More Related Content
Similar to 6. ж.н ийн хувилал (20)
More from Цэрэн-Очир Мөнхжаргал (9)
6. ж.н ийн хувилал
- 2. www.themegallery.com
Жинхэнэ нэр гэж юу вэ?
Хүн амьтан, юмс үзэгдлийг шууд
нэрлэж, тооны дагавар, тийн ялгал
хамаатуулахын нөхцөлөөр хувилдаг.
Жинхэнэ нэр нь өгүүлбэрийн бүтцэд
ихэвчлэн үйлийн эзэн /өгүүлэгдэхүүн/,
үйлэнд өртөх юм /тусагдахуун/-ыг
нэрлэдэг.
Жишээ нь: Баярмаа ном авав.
Оноосон нэр ерийн нэр
- 3. www.themegallery.com
Дасгал №28
1. зэл
2. гүү
3. хошуу
4. захирагч
5. Сундуй
6. гүн
7. хаяа
8. эмэгтэй
9. Ундрах
10.хүү
11.бие
12.чадал тэнхээ
13.амжиргаа
14.арга ухаан
15.нэр
16.өлзийхутаг
17.шөл
18.хонь
19.ямаа
20.сааль
21.үнээ
22.чөдөр
23.морь
24.хөрөнгө
25.үхэр сүрэг
26.Бүрэн
27.уул
28.ар
29.өвөр
30.Булаг
31.Бадрахын ам
32.эх
33.дүү
34.адуу
35.уурга
36.айл
37.гүү
38.үхэр
39.ухаан
40.ах
41.гүү
42.үрс
43.баас
44.нутаг
45.ах дүүс
46.Тосон Заамар
47.газар
48.толгой
49.тарга тэвээрэг
50.цагаан сар
51.айл
52.байдас
53.үрээ
54.бог мал
55.сан даллага
56.баян
баян айлын
баяныг урихад
ямар?
хэнийг?
- 4. www.themegallery.com
Тийн ялгал
1 Нэрлэх
2. Харьяалах
3. Өгөх орших
4. Заах
5. Гарах
6. Үйлдэх
7. Хамтрах
8. Чиглэх
9. Жиших
хэн?, юу?
хэний? юуны?
хэнд? юунд?
хэнийг?, юуг?
хэнээс?, юунаас?
хэнээр?, юугаар?
хэнтэй?, юутай?
хэн үрүү?, юу уруу?
хэн шиг?, юу шиг?
- 5. www.themegallery.com
I түвшин
1. аав
2. ээж
3. бал
4. цув
5. гэр
6. хүү
7. өмд
8. цамц
9. цүнх
10.нар
II түвшин
1. Туяа
2. Онон
3. нутаг
4. хаяг
5. морь
6. унага
7. баг
8. чарга
9. гараг
10.багш
III түвшин
1. шавж
2. үнэг
3. хоног
4. сан
5. аргаль
6. урхи
7. гурил
8. ааль
9. булга
10.цана
Тийн ялгалын нөхцөлөөр хувиргаарай!
- 8. www.themegallery.com
Утгат хэсгээр зааглан тэмдэглээрэй!
I түвшин
1. аавын
2. ээжид
3. балла
4. цувыг
5. гэрлэ
6. хүүтэй
7. өмд шиг
8. цамцыг
9. цүнхл
10.нарны
II түвшин
1. Туяа гаа
2. Онон ийн
3. нутагтаа
4. хаягийг нь
5. морилоод
6. унагалжээ
7. баглааг
8. багаджээ
9. гаргуудыг
10.багшийнхаа
III түвшин
1. шавжнуудыг
2. үнэгчлэв
3. хоноглоод
4. сандаа
5. аргалиар нь
6. урхидаад
7. гурилдав
8. аальгүйт
9. булган
10.цанаар нь
- 9. www.themegallery.com
Утгат хэсгээр зааглан тэмдэглээрэй!
I түвшин
1. аав-ын
2. ээж-д
3. бал-л
4. цув ыг
5. гэр- л
6. хүү- тэй
7. өмд -шиг
8. цамц- ыг
9. цүнх- л
10. нар -ны
II түвшин
1. Туяа- г- аа
2. Онон- ийн
3. нутаг- т- аа
4. хаяг -ийг -нь
5. морь- л -оод
6. унага- л -жээ
7. баг –л- аа- г
8. бага –д- жээ
9. гараг –ууд- ыг
10. багш –ийн- аа
III түвшин
1. шав-ж-ууд-ыг
2. үнэг-чил-в
3. хоно- г- л-оод
4. сан- д-аа
5. аргаль- аар-нь
6. урхи-д-аад
7. гурил –д-в
8. ааль-гүй-т
9. булга-н
10. цана-аар-нь
- 11. www.themegallery.com
Язгуур+ залгавар
дагавар
нөхцөл
Үндэс гэж юу вэ?
Үгийн хамгийн ерөнхий цөм утгыг агуулсан, цаашид үл
задрах, бүтцийн эхэнд байрлах утгат хэсгийг язгуур гэнэ.
Шинэ үг бүтээдэг залгаврыг дагавар гэнэ.
Үг хувиргадаг залгаврыг нөхцөл гэнэ.
Нөхцөлийн өмнө байрлах утгат хэсгийн үндэс гэнэ.
Жишээ нь: сурагчдын- сур –гч –д -ын
номыг - ном -ыг
- 12. www.themegallery.com
Утгат хэсгээр зааглан тэмдэглээрэй!
I түвшин
1. аавын
2. ээжид
3. балла
4. цувыг
5. гэрлэ-
6. хүүтэй
7. өмд шиг
8. цамцыг
9. цүнхэл
10.нарны
II түвшин
1. Туяагаа
2. Ононгийн
3. нутагтаа
4. хаягийг нь
5. морилоод
6. унагалжээ
7. баглааг
8. багаджээ
9. гаргуудыг
10.багшийнхаа
III түвшин
1. шавжнуудыг
2. үнэгчлэв
3. хоноглоод
4. сандаа
5. аргалиар нь
6. урхидаад
7. гурилдав
8. аальгүйт
9. булган
10.цанаар нь
- 13. www.themegallery.com
Даалгавраа шалгаарай!
I түвшин
1. аав-ын
2. ээж -д
3. бал -л
4. цув -ыг
5. гэр -л
6. хүү- тэй
7. өмд -шиг
8. цамц- ыг
9. цүнх- л
10. нар- ы
II түвшин
1. Туяа - г- аа
2. Онон- ийн
3. нутаг- т- аа
4. хаяг -ийг -нь
5. морь - л -оод
6. унага- л-жээ
7. баг –л- аа- г
8. бага –д -жээ
9. гараг –ууд - ыг
10. багш –ийн- аа
III түвшин
1. шав-ж-ууд-ыг
2. үнэг-чил-в
3. хоно- г- л-оод
4. сан- д- аа
5. аргаль- аар-нь
6. урхи-д-аад
7. гурил –д -в
8. ааль-гүй-т
9. булга-н
10. цана-аар-нь
- 18. www.themegallery.com
1. амьдралд
а. Үгийн бүтэц:
амь –д – р –л -д
-д- өгөх оршихын т.я-ын нөхцөл
-л- үйл үгээс нэр үг бүтээх дагавар
-р- нэр үгээс үйл үг бүтээх дагавар
-д- нэр үгээс нэр үг бүтээх дагавар
амьдрал- үүсмэл нэр үндэс
амь-идэвхтэй нэр язгуур
ү.ү
Үг зүйн бүрэн задлал хийх
а. Үгийн бүтэц
б. Үг бүтэх ёс
в. Үгсийн аймаг
- 19. www.themegallery.com
а. Үгийн бүтцийн задлан хийгээрэй!
I түвшин
1. аавын
2. ээжид
3. балнаас
4. цувыг
5. гэрээс
6. хүүтэй
7. өмд шиг
8. цамцыг
9. цүнхнээс
10.нарны
II түвшин
1. Туяагаа
2. Ононгийн
3. нутагтаа
4. хаалгыг нь
5. бичээчээс
6. байрлалыг
7. баглааг
8. ороолтоо
9. гаргуудыг
10.багшийнхаа
III түвшин
1. шавжнуудыг
2. тоншуулын
3. хоногуудаас
4. сандаа
5. бодлогоо
6. урилгаар
7. эмчилгээний
8. үерхэлдээ
9. захидлаар
10. уулзалтаар
- 20. www.themegallery.com
Үгийн бүтцээр зааглан тайлбарлаарай
1. амьдралд
2. төрлийн
3. захирагчийн
4. саалийн
5. хоолойгоороо
6. алгандаа
7. үнсээ
8. шилээрээ
9. бүргэд шиг
10. салхины
11. хүчийг
12. хаалгаа
13. бүслүүрээс
14. зүрхнээсээ
15. сэтгэл рүүгээ
16. ухаанд чинь
17. тавилангаар
18. хөвгүүд нь
19. тооноо
20. шуурганд
- 21. www.themegallery.com
1. амь-д –р -л -д
2. төр-л- ийн
3. захь-р-гч-ийн
4. саа-ль-ийн
5. хоолой-оор -оо
6. алга -д-аа
7. үнс- О -ээ
8. шил-ээр -ээ
9. бүргэд -шиг
10. салхи -ы
11. хүч -ийг
12. хаа-лга –О -аа
13. бүс-л-үүр -ээс
14. зүрх –ээс -ээ
15. сэд-гэ-л –рүү -ээ
16. ух-аан –д -чинь
17. тавь-л-н -аар
18. хөвгүүн-д -нь
19. тооно –О -оо
20. шуур-га -д
Үгийн бүтцээр зааглан тайлбарлаарай
ү.б.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
ү.б.ү
