Граѓански ресурсен центар https://rcgo.mk

1. Фактори на успех на мрежите
Обучувач: Сунчица Саздовска
9, 11, 13 ноември 2020
Проектот е финансиран од
Европската Унија

2. Стратегија
Дали се целите и
стратегиите јасни и
догoворени?
Учење и иновации
Развој на
капацитетите и
новини
Соработка
Типови на соработка,
посветеност на
партнерите
Системи/процеси
Клучни процеси за
соработка
Раководна структура
Механизми за
интеракција и
комуникација

3. Структура на мрежи
Проектот е финансиран од
Европската Унија

4. Поим
• Организациската структура определува како се
поделени, управувани и координирани улогите,
одлучувањето и одговорностите и каков е текот на
информирањето меѓу различните нивоа на раководење.
• Структурата зависи од целите/намената на мрежата.

5. Намена на структурата
• Структурата треба да овозможи мрежата да ги
исполни своите цели и планови;
• Структурата на мрежата треба да биде соодветна на
нејзините цели и планови, на околината/контекстот во
кој таа дејствува, информациско-комуникациските
можности, како и на човечките и финансиските
ресурси
• Структурата треба да ги зајакне процесите на носење
одлуки и решавање проблеми, на начин што ќе ги
намали меѓучовечките конфликти.

6. Зошто структура?
Затоа што:
• Им дава на членките јасни насоки како да
постапуваат, вкл. за одговорностите/улогите,
начинот на координација, управување и носење
одлуки, како и текот на информирање;
• Овозможува да се одржува редот и да се решаваат
несогласувањата.
• Осигурува дека мрежата ќе работи подобро и како
што е планирано;

7. Зошто структура?
•И да нема структура, таа сама ќе се
создаде!
•Затоа е подобро да се создаде
структура која најмногу ќе одговара на
целите и задачите, на видот, на
големината, долгорочноста на
мрежата.

8. Кога структура?
•Важно е уште при основањето или
барем на почетокот на развојот на
мрежата;
•Но, структурите треба да одговараат на
потребите на мрежата, па затоа може
ќе треба да се прилагодат или
менуваат заедно со развојот на
мрежата или промената на контекстот.

9. Основни елементи
• Начин на управување/раководење
• Кој, како и на кое ниво ги носи одлуките
• Распределба на задачите/активностите:
• формална/неформална, постојана/привремена,
секторска/методолошка итн.

10. Основни елементи
• Формирање на организациски единици:
• Тела за секојдневно управување и носење
одлуки
• Координативна (секретаријат, седиште)
• Извршна (секретаријат, членки, персонал)
• Работни (групи, комитети)
• Само оние организациски единици кои се
неопходни да го осигурат постигнувањето на целта.

11. Можни органи и тела Можни функции
Собрание, координативен
совет
Стратешко водење на мрежата, надзор врз
оперативниот/годишен план
Претседател, претседавач Застапување/претставување; Фасилитатор;
Комитет, извршен / управен
одбор, претседателство
Оперативно планирање, следење на
спроведување на планот
Советодавен одбор Советување на мрежата: експертиза и сл.
Комитет на поддржувачи /
почесни членови (основачи)
Обезбедување поддршка и реноме; Континуитет
и чувство на вклученост;
Секретаријат
Координирање на мрежата; Администрирање/
поддршка; Оперативно управување;
Спроведување
Извршен директор/
Раководител на секретаријат
/ Генерален секретар
Координација, секојдневно управување со
секретаријатот, може да ја претставува мрежата
Тематски групи / комитети
Осмислување и прилагодување на програмите,
политиките по теми/ сектори
Работни групи
Заедничка работа, оперативни задачи и нивно
спроведување, обезбедување поддршка
(финансии, експертиза, медиуми/јавност)

12. • Структурата може да биде дефинирана како формална и
неформална поделба и координација на активностите и
одговорностите.
• Вклучува распределба во групи (тимови, одделенија,
комитети), распределба на задачи, одговорности и моќ
на одлучување меѓу членките и начинот на кој се
координираат активностите на мрежата;
Видови структури

13. Формалност на структурата
• Формалните структури одразуваат како
одговорностите и одлучувањето се официјално
опишани, што нормално ја диктира линијата на
носење одлуки и надзорот.
• Неформалните структури, иако ретко се напишани,
често определуваат како работите се случуваат во
пракса, вклучително и неформалните односи меѓу
членките, а со тоа и како комуникацијата и
координацијата/управувањето се случува во пракса.

14. Колку да е формална структурата ?
Состојба Помалку формална Поформална
Степен на организациски
развој
Мрежата само што е
основана
Мрежата е со висок
степен на развој
Претходни односи/врски
меѓу членките
Постојат претходни
односи
Малку примери на односи
меѓу членките
Претходно искуство од
заедничка работа на
членките
Има многу примери за
заедничка работа
Малку примери за
заедничка работа
Мотивација на членките
да бидат дел од мрежата
Мотивацијата е висока Мотивацијата е ниска
Број на прашања кои ги
адресира мрежата
Има само една кауза / цел
Има повеќе цели,
прашања
Големина на мрежата Мрежата е мала
Мрежата има многу
членови
Водство Лидерите се искусни Лидерите не се искусни
Итност на каузата
Нема итност да се преземе
акција
Мора веднаш да се
преземе акција

15. Пример на органограм
СОВЕТ
КОМИТЕТ
СЕКРЕТАРИЈАТ
Тематски комитети

16. Каква структура да одбереме?
• Која е вашата заедничка цел?
• Мрежите со посеопфатни цели често имаат
покомплицирани структури: многу нивоа и делови и
групи со конкретни цели/задачи;
• Која е намената?
• Испорака на услуги веројатно би имале „од горе-
надолу“ со една членка или секретаријат која
одговорна, а оние за застапување поширока
структура;

17. • Колку е голема мрежата? Колкав раст планирате? Со
колкава целна група работи?
• Многу мала мрежа би сакала да остане помалку
формална, додека големите имаат потреба од
поформална структура.
• Дали мрежата е централизирана или
децентрализирана?
• За децентрализираните мрежи може да е
несоодветна структурата „од горе-надолу“ и би
имала потреба повеќе членки да споделуваат
задачи.
Каква структура да одбереме?

18. • Колку е стара мрежата? Дали е долгорочна?
• Мрежа која се формирала за еднократна цел,
можеби нема да има потреба од формална
структура, додека мрежа која има долгорочни
цели ќе има потреба од поконкретна структура, со
појасна поделба на одговорностите и
одлучувањето.
• Дали мрежата е волонтерска или пак има платени
лица?
• Со многу платени лица може да има потреба да
има повеќе правила и одговорности за лицата, и со
тоа да има поголем надзор над спроведувањето на
одлуките и задачите
Каква структура да одбереме?

19. Заедничка цел Ниво на
меѓусебна
зависност
Донесување одлуки Сопственост,
управување
Типови на структури
за вмрежување
(1) Размена на
информции,
учење еден од
друг
Ниска Малку заедничко
донесување на одлуки
Нема Неформални релации;
Било која организација
свикува состаноци
(2) Координација
на политики,
програми или
активности
Средна-ниска Ограничено
заедничко
донесување на одлуки
од извршните
директори или
претставниците
Потребен е
формален или
неформален
договор
Група или комитет на
овластени
претставници
(3) Добивање
заедничко
финансирање
Средна Одредено заедничко
донесување на
одлуки, фокусирани
на финансии
Потребен е
формален договор и
често легална
организација
Единица за
управување со
проекти, лоцирана кај
еден член или
заеднички создадена

20. Заедничка цел Ниво на
меѓусебна
зависност
Донесување одлуки Сопственост,
управување
Типови на структури за
вмрежување
(4) Заедничко
застапување
(5) Заеднчка
испорака на
услуги
Средна-
висока
Одредено заедничко
донесување на
одуки, фокусирани
на програмски
активности и
финансии
Потребен е формален
или неформален
договор; може да
вклучува и нова
организација за
координација
Коалиција, алијанса, мрежа
за испорака на услуги.
Координативната единица
може да биде лоцирана кај
еден член или да биде
создадена заеднички.
(6) Зајакнување
на заедничкиот
долгорочен
идентитет и
интереси
Висока Трајно заедничко
донесување одлуки
Потребна е формална
легална организација,
правилници итн.
Асоцијација на членки,
федерација, итн. Обично
вклучува членство, избран
управен одбор и ангажиран
персонал кој работи во
координативна единица
или секретеријат.

21. Планирање на структурата
• Кои се задачи кои треба да ги исполниме?
• Какви групи/комитети ни се потребни?
• Кои се улогите и одговорностите на секоја група или
комитет?
• Како членките сакаат да се управуваат/ координираат во
групите или во мрежата како целина?
• Кој сака, може и кој ќе биде одговорен за која
група/функција?

22. • Каде се лоцирани членките на мрежата?
• Што ќе ни помогне да работиме заедно што е можно
поефикасно?
• Како сакаме да комуницираме и соработуваме меѓу
нас и меѓу различните групи?
• Како да осигураме комуникација меѓу секретаријатот,
групите и органите за одлучување?
• Дали сакаме, можеме да ангажираме персонал?Ако
да, за кои функции/работни места? Каде ќе бидат
лоцирани? Во секретаријатот, во членките?
Планирање на структурата

23. Проблеми
• Во пракса многу повеќе се обрнува внимание на
формалната организациска структура, која најчесто е
претставена и преку органограм, а се заборава или не се
вложува доволно труд за разбирање на динамиките на
неформалната комуникација и меѓусебното
прилагодување или влијаење меѓу членките или пак меѓу
индивидуалните учесници во структурата;
• Предетална и претешка структура ќе предизвика при
проблем сите учесници да се повикуваат на строгиот опис
и нема да прават ништо повеќе или поразлично, што може
да доведе до распаѓање

24. • 1. Рибарска мрежа
- децентрализирана, има повеќе двигатели, секој е
поврзан со секого
• 2. Пајажина
- централизирана, сите се поврзани со координирачка
група – централен двигател, но се и меѓусебно
поврзани
• 3. Пирамида
- вертикална хиерархија, слично како кај
организациите
• 4. Кластер
- мрежа од мрежи
Типови структури

25. Членка Членка
Членка
Членка
Членка
Членка
Секретаријат
Членка
Членка
-Секретаријат
-Врските меѓу
секретаријатот и
членките се цврсти
-Врските меѓу членките
не се толку цврсти
Типови структури

26. - повеќе организации,
регионални/ секторски
групи кои заедно
формираат мрежи
- врските меѓу
организациите се
цврсти
- секретаријатот е
главно фасилитатор
Секретаријат
Типови структури

27. Фази на развој на мрежите
Проектот е финансиран од
Европската Унија

29. Презентацијата е подготвена од обучувачкатаСунчица
Саздовска
Контакти од обучувачката: sazdovska.suncica@gmail.com
Обуката беше спроведена со финансиска помош од Европската Унија, во рамките на
проектот Национален ресурсен центар за граѓански организации. Содржината на
презентацијата е одговорност на обучувачот и на никаков начин не ги одразува
ставовите на Европската Унија.
Контакт: info@rcgo.mk