма кўрадиган ишларни
0,2 % ташкил этади.
3

4. Суғурта қонунчилиги
1.
2.
3.
4.
5.
Ўзбекистон Республикаси Конституцияси.
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодекси нинг 52 боби.
Ўзбекистон Республикаси “Суғурта фаолияти тўғрисида”ги Қонуни
Ўзбекистон Республикаси «Иш берувчининг фуқаролик.
жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида»ги Қонун (06
апрель 2009 йил № 3 РУ-210).
Ўзбекистон Республикаси “Транспрот воситалари эгаларининг
фуқаролик жавобгарлигини мажбурий суғурта қилиш тўғрисида”ги
Қонуни (21 апрель 2008 йил №ЗРУ-155).
4

5. Мулкий суғурта турлари
Фуқаролик жавобгарликни
суғурта қилиш
Шартнома бўйича
жавобгарликни суғурта
қилиш
Мол-мулк суғуртаси
Тадбиркорлик хавфини
Суғурта қилиш
5

6. Шартнома – суғуртага доир
ҳуқуқий муносабатлар вужудга
қилишининг асоси




Суғурта шартномачи суғуртага доир моддий
муносабатининг ҳуқуқий шаклидир.
Суғурта шартномаси икки тарафлама бўлади, бу
иккала тарафда ҳам қарши ҳуқуқ ва мажбуриятларнинг
мавжудлини билан белгиланади.
Шартнома иккала тарафи мулкий манфаатларининг
қаноатлантирилиши суғурта ўартномасини тўловли
шартнома деб ҳисоблаш ҳуқуқини беради.
Умумий қоидага кўра суғурта шартномаси реал
шартнома деб ҳисобланилиши лозим.
6

7. Суғурта қиймати
Мол-мулк суғурта қиймати суғурта шартномасини тузиш пайтида
тарафларнинг келишувига кўра аниқланади. Суғурта ходисаси
содир бўлганда, суғурта товони суғурта қийматидан ортиқ
бўлмаган миқдорда етказилган зарар қийматига мувофиқ холда
тўланади.
10 698 994 сўм суғурта товони ундириш
“Автогазсервис”
хусусий корхонаси
1 033 298 сўм
10 698 994 сўм
суғурта товони
ундириш
Хўжалик суди
“Ўзагросуғурта”
ДАСК
7

8. Суғурта қилдирувчи суғурта мукофоти тўлиқ тўламаганда,
суғурталовчи суддан тўланмаган суғурта мукофотини ундириши
талаб қилишга эмас, балки суғурта ходисаси содир бўлганда
мукофотининг тўланган қисмига мувофиқ холда тўлашга хақли
Кредитор “Капитал суғурта” ОАЖ хўжалик судига мурожаат қилиб, қарздор
“Ўктам” хусусий корхонасидан 7 155 847 сўм ундириш тўғрисида суд буйруғи
беришни сўраган.
Иш ҳужжатларидан кўринишича, “Капитал суғурта” ОАЖ Бухоро вилоят
филиали ва “Ўктам” хусусий корхонаси ўртасида 2010 йил 27 мартда
транспорт воситалари эгаларининг фуқаролик жавобгарлигини суғурта қилиш
шартномаси тузилган. Унга кўра, суғурталовчи (“Капитал суғурта” ОАЖ Бухоро
вилоят филиали) суғурта қилдирувчи (“Ўктам” хусусий корхонаси)га тегишли
автотранспорт воситалари (3 та) билан боғлиқ суғурта ҳодисаси содир
бўлганда суғурта пулини тўлаш, суғурта қилдирувчи эса, ушбу автотранспорт
воситалари учун суғурта мукофотини тўлаш мажбуриятини олган.
Суғурта мукофотининг қиймати суғурта қийматининг 1 фоизини, яъни
11 500 000 сўмни ташкил қилган ва ушбу сумма шартномада белгиланган
муддатларда бўлиб-бўлиб тўлаш назарда тутилган.
Бироқ, қарздор шартнома шартларини тўлиқ бажармаган ва шартномада
белгиланган муддатларда суғурта мукофотининг 7 155 847 сўм қисмини
тўламаган. Қарздорнинг шартнома шартларини бажармаганлиги томонлар
ўртасида тузилган солиштириш далолатномасида ўз аксини топган.
Шу боис, кредитор хўжалик судига мурожаат қилиб, қарздордан шартномага
асосан тўланмаган 7 155 847 сўмни ундириш тўғрисида суд буйруғи беришни
8
сўраган.

9. Этиборингиз учун рахмат!
Тошкент, Шахризябская у-си, 16 а
тел: 120 72 72, тел/факс: 244 65 84
Nafisa_insurance@yahoo.com
9

10. Этиборингиз учун рахмат!
Тошкент, Шахризябская у-си, 16 а
тел: 120 72 72, тел/факс: 244 65 84
Nafisa_insurance@yahoo.com
9